UNO

"Bili na po kayo" sigaw ko sa mga dumadaan sa pwesto ko.

Nandito ako sa palengke ngayon at nagtitinda ng iba't-ibang gulay. Tulad ng talong, okra, ampalaya, opo at iba. Maaga palang ay nandito na ako para magtinda.

Wala na kaming mga magulang at kami ng dalawa ko pang kapatid ang naiwan. Wala na si mama, at ang ama-amahan ko naman ay hindi na umuwi sa bahay, kaya ako na lang ngayon ang tumataguyod sa pamilya namin.Wala na kaming balita sa kanya mula noong huli nitong padala.

Mabait naman iyon kaya nagtaka kami na isang araw hanggan umabot ng buwan ay hindi na siya umuwi. Nag-iwan lang ito ng sulat na huwag daw kaming mag-alala sa kanya at ayos lang daw siya. 

"Ineng, bigyan mo nga ako nito" napangiti ako ng lumapit sa akin ang suki ko.

"Naku, mas maaga po yata kayo ngayon?" tanong ko dahil medyo maaga nga siya ngayon kaysa sa nakaugalian.

"Naku eh, birthday ng apo ko at gusto kong ako ang magluluto kaya maaga ako ngayon." sagot nito na nakangiti.

Napatingin ako sa dala niya. Medyo marami din iyon. Ngumiti nalang ako at ibinigay ang kailangan niya.

Nang matapos ay nagpa alam mo na ito at iniwan ang iba niyang dala at may nakalimutan daw siyang bilhin.

Maliit lang itong pwesto ko, sapat para sa isang tao at sa kaunting mga gulay na nasa isang mesa.

Kailangan kong kumayod para sa amin ng mga kapatid ko. Hindi naman ako nakapagtapos ng pag-aaral kaya dito ang bagsak ko. Pero kapag nakaipon ulit ako ay gusto kong makapag-aral ulit sa kolehiyo.

Marami pa ang bumili at nakita kong parating na din ang suki ko at may bitbit nga itong pansit bihon.

"Salamat sa pagbabantay ineng." saad niya.

"Naku, wala po iyon. Gusto niyo po tulungan ko na kayo hanggang labasan, medyo marami-rami din po iyang dala niyo." alok ko dahil siguradong mahihirapan siyang dalhin iyon.

"Hindi na ineng, tinawagan ko iyong apo ko. Parating na iyon."nanlaki ang mata ko sa sinabi niya. 

Crush ko kasi ang apo niyang iyon. Minsan niya na din kasi iyong dinala rito at kahit moreno ay napaka-gwapo. Tipikal na pilipino, at isang enginer. 

Inayos ko ang sarili ko ng matanaw na papalapit na ito. Pero kahit anong ayos ko, iba pa rin ang dating niya. 

Nakangiti siyang lumapit sa amin at nagmano sa lola niya. Magalang! 

" 'La, dalhin ko na po ito sa tricycle" saad nito sa lola niya, at nakangiting bumaling ang tingin sa akin. 

"Hi, Nerissa" bati nito. 

Nanlaki ang mata ko ng batiin ako nito. 

Shumay na mainit, kinikilig ako. 

"Hi" malumanay na bati ko at ngumiti ito. 

Pasimple akong humawak sa laylayan ng panty ko. Baka mahulog, naku mahirap na. 

Kumaway ako ng kumaway na ito paalis. Nagpaalam na din ang lola niya at umalis na sila. Mukhang gaganda ang benta ko ngayon.

Hindi mapuknat ang ngiti ko hanggang sa dumami na ang mamimili at dumating ang tanghalian.

"Oy Nerissa mukhang ang dami nating benta ngayon ah. Kaunti nalang ang tinda mo." saad ng kaibigan kong si Fely.

"Oo eh, kaya maaga din akong makakauwi sa bahay. Iuwi ko nalang ang iba at iulam namin." tugon kong nakangiti sa kanya.

Kaibigan ko siya na katulad ko ay hindi din pinalad na makapagtapos ng pag-aaral kaya dito ang bagsak namin pareho.

Nagsimula na akong magligpit at inilagay ito trolley kong maliit. Kaunti nalang ang natira kaya mabuting pang iuwi ko nalang ito at para makasama ko kahit sandali ang dalawa ko pang kapatid dahil mamaya ay may trabaho na naman ako.

Hindi ko man sila tunay na kapatid ay mas higit pa sa kapatid ang turing ko sa kanila mula ng iwan kami ng mga magulang namin. 

Ako na ang tumayong ama at ina na tumataguyod sa pamilya namin. Wala kaming ibang maasahan bukod sa tiyahin namin na kapatid ng ama-amahan ko na kung minsan ay napag-iiwanan ko sa mga kaptid ko.

"Mauna na ako Fely, bukas ulit." paalam ko at kumaway sa kanya. 

Bitbit ang troley na may lamang gulay ay pumunta na ako sa sakayan ng tricycle. Nang makasakay ay nagpahatid na ako sa bahay namin na inuupahan pa namin, kaya kailangan talaga na magdoble kayud ako. 

Nang makababa ay nakita ko ang dalawa kong kapatid na lalaki na naglalaro kasama ang aming kapitbahay ng billiards. 

"Salamat po manong." pasalamat ko sa tricycle driver at pumasok na sa aming munting bakod. 

Binuksan ko ang maliit na gate at tinawag ang mga kapatid ko at nakangiting bumaling ang mga ito sa akin. 

"Arthur, Arjun! " agad naman silang lumapit at yumakap. 

"Ate! " sabay nilang tugon. Niyakap ko din sila. 

"Kamusta dito hindi ba kayo pasaway kay tiyang?" tanong ko sa kambal kong kapatid. Pitong taong gulang lang sila. 

Na dapat ay ginagabayan pa ng mga magulang namin. Kaya nagpapasalamat ako sa tiyahin namin na hindi niya kami pinababayaan. 

"Oh, Nerissa nandiyan ka na pala." napatingin ako kay tiyang na kalalabas lang ng kanilang bahay. "Nag-tanghalian ka na ba? " tanong nito. 

Maliit na compound ang tirahan namin kaya diki-dikit ang mga bahay. 

"Hindi pa nga po tiyang eh. " sagot kong napapakamot sa ulo.

Bumalik ang dalawa kong kapatid sa paglalaro at lumapit naman si tiyang sa akin. 

"Oh, eh ano pang hinihintay mo pasko? Pumasok ka na sa loob ng makakain na. " kinuha nito ang dala kong troley at nagpatiuna ng maglakad papasok sa bahay. 

Dumeretso muna ako sa kwarto ko at inilapag ang bag ko at nagpunta sa bayo para makapaghilamos. Pipikit na ang mata ko pero kailangan ko pang magtrabaho. 

Kailangan kong rumaket para sa amin. Matapos maghilamos ay lumabas na ako ng kwarto at dumeretso sa maliit naming mesa at naabutan ko doon si tita na naghahain ng pagkain. 

Napangiti ako, kahit may sariling pamilya na si tiyang ay nandiyan pa rin siya para sa amin. Mabuti at mabait din ang kanyang naging asawa at ang anak nitong limang taong gulang lang. 

Niyakap ko si tiyang na ikinagulat niya. 

Natatawa akong humiwalay sa kanya at pinalo ako nito sa braso. 

"Ikaw talagang bata ka, "natatawang napatingin ito sa akin."Kumain ka na nga, alam kong may iba ka pang pupuntahan. Pero sana, huwag mong abusuhin ang katawan mo. Magpahinga ka naman, madaling araw gising ka na. Tapos sa hapon magtatrabaho ka pa. Ipahinga mo naman iyang katawan mo." nag-aalalang saad nito. 

Ngumiti lang ako at naupo na at nagsimulang kumain. 

" Tiyang, alam niyo naman po kung bakit ko ito ginagawa. "tugon ko at sumubo ng ulam na boneless bangus. 

" Iyon na nga eh, ginagawa mo ito para sa mga kapatid mo. Lalo na at magpapasukan na sa susunod na buwan. Pero alalahanin mo naman ang sarili mo. Naku, kapag nakita ko talaga si kuya. Masasapak ko iyon. Bakit ba kasi bigla nalang siyang naglaho na parang bula at nag-iwan lang ng sulat na huwag na raw siyang hahanapin!? "naiinis nitong saad. 

Napakibit-balikat nalang ako. Hindi ko din naman alam. Ang importante ngayon ay ang maitaguyod ko ang pang-araw-araw naming magkakapatid. Kundi gutom ang abot namin. 

Matapos kumain at mailigpit ang pinagkainan ko ay sinilip ko muna ang dalawa kong kapatid at nakita ko itong nanonood ng tv sa bahay nila tiyang. 

Pumasok nalang ulit ako at pumunta sa kwarto para magbihis at kailangan ko ng pumunta sa trabaho. 

Kumatok ako sa pintuan nila tiyang at binuksan naman ito ni tiyo ang asawa ni tiyang. 

"Oh, Nerissa ikaw pala iyan, pasok. Nasa kusina ang tiya mo at gumagawa ng meryenda" saad nito at pinatuloy ako. 

Sakto naman na lumabas si tiyang galing sa kusina. 

"Aalis ka na ba? " tanong nito at inilapag ang tray na may lamang meryenda sa mesa. 

Napaharap ang dalawa kong kapatid sa akin at lumapit ang mga ito. 

"Ate, aalis ka na naman?" tanong ni Arjun. 

Lumuhod ako para mapantayan silang dalawa. 

"Oo eh, pero pramis pag-uwi ni ate mamaya. May dala akong fried chicken at fries." nakangiti kong saad. Kahit sa loob-loob ko ay ayaw ko silang iwan. 

Mahirap din ito sa akin, dahil nasa trabaho ako palagi, ay hindi ko na sila naaasikaso. Minsan pagdating ko tulog na sila at paggising nila ay wala ako. At kung minsan kung maabutan man nila ako sa bahay ay paalis na ako papuntang trabaho. 

"Sige sige, mag-iingat ka po ate." sabay nilang saad at h*****k sa magkabila kong pisngi. Ginulo ko ang mga buhok nila at bumalik na sila sa panonood.

"Huwag mo na silang alalahanin. Basta mag-iingat ka palagi." tumango ako at palabas na sana ng bahay ng magsalita ulit si tiyang.

"Ay,oo nga pala Nerissa. May nagpunta dito kanina. Sila din iyong palaging pumupunta dito dati at hinahanap ang tatay mo. " napapailing nitong saad. 

"Hayaan mo na tiyang, wala naman po silang mahahanap dito. " tugon ko at tuluyan ng lumabas ng bahay at pumunta sa paradahan ng tricycle.

Ilang buwan na ba mula ng mawala ang ama-amahan ko? Isa, dalawa, tatlo o apat? Sa tagal nitong nawala ay hindi ko na alam. Ang priyoridad ko ngayon ay kung anuman ang nandito. At iyon ang mga kapatid ko. Mahirap pero kakayanin. 

Mas mahirap pa ito simula ng mawala si mama. Kaya kakayanin ko ito! 

Tbc...