Chapter 2

"Huwag niyong hintaying ulitin ko ang sinabi ko." Muli niyang banta sa matandang nasa harap niya.

Hindi naman itong mukhang natitinag dahil nakataas pa rin ang noo nitong nakatingin sa kaniya.

Ang kaniyang ina ay kanina pa hila ng hila sa kaniya at paulit- ulit na bumubulong na tumigil na siya, ngunit hindi pa rin siya tumitigil.

Sino ba ito sa inaakala nito? Na akala mo kung sinong pupunta sa bahay nila at  pagbabantaan ang mga magulang niya na tatawag ng pulis kapag hindi nila pinirmahan ang inaabot nitong papel.

Ilang sandali itong nakipagtitigan sa kaniya at pagkatapos ay ibinigay sa isa nitong kasamang lalaki ang papel na hawak nito.

"Sisiguruhin kong mabubulok sa kulungan yang ama mo!" Sabi nito sa kaniya at pagkatapos ay walang lingong tumalikod at naglakad paalis sa kanilang bakuran.

Bago ito tuluyang makalayo sa kanila ay tumigil pa ito ngunit hindi na ito lumingon pa kundi nakatalikod lang ito. Sila naman ay nakasunod lang ng tingin rito.

"Kayo na nga ang binibigyan ng choice para hindi kayo mahirapan at hindi kayo mailagay sa kahihiyan ay kayo pa ang matapang. Tsk." Sabi nito at pagkatapos ay napapailing na nagpatuloy sa paglalakad.

Napakuyom ang kaniyang mga kamay. Wala siyang alam sa sinasabi nito, nababaliw na yata ang matandang iyon at kung ano- ano na ang sinasabi.

Hindi na niya hinintay pang makalayo ito at pagkatapos ay humarap siya sa kaniyang mga magulang.

Nakaluhod ang kaniyang ina at walang imik na nakahawak sa tuhod nito habang nakayuko. Ang tatay niya rin naman ay tahimik at nakatulala habang nakayuko rin.

"Nay!" Sabi niya at pagkatapos ay dinaluhan ito sa pagkakaluhod at itatayo niya sana. Doon niya na napansin na umiiyak pala ito ng mga oras na iyon.

Unti- unting kumawala ang hikbi sa mga bibig nito na kaagad niya namang niyakap.

"Serene..." Humihikbing banggit nito sa pangalan niya at pagkatapos ay niyakap siya ng mahigpit.

"Ikukulong nila ang tatay mo..." Mahina ngunit punong- puno ng lungkot ang tinig nito habang walang humpay sa pag- iyak.

Tiningala niya ang kaniyang ama na sa mga oras na iyon ay hindi na rin nito naitago ang pag- iyak.

Ano ba talaga ang problema? Bakit pakiramdam niya ay inaamin nila ang paratang ng matandang iyon? Bakit pakiramdam niya ay hindi sila lumalaban.

Sila ba talaga ang may kasalanan?

"A- ano ba talaga ang problema nay?" Nahihirapang tanong niya sa kaniyang ina.

Kumalas siya mula sa pagkakayakap rito at pagkatapos ay hinarap ito. Gusto niyang malaman kung ano ang problema.

Bilang anak ay napakasakit sa parte niya na nakikita ang mga itong umiiyak at wala siyang ka alam- alam kung ano ba talaga ang tunay na problema.

Napapikit ito.

"Pinasok ang rancho Del Fuego kagabi..." Panimula nito. Napayuko ito at pagkatapos ay napahikbing muli.

Ang kaniyang dibdib ay nagsimula ng lumakas ang tibok. Parang ayaw na niyang marinig pa ang kung anong susunod na sasabihihin nito.

"Nahuli ang mga pumasok at..."

"At... At ang tatay mo lang ang nahuli nila dahil nakatakbo ang mga kasamahan niya." Gumaralgal na saad nito.

Parang may sumabog na bomba ng marinig niya ang sinabi nito.

Pinasok nila, ng tatay niya ang rancho Del Fuego at nahuli ito.

Nanlalaki ang mga mata niyang napalingon sa kaniyang ama, hindi makapaniwala sa kaniyang naririnig.

"Ba- bakit?" Wala sa sarili niyang nabigkas.

Anong dahilan at ginawa iyon ng kaniyang ama? Bakit?

Hindi niya alam kung paano siya dapat mag- react sa nalaman niya. Ipinagtanggol niya ang mga ito sa harap ng matandang iyon ng walang kamalay- malay na ang tatay pala niya ang may mali.

Bigla siyang nakaramdam ng hiya sa sarili niya dahil sa inasal niya.

"Serene..." Hinawakan ng kaniyang ina ang mga kamay niya.

"Ginawa iyon ng tatay mo dahil... Dahil sa pagbabaka- sakaling magkaroon ka ng ipambibili mo ng uniform mo para sa internship mo." Napakagat- labi ang kaniyang ina at pagkatapos ay muling napahikbi.

Bigla siyang nakaramdam ng panlalabo ng kaniyang mga mata dahil sa namuong mga luha.

Gusto niyang magalit sa kaniyang ama. Gusto niyang pagalitan ito at pangaralan na hindi niya dapat iyon ginawa ngunit ayaw kumilos ng katawan niya.

Hindi niya inaasahang gagawin iyon ng kaniyang ama. Napakatapat nitong tao at kailanman kahit mahirap lamang sila ay wala itong tinapakang tao. Napakabait nito sa halos lahat ng kakilala nito at dahil doon ay napakataas ng respeto niya sa lalaking bumuhay sa kanila.

Doon na niya naisip ang mga tagpo kagabi, kung bakit umuwing may mga sugat at pasa ang kaniyang ama. Siguro ay doon pa lamang ay binugbog na nila ito dahil sa sobrang galit. Kilala pa naman ang may ari ng ranchong iyon na napakayaman sa kanilang lugar at nasisiguro niyang mga matapobre ang mga nakatira doon.

Dahil sa sobrang kahirapan ay nagawa nito ang bagay na iyon. Sadyang napakahirap talaga ng pamumuhay sa kanilang bayan, pero ganun pa man ay hindi niya magawang magalit sa kaniyang ama.

Siya lang ang iniisip nito at ang mga pangarap niya. Parang pinipiga ang kaniyang puso ng mga oras na iyon. Alam niya sa sarili niyang mali ang ginawa ng kaniyang ama ngunit alam niya rin na hindi niya makakayang makita itong nasa loob ng selda.

Mahirap ang buhay oo, pero alam niyang mas mahirap ang buhay sa loob ng kulungan. Kahit na mahirap lang ang kanilang buhay kung sama- sama naman sila ay alam niyang magiging masaya sila.

Napapikit siya kaya ang pinipigil niyang mga luha kanina ay tuluyan nang naglandas sa mga pisngi niya.

"Ano iyong pinapapirmahan ng matandang iyon sa inyo kanina?" Tanong niya at pilit na pina- kaswal ang kaniyang boses upang matakpan ang lahat ng nararamdaman niya.

Umiling ang kaniyang ina.

"Sabihin niyo sa akin nay. Ano ang nakasaad sa papel na iyon?" Tanong niya sa kaniyang ina. Hinawakan niya ang magkabilang balikat nito.

Napansin niyang pumapayat ang kaniyang ina, dahil siguro sa sobrang pagtatrabaho nito. Hindi kase ito tumitigil o nagpapahinga man lang sa kaniyang paglalabada dahil alam nitong kung titigil siya ay wala silang maisasaing.

Napakagat- labi itong mulu at pagkatapos ay napahikbi. Nanginginig din ang mga labi nito at halos ayaw bumuka ang bibig nito.

"Kapalit ng hindi nila pagsasampa ng demanda ay ang..."

"Ang pagta- trabaho mo sa ranchong iyon Serene." Sabi nito na hinawakan ang kaniyang mga kamay.

Alam niyang siya lang ang inaasahan ng mga itong mag- aahon sa kanila ng kahirapan lalo pa at patapos na siya ng kaniyang pag- aaral kaya ganun na lang din ang mga itong mag- pursige sa pagpapaaral sa kaniya.

Napapunas siya ng kaniyang mga pisngi.

"Hindi kami pumayag dahil alam naming masisira ang kinabukasan mo Serene." Humihikbing sambit ng kaniyang ina.

Sa puntong iyon ay doon na lumapit ang kaniyang ama sa kanila.

Bakas pa rin ang mga pasa nito sa mukha at alam niyang masakit pa rin ang katawan nito dahil kitang- kita niya ang pagdaan ng sakit sa mga mata nito nang lumuhod ito sa tabi ng kaniyang ama.

"Patawarin mo ako Serene, gusto ko lang naman sanang tulungan ang nanay mo." Niyakap siya nito at pagkatapos naramdaman niya ang pagyugyog ng balikat nito.

Sa ilang taon na magkakasama sila ay kahit nahihirapan na ang kaniyang ama ay hindi niya pa ito nakitang umiyak kahit minsan lang, pero ngayon ay umiiyak ito.

Parang pinipiga ang kaniyang puso. Iba talaga kapag ang ama na ng tahanan ang umiyak dahil alam niya na nahihirapan na ito.

"Tuparin mo ang pangarap mo at sana ay mapatawad mo ang tatay Serene." Halos pabulong lang iyon.

Parang sasabog ang kaniyang dibdib, ang kaniyang lalamunan ay sumisikip na animoy may sumasakal dahil sa pinipigil niya ang kaniyang emosyon.

Bakit ganun? Bakit ang hirap? Napatanong siya sa kaniyang sarili at pagkatapos ay niyakap niya ang kaniyang ama.

Walang anak ang gugustuhing makitang umiiyak ang mga magulang niya, lalong lalo na ang kaniyang ama kaya kumawala siya sa yakap nito at pinilit niya ang sariling ngitian ito kahit may namumuo na namang luha sa kaniyang mga mata.

"Huwag kayong mag- alala tay, magiging ayos din ang lahat." Sabi niya at pagkatapos ay niyakap itong muli. "At hindi rin ako galit sa inyo." Bulong niya na mas lalo lang hinigpitan ang yakap sa kaniyang ama.

Napapikit siya, at doon ay nabuo na niya ang desisyon niya.