Si Maria ay nasa kwarto, nagbibihis ng damit para sa araw na iyon, nang bigla niyang maramdaman ang matalim na sakit sa kanyang tiyan. Tumigil siya sa kanyang ginagawa, napahawak sa kanyang tiyan habang unti-unting lumalalim ang kirot."Ahh…" mahina niyang sambit, ngunit sa loob-loob niya, alam niyang ito na ang araw ng kanyang panganganak.Lumabas siya ng kwarto, pawis na pawis at nanginginig, habang naghahanap ng makakatulong. Agad siyang napansin ni Manang na naghahanda ng tanghalian sa kusina."Maria! Ano’ng nangyayari? Bakit ka namumutla?" nag-aalalang tanong ni Manang, agad na tumakbo patungo kay Maria."Manang... ang sakit... mukhang manganganak na ako…" halos pabulong pero puno ng kaba ang sagot ni Maria habang nakahawak sa kanyang tiyan, nararamdaman ang sunod-sunod na contractions.Napatingin si Manang sa paligid at mabilis na tumakbo upang tawagin ang iba pang mga kasambahay. "Diyos ko! Kean! Kailangan natin siyang dalhin sa ospital!" sigaw ni Manang, habang isa-isa nang na
Sa gitna ng kalaliman ng gabi, ang ospital ay tila naglalaban ng katahimikan at pagkabahala. Si Maria, halos walang lakas na nararamdaman, nakahiga sa delivery bed, humihingal at pinipilit na bumangon sa kabila ng matinding sakit. Naroon sa tabi niya si Kean, mahigpit na hawak ang kamay ni Maria, puno ng kaba ngunit pilit na nagpapakatatag para sa kanila. Si Donya Loida, ang lola ni Kean, ay hindi mapakali at palakad-lakad malapit sa kanila. Hawak niya ang rosaryo, taimtim na nagdadasal."Kean..." mahinang bulong ni Maria habang pilit na nilalabanan ang sakit ng kanyang katawan. Pawis na pawis siya, at kitang-kita ang hirap sa kanyang mga mata. "Hindi ko na kaya...""Maria, andito lang ako. Kaya mo ‘yan, Maria. Malapit na, konting tiis na lang," sabi ni Kean, kahit ramdam niya rin ang takot sa puso. Nakikita niya ang hirap ni Maria, at napakabigat para sa kanya na hindi ito matulungan sa mga oras na ito.Si Donya Loida, sa kabila ng kanyang pagiging matatag, ay di mapigil ang pag-alal
Pagkalipas ng limang araw mula nang isinilang si Harry, dumating na ang araw ng paglabas ni Maria sa ospital. Hindi maikakaila ang saya at kasabikan na makauwi sa wakas, ngunit sa kabila nito, dama pa rin ni Maria ang bigat ng kanyang operasyon. Bagaman mahina pa siya, hindi siya makapaniwala sa bagong buhay na dumating sa kanilang pamilya.“Kean, kaya ko na naman,” mahina ngunit determinadong sabi ni Maria nang inalalayan siya ni Kean pababa ng hagdan ng ospital. Hawak-hawak nito ang kanyang braso, at kitang-kita sa mukha ni Kean ang pagkaalalang baka mabigatan ito.“Hindi, Maria. Hindi ko hahayaang magpaka-martir ka. Nasa recovery ka pa,” tugon ni Kean, malumanay ngunit may halong pagiging protektibo. Hindi niya mapigilan ang sariling alalayan si Maria sa bawat hakbang. Ayaw niyang may mangyari sa kanya, lalo na sa dami ng pinagdaanan nila nitong mga araw na nagdaan.Napangiti si Maria. Hindi niya inasahan ang ganitong uri ng pagkalinga mula kay Kean. Sa kanilang unang mga taon, til
Habang dumaan ang mga araw, unti-unting nagiging mas komportable si Maria sa bagong kalagayan nila ni Kean. Bagamat nanatiling nagdadalawang-isip ang puso ni Maria, unti-unti na niyang nakikita ang ibang bahagi ng kanyang sarili—ang bahagi na handang magpakatatag para sa kanilang anak na si Harry.Nasa isang umaga, abala sila sa pag-aalaga kay Harry sa bahay. Kasama ni Maria si Kean sa kusina, nag-aalmusal ng simpleng sandwich habang naglalaro si Harry sa kanilang mga paa.“Kean, ang galing ni Harry! Ang bilis niya talagang matuto,” sabi ni Maria habang tinitingnan ang kanilang anak na masayang naglalaro.“Tama ka diyan. Tiyak na minana niya ‘yan sa atin,” sagot ni Kean na nakangiti.Nang makita ni Maria ang ngiti ni Kean, bigla siyang napangiti rin. “Oo nga, parang ikaw. Napaka-aktibo at puno ng buhay,” wika niya, sabay tawa.“Pero alam mo, Maria, may mga bagay din akong natutunan mula sa’yo,” sagot ni Kean, at ang kanyang tono ay tila seryoso na. “Ipinakita mo sa akin kung ano ang t
Makalipas ang ilang buwan mula nang isinilang si Harry, unti-unting bumabalik ang normal na takbo ng buhay sa tahanan nina Maria at Kean. Habang tinutulungan ni Kean si Maria sa pag-aalaga kay Harry, unti-unting bumubuo ng mga alaala ang kanilang mga puso, puno ng mga damdaming hindi pa nila kayang aminin sa isa’t isa.Isang umaga, maagang nagising si Maria. Ang araw ay sumisikat, naglalaro ng mga sinag sa mga dingding ng kanilang bahay. Sa silong ng kanilang tahanan, naririnig ang mahihinang hilik ni Harry. “Kean, gising na!” tawag ni Maria habang inaayos ang kanyang buhok.“W-wait lang,” sagot ni Kean, na nakatago sa ilalim ng mga kumot. Nang makalabas ito, nakangiti siyang lumapit kay Maria. “Good morning, love.”“Good morning!” sagot ni Maria na puno ng saya habang inaasikaso si Harry. “Tama na ang tulog, oras na para sa gatas!”“Tama ka,” tumawa si Kean habang nilalaro si Harry. “Aba, ang batang ito ay nagiging mas malikot!”“Talaga! Mukhang parang ikaw,” sagot ni Maria na may ha
Makalipas ang apat na buwan, tila nagbago ang takbo ng buhay ni Maria at Kean. Naging mas komportable na sila sa isa’t isa, at ang kanilang pag-aalaga kay Harry ay nagbigay sa kanila ng mas maraming oras upang makilala ang isa’t isa. Sa kabila ng mga ngiti at tawanan, may mga damdaming hindi pa nila naipapahayag sa isa’t isa.Isang umaga, habang ang araw ay sumisikat at nagdadala ng init sa kanilang tahanan, nagpasya si Kean na ito na ang tamang panahon para makipag-usap kay Maria. Pumunta siya sa kanyang silid at nag-isip ng mga salitang dapat niyang sabihin.“Maria!” tawag ni Kean habang pumasok sa sala.“Kean! Gising na! Kumain ka na?” tanong ni Maria habang abala sa pag-aalaga kay Harry.“Wala pa akong almusal. Gusto ko sanang makipag-usap sa iyo,” sagot ni Kean na tila nag-aalangan.“May problema ba?” tanong ni Maria, nag-aalala sa tono ni Kean.“Wala, pero gusto ko sanang malaman kung ano ang nasa isip mo tungkol sa atin,” simula ni Kean, ang mga mata ay seryoso.“Anong ibig mon
Sa pagdapo ng sikat ng araw sa bintana, ang sariwang hangin ay tila nagdadala ng bagong pag-asa. Isang umaga na puno ng mga pangarap at pag-asa. Si Kean, na puno ng determinasyon, ay nagpasya na simulan ang kanyang panliligaw kay Maria.“Maria! Gising na!” tawag ni Kean habang tinatapik ang pinto ng kanyang silid.“Uhm… Sandali lang!” sagot ni Maria, bahagyang gising ngunit tila hindi pa makagalaw mula sa kanyang pagkakahiga.Habang hinihintay ni Kean si Maria, mabilis siyang bumaba sa kusina. Sa loob ng ilang minuto, nagluto siya ng almusal. “Sinigang na baboy, paborito niya,” bulong niya sa sarili, habang pinipilit ang kanyang sarili na maging maingat sa bawat sangkap.Habang naghuhugas ng kamay, naisip niyang hindi lamang pagkain ang gusto niyang ipakita kay Maria. Kailangan niyang ipahayag ang kanyang tunay na nararamdaman. Kaya’t nagmadali siyang pumunta sa isang tindahan upang bumili ng bulaklak. “Dapat ito ay perfect,” sabi niya sa sarili habang pinipili ang mga bulaklak na bib
Palalim nang palalim ang pag-iibigan nina Maria at Kean, na tila bawat araw ay nagpapatibay sa kanilang samahan. Bagama’t puno ng mga pagsubok at sakripisyo ang kanilang buhay, lalo na sa pagiging mga bagong magulang, nahanap nila ang oras upang magpatuloy ang kanilang paglalakbay bilang mag-asawa.Isang gabi, habang mahimbing na natutulog ang kanilang anak na si Harry, lumabas si Maria sa balkonahe upang magpahangin. Ang lamig ng gabi ay sumasalamin sa kanyang nararamdaman—isang kakaibang kapanatagan na parang nagbibigay ng espasyo para sa pagmumuni-muni. Hindi nagtagal, sumunod si Kean at niyakap siya mula sa likod. Ramdam ni Maria ang init ng katawan ni Kean, na tila nagpapahiwatig ng damdaming mas malalim pa sa mga salita."Na-miss kita," bulong ni Kean habang inilalapit ang kanyang labi sa tenga ni Maria.Hindi siya sumagot. Napapikit si Maria sa kilig na dulot ng mainit na bulong ni Kean. Napakabilis ng tibok ng puso niya habang nararamdaman niya ang mapagmahal na yakap ng asawa