At sa bawat business meeting, hindi lamang si Eric ang natutulungan ni Maria, kundi pati na rin ang kanilang buong pamilya. Habang patuloy ang kanilang negosyo sa pag-usbong, napansin ni Maria na ang mga business meetings ay hindi lang pagkakataon upang mapalago ang negosyo, kundi isang pagkakataon din upang makilala ang mga taong may iba't ibang layunin sa buhay—hindi lang sa negosyo, kundi sa personal na buhay din.Isa sa mga hindi inaasahang pangyayari ay ang mga business partners na hindi lamang natutuwa sa kanyang kakayahan at dedikasyon sa trabaho, kundi nagsisimula ring magpakita ng interes sa kanya bilang isang babae. Ilang mga negosyanteng single na may malalaking pangalan at posisyon sa kanilang industriya ay naging madalas ang pakikipag-usap kay Maria, at hindi na lang tungkol sa negosyo ang kanilang mga pag-uusap. Minsan, habang magkakasama sa isang dinner meeting, iniiwasan ni Maria ang mga tanong na may kinalaman sa kanyang personal na buhay. Alam niyang hindi niya kail
Habang ang araw ay nagsisimula nang magbago mula sa dilim ng madaling araw, abala si Maria sa paghahanda para sa business trip nila ni Eric sa Cebu. Binabalak nilang makipagpulong sa mga bagong partner na magbibigay ng mas malaking posibilidad sa kanilang negosyo. Hindi pa man nila natatapos ang isang malaking proyekto, may isa na namang dumating na mas malaking pagkakataon na magpapalago pa sa kanilang kumpanya. Hindi pa rin matitinag ang determinasyon ni Maria, pero sa kabila ng lahat ng abala, hindi pa rin nawawala ang kanyang mga pangarap na makasama ang pamilya sa lahat ng aspeto ng kanyang buhay.“Ma, mag-ingat kayo,” paalala ni Harry habang pinagmamasdan si Maria at Eric na naghahanda na magtungo sa Cebu.Si Harry, ngayon ay 9 na taong gulang, ay mas lalo pang naging maligaya sa mga huling buwan na nagkasama sila bilang pamilya. Lalo na’t si Maria, pagkatapos ng matinding pagsubok, ay natutong bigyan ng pansin ang kanyang anak at naglaan ng oras para makasama ito sa mga simplen
Si Maria Lagdameo ay isang tahimik at simpleng dalaga, lumaki sa pangangalaga ng mga madre sa isang ampunan sa Cebu. Natagpuan siya sa isang basket sa labas ng simbahan noong siya’y sanggol pa lamang, walang kasama at walang anumang pagkakakilanlan. Si Sister Teresa, ang madre na kumupkop sa kanya, ang naging ina at gabay niya sa buhay. Pinalaki siya ng mga madre na may malasakit at pagmamahal, at bagaman wala siyang kaalaman tungkol sa kanyang tunay na mga magulang, hindi kailanman naramdaman ni Maria na kulang siya sa pamilya.Nang siya’y labindalawang taong gulang, isang malaking pagbabago ang dumating sa kanyang buhay. Kinailangang lumipat sila ni Sister Teresa sa Maynila dahil sa mas magandang oportunidad sa edukasyon ni Maria. Doon siya nakapag-aral sa isang prestihiyosong paaralan, kung saan nagsimula ang lahat.Sa unang araw niya sa sekondarya, halos hindi alam ni Maria kung saan siya magsisimula. Bagong mukha, bagong lugar—ang tanging kilala lang niya ay si Sister Teresa. Hab
Isang gabi, matapos ang isang group study session sa bahay ni Maria, nagpaiwan si Rowena para tumulong mag-ayos ng mga gamit."Salamat, Rowena," sabi ni Maria habang pinupunasan ang mesa. "Hindi ko alam kung paano ko magagawa ang lahat ng ito nang mag-isa.""Walang anuman, Maria," sagot ni Rowena habang inaayos ang mga libro. "Alam mo namang lagi akong nandito para sa'yo."Napansin ni Maria ang mga mata ni Rowena na tila may nais ipahiwatig, ngunit hindi niya alam kung ano iyon. Sinubukan niyang maging kaswal at itanong ang isang bagay na matagal nang bumabagabag sa kanya."Rowena, may tanong ako. Napansin ko lang kasi... parang lately, masyado kayong madalas magkasama ni Roland. Alam mo naman, nobyo ko siya, pero parang kayo na ang laging magkasama."Nagulat si Rowena sa sinabi ni Maria, ngunit mabilis siyang bumalik sa kanyang dating ekspresyon. "Talaga? Hindi ko napansin. Siguro nagkakataon lang."Napangiti si Maria, ngunit sa kalooban niya, alam niyang hindi lang basta "nagkakatao
Parang tumigil ang mundo ni Roland sa narinig. Hindi siya agad nakapagsalita, tila pinoproseso pa ang bigat ng pag-amin ni Rowena."Rowena... ano ‘to? Hindi ko ito inaasahan," sabi ni Roland, nag-aalinlangan.Tumingin si Rowena diretso sa mga mata ni Roland, pilit na hindi magpapakita ng kahinaan. "Oo, alam ko. Alam kong hindi mo ito inasahan. Pero totoo ito, Roland. Mahal kita. At hindi na ako makakapagpanggap na wala akong nararamdaman. Alam kong masakit para kay Maria, pero kailangan kong ipaglaban ang nararamdaman ko."Umiling si Roland, tila hindi makapaniwala sa naririnig. "Rowena, kaibigan kita. Alam mong mahal ko si Maria. Paano mo nagawa ito?""Roland, hindi mo ba ako nakikita?" tanong ni Rowena, ngayon ay may halong poot ang kanyang tono. "Hindi mo ba nararamdaman na palagi akong nandito para sa’yo? Lahat ng ginagawa ko, lahat ng pagpapakita ko ng concern-, lahat ng pagsuporta ko—para sa'yo ‘yon, Roland. Hindi ba sapat na makita mo na mahal kita?"Nagpatuloy si Roland na umi
Sa kabila ng malinaw na sagot ni Roland, hindi pa rin nawawalan ng pag-asa si Rowena. Patuloy siyang nagpapakita ng "lambing," sinusubukang makahanap ng puwang sa pagitan ng relasyon nina Roland at Maria. Alam niyang hindi tama ang kanyang ginagawa, ngunit ang puso niya'y bulag na sa tama at mali.Isang hapon, nagkayayaan ang tatlo—si Maria, Rowena, at Roland—na magpunta sa isang coffee shop matapos ang klase. Habang nag-uusap ang tatlo, napansin ni Rowena na naka-focus si Roland kay Maria, at habang nagtatawanan ang dalawa, hindi maiwasang sumingit ang selos sa kanyang puso."Ang sweet n'yo naman," bati ni Rowena, na may halong lungkot sa kanyang boses na pilit niyang tinatago sa ngiti."Talaga?" tanong ni Maria, ngumiti at tumingin kay Roland. "Mahal ko talaga 'tong si Roland, eh. Sobrang bait at maalaga."Napansin ni Roland ang kakaibang tono sa boses ni Rowena, pero nagpatuloy lang ito sa pakikipag-usap kay Maria. Hindi nito binigyang pansin ang mga subtle- na pagkilos ni Rowena,
Matagal na silang magnobyo ni Maria—mahigit tatlong taon na. Mula pa noong sila ay nasa unang taon ng high school, magkasama na sila. Mahal na mahal niya si Maria; hindi iyon kailanman nabura sa kanyang puso. Pero si Maria ay tahimik at mahinhin, hindi katulad ni Rowena. Wala itong mga ginagawang mapusok o mga kilos na nagbubukas ng mga damdaming tila matagal nang natutulog sa loob niya. Si Rowena, iba.Nang una nilang makilala si Rowena, kaibigan agad ito ni Maria. Naging malapit sila sa isa’t isa dahil magkaklase sila at madalas na magkakasama sa mga group projects at extracurricular activities. Ngunit sa kabila ng pagiging kaibigan ni Rowena kay Maria, nararamdaman ni Roland ang kakaibang tensiyon tuwing magkasama silang dalawa. May mga sandaling tila lumalalim ang tingin ni Rowena. At may mga oras na nahuhuli niya ang kanyang sarili na napapaisip tungkol dito.Ngunit pinipigilan niya ang mga damdaming ito. Mahal niya si Maria, at ayaw niyang sirain ang kanilang relasyon. Subalit,
Sa mga sumunod na araw, naging mas mabigat ang pakiramdam ni Roland. Ang bawat sandali na nagkakaroon sila ng pagkakataong magkasama ni Rowena ay nagiging mas mapang-akit. Ramdam na ramdam niya ang paghila ng tukso, habang si Rowena naman ay tila walang balak tigilan ang ginagawang paglalapit sa kanya. Isang mali—isang hakbang lamang—at posibleng magiba ang lahat ng itinayo niyang relasyon kay Maria. Nasa harap siya ng isang mahirap na desisyon. Mahal niya si Maria, matagal na silang magkasama, at sa bawat oras na tinitingnan niya ito, hindi niya maisip na saktan siya. Ngunit sa bawat pagkakataon na magkasama sila ni Rowena, nararamdaman niyang ang kanyang mga katawan at isip ay sinisilaban ng tukso. Tila binubuhay ni Rowena ang isang damdaming matagal nang patay sa kanya—isang bagay na hindi niya kailanman naramdaman kay Maria.Isang araw, nagkaroon muli sila ng pagkakataong magkasama ni Rowena. Pagkatapos ng klase, naiwang mag-isa si Roland sa silid-aralan, abala sa paggawa ng repor