Kung ihahambing sa akupunktura, mas simple ang proseso ng pagtanggal ng mga karayom. Sa loob lamang ng sampung minuto, natanggal na ang lahat ng karayom sa matanda. Sinuri lamang ni Khate ang pulso nito at mahinahong nagsimulang iligpit ang kanyang mga gamit. Tumayo si Joshua at Mina sa tabi ng kama, nakaramdam ng matinding pagkabalisa. Marami na silang nahanap na kilalang doktor noon, ngunit lahat ay walang kabuluhan. Sa pagkakataong ito, hindi nila alam kung magigising pa ang kanilang lolo… Sa ilalim ng sabik na mga mata ng dalawa, bahagyang gumalaw ang mga daliri ng kanilang lolo. At sa sumunod pang mga segundo, dahan-dahang iminulat ng matanda ang kanyang mga mata, kumunot ang noo at mahina ang pag-ubo. "Lolo!" Dali-daling naupo si Joshua para tulungang huminga ang matanda, gulat at tuwa ang makikita sa kanyang mga mata. Labis na nagulat si Mina na hindi siya makapagsalita. Hindi siya naniniwala sa babaeng iyon, na bago pa ito nagsimula sa pag gagamot ay nap
Malinaw ang intensyon ni Joshua. Bagamat hindi niya direktang binanggit ang tungkol sa suplay ng mga halamang gamot, alam na alam niya ang layunin nito at tila balak pa siyang kusang makipag-usap tungkol dito. Bahagyang nagdadalawang-isip si Khate. Ayaw niyang tumanggap ng gantimpala nang wala siyang nagagawang kapalit. Pagkatapos ng lahat, sinabi ng pamilya Wang na ibebenta lamang nila ang mga halamang gamot sa kalahating presyo kung gagaling si Ginoong Wang. Matagal siyang hindi nagsalita, at nanatili lang si Joshua sa kanyang kinaroroonan, nakangiti habang nakatingin sa kanya. Nang makita iyon, napangiti rin si Khate. "Sa totoo lang, pumunta ako rito upang gamutin ang iyong lolo dahil narinig ko mula sa isang kaibigan na ang pamilya Wang ay magbebenta ng mga halamang gamot sa kalahating presyo sa doktor na makakagamot kay Lolo. Ngunit ngayon pa lang nagising si Lolo Wang, at hindi pa malinaw ang kanyang kalagayan. Sa tingin ko, hindi pa tamang pag-usapan ang gantimpala na mula
Nakahinga nang maluwag si Joshua matapos makuha ang kanyang pangako, at nakangiting sabi: "Dahil sinabi mo na ito, kung gayon ay magaan ang loob ko. Ihahanda ko ang kontrata bukas, at pagkatapos ay kailangan ko lang itong pirmahan."Tumango si Khate bilang pagsang-ayon. Pagkatapos matapos talakayin ang kabayaran, personal siyang ipinadala ni Joshua sa pintuan at pinanood siyang umalis.Pinapanood niyang umalis ang kanyang sasakyan, bumalik si Joshua sa bahay at tinawagan si Anthony."Kumusta si Lolo Wang?"Sa sandaling kumonekta ang telepono, tumunog ang boses ni Anthony, na hinaluan ng tunog ng tubig na umaagos.Ngumiti si Joshua at sinabing, "Nagising na siya. Napakahusay nga ni Doctor Khate."Matapos sabihin iyon, naisip niya ang kakaibang pakiramdam nang magkasama sina Anthony at Khate kanina, at mausisa na nagtanong, "Kuya Anthony, kilala mo ba si Doctor Khate dati? Lagi kong nararamdaman na hindi tama ang atmospera sa inyong dalawa, at hindi kita nakitang ginawa noon sa ibang
Nag-usap pa silang dalawa nang ilang sandali. Gabi na rin, kaya nagpaalam na si Kyrrine at umalis.Sinundan ng dalawang maliit na bata si Khate sa paligid ng silid na parang dalawang maliliit na buntot.Naglinis si Khate nang ilang sandali bago siya nagkaroon ng oras upang lumingon at alagaan sila."Masaya ba kayo sa kindergarten ngayon? Nakipag-away ba kayo sa mga bata?"Maingat na naalala ng dalawang maliit na bata at tumango nang mariin, "Medyo masaya. Nang matapos ang klase ngayon, pinagsaluhan namin ng mga bata ang maraming meryenda!"Nakarinig nito, hindi mapigilan ni Khate ang pagtawa, "Napakalakas mo bang kumain ng meryenda?"Tumango si Mikey nang seryoso, sumulyap kay Miggy sa tabi niya, at sinabi, "May isang batang babae rin ngayon na nagsabi na gusto niyang pakasalan si Miggy kapag lumaki na siya!""Talaga?"Tiningnan ni Khate ang kanyang anak na lalaki nang may pagtataka.Bihirang matigilan si Miggy sandali, at pagkatapos ay tiningnan niya ang kanyang kapatid nang may mahi
Dahil tinulungan siya ng kanyang matalik na kaibigan at inalagaan ang mga bata sa loob ng dalawang araw.Noong umaga, natapos ni Khate ang kanyang opisyal na negosyo at naglaan ng oras upang pumunta sa bahay ng mga Zaw sa hapon, iniisip na maaari niyang kunin ang dalawang maliit na bata nang mag-isa sa gabi.Nang makarating siya sa bahay ng mga Zaw, sinuri niya ang kalagayan ni G. Zaw at kinumpirma na walang aksidente o minimal na mga aktibidad na naganap, kaya't ipinagpatuloy niya ang proseso ng paggamot at binigyan ng acupuncture ang matanda.Habang hinihintay na matanggal ang karayom, pumasok si Joshua dala ang isang dokumento, "Doktor Khate, ito ang inihandang kontrata. Tingnan mo ito. Kung walang problema, maaari mo itong pirmahan."Ito ang napagkasunduan nila kagabi. Hindi na nagulat si Khate. Kinuha niya ito at binasa nang mabuti at nilagdaan ang kanyang pangalan dito.Matapos pirmahan ang kontrata, naging mas palakaibigan ang pag-uugali ni Joshua sa kanya, "Mula ngayon, tayo
Tumango si Khate nang walang komentaryo sa sinabi ng anak, kinuha ang dalawang bata, at bumati sa kanilang guro.Nang paalis na siya, hindi sinasadyang napako ang tingin niya sa isang maliit na batang babae.Nang makita ng batang babae na parang aalis na ang tatlo, tumayo ito mula sa slide nang may kaba, at tuwid na tumingin sa kanila, mabilis itong kumilos para sundan sila.Natakot ang guro na baka mahulog siya, kaya't mabilis itong lumapit at inalalayan siya."Siya ay..."Nang maramdaman ang presensya ng bata, sandaling nag-alinlangan si Khate ngunit hindi napigilang magtanong nang may malasakit.Nahulaan ng dalawang bata ang gustong itanong ng kanilang ina at agad na sumagot, "Mommy, dito rin siya nag-aaral at ka-klase siya namin! Ngayon, wala pa po ang mga magulang niya para sunduin siya, kaya naghihintay siya dito kasama namin!"Tumango si Khate bilang tanda ng pagkaunawa, tumingin sa batang babae, at nakaramdam ng lambot sa puso, ngunit hindi niya planong magtagal.Pagkatapos ng
"Naalala ko, bumalik ka mula sa ibang bansa. Siguro lumaki sina Miggy at Mikey sa abroad, tama? Hindi ko inakala na magaling ka rin magsalita ng local language ."Naghahanap lang ng paksa ang guro para makipag-usap. Sa totoo lang, magaling naman ang performance nina Miggy at Mikey sa klase, kaya wala nang masyadong dapat pag-usapan, kaya napunta na lang sa mga simpleng bagay.Ngumiti si Khate at tumango, "Dahil marami kaming nakakasalamuhang mga ibang lahi, kaya nakikipag-usap kami sa kanila gamit ang local na language."Hindi nagsalita ang dalawang bata ngunit ngumiti nang magalang at tumango sa lahat ng sinasabi ng kanilang mommy.Nakita ng guro kung gaano sila kabait, kaya hindi napigilang mainggit, "Bukod sa Mandarin at English, parang marunong din sila ng iba pang mga language?""Ay opo, natutunan nila iyon sa mga kasamahan ko sa abroad."Hinaplos ni Khate ang ulo ng dalawang bata.Narinig ito ng guro at hindi mapigilang humanga, "Napakatalino nila. Sa murang edad, na-master na n
Hindi napansin ni Anthony ang dalawang bata sa kotse. Alam niyang huli na siya, kaya't mabilis siyang pumasok sa kindergarten.Pagpasok niya, nakita niya agad ang dalawang taong nakatayo sa tabi ng slide at si Katerine na halos nakayakap na kay Khate."Sir Anthony, nandito ka na!"Magalang na binati siya ng guro nang makita ang bagong dating na lalaki na kanina pa nila inaantay.Bahagyang tumango si Anthony, lumapit sa tatlo, tumingin sa kanyang anak, at pagkatapos ay malamig na tiningnan si Khate. "Bakit ka nandito?"Naramdaman ni Khate ang malamig na hangin mula sa lalaki at hindi niya maiwasang mag-angat ng kilay.Sa gilid, nagulat ang guro at nagtanong, "Magkakilala kayo?"Akala niya, hindi kilala ni Khate si Katerine.Pero dahil sa ipinakitang paglapit ni Katerine kay Khate, hindi na rin nakapagtataka na magkakilala nga ang dalawa.Tumango si Khate sa guro nang walang gaanong sinasabi, saka hinarap si Anthony. "Nagpunta ako para sunduin ang anak ko, pero ang anak mo ay humawak sa
Habang pinagmamasdan ni Khate ang repleksyon niya sa salamin, hindi niya maiwasang mapansin ang lungkot sa kanyang mga mata. Mula nang marinig niya ang sinabi ni Kyrrine, hindi na siya mapakali. Ano nga ba ang nalaman ni Anthony? At paano siya maghahanda sa muling paghaharap nila?"Khate," mahinang tawag ni Kyrrine mula sa pintuan. "Sigurado ka bang gusto mo siyang kausapin ngayon? Baka hindi ka pa handa."Huminga nang malalim si Khate bago tumango. "Kailan pa, Kyrrine? Hindi ko na pwedeng ipagpaliban ito. Kailangan ko nang tapusin ang lahat."Dahan-dahang lumapit si Kyrrine at hinawakan ang kanyang kamay. "Hindi mo kailangang gawin ito mag-isa. Kami ni Adrian, nandito lang."Napangiti si Khate, kahit na alam niyang may halong kaba ang kanyang damdamin. "Salamat, Kyrrine. Pero alam kong ito ay isang bagay na ako lang ang kailangang humarap."Pagkalipas ng ilang sandali, naroon na siya sa harap ng isang mamahaling restawran kung saan siya pinapunta ni Anthony. Tumigil siya sa tapat ng
Habang patuloy na lumalalim ang gabi, hindi pa rin mawala sa isipan ni Khate ang mga sinabi ni Anthony. Nakaupo siya sa veranda ng kanyang apartment, nakatitig sa malawak na siyudad na puno ng kumikislap na ilaw, ngunit tila wala siyang nakikita. Ang kanyang isip ay gulong-gulo, pilit niyang inuunawang muli ang lahat ng nangyari sa pagitan nila.Muli niyang narinig sa kanyang isip ang boses ni Anthony—ang sakit, ang hinanakit, at ang desperasyon sa kanyang tinig. "Hindi mo kailangang harapin ito mag-isa." Napapikit siya nang mariin, pilit na pinipigilan ang muling pagbalik ng mga alaala. Ngunit kahit anong gawin niya, bumabalik at bumabalik pa rin ito."Hindi mo na siya dapat iniisip, Khate." Biglang sabi ni Adrian, na tahimik palang nakatayo sa may pinto, pinagmamasdan siya. May hawak itong dalawang tasa ng kape, at marahan itong lumapit upang ibigay sa kanya ang isa. "Alam kong mahirap, pero hindi mo kailangang pahirapan pa ang sarili mo."Marahang tinanggap ni Khate ang kape at hum
Sa kabila ng kanyang mga sinabi, hindi mapakali si Khate. Kahit pa pinilit na niyang lumayo, may isang bahagi ng kanyang puso na hindi kayang magpakawala."Tapos na, Adrian. Tapos na," mahina niyang ulit, pilit pinaniniwala ang sarili na wala na siyang dapat pang balikan. Ngunit kahit anong pilit niya, alam niyang hindi pa tapos ang lahat. Hindi pa tapos ang sugat na iniwan ni Anthony—o marahil, ang sugat na iniwan niya sa puso nito.Tahimik lang silang naglakad ni Adrian palabas ng gusali, ngunit ramdam niya ang bigat ng presensya nito sa tabi niya. Hindi ito nagtanong, hindi rin ito nagpilit, ngunit ramdam niya ang pag-aalala nito.Pagkarating nila sa sasakyan, marahang binuksan ni Adrian ang pinto para sa kanya. "Khate, sigurado ka bang kaya mo?"Napayuko siya. Gusto niyang sabihin na oo, na kaya niyang kalimutan ang lahat, na kaya niyang itago ang emosyon niyang matagal nang nakakubli. Pero hindi na niya kayang magsinungaling pa."Hindi ko alam, Adrian," mahinang tugon niya. "Pero
Habang patuloy na lumalayo sina Khate at Adrian mula kay Anthony, ramdam niya ang bigat ng kanyang bawat hakbang. Pakiramdam niya'y may humihila sa kanya pabalik, ngunit pinilit niyang huwag nang lumingon. Hindi niya maaaring ipakita ang kanyang kahinaan, lalo na sa harap ni Anthony."Khate," muling tawag ni Adrian, bahagyang humigpit ang pagkakahawak nito sa kanyang braso. "Sigurado ka bang ayos ka lang? Alam kong hindi madaling makita siya ulit pagkatapos ng matagal na panahon."Napayuko si Khate, pilit na itinatago ang lungkot sa kanyang mga mata. "Adrian, hindi ko alam... Hindi ko alam kung ano ba ang dapat kong maramdaman. Akala ko tapos na ang lahat, pero bakit parang mas lalo lang lumalala ang sakit?"Hininto ni Adrian ang kanilang paglalakad at marahang hinawakan ang magkabila niyang balikat. "Kung gusto mong umalis dito, sabihin mo lang. Hindi mo kailangang tiisin ang ganitong pakiramdam, Khate."Napangiti siya ng bahagya, kahit pa puno ng pait ang kanyang puso. "Salamat, Adr
Habang bumibigat ang katahimikan sa pagitan nina Khate at Anthony, hindi niya maiwasang maramdaman ang mabilis na pagtibok ng kanyang puso. Pilit niyang pinapakalma ang sarili, ngunit ang matinding titig ni Anthony ay tila humihila sa kanya pabalik sa nakaraan—sa isang panahong pinilit na niyang ibaon sa limot.Napalunok siya at dahan-dahang tumalikod, umaasang matatapos na ang usapan nila. Ngunit hindi ganoon kadali ang lahat."Khate," muling tawag ni Anthony, mas malambot ngunit may halong bahagyang pakiusap ang kanyang tinig. "Huwag mo akong iwan ng walang sagot, please lang."Napapikit nalang si Khate, pilit na pinipigilan ang panginginig ng kanyang kamay. Alam niyang kung magpapatuloy siya sa usapang ito, maaaring buksan niya muli ang sugat na matagal nang nakapikit. Ngunit paano kung ito na ang pagkakataong kailangan niya upang tuluyang makalaya?Huminga siya nang malalim bago bumaling muli kay Anthony. "Ano pa ba ang gusto mong marinig mula sa akin?" mahinahon ngunit matigas ni
Sa kabila ng malamig na sagot ni Khate, nanatiling matindi ang titig ni Anthony sa kanya, para bang sinusubukan niyang hanapin ang katotohanan sa kanyang mga mata. Ilang segundo pa ang lumipas bago siya tuluyang tumalikod, ngunit hindi pa rin nawala ang tensyon sa pagitan nila. Ang hindi inaasahang muling pagkikita ay nagdulot ng mga emosyon na matagal nang ibinaon sa limot, ngunit ngayon ay muling lumulutang sa ibabaw, hinuhukay kahit na pilit niya itong nililibing.Habang pinagmamasdan ni Khate ang papalayong pigura ni Anthony, hindi niya maiwasang makaramdam ng kakaibang paninikip sa dibdib. Alam niyang hindi niya na maaaring balikan ang nakaraan, ngunit bakit tila patuloy itong bumabalik sa kanya? Bakit hindi niya kayang alisin ang bigat sa kanyang puso?"Hindi pa ito tapos, Khate," mahina niyang bulong sa sarili, ngunit sa likod ng kanyang isip, alam niyang hindi niya kayang aminin ang tunay na dahilan kung bakit siya umalis noon....Sa kabilang dako, habang si Anthony ay nagl
Hindi pa man tuluyang nawawala ang alingawngaw ng huling sinabi ni Anthony, ngunit pakiramdam ni Khate ay bumigat na ang buong paligid. Nakatayo siya sa gitna ng malawak na silid, pilit na pinapalakas ang loob niyang harapin ang lalaking minsan niyang minahal—at iniwan. Ngunit paano ba haharapin ang isang taong hindi kailanman nakalimot? Paano ba ipapaliwanag ang isang lihim na inilihim niya sa mahabang panahon?Pumikit siya saglit at pilit na pinakalma ang kanyang damdamin. Naririnig niya ang marahang paghugot ng hininga ni Anthony sa kanyang harapan, isang malinaw na indikasyon na hindi pa ito tapos sa kanilang usapan. Nang dahan-dahan niyang iminulat ang kanyang mga mata, nakita niyang nakatitig pa rin ito sa kanya, ang mga mata nitong puno ng hinanakit, hindi lang sa kanya kundi marahil sa kanilang nakaraan."Anthony, hindi mo ako kayang diktahan kung sino ang dapat kong kausapin," mariing sabi ni Khate, pinapanatili ang matatag na tinig kahit pa sa loob-loob niya ay may kung anon
Isang iglap lang ang lumipas, ngunit pakiramdam ni Khate ay tila bumagal ang oras. Ang mahigpit ngunit banayad na pagkakahawak ni Anthony sa kanyang pulso ay nagpadala ng kakaibang alon ng emosyon sa kanyang buong katawan. Hindi niya alam kung dapat ba niyang alisin ito o hayaan na lang. Ngunit isang bagay ang sigurado—hindi siya handa sa mga sandaling ito.Napakurap siya, pilit pinapanatili ang kanyang malamig na ekspresyon. “Bitawan mo ako, Anthony.”Ngunit hindi siya agad nito pinakawalan. Sa halip, mas lalong lumalim ang titig nito, para bang sinusubukan siyang basahin, para bang pilit nitong hinahanap ang kasagutan sa mga tanong na hindi nito masambit. Ang mga mata nito ay puno ng hinanakit, may pagtataka, at marahil, isang damdamin na pilit nitong itinatago sa mahabang panahon.“Naguguluhan ako, Khate, sobrang naguguluhan” malamig ngunit may bahagyang bahid ng emosyon ang tinig nito. “Noong iniwan mo ako noon, hindi mo man lang ipinaliwanag sa akin ang iyong dahilan. Hindi mo ma
Lumipas ang ilang araw mula nang maganap ang hindi inaasahang pagkikita nina Khate at Anthony sa ospital, ngunit kahit anong gawin niya, hindi niya maalis sa isipan ang paraan ng pagtitig nito sa kanya—ang tila mabigat na emosyon sa likod ng malamig nitong tingin, ang hindi masambit na mga salita na tila nais nitong iparating ngunit hindi niya kayang intindihin.Sa tuwing mapapadaan siya sa VIP ward, hindi niya maiwasang makaramdam ng bahagyang kaba, ngunit pinipilit niyang itago ito sa likod ng kanyang propesyonalismo. Ayaw niyang bigyang-pansin ang presensya ng lalaking minsang naging sentro ng kanyang mundo. Ayaw niyang magmukhang mahina, lalo na ngayon na pilit niyang binubuo ang bagong buhay na malaya mula rito.Ngunit tila hindi rin nagpaparamdam si Anthony. Hindi niya alam kung bumubuti na ba ang kalagayan nito o kung kusa ba nitong iniiwasan ang anumang interaksyon sa kanya. Para bang isang laro ng tahimikang nagaganap sa pagitan nila—isang hindi malinaw na labanan kung sino a