Chapter 1

PAULINE

Nanlalaki ang aking mga mata habang nakatingin sa screen ng cell phone ko dahil sa hindi ko inaasahan na magandang resulta ng pagtake ko ng entrance exam sa isang kilalang pamantasan sa Maynila. Magko-kolehiyo na ako ngayong darating na pasukan. Dito kami nag-take sa probinsiya namin ng entrance exam kahit nandoon sa Maynila 'yung pamantasan na 'yon. Nag-request kasi ang aming mahal na gobernador na kung puwede ay bigyan kami ng chance na makapagtake kahit nandito kami. Mabuti naman nga ay pumayag naman sila na magtake kami dito sa probinsiya kahit hindi na kami lumuwas pa ng Maynila. Kahit hindi ako sigurado kung makakapagkolehiyo na nga ako ngayong darating na pasukan ay nagtake pa rin ako ng exams. Sayang naman, eh.

Masayang-masaya ako sa naging resulta dahil nakapasa ako na ang ibig sabihin ay makakapag-aral ako ng kolehiyo sa pamantasan na 'yon. Matapos ko na makita sa listahan ang pangalan ko sa mga nakapasa ay hinanap ko ang pangalan ng dalawa kong kaibigan na sina Leslie at Jasmin upang malaman kung nakapasa nga rin sila kagaya ko. Sa kasamaang palad ay hindi ko nahanap ang pangalan nila. Hindi sila nakapasa sa pagtake ng exams na 'yon.

Napalitan kaagad ng lungkot ang nararamdaman kong tuwa sa naiisip ko hindi dahil sa hindi nakapasa ang dalawa kong mga kaibigan kundi dahil sa baka hindi pa rin ako makapag-aral ng kolehiyo ngayong darating na pasukan. Wala kaming pera na itutustos para sa pag-aaral ko sa kolehiyo lalo na nasa Maynila pa naman 'yon. Nakapasa nga ako ngunit malabo pa rin.

Pagtatanim lang ng mga gulay at prutas ang hanap-buhay ng mga magulang ko. Mahirap lang talaga kami. Lima kaming magkakapatid. Mabuti nga ay nakatapos ako sa pag-aaral sa senior high kahit twenty years old na ako ngayon. Matanda na para makatapos sa senior high. Kung iisipin nga ay dapat nasa kolehiyo na ako, eh. Ilang taon kasi akong huminto sa pag-aaral kaya ganoon ang nangyari na sa edad ko na twenty years old ay kaka-graduate ko pa lang sa senior high. Mahirap kasi maging mahirap sa totoo lang. Gusto ko talaga na makapagtapos ng aking pag-aaral para makatulong ako sa pamilya ko at maiahon sila sa kahirapan nitong buhay na hindi ko alam kung sumpa ba ito sa amin.

In-off ko na ang cell phone ko matapos kong makita ang resulta. Nagpakawala ako nang malalim na buntong-hininga at ipinikit ng ilang segundo ang mga mata. Nagpapasalamat pa rin ako sa Panginoon dahil nakapasa ako sa entrance exam na 'yon. Masuwerte pa rin ako na nakapasa ako kahit papaano. Marami sa amin ang hindi nakapasa lalo na 'yung dalawang kaibigan ko. I have no idea kung alam na nila na may resulta na ang naging pagtake namin ng college entrance exam na 'yon. Ayaw ko na i-inform muna sila dahil baka isipin nila na nagyayabang ako lalo na nakapasa ako samantalang sila ay hindi. Hihintayin ko na lang sila magsabi sa akin tungkol doon.

Kinagabihan nga ay sinabi ko sa mga magulang ko na nakapasa ako sa pagsusulit na 'yon ilang buwan na ang nakalilipas. Imbis na matuwa sila sa akin dahil sa nakapasa ako ay pinagalitan pa nila ako lalo na si mama. Nakasimangot akong nakaharap sa kanilang dalawa.

"Saan naman kami kukuha ng pera n'yan ng papa mo para ipangtustos sa pag-aaral mo sa kolehiyo? Kinakapos na nga tayo sa pang-araw-araw natin tapos mag-aaral ka pa. Mas lalo mo pa kami n'yan pinahirapan ng papa mo. Alam mo naman ang sitwasyon natin, 'di ba? Sa Maynila pa naman ang pamantasan na 'yan na ang layo-layo."

Bago ako sumagot kay mama ay huminga muna ako nang malalim. "Alam ko naman po 'yon na sitwasyon natin, eh. Kung mag-aaral man po ako ay hindi ko naman po kayo o-obligahin ni papa na tustusan ako sa pag-aaral ko sa kolehiyo. Gagawa po ako ng paraan para matustusan ko ang pag-aaral ko sa Maynila," mahinang sagot ko kay mama. Naririnig ni papa ang sinasabi ko.

"Paano?" tanong ni mama sa akin na nakakunot ang kanyang noo. Huminga muli ko ng malalim bago nagsalita sa kanya.

"Maghahanap po ako ng puwedeng maging trabaho ko po doon habang nag-aaral po ako para may pang-tuition ako at pangtustos sa pag-aaral ko sa kolehiyo doon sa Maynila. Wala naman po sa akin masama na maging isang working student. Kaya ko naman po 'yon, eh, kahit sabihin na natin na mahirap. Kakayanin ko po 'yon para sa pangarap ko po na makatapos ng pag-aaral. Gusto ko po talaga makatapos ng aking pag-aaral dahil nais ko po na matulungan kayo balang araw at maiahon sa hirap ng buhay natin. Wala po akong ibang pangarap kundi 'yon lang po. Kaya gusto ko po na makatapos ng pag-aaral dahil kapag nakatapos po ako ay kaya kong gawin ang lahat ng gusto ko lalo na ang matulungan ko po kayo," sagot ko sa kanya na may kasamang paliwanag na rin para maintindihan nila ako kung bakit gusto ko talaga na mag-aral ng kolehiyo.

Kumunot pa nga lalo ang noo ni mama sa sinabi kong 'yon sa kanya. Kahit hindi niya sabihin ay nararamdaman niya na ayaw niya akong papuntahin sa Maynila para doon mag-aral ng kolehiyo. Base na rin sa tono ng pananalita niya ay kaya ko nasasabi 'yon, eh.

"Mahirap ang buhay sa Maynila, anak. Kahit na sabihin na may trabaho ka habang nag-aaral ka ay mahirap pa rin lalo na kung mag-isa ka. Hindi naman oras-oras o palagi ay kaya mo. May oras o araw rin na kailangan mo kami. Paano 'yan? Ano'ng gagawin mo? E, malayo kami sa 'yo. Hindi ka naman namin basta-basta na lang mapupuntahan. Malayo ang Maynila at wala kaming pera para mapuntahan ka kaagad doon kapag nandoon ka na nga," sabi naman nga ni papa sa akin.

Maging siya ay ganoon rin kay mama. Base rin sa tono ng pananalita niya ay ayaw niya talaga akong pumunta sa Maynila para mag-aral doon. Kung gusto nila ay hindi nila sasabihin ang ganoong salita upang hindi ko ituloy ang nais kong gawin na mag-aral doon kahit mahirap. Pinalipas ko na muna ang ilang segundo bago ako nagsalita sa harapan nilang dalawa.

"Aware naman po ako sa posibleng mangyari o kaharapin ko kapag umalis po ako dito sa atin sa probinsiya ngunit handa naman po ako kung ano 'yon. Handa po ako. Kapag may gusto po tayong mangyari ay gumagawa po tayo ng paraan o ano pa upang mapangyari 'yon, 'di ba po? Ganoon po ako. Ganoon po ang gagawin ko. I'll make my own way how to survive there. Hindi ko naman po pababayaan ang sarili ko doon. Handa rin po ako na magsakripisyo para sa pangarap ko pong 'yon, hindi lang po sa akin kundi para na rin sa inyo. Sana po ay payagan n'yo po ako na mag-aral at tuparin ang mga pangarap ko na para po sa atin. Hindi lang naman po ang sarili ko ang iniisip ko kaya ko gagawin, eh. Para po ito sa ating lahat. Sayang naman po kung hindi ko po iga-grab ang magandang opportunity na 'yon. Marami po kaming nag-take ng exams ngunit masuwerte po ako dahil nakapasa po ako. Sa usaping financial lang naman po tayo may problema ngunit gagawa po ako ng paraan para hindi ko problemahin 'yon habang mag-aaral po ako doon. Maghahanap po kaagad ako ng trabaho sa Maynila para hindi ako mahirapan sa pang-araw-araw dahil may pagkukunan po ako ng pera. Makikipagsapalaran po ako doon at wala po kayong kailangan na problemahin. Hindi naman po ako bata, eh. Alam ko naman po ang nararapat kong gawin na alam ko na tama at kailanma'y hindi ko pagsisihan. Pumayag na po kayo sa gustong mangyari. Sayang naman po," nakangusong sabi ko pa sa kanilang dalawa.

Nagbabakasakali akong payagan nila ako na mag-aral sa Maynila. Sayang naman kasi kung hindi ko iga-grab ang opportunity na 'yon. Nakapasa na nga ako tapos tatanggihan ko pa. Alam ko sa sarili ko na 'yon na ang daan na binibigay sa akin ng Panginoon upang matupad ko ang aking pangarap sa buhay kaya hindi ko na dapat na sayangin pa 'yon.