"Kap, hindi mo na kaya. Please, magpahinga ka naman kahit sandali lang!"Halos pasigaw na pakiusap ni Marites habang pinipigilan si Jal na bumangon mula sa kama. Nanginginig pa ang mga kamay niya habang pinipigilan ang kapitan na muling bumalik sa trabaho."Hindi ako puwedeng magpahinga, Marites. Kailangan ako ng mga tao rito!" madiing sagot ni Jal, pinilit tumayo kahit mahina pa ang katawan. Nanginginig ang kanyang tuhod at halos matumba siya, buti na lang at agad siyang nasalo ni Marites."Ano ka ba, Jal?! Halos bumagsak ka na sa sahig pero gusto mo pa rin magtrabaho?! Hindi mo ba naiintindihan na kung hindi mo inalagaan ang sarili mo, mas lalong magkakagulo ang mga tao rito?!"Napalunok si Jal. Alam niyang tama si Marites. Pero paano siya magpapahinga kung halos araw-araw ay may pasaherong binabawian ng buhay?"Hindi mo naiintindihan, Marites," bulong niya, bakas ang panghihina sa kanyang boses. "Kapag nakikita kong may namamatay… pakiramdam ko, kasalanan ko. Dapat ako ang nandiyan
Napangiti si Cherry, pero bakas sa kanyang mukha ang sakit. "Ma, hindi madaling kalimutan ang isang taong naging bahagi ng buhay mo. Kahit sabihin kong hindi na, kahit ilang beses kong pilitin ang sarili kong lumayo… sa huli, siya pa rin ang laman ng puso ko.""Anak…" Mahinang buntong-hininga ni Gemma. "Kung ganyan ang nararamdaman mo, bakit hindi mo siya balikan?"Umiling si Cherry. "Dahil minsan, Ma, hindi sapat ang pagmamahal. Kahit mahal ko siya, hindi ibig sabihin na dapat kaming magkatuluyan.""Bakit hindi?""Dahil sa amin ni Jal, palaging may pagitan. At hindi ako sigurado kung kaya ko pang lampasan ‘yon."Samantala, sa barko…Nakatulala si Jal sa dagat, pinagmamasdan ang malawak na karagatang parang walang katapusan.Ang barkong minsan niyang itinuring na tahanan, ngayon ay parang isang kulungan na hindi niya matakasan."Sir, kumusta na po kayo?" Napapitlag siya sa boses ni Marites."Marites…" Napabuntong-hininga si Jal. "Hindi ko alam.""Alam n’yo, Sir, minsan… mas mabuting b
Isang buwan ang lumipas mula nang pumanaw si Mr. Huang. Ang Blue Ocean Cruise Ship ay nanatiling naka-quarantine sa port ng Vietnam, limitado pa rin ang kilos ng mga tripulante at pasahero. Wala pa ring kasiguraduhan kung kailan sila makakaalis sa kalbaryong ito.Ngunit sa kabila ng lahat ng gulong dala ng pandemya, isang lihim ang unti-unting nabubuo."Buntis ako…"Mahina ngunit matalim ang tinig ni Capt. Prescilla Gana habang nakatitig sa pregnancy test na hawak niya. Dalawang linya. Positibo.Napahawak siya sa kanyang tiyan, tila hindi makapaniwala. Hindi niya akalain na magbubunga ang gabing iyon—ang gabing sinadya niyang lasingin si Jal para lamang makuha ito. Alam niyang isang pagkakamali iyon, pero huli na. Narito na ang bunga ng kanyang ginawa.Nanginginig niyang kinuha ang cellphone at tinawagan ang doktor sa barko. "Dok, kailan mo ako pwedeng makita?""Prescilla? Anong problema?""Basta, Dok. Kailangan kitang makausap nang personal."Nasa medical bay siya ng barko nang dumat
Napatingin siya rito, halata ang pagod sa kanyang mga mata. "Ano na namang kailangan mo, Prescilla?"Huminga nang malalim si Prescilla, saka marahang hinaplos ang kanyang tiyan. "Buntis ako."Nanigas si Jal. "Ano?""Buntis ako, Jal. At ikaw ang ama."Parang binagsakan ng langit at lupa si Jal. "Prescilla, anong pinagsasasabi mo?""Totoo ito."Umiling siya, pilit na hindi naniniwala. "Hindi maaari. Hindi tayo—""Hindi mo ba naaalala ang gabing iyon?" putol ni Prescilla. "Ang gabing nilasing kita? Ang gabing hindi mo na maalala?"Dahan-dahan siyang napaatras. "Hindi… imposible."Lumapit si Prescilla at marahang hinawakan ang kanyang kamay. "Jal, ayokong pilitin ka sa isang bagay na hindi mo gusto. Pero gusto kong malaman mong may anak tayo."Naguguluhan, napaupo si Jal sa kanyang silya. Tumitig siya kay Prescilla, tila hindi pa rin matanggap ang rebelasyong ito."Paano… paano ko malalaman na totoo ang sinasabi mo?""Dahil hindi ako magsisinungaling tungkol sa bagay na ito."Napalunok si
Ilang linggo pa ang lumipas, unti-unting natanggap ni Cherry ang katotohanang kailanman ay hindi na siya babalik sa buhay ni Jal. Ngunit sa kabila ng lahat, hindi niya maiwasang magtanong sa kanyang sarili—tunay na ba siyang malaya? O pinipilit niya lang itong ipaniwala sa sarili niya?Isang umaga, habang tinutulungan niya ang kanyang ina sa kusina, biglang nag-ring ang kanyang cellphone. Hindi niya inaasahang makikita ang pangalan ni Marites sa screen."Tes?" sagot niya, pilit na inaalis ang kaba sa kanyang dibdib."Nagbunga nga talaga ang gabing pagtataksil ni Jal sa akin."Mahinang bulong ni Cherry habang nakatingin sa kawalan. Ramdam niya ang muling pagguhit ng sakit sa kanyang puso. Alam niyang wala na siyang magagawa—tapos na ang lahat, pero bakit ang hirap pa rin tanggapin?"Cherry…" Mahinang tinig ni Marites sa kabilang linya. "Pasensya ka na. Alam kong hindi mo na gustong pag-usapan ito, pero ayoko rin namang malaman mong huli ka sa balita.""Salamat, Tes," pilit niyang sagot
Nakangiti si Prescilla habang tahimik na pinagmamasdan si Jal. Alam niyang napasakamay na niya ito.“Narinig mo ‘yon, Jal? Kahit si Lola mo, gusto na tayong ikasal. Wala ka nang ibang pagpipilian,” malambing pero may halong panunuksong sabi ni Prescilla.Itinaas ni Jal ang tingin at matalim na tinitigan si Prescilla.“Ikaw ang nagsumbong sa kanya?” matigas niyang tanong.Nagkibit-balikat si Prescilla. “Wala akong magagawa. Kailangan ko ng suporta. Ayokong palakihin ang anak natin nang mag-isa.”Mariing tumawa si Jal. Hindi niya akalain kung gaano katuso ang babae sa harapan niya.“Hindi mo talaga titigilan ‘tong panloloko mo, ano? Ano bang gusto mong mangyari? Ikasal tayo kahit alam mong hindi kita mahal? Mamuhay tayo nang pilit habang ang puso ko ay nasa ibang babae?” malamig niyang tanong.Napaatras si Prescilla. Hindi niya inaasahang maririnig pa niya ang pangalan ng babaeng ilang taon nang nasa pagitan nilang dalawa.“A-ano…?” nanginginig niyang tanong.“Hindi mo kailanman mapapal
Sa loob ng Blue Ocean Cruise Ship, isang tahimik ngunit mabigat na tensyon ang bumalot sa paligid. Habang patuloy na umiiral ang pandemya, isang kasalang hindi inaasahan ang magaganap.Ang kasal nina Jal Pereno at Prescilla Gana.Ito ang desisyong ipinilit ng matandang Luisa Pereno, ang matriarka ng pamilya, para matiyak na ang dugong Pereno ay mapanatili. Isang kasal na walang pagmamahal, walang saya—kundi isang obligasyong kailangang gampanan.Sa loob ng isang maliit na function room ng barko, inayos ang isang virtual wedding ceremony. Isang malaking LED screen ang itinayo, kung saan naka-video call si Luisa Pereno at ang ilang piling pamilya at kaibigan ni Jal. Wala ang engrandeng selebrasyon—walang maraming bisita, walang choir, walang engrandeng bulaklak—dahil limitado lamang ang pwedeng dumalo dahil sa quarantine restrictions.Ngunit sa kabila ng lahat, ang kasalang ito ay magaganap.SA LOOB NG BLUE OCEAN CRUISE SHIP – ARAW NG KASALNakatayo si Jal sa harapan ng isang makeshift
Hindi ito maaaring mangyari.“Cherry… hello? Nandiyan ka pa ba?” Napansin ni Marites ang katahimikan sa kabilang linya.Hindi sumagot si Cherry. Pakiramdam niya, nawalan siya ng kakayahang huminga. Parang isang matalim na kutsilyo ang paulit-ulit na itinusok sa kanyang puso.“Cherry, makinig ka sa akin… alam kong masakit, pero kailangan mong kalmahin ang sarili mo.” May pag-aalalang sabi ni Marites.Ngunit hindi na napigilan ni Cherry ang pagbagsak ng kanyang mga luha.“H-hindi… hindi ko alam kung paano ko kakayanin ito, Marites…” Nanginginig ang kanyang tinig, tila isang batang nagmamakaawang gisingin siya mula sa isang bangungot. “Mahal ko siya… ipinaglaban ko siya…”Ramdam ni Marites ang bawat pighating bumabalot sa tinig ng kaibigan. Pero mas lumakas ang kaba niya sa dibdib nang marinig ang impit na pag-iyak ni Cherry.“Cherry, please, tama na ‘yan. Huwag kang mastress, buntis ka! Tandaan mo, hindi lang ikaw ang masasaktan sa ginagawa mong ‘yan. May tatlo pang buhay sa sinapupunan
Sa Gitna ng Laban: VietnamTahimik ang paligid. Malinis ang maliit na hotel room kung saan pansamantalang tumuloy si Jal Pereno kasama ang kanilang anak. Maaga pa, pero tirik na ang araw sa labas. Sa kabila ng sikat ng araw, tila may malamig na hangin na pumapawi sa init—hindi sa katawan, kundi sa puso.Nakatayo si Jal sa harap ng bintana. Suot pa rin niya ang parehong t-shirt na gamit niya kahapon. Halos hindi niya namamalayan ang paglipas ng oras. Mula sa kanyang kinatatayuan, tanaw niya ang malalayong gusali, ang banayad na trapiko sa ibaba, at ang mga taong tila wala namang alalahanin sa buhay. Iba sa sitwasyon niya ngayon. Iba sa realidad na kinasadlakan nila.Hawak niya ang cellphone. Bukas ang video call app. Tinitigan niya ito ng matagal. Ilang beses na niyang sinubukang tawagan si Prescilla pero palaging hindi nasasagot.Napalingon siya sa crib na nasa tabi ng kama. Doon, mahimbing na natutulog ang kanilang sanggol. Mahigpit na yakap nito ang maliit na stuffed toy na binili n
Cabin 208, Jal and Prescilla’s RoomTahimik. Walang ibang maririnig kundi ang mabagal na tunog ng ceiling fan at ang mahinang hilik ng sanggol na natutulog sa crib.Pero sa kabila ng katahimikan, may bagyong namumuo sa pagitan nina Jal at Prescilla—hindi bagyong gawa ng hangin, kundi ng mga salitang hindi pa nasasabi, ng takot na gustong kumawala, at ng mga lihim na matagal nang kinikimkim.Prescilla: (nakaupo sa gilid ng kama, nakatitig sa kanyang mga kamay)"Dalawang taon na, Jal. Dalawang taon tayong parang nakakulong dito. Hindi mo ba nararamdaman ‘yon?"Jal: (nakasandal sa dingding, tahimik, hawak ang cellphone habang pinagmamasdan ang countdown timer ng test results app)"Ramdam ko, Pres. Bawat araw. Bawat gabi. Hindi ako bato."Prescilla:"Kung hindi ka bato, bakit parang wala kang nararamdaman tuwing umiiyak ako sa gabi? Tuwing nilalagnat ang anak natin at ako lang ang gising? Tuwing iniisip ko kung makakalabas pa tayo rito—buhay?"Jal: (bumuntong-hininga, lumapit)"Pres… hind
Tahimik ang gabi sa bahay ni Cherry. Ang mga bata—sina Mikee, Mike, at Mikaela—ay mahimbing na natutulog sa kani-kanilang mga kwarto. Sa sala, nakaupo si Cherry sa harap ng kanyang laptop, naka-headset at nakatutok sa kanyang trabaho bilang isang work-from-home customer service agent."Good evening, thank you for calling. How may I assist you today?" aniya sa kabilang linya.Sa kabila ng katahimikan ng gabi, narinig niya ang mahinang pag-iyak ng isa sa kanyang mga anak. Mabilis niyang tinanggal ang headset at tumayo."Sandali lang po, may aasikasuhin lang ako," paumanhin niya sa customer.Dali-dali siyang pumunta sa kwarto ng mga bata. Naabutan niya si Mikaela na umiiyak habang nakatalukbong ng kumot."Anak, bakit ka umiiyak?" tanong niya habang palapit."Nanaginip po ako, Mama. Nakakatakot," hikbi ni Mikaela.Yumakap si Cherry sa anak at hinaplos ang likod nito."Nandito si Mama. Wala kang dapat ikatakot. Balik tayo sa pagtulog, ha?"Matapos mapakalma si Mikaela at masigurong tulog n
SA BAHAY NI CHERRY – KINAGABIHANTahimik na naglalakad si Cherry sa likod ng bahay, tangan ang lumang cellphone na matagal na niyang hindi binubuksan. May basag na ang screen. May gasgas na ang likod. Pero andoon pa rin ang mga alaala.Binuksan niya ito.May isang voicemail.Mula kay Jal.Ilang taon na ang nakalipas."Cherry, hindi ko alam kung paano kita hahanapin. Pero kung maririnig mo 'to… bumalik ka. Hindi ko kayang mawala ka nang ganito. Hindi ko kayang tanungin ang sarili ko gabi-gabi kung bakit mo ako iniwan.""Cherry… mahal pa rin kita."Napapikit si Cherry, pinilit ang sarili na huwag lumuha. Ngunit ang mga salitang iyon ay tila sumaksak muli sa pusong pinilit na niyang palamigin."Late na, Jal," mahinang bulong niya. "Late ka na…"Sa command bridge ng Blue Ocean Cruise Ship, na naka-dock pa rin sa Vietnam port, tahimik ang gabi."Captain Prescilla, breaking news po sa global channel!" sigaw ni Ensign Lydia habang dala-dala ang tablet.Mabilis na lumapit si Prescilla, hawak
Sa command bridge ng Blue Ocean Cruise Ship, naka-dock pa rin sa Vietnam port…“Captain Prescilla, breaking news po sa global channel!” sigaw ni Ensign Lydia habang dala-dala ang tablet.Mabilis na lumapit si Prescilla, na bitbit pa ang bote ng gatas ng kanyang bagong silang na anak—isang simpleng paalala na kahit siya ay kapitan, isa rin siyang ina na kapapanganak lang at nakamaternity leave, ngunit piniling bumalik sa serbisyo dahil sa krisis.“Global Update: Unang batch ng COVID-19 vaccines, ipapamahagi na sa iba’t ibang bansa ngayong linggo. Prioridad ang mga frontline workers, medical staff, at mga seafarers na stranded sa international ports."Napahawak si Prescilla sa dibdib, habang si Jal, na nasa likod lang, napalingon sa screen. Ang tahimik na gabi ay biglang napuno ng mahinang bulungan ng pag-asa.“Pres…” mahinang sabi ni Jal, “Sa wakas.”“Hindi pa tapos ang laban,” sagot ni Prescilla. “Pero may ilaw na ulit sa dulo ng tunnel.”Tumayo si Marites mula sa sulok ng control roo
"Mikee, wag mo isubo 'yan anak, keyboard ni Mama 'yan!""Mike, Mikaela, huwag kayong maghilahan ng lampin!""Hello po, magandang araw, Customer Service Representative Cherry po ito, paano ko po kayo matutulungan?""Mikee! Wag mong kagatin si Mike! Naka-headset si Mama!""Anak, ako na magbabantay, pahinga ka muna.""Ma, salamat po talaga. Hindi ko alam anong gagawin ko kung wala kayo ni Papa.""Ano ka ba, anak. Triplets 'yan. Di biro. Tapos nagwo-work ka pa mula umaga hanggang gabi.""Cherry, may incoming call ka ulit," sigaw ni Ralph mula sa sala habang karga si Mikaela."Sige Pa, salamat! Eto na naman…""Good afternoon po, yes sir, naiintindihan ko po ang concern ninyo. Let me check on that po, please hold for a few seconds.""Mike, ibalik mo 'yung bote ng gatas kay Mikaela, hindi yan para sayo!""Anak, kaya mo pa ba? Gusto mo ba ako na lang muna sumagot sa customer mo?" pabirong tanong ni Gemma."Ma, kung pwede lang po. Pero ako na 'to. Hay, parang may 10 kamay na kailangan ko!""Ma
Sa Gitna ng Ingay at Pagod, May PagmamahalMaagang nagising si Cherry. Alas-siyete pa lang ng umaga, pero tila huling bahagi na ng araw ang pakiramdam niya. Dumaan siya sa kusina, dala ang mabigat na katawan. Kape ang una niyang hanap."Okay, kaya ko 'to. Kape muna. Saglit lang, mga anak… wag muna kayong magising, please..." bulong niya sa sarili habang inaabot ang tasa.Pero tila narinig siya ng langit."WAAAAAA!" sabay-sabay na iyak ng triplets mula sa kwarto."Good morning, mga mahal kong buhawi," buntong-hininga ni Cherry habang nagmamadaling pumasok sa kwarto ng mga anak.Pagpasok niya, nagsalubong ang mga mata nila ni Mikee na tila galit na galit dahil gutom na naman. Si Mike ay nakanganga, hinihintay lang na may magbuhat sa kanya. Si Mikaela naman ay iniikot ang kanyang bibig, hinahanap ang dede.Agad na sumunod si Gemma, ang ina ni Cherry, mula sa sala."Aba’y ang aga-aga, nag-aayaw na naman ang mga apo ko. Sige anak, ako muna rito. Magkape ka na at maghanda na para sa trabaho
Minsan, napapaisip siya kung paano pa siya magtatagumpay sa kabila ng lahat ng hamon. Ngunit sa bawat araw na dumaan, napagtanto niya na ang tunay na lakas ay hindi nanggagaling sa mga materyal na bagay o tagumpay sa negosyo. Ang lakas ay nagmumula sa kakayahang magpatuloy sa kabila ng lahat ng sakit. Kaya naman, kahit gaano kabigat ang kanyang buhay, patuloy siyang lumalaban, patuloy na nagsusumikap.Gemma at Ralph, ang mga magulang ni Cherry, ay palaging nandiyan upang magbigay ng suporta sa kanya. Hindi madali para kay Cherry na balansehin ang pagiging ina at ang pangangailangan na magtrabaho, ngunit sa tulong ng kanyang mga magulang, nahanap niya ang lakas upang magpatuloy. Hindi ito naging madali, ngunit bawat gabay at tulong na ibinibigay nila ay nagsilbing ilaw sa madilim na landas na tinatahak ni Cherry."Salamat po, Mama, Papa," ang pasasalamat ni Cherry isang gabi habang inaalalayan siya ni Gemma sa pag-aalaga sa mga bata. "Kahit na ako'y mag-isa sa pakiramdam, alam kong may
Sa isang tahimik na gabi sa Quezon, sa ilalim ng malamlam na buwan, nakaupo si Cherry sa may salamin ng bintana ng kanilang maliit na bahay. Ang kanyang mga mata ay nakatutok sa mga anak na mahimbing na natutulog sa kanilang mga kama. Maliliit pa sila, at ang kanilang mga hininga ay naririnig sa bawat paghinga ng hangin na dumadampi sa kanilang mga balat. Bagamat ang tanawin sa labas ay puno ng dilim, may isang bagay na nagpapaliwanag sa gabi para kay Cherry — ang mga ngiti at katahimikan ng kanyang mga anak.Sa mga sandaling tulad nito, ang sakit ay tila nagiging mas matindi kaysa sa lahat ng mga pangarap na nawawala. Hindi niya pa rin matanggap ang mga pangyayaring nagdulot sa kanya ng sakit, ngunit ang bawat sandali ng pagmumuni ay nagpapaalala sa kanya na may mga dahilan pa rin upang magpatuloy.“Kung hindi lang sa mga anak ko,” isip ni Cherry, "baka hindi ko na kayang magpatuloy."Sa bawat alon ng pagnanasa at kalungkutan na dumaan sa kanyang buhay, nahanap niya ang lakas na magp