1-COMET

"Okay, attention! Before we tackle the different comets, meteor showers, stars, constellations, etc. Celeste will give us some key facts about them."

Napabuga ako ng hangin noong tawagin na ako ng professor namin sa astrophysics. Ewan ko ba sa panot na 'to. Ako na lang palagi ang pinag-rereport. Ang dami-dami naman namin na estudyante niya pero suki ako ng report sa kaniya. Tapos hindi pa ako makatanggi dahil baka ibagsak niya ako, amp.

"Celeste?" tawag niya sa akin.

Tumayo na ako at kinuha ang dalawang copy ng printed report ko. Hindi na ako gumawa ng visual o PowerPoint dahil hindi naman daw kailangan. Iniabot ko kay Mr. Delavin ang isang kopya bago ako tumuloy sa pinakaharap at sinimulang guluhin ang utak ng mga kaklase ko.

"Comets are frozen leftovers from the formation of the solar system composed of dust, rock and ice. They angle from a few miles to tens of miles wide, but as they orbit closer to the sun, they heat up and spew gases and dust into a glowing head that can be larger than a planet. This material forms a tail that stretches millions of miles."

Tumingin ako sa mga kaklase ko at muntik na akong matawa dahil nakakunot na agad ang noo nila sa akin na parang alien language ang ginagamit ko ngayon habang nag-rereport. Ewan ko ba, hindi rin naman ako mahilig sa topics about science or astronomy but I never find this subject or our course boring.

"Comets are cosmic snowballs of frozen gases, rock and dust that orbit the Sun. When frozen, they are the size of a small town. When a comet's orbit brings it close to the Sun, it heats up and spews dust and gases into a giant glowing head larger than most planets. The dust and gases form a tail that stretches away from the sun for millions of miles. There are likely billions of comets orbiting our Sun in the Kuiper Belt and even more distant to Oort Cloud."

Huminga muna ako at pinasadahan ulit ng tingin ang mga kaklase ko. Layo-layo sila ng upuan. Parang ngipin na bungi-bungi. Si Mr. Delavin naman ay nasa pinakagitna, sa likod na banda kaya nakikita niya kaming lahat.

"Okay, what is Kuiper Belt and Oort Cloud?" tanong niya habang nakataas ang kanang kilay. Buti ang buhok sa kilay niya ay hindi nalagas. Finlip ko ang bond paper na hawak ko sa page 5 bago sumagot. Buti na lang talaga at alam ko na ang tanungan ng panot na 'to kaya nakahanda na ang mga sagot ko.

"Kuiper belt is a band of small celestial bodies beyond the orbit of Neptune from which many short-period comets are believed to originate. While the Oort cloud is a spherical shell of cometary bodies believed to surround the sun far beyond the orbits of the outermost planets and from which some are dislodged when perturbed to fall toward the sun."

Sumimangot ang professor namin kaya ngumisi ako. Akala niya siguro ay wala akong maisasagot. Noong una kasi akong nag-report sa kaniya ay wala akong nasagot sa follow up questions niya kaya napahiya ako sa mga kaklase ko.

"Why studying of comets is important?" Tinaasan niya ako ng kilay kaya nawala ang ngisi ko. Panot na nga, epal pa. Jusmiyo! Pauulanan niya ba ako ng tanong? Hindi ko na matatapos ang report ko nito.

"Tatlong oras ang klase natin, Celeste. Matatapos mo ang report mo kahit sandamakmak ang itanong ko sa iyo," bahagya na lang akong umismid at sinagot ang itinatanong niya kanina lang.

"Comets are important to scientists because they are primitive bodies left over from the formation of the solar system. They were among the first solid bodies to form in the solar nebula, the collapsing interstellar cloud of dust and gas out of which the Sun and planets formed."

Sumulyap si sir sa bond paper na iniabot ko sa kaniya kanina bago ulit nagtanong. May nakita siguro siyang nakakuha ng atensyon niya. Alam naman niya ang sagot pero sa akin niya pa itinatanong, jusmiyo!

"Why do we have to study comets asteroids and meteors?" ngiwi bago sumagot, iyon na ang naging mannerism ko sa tuwing nag-rereport kay Sir.

"Asteroids and comets help astronomers trace solar system evolution. NASA said: Most of the material that formed our solar system, including Earth, didn't live to tell the tale. It fell into the sun or was ejected beyond the reaches of our most powerful telescopes; only a small fraction formed the planets."

Tumango ulit si sir bago tumayo. Akala ko ay tapos na siya sa tanong niya pero hindi pa pala. Tumindig siya at inayos ang polo niya bago ako tiningnan ulit at nagtanong.

"How many comets pass by the Earth?" Finlip ko ulit ang bond paper na hawak ko at hinanap ang sagot doon. Na-research ko ito kagabi kaya alam kong may maisasagot ako kay sir notpa.

"By taking the size of the Oort cloud into account, and the number of long-period comets have been seen, astronomers estimated that a staggering one trillion comets may be out there," I answer confidently before flashing a proud smile and fortunately, sir and my classmates didn't disappoint me because they smile at me, too.

"What comet will be visible in 2020?" I smiled before answering his question. This question is my favorite. This comet is my favorite. Of all the comets, this is the one I’m waiting for.

"Good job, Celeste. You never failed to amused me," Pagak akong tumawa sa papuri ni Mr. Delavin, tapos na ang report ko at natutuwa siya dahil naging maayos daw ulit ang report ko. Ang mga kaklase ko ay pumapalakpak din, hindi dahil maayos akong nakapag-report kundi dahil natapos rin ang tatlong oras ng astrophysics.

"Okay, good bye for now. Tomorrow we'll tackle meteor showers and when is the next meteor showers," ani Mr. Delavin bago lumabas ng classroom namin.

Hindi na nagreklamo ang mga kaklase ko at nag-ayos na lang ng gamit para sa susunod naming subject. Mamaya pang after lunch ang sunod na klase ko kaya naisipan kong lumabas muna sa campus at pumunta sa park malapit sa school na pinapasukan ng kapatid ko. Malapit lang din naman ang University ko sa school nila Cepheus nakakatamad lang minsang maglakad kaya hindi ko siya pinupuntahan.

"Ano ba! Dito nga ako e!"

Tiningnan ko ang dalawang batang nag-aaway. Gusto kasing umupo ng isang bata sa swing pero may nakaupo na.

"Kakandungin na lang kita," ani ng batang lalaki na gustong umupo sa swing.

Natawa ako noong makita kong nginisihan pa ng batang lalaki ang babaeng nakaupo sa swing. Sinamaan naman siya ng tingin ng babae pero hindi siya nag patinag. Sa tantiya ko ay nasa 10 years old pa lang 'yong batang babae.

"Sige na baby," ani pa niya sa malambing na boses at hinaplos ang hita ng babae.

Doon na ako tumayo at nilapitan sila. Nanlalaki ang mata ng babae samantalang 'yong lalaki ay nakangisi lang din sa akin.

"Recess niyo?" tanong ko nang malapit na ako sa kanila.

"O-opo ate," sagot sa akin ng batang babae.

Umiling ako nang mautal pa ito sa pagsagot. Namumula rin siya habang pilit na tinatanggal ang kamay ng batang lalaki sa hita niya. Kinukurot niya na ito pero ngumingisi lang ang bata.

"Halika na," ani ko at bahagyang hinatak ang braso niya.

"Ayoko, ate. Kasama ko si Br--!"

"Halika na!" mataas na boses na ulit ko at piningot siya sa tenga. Itong kapatid ko, ang harot. Hindi naman ako ganito ha? Kanino ito nagmana!?

"Sige mamaya na lang, bab--ARAAY ATEEE!"

Hindi ko pinansin ang daing ng kapatid kong pingot-pingot ko sa tenga. Kumakaway pa siya sa babaeng naiwan namin.

"Ate naman e!" inis na aniya nang marating namin ang seesaw na kinauupuan ko kanina. Pinaupo ko siya sa kabilang dulo bago ako umupo sa kabila.

"Ikaw! Ang bata mo pa!" sabi ko sa nangangaral na tono at umupo sa kabilang dulo kaya umangat siya.

Nag-make face siya sa akin kaya napabuntong hininga na lang ako at tiningnan ang babaeng naiwan namin sa swing. Kumakain na siya ng ice cream kasama ang ilang kaibigan niyang bata din.

"Ilang beses bang uulitin ni Ate na bata ka pa, Cepheus. Gusto mo bang masabihan ng play boy?" tanong ko pero humalukipkip lang siya at hindi ako kinibo.

Cepheus is my younger brother. He's soft and clingy but sometimes he's hard headed, and that sometimes is every day. Cepheus is good looking. Kahit bata pa ay makikita mo ang magandang features ng mukha niya. Matangos ang kaniyang ilong, ang sa akin naman ay sakto lang. Mahaba ang kaniyang pilik mata at makapal ang kilay.

"Cepheus," tawag ko sa kaniya at hinuhuli ang kulay asul niyang mga mata. Sa ama namin niya iyon namana. Ang sa akin kasi ay kulay tsokolate kagaya ng sa aming ina.

"Ate, hindi mo ako maiintindihan dahil hindi ka pa naman nagkakaroon ng boyfriend!" Napanganga ako dahil kulang na lang ay maging spinner ang mata niya sa pag-ikot.

"Hindi ako nag-boboyfriend dahil mas inuuna ko ang pag-aaral!" medyo inis na saad ko na naging dahilan ng pagkunot ang noo niya. 

"Hindi ka nag-boboyfriend dahil natatakot ka na magaya kay Mmma! Iyon 'yon, ate! Natatakot ka na baka ma--!"

"Watch your words, Cepheus Pyxis!" mariing saad ko bago tumayo. Hindi naman siya nasaktan dahil dahan-dahan ang pagtayo ko.

"Pinagsasabihan lang kita. Kung ayaw mong makinig edi huwag," ani ko at isinukbit ang bag ko sa likod.

"And stop saying that I'm afraid that I might experience what mama had experienced. You know nothing, Pyxis. You know nothing!" mas mariing saad ko bago na umalis at iniwan siyang nakayuko sa seesaw.

12 years ago, papa left us. Buntis si mama kay Cepheus noong panahon na iyon. She suffered from depression and she needed medication but she cannot take any medicine because she’s pregnant. The doctor said that the medicine she will take might affect the baby’s condition in her womb. I was just 7 years old back then. 6 months ang tiniis ni mama bago makapagpagamot. I was there. Nasaksihan ko ang halos taon na paghihirap ni mama. Ang gabi-gabing pag-iyak niya habang nakatingin sa kalawakan, ang pagkuwestiyon niya kung bakit ito nangyari, kung bakit naging ganito ang nangyari sa pamilya namin. Ang walang tigil na pagtatanong niya kung bakit kinuha sa amin si papa. Lahat ng iyon ay nasaksihan ko.

Papa loves mama so much. I know that cause I've witness how much she treasures mama. Alagang-alaga kami ni mama noon. Lagi akong may pasalubong na galing kay papa tuwing aalis siya o kahit galing lang siya sa trabaho. Pero ang madalas na pasalubong niya sa akin ay mga pang-display ko sa kwarto. 'Yong room ko ay parang nasa galaxy dahil kay papa. Sa kisame ay may paint ng milky way galaxy. Pero hindi basta-basta milky way dahil makikita rin doon ang solar system natin. I don't know how it comes possible, sobrang hirap gawin noon detailed kasi talaga ito, makikita mo talaga ang planets maging ang Pluto at iba pang dwarf planets. Parang naka-zoom ito kaya makikita talaga ang solar system.

"You should love astronomy, Celeste," Nangiwi ako sa sinabi ni papa. Nakatingin kami sa loob ng kwarto ko na inaayos pa. Nakaupo ako sa balikat niya at nakahawak sa kaniyang ulo.

"They're beautiful, right?" tanong niya na tinanguan ko na lang. Patapos na ang painting sa kisame ng kwarto ko. Mag tatatlong linggo na yata itong ipinipinta.

"What about the walls, papa? I want to put barbies there po!" ani ko. Napapanood ko kasi sa tv 'yong mga barbie! Ang gaganda nga nila e.

"Hmm, nah. We'll paint meteor showers, space rocket, constellations and night sky," sagot niya ng hindi ako nililingon.

"Pero bakit po?" nagtatampo na talagang tanong ko, gusto ko kasi talagang lagyan ng design na barbie ang kwarto ko pero kumokontra siya palagi, gusto niya ay puro connected sa astronomy.

"Someday you will know why," sagot niya pero this time ay nilingon niya ako para hapkusin ang ulo ko. Hindi na lang ako kumibo, iyon naman lagi ang sagot niya sa akin e.

"I miss you papa," madamdaming ani ko habang hinahayaang tumulo ang luha ko.

Nasa kwarto naman ako. Kanina kasi ay umuwi ako matapos ng usapan namin ni Cepheus sa park. Hindi na ako um-attend pa ng dalawang huling klase ko dahil lulutang lang ang utak ko. Masyado kasi akong nadala sa sinabi ni Cepeheus. Realization and flashbacks hit me.

Nilibot ko ang paningin ko sa kwarto. Sa may kaliwang dingding ay may painting ng meteor shower. Sa kanan naman ay ang mga constellations. Sa pinakaharap ay ang space rocket na nag-lalaunch. Parang makatotohanan ito dahil maganda at detalyado ang parte ng usok na galing sa papalipad na rocket. At sa pinakalikod ay ang night sky. Pinta ito ng ilog, sa background ay may nakatalikod na dalawang bulto ng tao habang nakatingin sa magandang kalangitan ng gabi. Naroon ang mga kumikislap na bituin at buwan. Hanggang ngayon ay hindi ko pa rin maintindihan kung sino ang dalawang tao na iyon, pero sigurado ako na babae at lalaki iyon.

"Celeste, anak?" Pinunasan ko ang luha ko nang marinig si mama na kumakatok sa pinto galing sa labas. Hindi rin nagtagal ay pumasok na siya, ngumiti ako at umusad para makaupo siya sa kama ko.

"Busy ka ba anak?" tanong niya habang kinukuha ang suklay sa tukador ko.

Umiling ako kay Mama. "Namimiss ko na ang papa mo," Silence invaded in my room after mama said that. She's brushing my long black hair using my hair comb.

"Kung nandito lang ang papa mo. Siguro mas maayos ang buhay natin," sniys ulit.

Hindi pa rin ako sumagot. Pinagkuskos ko na lang ang mga palad ko. Sanay naman na ako kay mama. Sa loob ng labing-isang taon na wala na si papa ay ganito ang naging scenario namin.

"K-kamusta ka na nga pala?" tanong niya ng mapansin na wala talaga akong balak na magsalit.

Suminghap muna ko bago sumagot. Kahit anong tago ni mama ay alam kong umiiyak ulit siya. 

"Okay naman po, mama. Uhh, kayo po ba?"Tumigil siya sa pagsusuklay sa akin. Umupo siya sa kama ko at sumandal sa likod ko.

"Okay pa naman. Namimiss ko lang talaga ang papa mo," sagot niya pagkatapos ay nagpakawala ng malalim na buntong-hininga. Pinili kong hindi sumagot uli na naging dahilan upang mamayapa muli ang katahimikan sa pagitan namin.

Mama is a nurse while papa is an astronomer. Halata naman siguro dahil sa disenyo ng kwarto ko at sa pangalan namin ng kapatid ko. Celeste ay galing sa celestial phenomena at ang Cepheus Pyxis naman ay dalawang name ng constellations. They're both selenophile. Ewan ko kung bakit hindi ko iyon namana. I'm fonder on readings books than looking at the night sky searching for constellations, comets or any celestial phenomena. Well, of course I look at the night sky and waited for shooting star or constellation, too. I mean is, I don't spend money buying equipment's for that.

"Mag-18 ka na pala sa february, Celeste," ani ulit ni mama.

Bumuntong-hininga ako bago tumango, hinarap niya ako at wala na ang bahid ng kalungkutan sa mukha niya. She's smiling from ear to ear. God, my Mom is really a strong independent woman, indeeed.

"Anong gustong regalo ng dalaga ko?" malambing na tanong niya.

Inilibot ko ang paningin sa kwarto. Wala naman na akong mahihiling. Lahat ng mga materyal na bagay na gugustuhin ko ay nasa akin na. Kahit ang libro na kinahihiligan ko ay hindi ipinagdadamot sa akin ni mama.

"Wala na po, mama. Labas na lang siguro tayo nila Cepheus, araw naman po ng linggo noon."

Sumang-ayon sa akin si mama. Tinanong niya kung gusto ko daw bang maghanda para sa mga kaibigan ko pero tumanggi ako. I have friends pero wala pa akong dinadala sa bahay. I treat all my classmates as my friends but I can't consider any of them as my best friend. It's not that I'm choosy. I don't know. I just don't see myself hanging out with them. I'd rather stay at our house and read some books than going to the party with them.

"Ate," tawag sa akin ni Cepheus na pinutol ko agad.

"Mauuna na akong pumasok mama. May gagawin pa po kami sa school," sabi ko kay mama.

Hindi ko pinapansin si Cepheus, naiinis pa rin kasi ako sa kaniya dahil sa sinabi niya kahapon. Kumuha ako ng tinapay sa lamesa at pinalamanan ito ng itlog at hiniwang hotdog. Pagkatapos ay nilingon ko si mama.

"Sa daan na po ako kakain." Paalam ko at isinukbit ko na sa likod ang bag ko. 

"Sabay na tayong pumasok ate," pagtawag ulit sa akin ni Cepheus.

"Finish your food, Pyxis," mariing sagot ko senyales na ayokong makipagdiskusyon sa kaniya.

Hindi naman na siya umangal kaya hindi ko na siya pinansin at lumabas na ng kusina.

"What did you do this time? Bakit na naman galit sa iyo ang ate mo?" Hindi na ako nakinig sa magiging sagot ni Cepheus.

Maaga pa naman, ayoko lang talagang makasabay si Cepheus sa pagpasok. Naiinis talaga ako.

"You're like a comet while I'm the night sky, you light up my world for a while. Good morning, Celeste. Have a nice day!"

Hindi ko na dapat rereplyan ang text ni Brian, isa siya sa nangungulit sa akin na manligaw sinabi ko namang ayoko pero makulit talaga siya, pero dahil mainit ang ulot ko ay nireplyan ko na.

"Yes, I am like a comet, I will just light up your world for a while. So, can you please stop? Wala kang mapapala sa akin. Find your own moon, Brian. Goodmoring!" I hit the send button before putting my phone in my bag and continued walking until I reached the park where mama used to bring us when me and Cepheus were still young.