Chapter 6

Malungkot na nakatingin si Siena sa palayan. Ang mga tanim na rice stalks ay nanghihina at ang ilan ay nalubog na sa baha. Hindi maikakaila na ang kanilang pananim ay halos masira na, at hindi pa rin ito nakaka-recover mula sa mga nakaraang bagyo. Ang mga magulang niya ay nawawalan ng pag-asa, at kitang-kita niya ang hirap sa mga mata ng kanyang ina at ama. Habang ang kanilang kabuhayan ay unti-unting nawawala, ang pag-asa nila sa magandang ani ay unti-unting naglalaho.

Hindi maiwasan ni Siena na mag-isip kung ano ang kanilang magiging kinabukasan. Ang kanilang rice field ay ang kanilang tanging yaman, at kapag ito ay nawasak, wala na silang maaasahan. Naramdaman ni Siena ang bigat ng responsibilidad sa kanyang mga balikat. Siya ang panganay, at alam niyang siya ang may pananagutan sa mga magulang at sa kanyang mga kapatid.

Habang nakatayo sa gilid ng palayan, si Siena ay kausap ang kanyang nakakabatang kapatid na si Farah. Pareho silang nakatanaw sa malawak na taniman, ang mga mata ni Siena ay puno ng kalungkutan, habang si Farah ay tila nag-iisip ng mga paraan upang matulungan ang kanilang pamilya.

"Farah," sabi ni Siena, "kailangan nating maghanap ng paraan para makabangon. Hindi na kayang palaguin ng palayan natin ang kabuhayan natin."

Tumingin si Farah sa kanyang ate, at may nakatagong pangarap sa kanyang mata. "Ate, baka pwede tayong maghanap ng ibang trabaho. Siguro, may ibang paraan na hindi nakadepende sa palayan."

"Pero paano? Wala tayong sapat na puhunan, at wala naman akong alam na ibang trabaho maliban sa pagtulong sa mga magulang," sagot ni Siena, halatang naguguluhan at puno ng pag-aalala.

"Maghanap tayo ng ibang paraan, Ate. Hindi pwedeng manatili tayo dito at maghintay na lang. May mga tao sa bayan na naghahanap ng tulong, baka may oportunidad doon," sabi ni Farah na may bahid ng pag-asa sa kanyang tinig.

Nagkatinginan sila ng sandali, ang tahimik na pagninilay sa kanilang mga mata ay nagbigay daan sa isang bagong desisyon. Sa kabila ng mga pagsubok, hindi nila kayang sumuko.

Habang nag-uusap si Siena at Farah tungkol sa kanilang mga plano, isang malupit na balita ang dumating. Ang kanilang ina, na matagal nang nagpapakita ng senyales ng pagkapagod, ay biglang tinamaan ng matinding sakit. Sa kabila ng mga pagsubok sa kanilang pamilya, hindi na ito nakayanan ng kanilang ina at nahirapan nang husto.

"Ma! Ma, anong nangyari?" sigaw ni Farah, habang tinutulungan ang kanilang ina na halos mawalan ng malay. Si Siena, na mabilis na tumakbo sa tabi ng kanilang ina, ay halos mawalan ng ulirat sa takot.

"Kailangan nating dalhin siya sa ospital," sabi ni Siena, ang boses niya ay nanginginig sa kaba. Walang oras na sayangin; ang kalusugan ng kanilang ina ay kailangang maasikaso agad. Ngunit, ang malaking tanong ay kung paano nila makakayanan ang gastos ng ospital.

"Magkano ang kailangan?" tanong ni Farah, habang pinapahid ang mga luha sa kanyang mata. "Wala tayong pera para sa mga ganitong bagay."

Sumagot si Siena ng mahina, "Hindi ko alam. Pero wala tayong choice, Farah. Kailangan natin siyang mailigtas."

Sa kabila ng kanilang pagkabigo sa mga nangyari sa palayan, ang sakit ng kanilang ina ay nagbigay ng mas matinding pasanin sa kanilang mga puso. Nang walang ibang magawa, nagsimula silang maghanap ng paraan upang madala ang kanilang ina sa ospital, kahit na ang kanilang mga kamay ay walang gaanong lakas upang harapin ang mga hamon ng buhay.

Habang nasa hospital, ang takot at pagkabahala ay sumiksik sa puso ni Siena. Nakaupo siya sa tabi ng kama ng kanilang ina, hawak ang malamig na kamay nito, ang mga mata’y punong-puno ng pag-aalala. Si Farah naman ay naglalakad sa paligid, naghahanap ng kahit anong paraan upang makahanap ng pera para sa mga gastusin sa ospital.

“Ma, please… gumaling ka,” bulong ni Siena sa ina, ang boses niya’y malungkot at puno ng sakit. "Wala na kaming ibang matatakbuhan kundi ikaw."

Ngunit ang kalagayan ng kanilang ina ay hindi maganda. Bagamat naipadala siya sa ospital, hindi nila kayang takpan ang lahat ng gastos, at unti-unti nilang nararamdaman ang bigat ng sitwasyon.

"Farah," sabi ni Siena, tinitingnan ang nakababatang kapatid. "Kailangan nating maghanap ng paraan para makabayad ng mga bills dito. Wala na tayong pera, at kung hindi natin ito matutugunan, baka matigil ang paggamot ni Mama."

Sumama ang loob ni Farah, ngunit wala siyang magawa. Ang kanilang mga kamay ay naguguluhan at ang kanilang puso ay puno ng pangarap na sana ay may magbago.

Hindi alam ni Siena kung saan siya kukuha ng pera, ngunit kailangan nilang magsikap upang hindi mawalan ng pagkakataon na gumaling ang kanilang ina. Sa kabila ng lahat ng mga pagsubok na kanilang hinarap, tila ba ang sakit ng kanilang ina ay ang huling hampas ng tadhana na nagpapaalala sa kanila na hindi pa tapos ang laban.

Habang nasa hospital, sunod-sunod na problema ang dumating sa pamilya ni Siena. Pagkatapos ng malupit na kalagayan ng kanilang ina, na hindi pa rin maganda ang kalusugan, dumating ang isang hindi inaasahang balita na labis na nagdagdag ng kanilang pasanin.

Isang umaga, habang si Siena ay nasa hospital, tumawag ang kanilang ama, ang boses niya’y puno ng takot. “Siena, inaresto ako… Inaresto ako dahil sa utang! Hindi ko alam kung anong gagawin ko.”

Nagulat si Siena. Ang kanilang ama ay hindi makabayad ng mga utang, at ngayon ay nakulong. "P-Papa, ano'ng nangyari? Paano ka makakalabas?" tanong ni Siena, ang puso niya’y kumakabog sa takot.

"May mga taong galit na galit sa atin, Siena. Kung hindi ko mababayaran ang utang, hindi ko alam kung anong mangyayari," sagot ng kanilang ama, ang boses ay puno ng panghihinayang.

Bumuntong-hininga si Siena at tumingin kay Farah, na nakatayo sa tabi ng kama ng kanilang ina, hindi makapaniwala sa lahat ng nangyayari. "Farah, wala na tayong magagawa. Kailangan natin silang tulungan. Hindi pwedeng magpatuloy ito."

Ang mga pagsubok ay tila hindi na natatapos. Ang palayan nila ay nalubog, ang kanilang ina ay may sakit, at ngayon ang kanilang ama ay nakakulong. Ang kanilang mundo ay unti-unting bumagsak, at ang mga pangarap nila ng isang mas maginhawang buhay ay naging isang malupit na realidad.

Ngunit kahit gano’n kalaki ang mga problema, hindi nila kayang sumuko. Kailangan nilang maghanap ng paraan upang malampasan ang lahat ng ito, kahit na tila ang bawat hakbang ay mas mahirap kaysa sa nakaraan.