I wasn't in the mood, so I remained silent while helping Lena in the kitchen. She was preparing a meal for Sir Danny and me."Ma'am, ayos ka lang po ba?" tanong niya. Sandaling sulyap ang kasabay ng tanong niya. Kanina ko pa talaga napapansin na panay ang sulyap niya sa akin. Ngayon ay talagang hindi na nga siya nakatiis at nagtanong na. Ngumiti ako. "Ayos lang, " tipid kong tugon matapos ang sandaling sulyap sa kan'ya. Tipid din siyang ngumiti at napapailing pa. "Ma'am, 'wag mo po sanang masamain, ha ... pansin ko kasi na parang may problema kayo ni Sir Danny. Pareho kayong laging tahimik at madalas tulala."Muli na naman akong napangiti dahil totoo naman kasi na madalas nga talaga kaming tahimik at tulala ni Sir. 'Yong pagkukunwari naming lambingan noon ay hindi na naulit. Pakiramdam ko nga, ang pagpapanggap naming iyon ang dahilan kung bakit parang may nakaharang na malaking bakod sa pagitan naming dalawa. Matapos Kasi ang araw na ’yon ay nagbago na ang pakikitungo niya sa akin.
Napako ako sa kinatatayuan ko. Ni hindi ko na nga magawang umatras. Hinayaan ko lang siyang lumapit ng husto sa akin, sa punto na halos magdikit na ang mga mukha namin. "Manhid?" tanong ko, matapos ang sandaling pananahimik. "Pinagsasabi mo, Sir? Ang issue natin ay tungkol sa pagdala mo sa akin dito na hanggang ngayon ay hindi ko pa rin makuha kung ano ba talaga ang dahilan mo!" Bahagya ko siyang tinulak matapos sabihin 'yon. Pero hindi siya natinag kaya ako na lang ang umtras. Nakakatunaw na rin kasi ang titig niya. "Oo, 'yon nga ang issue ... pero dahil sa manhid ka nga, kaya hindi mo pa rin makuha ang totoong dahilan kung bakit kita dinala rito," may diin niyang sabi kasabay ang paghakbang palapit sa akin. "Kita mo nga 'yan." Turo niya ang balikat ko. "Sa sobrang manhid mo, pati hapdi ng balat mo, hindi mo na ramdam." Nakakalito na talaga to si Sir. Panay iwas sa akin. Pero ngayon, gustong-gusto namang dumikit sa akin. "Ako manhid?" tanong ko, habang turo ko ang sarili. "Ako pa
DANNY POVPaulit-ulit na pag-ubo ang naging tugon ni Arrianne sa sinabi ko. Tapik niya rin ang dibdib at ang mga mata ay hindi na maperme. Halatang ayaw na niyang salubungin ang mga titig ko. Sigurado akong nag-iisip na naman siya ng palusot. Pero talagang kanina ko pa napapansin na may iba na nga siyang nararamdaman. Hindi ako sigurado kung hiya, kilig o naiilang lang siya. Basta pakiramdam ko ay ramdam niya ang mga pasaring ko. Pero ang tigas nga niya. Kahit may nararamdaman na, pinipilit pa rin niyang takpan. She was hurt by that jerk Joel once, so I can't really blame her for acting this way now. Alam kong nais lamang niyang iwasan na masaktan at mahulog muli sa isang taong mapagpanggap kaya pinili niyang maging matigas at manhid."Ayos ka lang ba, Arrianne?" tanong ko. Hinaplos ko rin ang likod niya. Pero kaagad siyang lumayo."Ayos lang po ako, Sir ..." tugon niya, kasabay ang paminsan-minsang pag-ubo. "Sigurado ka? tanong ko ulit at akmang hahawakan siya. "Ayos nga lang po a
ARRIANNE POVAng OA ... 'yon ang nasa utak ko, habang nakikinig sa mga sinasabi ni Sir. May pa iyak-iyak pa talaga siyang nalalaman. But why can't I stop myself na makaramdam ng kilig. I feel the sincerity in every word he uttered. Damang-dama ko dito sa puso ko ang mga sinasabi niya. Pero kahit na ganito na ang nararamdaman ko. Kahit lumulundag-lundag na ang puso ko at parang may kumikiliti na sa kaibuturan ko. Hindi ko pa rin maiwasan ang mangamba. Totoo ba? Totoo nga ba talaga ang sinasabi niya? Baka kasi mapagtripan na naman ako at mangyari na naman sa akin ang ginawa ni Joel. Nakakatakot na magtiwala at magmahal. Habang tahimik ko siyang pinagmamasdan na nagsasalita. Nag-flashback lahat sa utak ko ang mga ginawa niya para akin noon. 'Yong mga aksidenting naglapat ang mga labi at katawan namin at 'yong mga araw na bigla na lang siyang sumusulpot sa lugar kung nasaan kami ni Joel. Coincedence lang ba 'yon o talagang sinusundan niya kami? "Mahal kita, Arrianne ... pero kung talaga
DANNY POVAyoko ko na sanang sagutin ang tanong ni Arrianne, tungkol sa kung ano ang totoong parusa sa pagdaan sa main door. Nakakahiya kasi. Pero naisip ko rin naman na kailangan niyang malaman para maiwasan na rin ang hindi pagkakaintindihan.Sa utak mayro'n nga kasi itong 'Be ko, hindi malayong mag-isip nga siya ng masama. Baka mapurnada pa ang masayang sandali ng buhay ko. Nagsisisi tuloy ako, kung bakit 'yon pa ang naisip kong gawing parusa. Sa pag-aakala na hindi na nga muling magbubukas ang puso ko sa kahit sinong babae ay naisip kong iyon ang gawing parusa para wala nang babae na basta-bastang makakapasok sa buhay ko. At kung may magpupumilit man ay panandalian lang. Isang gabi lang. Ngayon ko lang naisip na may kamanyakan din pala ako. "Ano nga ulit 'yon, Sir?" tanong niya. Napatikhim ako. Nakagat ko pa ang labi ko. "Danny?!" Galit na nga siya. Nagawa na nga akong tawagin sa pangalan ko. Ngumiti ako. Ngiting nanlalandi. Baka sakaling madala sa landi at hindi na ako awayin.
Walang kurap at maluha-luha ang mga mata ko, ngunit may ngiti naman sa labi habang nakatingin sa malaking salamin ng dresser. Maingat kong pinahid ang namumuong luha sa aking mga mata at ngumiti nang matanaw ang repleksyon ni Mama sa salamin. Kapapasok niya lang sa kwarto. "Ang ganda mo, Anak ... " Halik sa pisngi ang kasabay ng salitang 'yon. Muling namuo ang mga luha ko. Hindi ko talaga mapigil ang maging emotional sa mga oras na 'to. Syempre, matapos ang isang taon na malayo kami sa isa't-isa, heto at kasama ko na siya. Nahahawakan, nayayakap, at nahahalikan. Kaya ang saya ko. Umaapaw ang sayang nararamdaman ko. "Ano ka ba, Anak, 'wag ka ngang umiyak ... masisira ang make-up mo," nakangiting sabi ni Mama, ngunit siya man ay may luha din sa mga mata. Pinahid niya ang mga luha ko at umupo sa tabi ko. Sabay naming pinagmasdan ang sarili sa salamin at sabay din na napangiti. Pero hindi na namin magawang magsalita. Alam kasi naming pareho, oras na magbukas ang aming bibig ay sigurad
Sandali akong hindi nakakilos. Yakapin ka ba naman ng lalaking alam mong may gusto sa'yo simula pa lang pero walang lakas ng loob magtapat dahil takot matanggal sa trabaho. Bakit ngayon ay may payakap-yakap itong nalalaman? Hindi pa simpleng yakap ang ginagawa niya. Yapos na matindi. "Ronan, gusto mo bang matanggal sa trabaho?" may diin na tanong ng asawa ko. Rinig ko ang mapakla niyang tawa at may papisil pa talaga sa balikat ko bago bumitiw sa pagyakap sa akin, saka hinarap ang asawa ko na hindi maitago ang inis.Pero imbes na sumagot kaagad, nanghahamong ngiti ang tugon niya sa naiinis kong asawa. Anong kaartehan ba itong ginagawa ni Ronan? Ngayon pa talagang kasal na ako, saka pa siya nagkalakas ng loob na isiwalat ang nararamdaman niya."Sana nga po, pinili ko na lang na matanggal sa trabaho. Hindi mo sana ako nasalisihan kay Anne ..." halos pabulong, ngunit walang ligoy at kakurap-kurap na tugon niya. Napigil ko ang paghinga. Nahibang na. Talagang na hihibang na 'to Ronan. Hi
Nagising ako na wala ang asawa ko sa tabi ko. Kahit pagod at antok pa rin ako, pinilit ko pa rin na bumangon. Sandali muna akong naligo at nag-ayos ng sarili.Sinilip ko rin muna ang mga bata sa kwarto nila. Inaasahan ko rin kasi na nando'n ang asawa ko. Iyon kasi ang lagi niyang ginagawa. Hindi niya kinaliligtaan na silipin muna ang mga bata bago bumaba o magpunta sa trabaho. Pero wala siya do'n. Mahimbing din ang tulog ng mga bata kaya hinayaan ko na lang. Total wala namang pasok dahil linggo ngayon. Saan na naman kaya nagpunta ang asawa kong 'yon? Napangiti ako. Iniisip ko kasi na may pa surprise na naman siya sa akin. Lagi kasi siyang gano'n. Sa isang buwan naming pagsasama bilang mag-asawa. Walang mintis ang pagpapakilig niya sa akin. Lagi niya akong sinusurpresa. Kahit ano na lang ang ginagawa, mapasaya lang ang umaga ko. Kaya malamang naghahanda na naman 'yon ng magpapakilig at magpapangiti sa akin. Hindi pa man ako tuluyang nakababa. Kita ko na sila Mama at Daddy na nag-uus
" 'Be ko, bilisan mo," sabi ng asawa ko, habang hila-hila ako."Bakit ba, 'Be ko?" Bigla na lang niya kasi akong hinila palabas ng pool area. Nag-celebrate ka nga kasi kami dahil sa wakas ay buo na ulit ang aming pamilya. Nakabalik na rin kami sa mansyon sa wakas at kasama ko na rin ang mga kaibigan ko at ang mga kuya. Muli nang bumalik ang sigla at saya ng mga buhay namin. Lalo na kami nitong asawa ko na walang humpay kung maglambing. Bumabawi at pilit pinupunan ang mga araw na hindi kami magkasama. "May ipapakita nga ako," sabi niya pero huminto naman sa paghakbang at niyapos ako. "Akala ko ba, may ipapakita ka o gusto mo lang lumandi?" Hindi maalis ang malagkit na titig namin sa isa't-isa. "Hindi naman kita nilalandi, 'Be ko, nilalambing lang." Halik sa leeg at haplos sa likod ko ang kasabay ng salita niya. "Hindi pa ba landi 'tong ginawa mo, 'Be ko?" Sumabay ang tanong ko sa paglapat ng likod ko sa malamig na dingding dito sa hallway, papuntang pool area. " 'Be ko—"Hindi ko
"Dad!" sabay naming bulalas ng asawa ko."Hanggang ngayon pa rin ba, Danny, hindi mo pa rin tanggap na aksidente nga 'yong nangyari sa dati mong asawa at sa Mama mo?" gigil na gigil na tanong ni Daddy.Tumayo si Danny habang kapa ang ulo niya. "Hindi ka pa rin talaga nagbabago, Dad. Bigla ka na lang na nanakit," reklamo nito."Biglang na nanakit! Buti nga at batok lang ang ginawa ko." Duro na niya si Danny. Nagpalipat-lipat ang tingin ko sa kanila. Napisil ko nga rin ang sintido ko. Hindi na kasi matapos-tapos ang sermon. "Alam mo ba kung anong dapat gawin sa'yo? Iuntog iyang ulo mo, sakaling umayos at makapag-isip ka ng tama. Kung ganito rin lang at hindi pa rin pala tuluyang umayos 'yang utak mo. Hindi ko na sana binigay ang address ng pamilya mo," dismayang sabi ni Daddy.Kung kanina ay napisil ko ang sintido ko. Ngayon ay pigil na buntong-hininga naman ang nagawa ko. Panira kasi 'to si Daddy, e! Papunta na kami sa sweet moment. Sinira niya naman. "Dad, 'yan din ang hirap sa'yo.
"Aso nga, asong ulo!" gigil na sabi ni Nanay.Saka niya hinarap ang lalaking tinawag niya na asong ulol. Matalim ang mga titig niya at hindi pa kaagad nagsalita. " 'Wag mo akong matawag-tawag na mahal dahil matagal ka nang may ibang mahal," sikmat ni Nanay, duro niya pa ang matandang aso. "Teka nga lang!" awat ko sa dramang nagaganap. Hinarap ko si Maribel. "Maribel, sila ang sinasabi mong mga aso na humabol sa'yo?" Tumango siya. "Sila nga, Ate." Kilala n'yo pala sila?" tanong niya, kasabay ang pagkamot sa ulo. "Pasensya na po, akala ko kasi mga baliw."pahapyaw na tawa ang narinig ko mula kay Danny, na bakas ang inis kay Maribel. "Tinawag pa kita, Maribel, pero tumakbo ka pa rin." Napapailing pa siya. "Kung hindi ka sana tumakbo no'n. Noon pa sana naayos ang lahat," dagdag niya pa. "Pasensya. Kayo kaya ang sigawan ng taong hindi kilala at mukhang baliw? Hindi ba kayo tatakbo?" iritang tugon din ni Maribel. "Pero teka nga lang, bakit n'yo ho ba ako kilala?" Napakamot uli siya sa u
Tuluyang nawala ang puwing sa mga mata ko, naanod yata. Bigla na lang kasing pumatak ang mga luha ko nang makita ang bayolenteng lalaki na sumugod kay Joel. Hawak na rin nito ang kwelyo ng kaibigan ko. Si Danny. Ang asawa ko na nagmukhang sinaunang tao dahil sa mahabang buhok at balbas. Puro paglalasing na nga lang yata siguro ang ginagawa niya, kaya pati ang pagiging tao ay nakalimutan na niya. Tingin ko nga sa kanya ngayon ay leon na malnourish. Kawawa, gusto ko tuloy agad siyang yakapin. Pakainin at paliguan. Ang dugyot kasi. "Walang hiya ka! Matapos ng ginawa mo kay Arrianne, may lakas ka pa talaga ng loob na lumapit sa kanya," nang gagalaiti nitong sabi. "Isa ka rin namang walang hiya!" tugon ni Joel. Hawak-hawak niya na rin ang kwelyo ni Danny. " 'Wag kang umasta na matino!" "Galing mo, nawala lang ako sa buhay niya, pumasok ka agad! Nakaabang ka lang palang hayop ka!" Marahas kong pinahid ang mga luha ko. Uminit bigla ang ulo ko sa narinig. Talagang iniisip niya n papatol u
Hindi maalis ang ngiti ko habang tanaw ang kambal na masayang naglalaro sa dalampasigan. Kaarawan kasi nila ngayon. Seven years old na sila. Nakakalungkot dahil hindi pa rin namin kasama ang Daddy nila sa araw na ito. Ang dami na talaga niyang na missed na kaganapan sa buhay namin. Ano pa nga ba ang magagawa namin. E, 'di magpatuloy sa buhay, kahit wala siya. Ang sarap pakinggan ang mga tawanan nila. Mabuti na lang at dito sa beach naisipan naming mag-celebrate ng kaarawan nila. Sakto naman kasi na walang pasok dahil sabado. Bonding na rin namin 'to, kasi nga, hindi na kami madalas makakalabas dahil mayro'n na kaming bungisngis na baby na inaalagaan. Napatingin ako sa baby ko na kasalukuyang dumedede. Parang kilan lang nong nanganak ako at puro iyak pa lang ang naririnig ko na ginagawa ni baby. Ngayon napaka-bungisngis na. Tatlong buwan na kasi siya, kaya marunong nang maglaro. Kahit lagi akong puyat sa pag-aalaga sa kanya. Masaya pa rin ako. Bawing-bawi ang pagod ko dahil nag-uumap
"Anak, kumusta na ang pakiramdam mo?" Masayang mukha ni Mama ang bumungad sa akin pagdilat ng mga mata ko. Ngumiti ako pero napangiwi nang makaramdam ng pananakit sa tiyan ko. "Masakit, Ma," sabi ko. Kapa ko na rin ang tiyan ko. "Ang baby ko po, Ma?" tanong ko at akmang babangon." 'Wag ka munang bumangon, Anak, baka bumuka ang sugat mo," pigil ni Mama. Hinawakan niya ang balikat ko at inayos ang kumot ko. Napangiti na rin lang ako habang pinagmamasdan si Mama. Talagang ang saya kasi niya. Hindi pa rin nawala ang ngiti. Syempre, lola na kasi siya. "Maayos ang baby mo. Nasa nursery. Nando'n nga silang lahat. Hindi na magsawang tingnan ang baby n'yo ni Danny.""Napangiti ako pero kaagad din namang napalis ang ngiti ko. Nakaramdam kasi ako ng lungkot at awa sa baby ko. Sinilang ko ba naman siya na hindi man lang namin kasama ang Daddy niya. Kainis din ang Danny na 'yon. Ang tagal matauhan. Imbes na siya ang nataranta kanina nang pumutok ang panubigan ko, si Felly tuloy ang halos pumuto
"Bingi ka na nga," maagap kong tugon, kahit medyo nagulat ako sa biglang pagsulpot niya. Masyado yata talaga akong nag-focus sa tanong ng mga bata na pati ang pagdating ni Joel ay hindi ko napansin. "Sabi ko nga." Napakamot na lamang siya sa ulo pero may ngiti naman sa labi. Kaagad niya ako'ng inalalayan nang akmang tatayo na ako. Kanina pa nga ako nakaupo. Medyo masakit na ang balakang ko. May kunting kirot na rin akong nararamdaman sa tiyan.Normal lang naman siguro ang pananakit ng balakang at tiyan kapag malapit nang manganak. Kaya nga kami lilipat muna sa lumang bahay. Sabi rin kasi ng doktor na hindi dapat pakampante, baka mapa-aga o lumampas ang panganganak ko sa expected naming araw. "Alis na ba tayo, friend—' sabi nito. Ang sarap niya rin batukan. Parang hindi manloloko. Kahit pa mukhang matino na naman siya, 'yong label na siya mismo ang naglagay sa mukha niya, hindi pa rin nabura. Maliban na lang kung talagang mapapatuyan niya sa mag-ina niya na talagang nagbago na siya.
Mapakla akong tumawa. "Talaga bang wala ka na sa katinuan, Joel? Sa tingin mo, papayag ako sa kahibangan mo? Hindi ako desperada na muling patulan ang lalaking nanakit at nanloko sa akin noon! Kahit maghirap pa ako ng todo, hindi ko gugustuhin na muli ka pang makapasok sa buhay ko!"Paulit-ulit na pag-iling ang tugon ni Joel. Nanlaki rin ang mga mata dahil sa pagtaas ng boses ko. Napasilip na rin sina Mama at Maribel sa amin. "Hindi iyon ang gusto kong sabihin. Sorry, Anne. Huminahon ka nga muna," sabi nito pero na sa Mama ko ang tingin niya.Kita ko pa ang pag-iling ni Mama, pero maya maya ay pumasok na rin sila ni Maribel. Gano'n naman lagi siya. Hinahayaan niya lang na ako mismo ang umayos sa gulo o sa problema ko. Ang lagi niya lang ginagawa ay gabayan at paalalahanan ako. Siya ang taga bukas ng isip ko upang makapag-isip ng tama. Hindi siya basta nanghihimasok sa problemang may'ron ako. Lalo't alam naman niya na kaya ko namang ayusin na ako lang. "Kumalma ka naman muna, Anne ..
Sabay kaming napalingon ni doktora nang magbukas ang pinto. Nagsalubong ang mga kilay ko. Ang tigas din talaga ng bungo ni Joel. Hindi na tinatablan ng hiya. Hindi ko napigil ang pag-iinit ng ulo nang makita siya na sumilip mula sa labas ng pinto ng clinic. Kaagad niya rin na sinara ang pinto nang makita ang matalim ko'ng tingin. Bukod sa inis nga ako sa panay na paglapit niya sa akin. Mas lalo pa ako'ng nainis dahil madalas na siya'ng napagkakamalan na asawa ko. Tuwing check up ko kasi ay sumasama siya. Kahit anong pagtataray pa ang gawin ko ay hindi tumatalab. " 'Wag kalimutan ang mga bilin ko, Misis ha," sabi ng doctor kasabay ang pag-abot sa akin ang reseta."Opo, Dok." Tinanggap ko ang reseta kasabay na ang pagtayo ko. "Maraming salamat," dagdag ko pa bago tinungo ang pinto. "Ano na naman ba ang ginagawa mo rito, Joel?" irita kong tanong nang datnan ko siyang nakatayo sa labas ng clinic. Hinintay niya pa rin talaga ako kahit alam naman niya na galit ako. Matapos kasi no'ng ara