Chapter 1

Masayang sinamyo ni Ruth ang makapal na pera sa mga kamay niya, amoy ito ng kaginhawaan sa loob ng ilang buwan. "Ano kaya ang una kong bibilhin?" Hindi niya mapigilan ang malawak na ngiti sa mga labi habang napapapilantik pa ang mga daliri. Napasandal siya sa upuan, malaki-laki rin ang kinita niya sa matandang babae na 'yon, nagbigay siya ng tatlong libo para lang makusap ang namayapa niyang asawa.

Kilala si Ruth sa malaking bahagi ng probinsya ng Nueva Ecija bilang isang babaeng may kakayahang makausap ang mga namatay na. Ilang tao na rin ang sumangguni sa kanya upang humingi ng tawad, magpasalamat, umiyak at magpagabay sa mga kaanak nilang sumakabilang buhay.

Malutong siyang natawa. "Mga uto-uto," usal niya. Ipinatong niya ang mga paa sa lamesa. Nilibot ang tingin sa maliit at magulong kwarto. Ang lugar na ito, ang lugar kung saan siya tumatanggap ng mga kliyente. Tuwing hapon ang session niya.

Madalang sa hapon na ito ang mga nagpupunta kaya ilang oras din siyang nabakante, pero ayos lang. Sa kabuuan ay may pitong libo rin naman ang kinita niya. Masisimulan na niya ang pagiipon para sa pangarap niyang makabili ng condominium sa Maynila. Sawang-sawa na siya sa walang kwentang lugar na ito, kating-kati nang makalayo. Kaya naman tuwing galing sa klase ay dito na sa business niya ang diretso ng dalaga.

Hindi sinasadyang mapasadahan niya nang tingin ang sarili sa repleksyon ng maliit na salamin. May putok sa bahagi ng kilay at bibig niya. "Buti hindi pa niya ako napapatay." Mukhang naging hobby na ng matabang babae na iyon na saktan siya sa tuwing gigising siya ng tanghali. Mahinang napaaray si Ruth nang subukang haplusin ang sugat sa gilid ng labi nya.

"Ruth!"

Bumukas ang pinto at ibinungad noon si Tina na hingal na hingal at hinahabol ang hininga, pawisan ang buong katawan. "Bakit, anong problema?" tanong ni Ruth na nakaramdam agad ng kaba, umayos siya sa pagkakaupo. Ilang segundo pa bago nakapagsalita si Tina dahil sa hingal.

"Papunta na yung mga tao dito, nasa diyaryo ka na at alam na ng mga tao na hindi totoo yung kakayahan mong makipagusap sa mga kaluluwa."

Awtomatikong napatayo si Ruth sa narinig, hindi alam kung paano niya sisimulan ang pag-iisip ng paraan. "Tumakbo ka na!" sigaw ni Tina na nagpabalik sa wisyo niya. Wala na ring magagawa kung makikipag-usap pa si Ruth sa kanila. Ipapahuli siya ng mga ito sa pulis, mawawalay siya kay Tina at ayaw niyang mangyari iyon.

Dali-dali niyang binuksan ang mga drawer, nagbagsakan na ang mga nakapatong na magazine sa lamesa, hinalukay niyang maigi ang laman ng drawer at sa wakas ay nakakita rin siya ng gunting.

"Anong ginagawa mo? Wala ng oras, Ruth! Umalis ka na dito!" Hindi na niya pinansin si Tina. Ginupit ni Ruth ang mahaba niyang buhok. Muntikan pangmabali ang gunting sa paraan nang paggupit niya sa buhok niya. Gusto niyang makuhang manghinayang sa ginawa, bako-bako na ang dati ay maganda at mahabang niyang buhok. Subalit mabilis din iyong nawala sa isip ng marinig ang hiyawan ng mga tao sa labas hudyat na malapit na sila. "Magkita tayo sa perya mamayang alas-syete ng gabi, dadating ako." Tinapik niya ang balikat ni Tina saka mabilis na sumibat palayo, dala ang mga pera sa bulsa ng uniform na suot, bukod doon ay wala na.

Dumaan siya sa maliit na eskinita, tinalon ang matataas na pader kaya minsan pangbumagsak ang dibdib niya sa lupa. "Buwisit!" usal ni Ruth habang namimilipit sa sakit.

"Hoy! Bakit ka kasi tumalon sa bakuran ko pasaway na bata!" rinig niyang sigaw ng may-ari ng bahay, kaya mabilis siyang tumayo at nag-umpisa na muling tumakbo. Umaalingaw-ngaw ang sagutan ng tahol ng mga aso sa magkakabilang bahay. Hindi alam ni Ruth kung saan siya papunta. Hindi rin niya alam kung nakatulong ba ang paggupit niya sa buhok niya para walang makakilala sa kanya. Basta ang mahalaga makalayo muna siya sa lugar na iyon.

Nataranta siya ng balak niyang lumiko sa isang eskinita ng may makitang sasakyan ng pulis, dali-dali siyang naghanap ng iba pangdaraanan. Tumakbo siya sa madilim, maputik at basang eskinita. Napangiwi sa sangsang ng naghahalong amoy ng nabubulok na mga basura at amoy ng mga patay na daga. Sa isang gilid ay may lasing na nakahandusay sa maputik na lupa at mahinang pakanta-kanta kahit patulog na. May malaking basurahan sa tabi niya, hindi na nagdalawang isip na magtago roon si Ruth hanggang sa lumubog ng tuluyan ang araw.

Ang baho niya at ang lagkit-lagkit pa ng katawan, wala siyang pakialam kung naglalayuan ang mga nakakasalubong niya sa daan, nakuha pa niyang matawa.

"Ngayon lang nila naisip na manloloko ako. Hays, saan na ako matutulog ngayong gabi? Siguradong lagot na naman ako kay Ester." Kung sana kasi ay mayaman ang umampon sa kanya edi sana hindi siya nagkakaganito ngayon. Sa tuwing wala silang iuuwing pera ni Tina ay nakakatikim sila sa matanda.

Naparaan siya sa isang maliit na karinderya, nasamyo ang bagong lutong menudo, kumalam ang sikmura niya. Nasilip niya ang wall clock sa loob noon, mag-aala-syete na rin pala. Kailangan niya nang makarating ng perya. Malamang ay kanina pa nag-aantay doon si Tina sa kanya. Ang layo niya pa mula sa peryahan sa kabilang barrangay. Anong oras na siya makararating kung sakaling maglakad man siya patungo roon. Isa pa ay nagsisimula na rin maipon ang makapal na ulap sa kalangitan tanda ng malakas na darating na ulan. Pagod na rin siya kaya nang makakita ng bisekleta ng isang kartero na nasa labas ng isang bahay ay sinakyan na niya.

"Pasensya na!" sigaw niya nang makitang humahabol ang kartero sa kanya, binilisan niya pa lalo ang pagpadyak.

Nanlalabo ang paningin ni Ruth dahil sa buhos ng malakas na ulan. Madulas ang kalsada kaya iilan na lang din ang sasakyan sa paligid. Hingal na hingal siya habang matiyagang pinapadyakan ang pedal ng bisekleta para makausad. Mahirap kasi sa parteng ito malapit sa tulay, pataas ang arko ng lupa.

Inaalala niya si Tina dahil gabi na. Hindi niya rin sigurado kung nag-aantay pa ba sa kanya si Tina sa peryahan. Oras na makatawid siya sa malaking tulay na iyon ay malapit na siya mula sa perya. Pinadyak pa niya ang pedal ng mas mabilis. Basang-basa na siya at nakakaradam na rin ng hilo, kung dahil ba sa gutom o pagod ay hindi niya alam.

Naningkit ang mga mata niya habang pilit na inaaninag ang bagay na papalapit sa kanya, mahamog kaya hindi niya malaman kung ano iyon. Nanlaki ang mata ni Ruth kasabay ng malakas na busina, nasilaw siya sa ilaw ng kasalubong na truck. Subalit higit pa roon, ang nagpatayo sa lahat ng balahibo niya sa katawan ay nang makita ang nagpapagulong-gulong na sasakyan na palapit sa kanya. Sa pagkataranta ay napahinto si Ruth. Gumewang ang unahang bahagi ng gulong ng bisekleta at nahirapang kumapit ang preno sa dulas ng kalsada.

Sa lakas ng pagkakabangga ng truck sa sasakyan ay lumipad ito sa ere pagtapos tumilapon sa lupa, nalampasan siya sa tiyak na kamatayan na dala noon. Pero hindi ng kasunod na malaking truck, wala na itong preno at tuloy tuloy siyang pumailalim. Nagkalat ang pera sa paligid maging ang mayamang dugo na umagos mula sa katawan ni Ruth kasabay ng malakas na buhos ng ulan.

Gusto niyang humingi ng tulong subalit hindi na niya magawa pang-ibuka ang bibig niya. Pilit na nilalabanan ang pagpikit ng dalawang mga mata.

"Mahal ng Diyos ang bawat isa sa atin." Hindi niya alam kung gaano kalayo ang simbahan para marinig pa niya ang misa ng pari mula sa loob.

Unti-unting nagkukulay dugo ang paningin niya, hindi na nito maigalaw ang buong katawan. Nilibot niya ang paningin upang humingi ng tulong subalit ang duguang kamay ng kung sino mang nasa loob ng nagpagulong-gulong na sasakyan lamang ang naabot ng tanaw niya. Tiyak niya rin, hindi na siya magtatagal pa.

Kung meron mang pinagsisisihan si Ruth ay ang mabuhay na lang at mamatay sa lugar na ito. Gusto niyang yumaman, maging malaya at takasan na ang lahat ng hindi magagandang alaalang binigay ng probinsiyang ito sa kanya.

Pero hindi niya alam kung bakit bigla na lang siyang dumating. Siya na dahilan kung bakit hanggang ngayon, piniling manatili ni Ruth sa lugar na ito at maghintay.