"ROSALIA, saan ka ibababa?" Tanong ng driver kay Rosalia.
Napahikab pa si Rosalia bago saglit na tumingin sa labas at makitang nasa Maynila na talaga siya.
"Deretso na lang kuya. Pag may nakita kayong malaking bahay na makaluma ay doon na ang baba ko." Tumingin si Rosalia sa salamin na nasa harap ng driver. Nang makita niya itong nakatingin roon ay ngunit siya bago tumingin muli sa labas.
"Rosalia ang pangalan mo 'di ba?"
Napatingin siya sa kanyang kaliwa sa naging tanong ng katabi niya sa byahe. Sa hitsura nito ay nasa edad cuarenta na ang babae. May nakabalabal pa sa leeg nito at nakahalukipkip. "Tama ba ako?" Dagdag pa nitong tanong kay Rosalia.
Dahan-dahan namang tumango ang dalaga. "Ako nga po... Bakit po?" Nag-iwas nang tingin si Rosalia sa may katandaang babae nang makitang sinusuri siya nito.
"Wala naman. Pinapa-alalahanan lang kita sa magiging buhay mo rito sa Maynila. Mahirap sa una, pero kayanin mo... Nakikita mo ang mga tao na iyan sa labas?" Tinuro ng babae kay Rosalia ang mga tao sa labas na halos nagkakagulo.
May ilang mga kabataang natakbo na akala mo'y may ginawang masama habang sila pa ay mga nakangiti. Pinagmasdan na lamang ni Rosalia ang mga nadaraanan nila hanggang sa tumigil ang van sa isang makalumang bahay.
Saglit na nginitian ni Rosalia ang babaeng kausap niya kanina, bago niya kunin sa Ibaba ang kanyang bag. Saktong bumukas ang pintuan ng van ay bumaba na rin siya.
"Hintayin mo na lang tabi ang bagahe mo. Kinukuha pa sa itaas." Sabi ng kasamahan ng driver sa kanya na agad rin naman niyang tinanguan.
Unti-unting nararamdaman ni Rosalia ang kaba nang maramdaman malaki ang pagbaba go na haharapin niya. Napaupo na lamang muna ulit si Rosalia sa loob katabi ng babae. Nakabukas lamang ang pinto ng van kung kaya't natatanaw niya ang bahay na tutuluyan niya.
Ang sabi ni Annie sa kanya ay isang apartment muna ang tatanggap sa kanya. Pagmamay-ari raw ito ng tita ni Annie at alam na rin ng tita nito na ngayon si Rosalia darating.
"Ano nga pala ang trabaho mo, Ineng?"
Napalingon muli si Rosalia sa ginang. "Ah, ang totoo po niyan ay hindi ko pa po alam. Sinabihan lamang po ako ng kaibigan ko na ang tita niya ang tutulong sa akin." Ngumiti si Rosalia sa babae.
Tumango-tango naman ang ginang, "Ayos na rin. Ay, ako nga pala si Tes, tawag in mo na lang akong Nena." Pagpapakilala ni Tes kay Rosalia.
Umupo ng maayos si Rosalia at doon nilahad ang kamay niya kay Tes na may ngiti. "Ako po si Rosalia Selim."
"Selim?" Takha ni Tes na tanong. "Anak ka nila Simeon at Cecilia?" Tumaas ang tono nitong pagtatanong sabay ang halukipkip at iwas nang tingin. "Hindi ko alam na nagkaroon pala sila ng anak."
"Ah, ampon lang po ako." Pinigilan ni Rosalia ang Gina ng sa pagtatakha. "Matagal na po ako sa kanila, simula pagkabata pa lang po ay naroon na ako." Mahina Hong sabi ni Rosalia.
"Kung ganoon, hindi mo nakilala ang mga magulang mo? Ang sabi mo ay bata ka pa noon."
"Ganoon na nga po," saglit na Natigilan si Rosalia nang maalala ang kanyang kwintas na hanggang ngayon ay wala sa kanya. "May iniwan po sa akin ang mga tunay kong magulang, inamin iyon sa akin nila Inay at Itay.... Iyon po ang kwintas na hugs ang Mayon, pero nawala ko po." Bumahid sa mukha ni Rosalia ang lungkot.
Nakalimutan iyon ni Rosalia na muling hanapin lalo pa't sumabay pa ang problema nilang magpa-pamilya.
"Ineng, ok na."
Mabilis na napalingon si Rosalia sa lalaking tumawag. Nasa gilid na ng lalaki ang kanyang maleta, kaya agad siyang bumaba ng van.
"Salamat po, kuya." Sabi ni Rosalia sa ilang tumulong na Ibaba ang kanyang maleta na may kabigatan. Kinuha niya iyon sa alaki at tinabi sa gilid.
Nang maka-alis ang van ay muli niyang tiningala ang apartment na tutluyan niya. Dalawang palapag iyon ngunit may kahabaan ang bahay.
Pumasok siya sa loob ng bahay kung saan natigilan ang ilang mga kababaihan sa pagdating niya. Nahihiya siya sa mga nakatingin sa kanya pero pilit pa rin ang naging pag-ngiti niya.
Saktong may nakasalubong siyang isang babae na papunta sa gawin niya na halos ang ulo nito ay nakasayad an sa librong binabasa.
"Ah, excuse me," Sinubukan kawayan ni Rosalia ang nakasalubong niya ngunit dere-deretso lamang iyong lumabas. Nahiya si Rosalia na I binaba na lamang ang kamay.
"Pasensya ka na roon, ah," lumapit sa kanya ang babaeng kaninang nakaupo sa sofa na una siyang nakita. Halos kasing edad lamang ito ni Rosalia. "Anong kailangan mo? Magre-rent ka rin ba?" Matinis na boses na pagkakatanong nito kay Rosalia dahil sa braces nito.
"Ah, dito po ba si Aling Anita nakatira?" Tanong ni Rosalia.
"No, ate. Sa kabilang bahay siya nakatira, doon sa kabilang baryo." Sabi ng babae kay Rosalia saka sumandal sa pintuan at humalukipkip. Tiningnan niya pa simula ulo hanggang paa ang dalawa bago niya patuluyin si Rosalia at maupo sila pareho sa sofa.
"Salamat." Ani ni Rosalia habang pinagmamassadan ang iba.
Ang ibang mga babae sa kanya na halos kakatapos lang maligo ay nakatingin sa kanya. Iyung iba ay nasa sulok at mga nagku-kwetuhan ay nakatigil at nakatingin sa kanya.
"Ay, saglit, kunin ko lang ang cellphone ko." Mabilis na tumayo ang babae na katabi ni Rosalia bago magtungo sa kwarto na ansa harap lang nila at 'di kalayuan. Mabilis itong nakabalik. "Taga-saan ka? Parang ngayon lang kita nakita rito."
"Ah, taga-Bicol ako. Saka ngayon lang ako nakapunta sa Maynila." Mahinang napatawa si Rosalia. Gusto niya kasing maging komportable ang trato ng mga magiging kasamahan niya sa kan'yang tutuluyan na bahay. "Ano nga pala ang pangalan mo?" Tanong ni Rosalia sa babae.
"Ako si Tania. Ang nagbabantay rito minsan pag wala si Madam." Tumingin siya kay Rosalia at ngumiti bago humarap sa cellphone at may kung anong tinext roon. "Na-text ko na si Aling Anita." Napa-buntong hininga si Tania. "Siya nga pala, Madam ang itawag mo kay Aling Anita kung sakali man na ngayon siya pumunta rito. Usually kasi ngayon marami siyang kailangang asikasuhin sa trabaho niya, kay hindi siya nakapunta rito,"
"Halika, tumayo ka diyan. Ipapakilala kita sa mga magiging kasamahan mo rin sa bahay na 'to." Hinatak ni Tania patayo si Rosalia at dinala sa gitna.
Nailanga na napapayuko na lang si Rosalia dahil sa hidni aksanayan na ganitong pagpapakilala sa kanya. Nagsi-lapitan ang mga makakasama ni Rosalia sa kanya. Halos lahat ay nakapalibot sa kanya. Mayroon pang mga binuksan ang cr at sumilip habang nagto-toothbrush.
"Guys, she's Rosalia, ang bago nating makakasama sa bahay na 'to!" Seryosong pagpapakilala ni Tania kay Rosalia. "Galing siya sa probinsya ng Bicol at ngayon lang siya napadpad dito sa Maynila." Tumigil si Tania sa pagsasalita saka hinarao si Rosalia. "Magpakilala ka sa kanila." Nguniti ito saka tumango.
Iniisa-isang tiningnan ni Rosalia ang mga nakatingin sa kanya. Kung kanina ay mga naka-seryoso ang mga ng mga ito at nakaawang ang mga labi, ngayon ay nakangiti na ang iba at ang natitira ay hindi makapaniwala.
"H-hello, ako si Rosalia Selim," huminga ng malalim si Rosalia. "Galing ako sa Bicol. Napadpad ako dito dahil kailangan ko ng trabaho para sa pamilya ko." Ngumisi na lamang si Rosalia at hinintay na may mag salita.
Tahimik ang bumalot sa paligid. Tanging electricfan lamang ang nag-iingay at ang tv na nakabukas. Nang maya-maya pa ay gulantang na lang na napatalon si Rosalia sa kanyang kinatatayuan dahil sa malakas na sumigaw.
Sabay silang nakatinginan ni Tania bago lumingon sa likuran at makita ang isang kikay na babae na may lollipop pang nakasubo.
"Ay! Kabog ang ganda ng face mo teh!" Matinis na boses na sabi ng babae na kung iuungkat ang edad ni Rosalia rito ay mas bata ng tatlong taon. Patakbo niyang nilapitan si Rosalia. Kumikislap-kislap pa ang mata nito habang nakatingin kay Rosalia. "Ano nga ulit pangalan mo? Sobrang ganda mo! Saka ang ganda ng kulay mo! At ang mukha mo, ang ganda!"
"Trina, stop! Iniirita mo si Rosalia!" Singhal ni Tania sa babaeng nasa harao ni Rosalia.
"Ano ka ba ate?! Nagagandahan lang ako sa kanya!" Balik ni Trina na reklamo kay Tania.
Taka namang pinamasdan ni Rosalia ang mukha ni Trina nang makitang may kahaigan ito ng kaunti kay Tania. "T-teka, magkapatid ba kayo?" Mahinahong tanong ni Rosalia bago nilingon sa likod niya si Tania na agad ring tumango ngunit napa-irap.
"Oo, ate girl. Mag kapatid ang dalawang 'yan. Si Tania ang mas matanda ng tatlong taon habang si Trina naman ay nasa bente singko pa lang-- Ay! Ako nga pala si Jill."
Nilingon ni Rosalia ang isa pang abbae na nasa gilid ng pinto ng cr nakatayo. May kasama itong babae na may pagtataka pa sa mukhang mabilis na kinulbit si Jill.
"Ano ka ba?! Kulang naman ang sinabi mo. Si Tania, masungit, si Tania naman Kikay pero maraming boys 'yan!" Hinampas ng malakas ng babae ang braso ni Jill.
Natawa na lang si Rosalia nang magtawanan na rin ang iba. Isa-isang nagpakilala ang lahat sa kanya at nai-kwento na rin sa kanya kung ano ang rules sa bahay na ito. Nai-kwento pa ni Rosalia kung saan siya binansag ng mga tao sa lugar nila sa bicol...
Sa bulkan na tinawag na Daragang Magayon.Nabilib ang karamihan doon at hindi makapaniwala sa mga sinasabi niya kahit totoo naman ito.
Pumasok ng kwarto si Rosalia kung saan kasama niya si Tania sa kwarto. Double deck ang higaan kung kaya't siya ang nasa baba dahil mas gusto ni Tania sa itaas lalo na raw pag gabi dahil sa lamig.
"Oh, Rosalia. Kung may kailangan ka pala sa bahay na 'to, pwede kang magtanong sa akin o sa mga kasamahan natin dito sa bahay. Mababait sila." Tumaas-taas ang kilay ni Tania habang nakangiti bago ito tumingin sa cellphone na hawak niya.
Tumingala si Rosalia upang makita sa taas si Tania saka muling tumawa, "Halata naman sa inyo." Napa-upo na lang sa upuan na nasa gilid lang ng cabinet na pinag lalagyan niya ng gamit. Hiwalay ang cabinet niya sa cabinet ni Tania. Ok na rin iyon para komportable rin siya.
"Siya nga pala, Tania. Anong trabaho mo?" Tanong ni Rosalia. At nang matapos sa pag-aayos ng gamit ay umupo siya sa kanayng magiging kama.Napayitil si Tania sa cellphone saka sumandal sa dingding. "Sa bar ako noong nakaraang araw nagta-trabaho, Rosalia. Pero I don't think I can handle my job as a waitress. Kaya napag-pasyahan ko na lang na maghanap ulit bukas ng trabaho." Sabi ni Tania na may lungkot sa boses nito.
Magsasalita oa sana si Rosalia at haharapin sa itaas ng kama niya si Tania namg biglang bumikas ang pinto at doon napatigil siya dahil sa isang matandang babae na puno ng kolorete ang mukha na tumingin sa kanya.
"Ikaw si Rosalia?" Seryosong tanong nito na agad nagpatango kay Rosalia.
"A-ako nga po si Rosalia... Rosalia Selim po." Muling naramdaman ni Rosalia ang kaba. Nakatayo na siya ngayon ng tuwid na malayo sa pwesto ng pinsukan ng Ginang.
Akala niya ay kagagalitan siya ng biglang sumigaw ang Ginang. "Sobrang ganda mo! Tama sila! Ang ganda ng kulay mo!" Galak na sigaw ng Ginang sabay ang lapit kay Rosalia. Inabot nito ang kamay ng dalaga. "Ang sabi ni Annie sa akin, kailangan mo ng trabaho. Kaya bibigyan kita! Halika, aalis tayo!"
"T-teka po-"
Agad na hinatak siya ng Ginang. Mabilis na kinuha ni Rosalia ang kanyang cellphone na mabuti ay nasa kama, ngunit wala siyang kahit anong pera.
"Saan po ba tayo pupunta?" Takang tanong ni Rosalia nang isarado niya ang pinto ng kanilang kwarto ni Tania.
Natigilan ang Giannag at hinarap siya. Hinawakan si Rosalia sa magkabilang balikat at abot tainga ang ngiti ng Ginang.
"Ngayon ka magsisimulang mag trabaho, Rosalia!"
"T-talaga po?!" Napangiti si Rosalia na halos hindi pa makapaniwala. "T-teka saan naman po?"
"Ano ka ba, sa bar. Doon madali kang maka-kita ng pera." Ngumiti ng makahulugan ang Giannag kay Rosalia na mas nagpakabasa sa dalaga sa mangyayari dahil wala siyang alam na kahit ano sa bar.
"TARA, ROSALIA!" Pang-aaya ni Aling Anita Kay Rosalia, nang magpara ito ng tricycle pagkalabas nila ng bahay. Biglang tumakbo ang Ginang na sumakay sa likod ng driver ng tricycle. "Hoy! Sumakay ka na!"Wala nagawa si Rosalia kundi sumakay na lang sa loob. Hindi sa ayaw niya ngunit wala siyang alam na trabaho sa bar... Ok sana kung maghuhugas lang ng pinagkainan si Rosalia, ngunit nai-kwento sa kanya ng Ginang na pwede siyang maging waitress sa bar.Ngunit paano nga ba? Kung hindi naman siya maalam.Habang nasa byahe ay nag-text si Rosalia sa kanyang Inay, pagkatapos ay sa kanyang mga kaibigan na agad ring nag-sunod-sunod ang text.[Annie: Love you! Ingat ka diyan palagi! Susunod ako diyan soon, pag nakaamin na ako sa crush ko!]Gulat na palayo ang mukha ni Rosalia sa cellphone niya at napatawag na lang. Sunod niyang binasa ang text na dumating.[Reon: Next month nariyan na ako at it-take kita sa isang mamahalin
SINIMULANG hanapin ni Rosalia sa ground floor si Gail, na sekretarya ng kanyang magiging boss."Excuse me po, nasaan po si Ms. Gail?" Tanong ni Rosalia sa nakasalubong niyang waiter rin."You mean, Gail Roldez, miss?" Tumaas ang kilay ng babae. "Kung siya nga ang hinahanap mo ay naroon siya" tinuro ng babae sa kanya ang ang nasa dulo dulo na may roon pa pa lang daan doon patungo sa kung saan.Tumango si Rosalia, "Sige po, salamat!" Ngumiti siya bago tinungo ang kabilang daan. Katulad ng nasa itaas ay mayroon rin itong isang ilaw na tanging nagsisilbing lang ng daanan. Naging madilim na rin sa loob at mas nagliwanag pa ang chandelier, dahil sa mga bamboo blinds na nakababa sa mga glass door at wall sa buong paligid.Pagpunta ni Rosalia doon ay nakita niya ang isang mahabang pathway na puno ng mga kwarto."Kwarto ba itong mga 'to?" Tanong ni Rosalia sa sarili habang tinitingnan ang mga punto na may mga ibat-ibang number.
NATAPOS ang duty ni Rosalia mag-a-alas once na ng gabi."Ano ka ba girl, 'di ba ang sabi ko sa iyo ay tawagin mo ako. Nakakahiya tuloy nangyari sa iyo doon." Sabi ni Elyn kay Rosalia ng nasa isang kwarto sila at doon muna pinalipas ng gabi."Alam mo ba Elyn, akala ko talaga ay nagbibiro lang si Sir Teff kanina." Nawala ang kaba ni Rosalia magmula pa kanina hanggang sa makapunta sila sa kanilang kwartong pinahiram ng kanilang boss.Akala ni Rosalia ay hindi nagbibiro ang kanyang boss sa naging sagot nito. Mabuti na lang at nakuha niya ang sobrang kaba ni Rosalia kaya hindi natuloy ang gusto ng lalaking humigit sa kanya kanina."Teka pala, Rosalia, bakit ba sa atin ito binigay ni Sir Mival? Alam mo bang hindi siay ganito dati sa amin. Pero ngayon, akalain mo, sinabihan ka pang dito muna sa kwarto na 'to."Pabagsak na umupo si Rosalia bago damdamin ang kalambutan ng kanyang kamang inuupuan. Tumingin ito kay Elyn. "Hindi ko rin
MAG-IISANG LINGGO na magmula ang unang pag-ta-trabaho ni Rosalia sa bar ng knayng Boss na si Mival. Naging maayos ang kanyang trabaho at ang naging unang sahod niya noon ay pinadala niya sa kan'yang pamilya."Opo, Inay, nag-iingat naman po ako rito. Saka alam niyo Inay, ang yayaman ng mga tao dito, 'yun nga lang medyo mahirap po silang pakisamahan." Sabi ni Rosalia mula sa kabilang linya kausap ang kanyang Ina. "Kumusta na po pala si Itay, Inay? Kayo po diyan?"Papasok siya ngayon sa bar at hinanap ag sekretarya na si Mis. Gail upang mag-check ng attendance.Ina niya:[Basta, mag-iingat ka pa rin diyan. Saka, okay lang kami rito. H'wag ka na munang mag-alala sa amin, nakauwi na rin kami sa bahay... Ang sabi ng doctor sa Itay mo ay nagiging maayos naman ang lagay niya at hindi na ganoon kalala ang sakit niya.]"Opo, Inay. Mag-iingat rin po kayo diyan," agad na nakita ni Rosalia ang sekretarya ng si Gail kaya agaditong pat
BUMALIK sa trabaho sina Rosalia. Pababa na sila ngayon ng hagdan habang nakasimangot ang mga mukha."Ano ba 'yan, Rosalia! Sa susunod kasi mag-ingat ka rin." Sigaw ni Gail Kay Rosalia nang maka-baba sila ng hagdan at pa-deretso sa loob. "Tingnan mo tuloy ang nangyari, bawas ang sahod nating tatlo- kahit ako na secretary pa ni Mival. Myghod!" Inis na hinawi ni Gail ang knayng buhok"Hindi ko naman po talaga nakita si Ms. Lalaine kanina," napakagat sa ibabang labi si Rosalia bago tumingin kina Gail at Elyn. "Sorry nadamay ko pa po kayo."Dere-deretso silang pumasok ng bar at makitang mas dumami pa ang mga tao. Makikitang may babaeng lasing na lasing pa na nasayaw sa pole na nasa gitna. Makikitang lahat ng mga tao ay naroon at naghihiyawan na rin ang iba.Nag-paalam kina Rosalia si Gail dahil sa mga visitors ng kanilang boss na darating. Nagtungo na muna sila Rosalia at Elyn kung saan ang pwesto ng bartender na si Marc upang makuha ang mga wine n
"ANG LANDI niya kasi kaya ayan ang napapala ng mapapagalitan ni sir.""Sinabi mo pa. Baguhan na nga lang ang yabang pa. Aayaw-ayaw pa, gusto naman.""True girl! Kung ako lang niyaya ng lalaking iyon. Nako nagpapakasaya na kami."Kaniya-kanyang komento ang mga naririnig ni Rosalia sa mga kaabaihang nadaraaan niya paakyat ng hagdan. Nakatingin lang siya sa hagdan at hindi pinapansin ang mga kababaihang pinagchi-chismisan siya. Hanggang sa siya'y makarating sa harap ng pinto ng office.Natigilan si Rosalia na pihitin ang doorknob. Puno ng kaba ang nararamdaman niya at pagkadismaya. "Jusko, sana h'wag po ngayon. Kailangan ko po munang mapagamot ang Itay ko." Huminga ng malalim si Rosalia bago tuluyang buksan ang pinto.Natagpuan niya ang kanyang boss na nakatayo sa likuran ng swivel chair nito, nakatalikod ito at naninigarilyo. Napatakip si Rosalia sa kanyang ilong sa amoy noon. Masyadong matapang at masakit sa ilong."S-sir," tawag ni Rosalia s
NAGHINTAY ng tatlong araw bago ang pag-balik ni Rosalia ng pera sa kaniyang boss. Pina-utang muna ni Gail si Rosalia upang mabayaran ang sobrang sahod sa kanya. Mamayang gabi pa ang pasok ni Rosalia dahil iyon ang nasa schedule niya. Hindi maalis sa isip ni Rosalia kung magagalit ba ang kanyang boss sa kanyang pagba-balik sa pera nito o umabot sa tanggalin siya. H'wag naman sana. Iyon na lang ang tanging trabaho an mayroon ako ngayon. "Gising na, Magayon!" Kunot ang noo at naniningkit na mga matang napadilat si Rosalia kay Tania. Nasa harap niya na ito at pilit pa rin siyang tinatapik. "Goodmorning rin, Tania." Bumangon si Rosalia saka malinaw na tiningnan si Tania. Mabilis niyang kinuha sa gilid kng unan niya ang kanyang cellphone na di-keypad at makitang alas-otso na ng umaga. "Rosalia, aalis lang kami ha? Mag-ma-mall lang. Kaya ikaw lang muna rito sa
"AYOKO. A-ayoko na po rito." Takot na sabi ni Rosalia sabay ang takbo paalis nito papunta sa maliit na kwarto ng mga employee.Hindi mapigilang ang pag-iyak ni Rosalia kasabay ng galit niya. Galit sa sarili kasabay ng pangba-bastos sa kanya ng kanyang boss. Agad na lumabas ng kwarto si Rosalia at bumungad ang kanyang kaibigan."Rosalia, ano bang nangyari? Nag-aalalang na kami sa 'yo.""P-pabayaan niyo na lang ako, Elyn. Ayoko na rito, pasensya na." Tatatanggalin na sana ni Rosalia ang nagusot na apron sa kanyang dibdib ng malakas na hinawi ni Gail ang kamay niya."Ano bang ginagawa mo?! Pwede bang tumigil ka muna sa kaka-iyak mo diyan at sabihin mo kung ano ba talagang nangyari?!" Galit ang boses na sabi ni Gail Kay Rosalia. Mahigpit itong nakahawak sa kanang kamay niya si Gail."Rosalia, ayos ka lang ba?" Nilingon ni Rosalia sa kanan niya ang mga employee na Nag-aalalang sa kanya. Tipid siyang tumango at pinatahan ang sarili sa paghikbi."P
"PAGTATRABAHO ang inaasahan ko sa unang araw mo sa company ko, Ms. Selim, hindi ang gumawa ng eksena lalo pa't sa Lolo ko!" galit na sigaw ni Lev kay Rosalia, napahimalos pa ito ng kamay sa kanyang mukha. Nanatiling nakatungo ang ulo ni Rosalia. Kanina pa siya nito sinesermonan ng dalhin siya ng kanyang boss sa meeting room. "Patawad po-""Patawad?! Oh, come on, Ms. Selim... Hindi sa lahat ng oras patawad ang nagiging solusyon!" galit na sabi ni Lev na halos pinupuno ang meeting room ng galit. "Matuto ka namang ilugar 'yang katapangan mo."Hindi magawang iangat ni Rosalia ang kanyang mukha para tingnan ang kanyang boss na patuloy sa kanya mag sermon. Hindi naman siya ang mali. Tama lang ang kanyang ginawa. Pero sa isip ni Rosalia ay may mali rin siya.Hindi ko dapat ginawa iyon. Umuwing nanatiling malungkot ang hitsura ni Rosalia. Dahan-dahan niyang binuksan ang gate ng apartment nila. At sa pagkakataon na iyon ay namataan niya sina Tania at Trina na hindi mapakali sa paglalakad.
"NAKO! Muntik ka na masisanti, Rosalia!" Nagpapadyak sa kaba si Lerio dahil sa takot kanina sa nangyari. "Mabuti na lang na pagbigyan ka.""Kaya nga po, Kuya Lerio," sabi ni Rosalia habang nagtitimpla ng kape ng kanyang boss. "Pero kasalanan ko rin po talaga. Hindi ko na po uulitin 'yon. Ang alam ko ay nasa bag ko ang id ko."Mano-manong tinimpla ni Rosalia ang kape gamit ang kutsarang binigay sa kanya ni Mang Lerio. Hindi niya alam kung paano gamitin ang mga kagamitan na pang timpla sa kape. Ang alam niya lang na gamitin ay kutsara. "Siya nga pala, Rosalia. Malapit na kaming ikasal ng asawa ko. Plano sana kitang imbitahan." Sabi ni Mang Lerio. "Ok lang ba sa'yo?" Napatigil si Rosalia nang matapos ito sa pagtimpla. Nilingon niya si Mang Lerio at saglit na nag isip bago mapangiti. "Sino po ba ako para tanggihan ang alok ng una kong naging kaibigan sa kumpanya na 'to." napangiti si Rosalia. Nilapitan at tinapik niya ang balikat ni Mang Lerio. "Congratulations po, Mang Lerio."Napangi
"OPO, Inay! Bukas po ang simula ng trabaho ko." masayang pagbabalita ni Rosalia sa kanyang Inay na katawagan niya sa cp ni Annie. Nabalitaan niya rin sa kanyang Inay na hindi pa rin nagaan ang kalagayan ng kanyang Itay. Kahit na may kabang nararamdaman, wala siyang planong sumuko hanggat hindi niya nakukuha ang pinunta niya sa Maynila para maipagamot ang kanyang Itay. Inay: [Mabuti naman at ok ka diyan, anak! Masaya kami ng Tatay mo para sa trabaho mo! Maipapagamot na natin ang Itay mo.]Napangiti lalo si Rosalia. Hindi man niya nakikita ang kanyang Inay habang kausap niya, alam niyang nakangiti ito at naiiyak sa tuwa."Alam niyo po, Inay... Miss ko na ang Bicol... Kayo po pati na rin po sina Annie at iba pa pong mga kapitbahay natin diyan." sabi ni Rosalia, napabuntong hininga. Inay: [Nako, Rosalia! Kung naririnig mo lang ang mga kapitbahay natin na halos araw-araw ka na nilang kinakamusta sa amin ni Annie.]Sabay silang nagtawanan ng kanyang Inay. Hindi maitatagong talagang na-mi
"SIR, ganito pong palda, pwede na po ba?" nahihiyang tinaas ni Rosalia ang skirt na sa tansya ay hanggang binti niya. "'Yan, ma'am! Ayos na po 'yan!" nakangiting sabi ng sales lady na nasa tabi ni Rosalia."That's ok. But try to find a longer skirt." seryosong sagot ni Lev. Agad niyang kinuha ang cellphone sa bulsa ng pants niya ng tumunog iyon. Tumingin siya kay Rosalia. "I have to take this call, Ms. Selim." sabi ni Lev, na tinanguan naman agad ni Rosalia, sabay talikod nito at umalis. Pinakatitigan ni Rosalia ang skirt na napili niya. Violet skirt iyon na pag sinuot ay fitted at makikita ang hugis ng kanyang hips. Maya-maya ay napangiti siya at naghanap pa ng ibang kulay."Excuse me, ma'am," tawag ng sales lady na kasama ni Roslaia kaya agad niya itong nilingon."B-bakit po?" utal na tanong ni Rosalia. Pinakita niya rin sa sales lady ang napili niyang skirt. "Pangit po ba? Hindi bagay sa akin?""Ay, nako! Nako, ma'am! Bagay po sa inyo! Sobra nga po." natawa ang sales lady sa sina
"PANIGURADONG magagalit sa akin si Sir Lev nito, Annie." Hindi mapakaling napaupo sa kanyang kama si Rosalia habang kausap sa telepono si Annie. Annie: [Malamang 'yan, Rosalia... Sino ba naman kasing mangangako sa kasamahan niya sa apartment na pakikiusapan niya ang kanyang boss na ipasok ang nagngangalang, Trina... Malamang ikaw.] Napasandal sa dingding si Rosalia. Rinig niya ang mahinang tawa ni Annie pero nangingibabaw sa kanya ang kaba. Hindi naman niya sinasadya na mapa-oo na tulungan si Trina, sadyang naawa lang siya dahil sa rason ni Trina para lang makapasok sa Werloz company. Ramdam niya ang kahirapan ni Trina. Hindi lamang sa pangangailangan nitong mag-trabaho, kundi para na rin sa kagustuhan nitong muling makapag-aral. College student na sana si Trina. Kwento pa ni Trina kay Rosalia ay natigil ang kanyang pag-aaral at mapag-pasyahan nilang magkapatid na alisan ang tita nilang inaabuso lamang sila. Wala na pala silang pamilya. Hindi patay, kundi may kani-kanila ng pamil
HAPON na nang makauwi si Rosalia sa apartment na tinutulungan niya. Mabuti na lang at pinahatid siya ng kanyang magiging boss kay Lerio at makasalubong si Trina, ang kapatid ni Tania, na sila na ngayong kasama ni Rosalia sa isang tindahan ng ihaw-ihaw malapit sa kanila. Nakikipag-kwentuhan si Trina sa mga kaibigan nitong nakatambay sa loob at kumakain ng ihaw-ihaw."Nako, Rosalia! Muntik na tayo do'n kanina." Salita ni Lerio na siyang may hawak pang isaw. "Mabuti na lang at napag-bigyan tayo!""Mabuti nga po, Kuya Lerio. Hindi ko na po alam kung anong gagawin ko kanina." Ani ni Rosalia bago saglit na lingunin ang nasa likuran niyang black na bmw na sasakyan. "Saka, 'yung mga tingnin ni sir, parang mangangain na." Sinubo ni Rosalia ang natitirang isaw na nasa stick niya bago kunin ang panibagong isaw na nasa gilid ng ihawan.Napatawa naman si Lerio sa sinabi ni Rosalia. "Nako! Ganoon na talaga si sir, Rosalia. Pero ang pinag-tataka ko nga ay bakit hindi naging ma
TAHIMIK na naglalakad si Rosalia kasama ang driver kanina na kausap niya kanina sa labas at ang kanyang magiging boss. Bumalik sa bar si Tefiro dahil kailangan nito ang binigay na trabaho sa kanya ni Lev.Nasa loob na ng building sila Rosalia at kahit na gusto niya mapa-ngiti at pagmasdan ang mga taong busy sa kanilang mga ginagawa sa loob ng office ay hindi niya pa rin magawa dahil sa ka bang narraamdaman.Habang nangunguna sa paglakad si Lev ay Napatingin siya sa katabi niya na nginingitian ang mga nasa loob ng kani-kanilang office."K-kuya ng driver," kinulbit ni Rosalia ang driver dahilan para ito'y mapatingin sa kanya at tumaas ang kilay. "Ano po bang ginagawa ng isang secretary ni sir?" Mahinang tanong ni Rosalia at mapatingin kay Lev na patuloy sa paglalakad."Tawagin mo na lang akong Lerio, Rosalia." Ani nito bago lumapit sa tainga ni Rosalia, "Ang sagot sa tanong mo ay kailangan mo lang na kasabay kay Sir Grayson, lalo na sa mga meeting niya mins
TAHIMIK lamang si Rosalia na nakatitig sa lalaking nasa harap niya na. Hindi pa rin siya makapaniwala na ang lalaking kanyang ka harap ay ang tumulong sa kanya noong gabing gahasain siya ng kanyang dating boss."I-ikaw y-yung tumulong s-sa akin noong gabi na 'yon." Mahina ng sabi ni Rosalia ngunit nakita niya ang pagkagulat ni Tefiro mula sa gilid niya at makita si Lev na seryoso lang ang mukha."Excuse me? Pardon?" Natatawang tanong ni Lev habang nakatingin kay Rosalia. "Anong gabi na 'yon? What's happening, Tefiro?" Napatingin si Lev kay Tefiro na parang walang alam."Ah, sir, I think nagkakamali po si Rosalia." napatingin si Tefiro kay Rosalia na parang sinenyasan ito na walang alam ang totoong may-ari ng bar sa nangyari noong gabi na iyon.Napakunot ang noo ni Rosalia na binabalik-balik ang tingin sa dalawang lalaki. Alam niya at totoo ang sinasabi niya. Hindi man niya iyon nakilala nang maayos ngunit sa boses pa lang nito ay alam na alam niya na.
"KUMUSTA na po diyan inay? Maayos lang po ba kayo diyan? Kumakain naman po ba kayo sa tamang oras?" Sunod-sunod na tanong ni Rosalia habang namimili ng kanyang masusuot sa pag-punta sa bar. "Kumain po kayo iyan ng marami ha. Ata hindi pa man ngani ako makakapag-padala kwarta sa inyo diyan ni Itay.""Ay, ano ka ba, anak. Kahit na malayo kay ay ganiyan ka parin kung mag tanong sa amin," napatawa ng ginang mula sa kabilang linya. "Saka h'wag kang mag-alala, ok lang kami rito, andito naman si Annie at mga kapitbahay natin na natulog rin."Nakahinga nng maluwag si Rosalia at mapangisi sa narinig. Hindi nito ini-expect na natulong pa rin ang kanilang mga ka-kilala sa kanila. Iba pa rin talaga ang taglay ng pagtutulungan sa kanilang bayan."Balang araw, inay, tayo naman ang tutulong sa kanila. Kahit na maliit lang ang itulong natin basta't may silbi ang lahat ng iyon at bukal sa kalooban." Nakangiting sabi ni Rosalia. Inipit niya sa kanyang balikat at tainga ang