Habang kumakain sila, napansin ni Mateo ang isang kakatwa at kakaibang bagay: anumang ilagay ni Antonio sa pinggan ni Natalie ay kinakain nito ng walang reklamo. Sa tuwing mauubos na ang pagkain ni Natalie, kinakain nito ang idinadagdag pa ng matanda doon. Hindi ito naglagay ng kahit ano sa pinggan niya. “Oh, Mateo. Hindi ba masarap ang kaldereta? Bakit ganyan ka makatitig?” Masama ang tingin ng matanda sa kanya. Halatang naiinis ito sa apo. “Ni hindi mo man lang alam kung paano alagaan ng maayos ang asawa at magiging anak mo.” Nagtaas ng kilay si Mateo dahil sa sinabi ng lolo niya pero nanatiling tahimik lang. Sa lagay na ‘yon, ayaw na niyang salubungin pa ang inis ng matanda sa kanya. -- Nakabalik na sila sa kwarto, agad na tinungo ni Mateo ang walk-in closet niya para magpalit ng damit pantulog. Naabutan niya si Natalie na nakatayo sa harap ng malaking salamin, ang kamay ay nakapatong sa tiyan at marahang hinihimas ito. Kahit na tatlong buwan na ang kanyang ipinagbubuntis
Hatinggabi na. Napadaan si Mateo sa tapat ng pintuan ng kwartong pinaghahatian nila ni Natalie. May kakaibang pakiramdam na pumigil sa kanya. Ang balak sana niya ay magtimpla ng kape sa kusina pero hindi na niya itinuloy, walang pagdadalawang-isip na binuksan niya ang pinto at pumasok. Malamlam ang ilaw na dulot ng nakasinding lampshade sa gilid. Malinaw niyang nakikita ang paligid. Lumapit siya sa kama kung saan himbing na himbing sa pagtulog si Natalie. Umupo si Mateo sa gilid ng kama kung saan mas malapitan niyang napagmamasdan ang maamong mukha ng babae. Napakapayapa niya sa ganoong estado. Hanggang sa mga oras na iyon ay hindi pa rin niya lubos maisip kung bakit naitanong sa kanya ni Natalie iyon. Sumagi din sa isipan niya na baka hindi gustong panagutan ni Drake ang batang nasa sinapupunan nito. Hindi niya na rin maintindihan ang sarili niya, parang nalulungkot siya. Isang matalim na kirot ang nanaig sa puso ni Mateo. Aminin man niya o hindi, niyanig siya nito kaya bigla
Kung kanina ay napakasaya niya, ngayon naman ay parang binawi ang lahat ng ligayang nakamtan niya kani-kanina lamang. Napako sa kinatatayuan niya si Natalie. Ilang sandali na ang lumipas pero hindi pa rin rumerehistro sa isipan niya ang kasalukuyang nangyayari. Nasa harapan niya ang ama. Hinugot nito ang waller nito mula sa bulsa ng suot na pantalon. Sa kabila ng modernisasyon at teknolohiya ng pagbabangko---isa ito sa mga taong mas pinipiling magdala ng pisikal nap era. Kumuha ito ng ilang papel na salapi, mga lilibuhin at inabot sa kanya. “Kung wala kang budget, kunin mo ito. Kung may kailangan pa kayo ni Justin, magsabi ka lang.” Hindi pa rin makapagsalita si Natalie. Buong buhay nila ni Justin, binaliwala na sila ni Rigor. Naninibago siya sa pinapakitang malasakit nito ngayon sa kanya. Hindi pa rin niya tinatanggap ang inaalok nitong pera sa kanya. Si Rigor na ang mismong naglagay nito sa kamay niya. “Kunin mo na, tatay mo pa rin ako.” Dito na nagising si Natalie, binawi
“Mateo, narito ka na pala.” Bati ni Janet dito. “Mateo!” Agad na tumakbo si Irene para salubungin ito at agad ding pumulupot sa bisig nito. “Sabi ko naman sayo, okay lang ako. Alam kong busy ka, pero nagpunta ka pa rin para personal na ihatid ako pauwi.” Blanko ang ekspresyon ni Mateo. “May oras naman ako kahit papaano. Si Isaac na ang mag-aasikaso ng discharge papers mo.” “Sige, tara na?” Yaya ni Irene sa lalaki. Tumango lang si Mateo habang halos sabay-sabay na nagsasalita ang buong mag-anak. Hindi niya tinapunan ng tingin si Natalie. Si Natalie naman ay hinaplos ang mainit na pisngi pagkatapos ay nagpakawala ng isang mabigat na buntong-hininga. “Aray,” bulong niya sa sarili. Napangiwi siya sa sakit ng sampal na iyon. --- Bumalik si Natalie sa Antipolo. Pagkatapos niyang maligo, napansin niyang namamaga ang pisnging tinamaan ng sampal kaya bumaba siya sa kusina para kumuha ng yelo. Tahimik na ang buong bahay dahil pasado alas diyes na din. Sigurado siyang tulog na ang l
“Teka, anong ginagawa mo?” Gulat na tanong ni Natalie sa kanya. May icepack pa din ito sa namamagang pisngi. Kahit na lampshade lang ang nagbibigay liwanag sa silid, kitang-kita ni Natalie ang pagtitiim ng bagang ng lalaki habang nagsasalita ito. “Gusto kong tigilan mo na ang pagtanggap ng pera mula kay Rigor Natividad, Natalie. Hindi ba may ATM ka? Kulang pa ba ang perang naroon?” “Ha?” Hindi maintindihan ni Natalie kung ano ba talaga ang ikinagagalit nito sa kanya. May hangganan ang pasensya ni Natalie. Gamit ang isang kamay niya ay tinulak niya si Matao palayo sa kama. “Lumabas ka! Ayaw kitang makita at kailangan kong matulog!” Pero hindi iyon ginawa ng lalaki. Naroon pa rin ito. Kaya lalong nainis si Natalie. Inagaw ni Mateo ang icepack mula sa kamay niya at tila batang nagbago agad ang pakikitungo nito sa kanya ng makita ang pinsala. “Patingin nga, namamaga nga.”Itinulak ni Natalie palayo sa kanya si Mateo gamit ang dalawa niyang kamay. “Iwan mo ako! Gusto kong magpahin
Kung siya ang masusunod, mas gugustuhin niyang umalis na sa bahay ng lolo niya. Ang manatili sa ilalim ng isang bubong kasama si Natalie kahit isang segundo ay hindi na niya makakaya pa. Ngunit gabi na at palakas ng palakas ang ulan sa labas. Bukod pa roon, nakapangako siya sa lolo niya na sabay silang mag-aalmusal kinabukasan. Wala siyang pagpipilian kundi ang manatali doon. Sa sobrang inis niya, nagsindi siya ng sigarilyo. Hithit, buga hanggang sa makaubos siya ng ilang sticks nito. Pagkatapos ay sa guest room na siya nagtungo. Mabuti na lang at laging nakaayos at nakahanda ang guest room sa bahay ng lolo niya, kundi sa sala talaga siya matutulog. Ibinagsak niya sa malambot na kama ang basang katawan. Hinayaan lang niya iyon. Ang init ng galit galing sa dibdib niya ay dahil kay Natalie ngunit wala itong pakialam kung naapektuhan siya o nasasaktan. --- Napansin ni Mang Ben na sa makaibang kwarto natulog ang mag-asawa. Nang iulat niya ang balitang ito kay Antonio, tumango lang
Pahinga dapat ni Natalie nang araw na iyon, pero imbis na makabawi sa tulog, mas naging abala pa siya kaysa sa nakagawian niya. Tinapos niya ang translation na binigay sa kanya at balak niyang makipagkita sa editor-in-chief para personal na magbitiw sa part-time na trabaho niya. Alam na niyang may nararamdaman pa rin para sa kanya si Drakee at hindi na niya maaring tanggapin ang anumang tulong na manggagaling dito dahil hindi ito tama at hindi rin makatarungan sa paniniwala niya. Idagdag pa ang nalalapit na exam preparations at ang bagong trabaho na binibigay sa kanya ni Doc Norman. Batid ni Natalie na hindi niya kayang pagsabayin ang lahat. Malungkot man, tinanggap ng editor ang kanyang resignation letter at personal na paghingi ng paumanhin. Maging si Nilly ay hindi natuwa sa ginawa niya. “Nat, talaga bang wala na siyang pag-asa?” Tanong ni Nilly sa kanya. Naikwento na pala ni Chandon ang lahat at ngayon ay alam n anito ang hirap na dinanas ni Drake ng mga nakaraang taon. “Ni
Sa pagtingala niya, nakumpirma niyang si Mateo nga ang nasa harapan niya. Nagulat siya dahil wala naman siyang pinagsabihan ng gagawin niya sa araw na iyon. Palaisipan sa kanya kung paano siya natunton ng lalaki sa ospital na iyon. Pinagmasdan ni Mateo ang paligid na para bang may hinahanap. “Nasaan siya?” “Ha?” Lalo lang gumulo ang isip ni Natalie. “Nakikita mo namang wala akong kasama, sinong hinahanap mo?” “Ha. Ganito ang sitwasyon pero wala si Drake sa tabi mo. Anong klaseng lalaki siya?” Napagtanto ni Natalie na ang iniisip siuro ni Mateo ay si Drake ang ama ng bata. “Mateo, pwede bang makinig ka muna sa akin? Magpapaliwanag ako.” “Ano naman ang ipapaliwanag mo?” Putol nito sa sasabihin niya. Galit siya at hindi niya maipaliwanag kung bakit. “Iniwan ka ba niya dahil naduwag siya? Natakot ba siya na baka matulad kay Justin ang batang yan? Kaya pinilit ka niyang magpalaglag at hindi man lang niya inisip ang kalusugan mo?” “Hindi…hindi iyon ganon…” “Ah, hindi pala. At k
Binalot ng matinding kaba si Mateo nang mabuhat na niya sa mga bisig ang halos walang malay na si Natalie. Nanghihina ito, mas magaan pa kaysa huling pagkakatanda niya. Balingkinitan itong babae pero mula ng mabuntis ito, imbis na tumaba ay lalo itong namayat. Ang hindi niya maintindihan ay kung paano ito umabot sa ganoong timbang. “Anong nangyari sayo, Natalie? Bakit ka nagkaganito?” Tanong ni Mateo sa isipan.Hindi ito ang babaeng kilala niya---ang Natalie na bitbit niya ngayon ay mistulang ibang tao na. Ubos ang lakas at halos hindi na kayang dalhin ang sarili. Pero sa mga oras na iyon, wala ng oras pa si Mateo para magdalamhati at magnilay-nilay.“May dala ka bang kendi? O kahit anong matamis sa bag?” Madiin ang tanong niya para marinig siya nito.Nagawa pang tumango ni Natalie at ibuka ang bibig para ipakita ang kendi sa bibig niya. Sa kabila ng pagkain nito, naguguluhan pa rin si Mateo kung bakit ito ganoon kahina. Lalong nadagdagan ang kanyang pag-aalala, kasabay ng pagkadisma
Para kay Drake, wala siyang hindi kayang gawin para makakain lang si Natalie. Balewala sa kanya ang perang magagastos niya, distansya, oras at pagod niya---walang halaga ito basta’t masiguro lang niya na maayos ang kalagayan nito. Naalala niyang nabanggit nito ang tungkol sa hinog at nagkukulay pula na papaya. Naisip ni Drake na baka iyon ang kailangan ni Natalie. Nagmaneho siya ng humigit kumulang dalawang oras papunta sa isang farm ng papaya. Doon, nakapamili siya ng pinakamalaki at pinakasariwang papaya. Maingat din niyang ipinalagay sa kahon iyon para hindi malamog at nagmaneho pabalik.Pagdating niya sa apartment, sinalubong siya ni Nilly. Napanganga din ito sa gulat ng nakita ang dala niya. “Wow! Ibang klase, perfect na perfect ang papayang ito, ah! Ang kinis at mukhang matamis! Parang papaya from heaven ang atake!”Napangiti ng malapad si Drake. “Syempre. Sa farm ko mismo binili ‘yan. Siguro, ito na ang pinakamalapit sa langit na kaya kong gawin.”Hindi nga nagbibiro si Drake.
Biyernes ng gabi. Dumating si Mateo sa bahay nina Irene dahil naimbitahan siyang makisalo sa hapunan. Maayos at malinis ang bahay at napakaayos ng hapag-kainan. Halatang pinaghandaan ni Janet ang gabing iyon. Ang aroma ng bagong lutong pagkain ay pumuno sa buong kabahayan. Maingat na pinili ni Janet ang tradisyunal at modernong mga pagkain.Naupo na si Mateo matapos na magalang na bumati si pamilya ni Irene. Abot-tainga ang ngiti ni Janet, napakagiliw nito at laging nakangiti habang inaalok ang isang pinggan ng naglalakihang sugpo.“Mateo, mabuti naman at pumayag kang saluhan kami,” umpisa nito.Habang tumatagal ang hapunan, ginamit ni Janet ang pagkakataong iyon upang simulan ang isang planadong pag-uusap. “Rigor, naalala ko lang…hindi ba malapit na ang birthday mo?” Kaswal nitong sabi sa asawa. “Anong balak mo? Aba, hindi naman natin pwedeng palampasin na lang ang araw ng kapanganakan mo. Mas gusto mo ba na dito na lang tayo sa bahay o sa ibang lugar?”Sinadya ni Janet iyon. Layuni
“Mmm,” kinilig si Natalie hindi dahil sa kasama niya si Drake kundi dahil sa kinakain niya. “Ang asim.” Kahit na nagrereklamo ito, kumuha pa rin ito ng manggang hilaw at isinawsaw sa sauce na kapares nito. Naglalaway siya. Naaliw naman si Drake sa reaksyon niya. “Gusto mo pa ba?”“Oo,” mabilis na sagot ni Natalie. Nasasabik siya sa malutong na mangga. Pansamantala niyang nakalimutan ang lungkot niya kanina lang.“Sige, susubuan kita,” sabi ni Drake sabay subo ng maliit na hiwa ng hilaw na mangga na may sawsawan.Sunud-sunuran si Natalie, binuka rin niya ang bibig at hinayaang subuan siya ng lalaki ng maasim na prutas. Ang asim ay nagpapikit ng kanyang mga mata ngunit parang bata itong tuwa-tuwa sa natuklasang bagong paboritong pagkain.Tinitigan siya ni Drake ng may pag-aalala. “Kung masyadong maasim, itigil na natin, ha?”“Huwag! Masarap nga!” Umiling si Natalie. Sarap na sarap ito. “Masarap yung sauce. Sino ang gumawa?”“Gawa ko. Yung mangga, binili ko lang. Ang sabi kasi ng tinder
Pinagmasdan na Mateo ang maamong mukha ni Natalie. Halos alam na niya na magiging ganito ang reaksyon nito. Kahit pa nag-aatubili, nagtanong pa rin siya. “Ayaw mo na ba nito? Hindi ba ito ang gusto mo?” Totoo na sandaling panahon lamang sila namuhay bilang mag-asawa. Pero sa kapiranggot na sandaling iyon, masasabi niyang natutunan niya ang mga gusto at hindi gusto nito. Mapagmasid siyang tao. Batid niyang hindi basta-bastang naghahangad si Natalie ng isang bagay ng walang dahilan. Lagi itong meron. Kung nag-abala itong halughugin ang mall para sa puto-bumbong, siguradong gusto niya iyon.Ngunit ngayon ay tahasan nitong tinatanggi ang bigay niya. Hindi dahil sa ayaw nito ng puto-bumbong kundi dahil galing ito sa kanya.Muli, isang punyal ang tumarak sa dibdib ni Mateo. Pilit niyang pinagaan ang tinig kahit na bigat na bigat siya, umaasa pa rin siyang makakapag-usap sila. “Tungkol ba ito sa nangyari kanina? Galit ka ba? Nung sinabi kong…maghati na lang kayo ni Irene? Diba gusto mo ‘yon
Hindi talaga makapaniwala ang tindera ng maliit na tindahan na iyon. Nakaalis na ang lalaki ngunit laglag pa rin ang panga niya sa nangyari. Hindi lang isang beses kundi dalawang beses na naroon sa tindahan nila si Mateo Garcia. Hindi lang basta kilala ang lalaki—napakayaman at maimpluwensya ito kaya kaya nitong bilhin ang tindahan nila ng walang kahirap-hirap. Hindi na bago ang balitang bumibili ito ng tindahan kapag nagustuhan nito ang binebenta doon.Kaya wala nang nagawa ang tindera kundi tumalima kaagad. Tila nasiyahan naman ito nang sinabi niyang gagawan na niya ng paraan ang order nito.Napakamot na lang ng ulo ang tindera. “Sinong tanga ang bibili ng tindahan para lang may supply siya ng puto-bumbong?”**Pagdating ni Natalie sa kanto, ramdam niya ang pagkaubos ng enerhiya niya mula sa mabilis na paglisan niya sa mall at ang pagkadismaya dahil wala siyang puto-bumbong. Gusto niya pa rin ito at sa tantya niya ay walang ibang meryenda ang makakapantay sa sarap nito.Nakakita si
Ang babaeng nasa likod niya ay walang iba kundi si Irene. Kalmado ito ngunit puno naman ng awtoridad ang tono nito. “Magandang araw po, Miss,” bati ng tindera na pilit na pinapanatili ang mahinahong disposisyon sa kabila ng namumuong tensyon. “Ano po ang kailangan nila?”Mula sa kanyang handbag, may kinuhang listahan si Irene at inabot iyon sa tindera ng may matamis na ngiti. “Ayan, lahat ng nasa listahan, kukunin ko.”Binasa ng tindera ang listahan at ngumiti. “Ma’am, ang lahat po ng nasa listahan niyo ay mayroon kami, pero,” napatiingin ito kay Natalie ng may pag-aalinlangan. “Pero ubos na po ang puto-bumbong.”“Ubos na?” Tumaas ang kilay ni Irene sa pagkadismaya. Inikot nito ang mata sa mga nakadisplay sa estante at napako ang tingin sa natitirang limang piraso ng puto-bumbong na nasa gilid na. “Eh, ano ang mga ‘yon?” Tanong niya ng may inis.Muling nag-atubili ang tindera. Kilala nito si Irene dahil napapanood nila ito sa TV. “Pasensya na po, Miss Irene, pero bayad na po ‘yan.”T
“Umamin ka nga sa akin, Natalie. Bakit ayaw mong tumira sa binigay kong bahay? Bakit hindi mo pa pinipirmahan ang alimony documents?” Matalim ang tono ni Mateo, tumatagas ito sa tahimik na hangin ng university. Ang mga mata niya ay nakatutok kay Natalie na walang masagot sa kanya, tila hindi ito apektado sa tindi ng emosyon niya. Sa wakas ay tumingala ito, bakas sa mukha ang kalmadong pagsuko. “Mukhang nalaman mo na.”Dahil binitawan na siya ni Mateo, nagkaroon ng bakas sa kanyang pulso dahil sa higpit ng pagkakahawak nito doon. Marahang hinilot ni Natalie iyon.“Hindi mo ba natatandaan? Sa ospital pa lang sinabi ko na sayo, ayaw ko ng lahat ng iyon. Pero hindi mo naman ako pinapakinggan.” Kalmado itong nagpaliwanag. “Kaya wala akong ibang maisip na paraan kundi ipakita ang panindigan ko sa ibang paraan. Wala akong interes doon. Ayaw ko ng alimony, Mateo.” Diretso at matatag ang bawat salitang binitawan ni Natalie. Wala itong halong pag-aalinlangan.“Pero, Nat—”“Makinig ka muna sa a
“Ano naman ‘to?” Nanliit ang mga mata ni Mateo habang tinitignan ng manipis na card na inabot sa kanya ni Natalie. Naka-emboss doon ang pangalan niya. “Credit card mo,”sagot ni Natalie ng may ngiti. Sinaksak niya ang card na iyon sa kamay ni Mateo. Sandaling nagtama ang mga balat nila. “Matagal ko na dapat naibalik sayo ‘yan, kaso, madalas, cellphone lang ang dala ko kapag lumalabas. Kaya lagi kong nakakalimutan. Kung tutuusin, muntik ko na naman sanang makalimutan kanina—mabuti na lang hindi ka pa nakakaalis.” Paliwanag pa nito.Kaswal ang tono ng pananalita ni Natalie na para bang nagbabalik lang ito ng isang hiniram na ballpen. Biglang tumigas ang pagkakahawak ni Mateo sa card, ang panga niya ay nag-tiim at ang emosyon niya ay parang bagyong nagbabadya ng malakas na daluyong.“Tumakbo ka ng ganito kalayo—para lang isauli ito?” Tanong niya ng hindi makapaniwala.“Oo naman, bakit?” Hindi na naghahabol ng paghinga si Natalie. Namumula pa rin ang pisngi nito na tila nahihiya. Pagkatap