MARAHANG inilapag ni Liam ang mga dalang bulaklak sa puntod ni Raya, pagkaraan ay sinindihan niya ang kandilang kulay pink na dala-dala. Paborito ni Raya ang kulay na 'yon. Malungkot siyang napabuntong hininga. It's been years, but Liam still feel the pain of losing her. "How are you, Raya? I bet you're having fun up there..." mahina at puno ng kalungkutang kausap niya sa puntod ng yumaong kasintahan na tila naroon lamang din ito. Nakaupo at nakangiti sa kaniya, gaya nang karaniwang ginagawa nito sa tuwing kinakausap niya noong nabubuhay pa ito. Hindi lang niya basta kasintahan si Raya, she was his bestfriend, too. Sa lahat ng taong nakapaligid noon sa kaniya, si Raya lang ang nakakaalam sa mga nararamdaman niya at nakakaintindi sa kaniya. She has been his calming system. His comfort. At hangang ngayon ay hindi niya matanggap ang naging kapalaran nila. Hangang ngayon ay sinisisi pa rin ni Liam ang sarili kung bakit nawala ang kasintahan niya. Simula nawala ito ay
DAHIL sa napakaiksi lamang ng pasensya ni Yna at talagang ipinanganak siyang maldita, nilapitan niya si Lizzy at hinila ang pulang buhok nito. Hindi na niya inisip ang magiging resulta ng ginawa niya. Galit siya at kailangan niya iyong ilabas. Nagsisigaw ang babae. "Sino sa atin ang tanga, ha?" Gigil na sabi ni Yna kay Lizzy at walang balak bitawan ang buhok nito. "Hey, stop!" Awat naman ni Liam sa dalawa. "Ouch! Let go of me, bitch!" Patuloy na sigaw ni Lizzy na hindi alam paano babawiin ang buhok. "Bitch pala, ah! Uunatin ko ang buhok mong kulot!" Lalong sinabunutan ni Yna ang buhok ng babae. Para kay Yna, nagkakamali si Lizzy ng binangga! "What is happening here?" Ang biglang pagdating ni señora na gulantang sa nakitang tagpo. Doon pa lamang binitawan ni Yna ang buhok ng babae na agad naman na parang batang biglang tumakbo at nagtago sa likod ng ginang. "Oh my gosh, Lizzy. Nasaktan ka ba?" Nag-aalalang tanong ni señora sa bab
"WHEN Raya died, Liam locked himself in his own world. I feel like he's not my son anymore. Maraming pagbabago sa kaniya na lubos kong ikinalulungkot, hija." Tumingin kay Yna si Señor Renato at pilit na ngumiti. Pansin ni Yna ang lungkot sa mukha at mga mata nito. Pero hindi niya maunawaan kung bakit sinasabi ngayon nito ang mga bagay na 'yon sa kaniya, to think na ngayon pa lang sila nagkaharap. Napailing-iling ang ama ni Liam at sinabayan ng pagbuntong hininga. "Liam shut his world from us, mundong ginawa niya simula mamatay si Raya. My son, really love her to the point na kay Raya lang umikot ang mundo niya noong nabubuhay pa ito..." "Mawalang galang na, señor. Bakit niyo ho sinasabi ang mga bagay na 'yan sa akin? Do I have anything to do with that? I mean, ano ho ang nais niyong ipunto?" Ayaw pa naman ni Yna ang maraming paliguy-ligoy, dahil napakaikli lamang ng pasensya niya, bagay na namana niya yata sa kaniyang ama. Natawa ang kausap. There is a
"WHAT are you doing here?" Masungit na bungad ni Yna kay Mirka nang pagbuksan niya ito ng pinto nang gabing 'yon. "Sungit naman. Gusto mo?" Sabay taas ng dalawang bote ng coke na dala-dala nito. Mayroon din mga sitsiryang nakaipit sa kili-kili nito. Base sa ngiti ni Mirka, alam na alam na ni Yna ang gusto nito - ang makitsismis sa kaniya at paniguradong kukulitin na naman siya nito tungkol sa mga tanong nito kanina sa mansion ng mga Decker. "Pasok." Tsaka siya nagpatiunang umupo sa upuang kahoy sa kaniyang maliit na sala. Nalukot ang ilong ni Mirka, pagkakita sa ayos ng bahay-kubo ni Yna. "Grabe. Naglilinis ka pa ba ng bahay mo?" Usisa nito. "I have no time." Pero ang totoo ay wala talaga siyang hilig sa paglilinis ng bahay dahil nga hindi naman siya nasanay, maging sa sarili niyang silid sa Spain ay iba ang naglilinis. "Pero sa pagpapaganda sa gabi bago matulog may time ka, ane?" Sabay upo sa may hindi kalayuan kay Yna. "Ofcourse!
"RISE AND SHINE!" malakas na sabi ni Yna habang hinahawi ang mga makakapal na kurtina sa silid ni Liam upang makapasok ang sinag ng araw. "Damn it! What are you doing?!" Asik ng binata na nagising nang tumama ang sinag ng araw sa mukha nito. Tinakpan nito ang mga mata dahil nasilaw na ito. "Good morning, Sir Liam. It's time for your breakfast in bed," energetic na sabi pa ng dalaga. Kinuha nito ang pagkaing ipinatong sa glass table na nasa silid ni Liam. Inilapit niya ang pagkain na 'yon sa binata na hindi maipinta ang mukha dahil sa pagkaistorbo mula sa pagtulog. Umayos ng upo si Liam, madilim pa rin ang mukha at halatang iritable. Pero hindi iyon pinansin ni Yna, desidido siyang magtagumpay sa mission niya sa binata. "What are you doing here?" Masungit pa rin ang tinig ng lalaki. Inayos ang puting t-shirt na suot. "Ipinagluto kita ng almusal," inosenteng sabi ni Yna na akala mo ay pagkabait-bait. Nangunot ang noo ni Liam. "It's su
"GOOD MORNING!" Katulad kahapon, naging masigla rin ngayong umaga ang pagbati ni Yna kay Liam na nakaupo sa wheel chair nito at nasa loob lamang ng silid nito. Naisip ni Liam na nakuha pa nitong ngumiti ng ganoon, e ang late na nito sa pagpasok. Ni hindi nga ito ang nag-serve ng kape niya at almusal. "May dala ako para sa'yo," anang dalaga na lumapit kay Liam at iniaabot ang isang basket ng lansones na galing sa pananim na naroon din sa sakop ng hacienda ng mga Decker. Panandaliang natigilan si Liam at tinignan ang babae. For a moment, tila ba nakita niya si Raya sa katauhan nito. Maamo ang mukha at napakatamis ng ngiti. Madalas din siyang dalhan ni Raya noon ng lansones sa tuwing magtutungo ito sa mansion. May kung anong pinong kurot ang nadama ang binata pagkaalala sa dalaga. "Alam ko paborito mo ito," muling sabi pa ni Yna na todo ang ngiti. Ipinilig ni Liam ang ulo at nag-iwas ng tingin mula kay Yna. Pinanatili ang blankong ekspresyon ng mukh
NANG marinig ni Yna ang sinabi ni Liam ay natigilan siya. Ganoon ba kamahal ang batong 'yon? Nagkamali ba siya ng pagkilatis sa value ng bato? "M-mahal ba 'yan sobra?" Natitigilang usisa niya sa binata. Hindi nagbabago ang madilim na mukha ni Liam na nakatitig sa dalaga. Wari bang isa itong mabangis na hayop na anumang sandali ay sasakmalin siya. Lalo tuloy nadagdagan ang kaba ni Yna, sa unang pagkakataon ay ngayon lang yata tila nanginig ang kaniyang mga paa. "Tinatanong mo gaano ito kamahal?" Pagkaraan ay tumawa ng may pagkasarkastiko ang binata. "Someone gave it to me, and you'll never know the value of this things to me, Yna. Dahil hindi ka naman marunong magpahalaga ng mga bagay-bagay na ibinibigay sa'yo ng taong nasa paligid mo, hindi ba?" Kailanman ay hindi naging sensitibo si Yna sa mga bagay na sinasabi sa kaniya. But what Liam said hits different. May kung anong natumbok ang mga salitang iyon sa parte ng kaniyang pagkatao na nagpakirot sa kani
PHILIPPINES... "DIOS MÍO..." Ang tanging naiusal ni Adalina nang pagbaba niya sa kotse at masilayan ang maliit na bahay-kubo na kaniyang titirhan. Base sa kaalaman niya, ito ang dating tirahan ng kaniyang ina bago nito makilala ang kaniyang ama. Ipinarenovate na nga ito kaya nagmukha ng modernong bahay kubo. "Señorita, este es tu dinero," sabi ng driver na naghatid sa kaniya sa lugar na 'yon, sabay abot ng sobre kung saan naroon ang perang galing sa kaniyang ama na magagamit niya sa pamumuhay niya rito sa Pilipinas. Nakabusangot niyang kinuha iyon mula sa lalaki. Tinignan ang kapal ng pera, mas lalo siyang napasimangot dahil ni hindi man aabot ng isang buwan ang mga perang iyon sa klase ng pamumuhay na mayroon siya. Pina-freeze ng mga magulang niya ang kaniyang mga cards, kaya wala siyang puwedeng pagkunan ng pera maliban sa limitadong perang bigay ng mga ito. Napakalupit! "Bwiset talaga!" Hindi niya napigilang sambitin. Talagang nais siyang pahi
NANG marinig ni Yna ang sinabi ni Liam ay natigilan siya. Ganoon ba kamahal ang batong 'yon? Nagkamali ba siya ng pagkilatis sa value ng bato? "M-mahal ba 'yan sobra?" Natitigilang usisa niya sa binata. Hindi nagbabago ang madilim na mukha ni Liam na nakatitig sa dalaga. Wari bang isa itong mabangis na hayop na anumang sandali ay sasakmalin siya. Lalo tuloy nadagdagan ang kaba ni Yna, sa unang pagkakataon ay ngayon lang yata tila nanginig ang kaniyang mga paa. "Tinatanong mo gaano ito kamahal?" Pagkaraan ay tumawa ng may pagkasarkastiko ang binata. "Someone gave it to me, and you'll never know the value of this things to me, Yna. Dahil hindi ka naman marunong magpahalaga ng mga bagay-bagay na ibinibigay sa'yo ng taong nasa paligid mo, hindi ba?" Kailanman ay hindi naging sensitibo si Yna sa mga bagay na sinasabi sa kaniya. But what Liam said hits different. May kung anong natumbok ang mga salitang iyon sa parte ng kaniyang pagkatao na nagpakirot sa kani
"GOOD MORNING!" Katulad kahapon, naging masigla rin ngayong umaga ang pagbati ni Yna kay Liam na nakaupo sa wheel chair nito at nasa loob lamang ng silid nito. Naisip ni Liam na nakuha pa nitong ngumiti ng ganoon, e ang late na nito sa pagpasok. Ni hindi nga ito ang nag-serve ng kape niya at almusal. "May dala ako para sa'yo," anang dalaga na lumapit kay Liam at iniaabot ang isang basket ng lansones na galing sa pananim na naroon din sa sakop ng hacienda ng mga Decker. Panandaliang natigilan si Liam at tinignan ang babae. For a moment, tila ba nakita niya si Raya sa katauhan nito. Maamo ang mukha at napakatamis ng ngiti. Madalas din siyang dalhan ni Raya noon ng lansones sa tuwing magtutungo ito sa mansion. May kung anong pinong kurot ang nadama ang binata pagkaalala sa dalaga. "Alam ko paborito mo ito," muling sabi pa ni Yna na todo ang ngiti. Ipinilig ni Liam ang ulo at nag-iwas ng tingin mula kay Yna. Pinanatili ang blankong ekspresyon ng mukh
"RISE AND SHINE!" malakas na sabi ni Yna habang hinahawi ang mga makakapal na kurtina sa silid ni Liam upang makapasok ang sinag ng araw. "Damn it! What are you doing?!" Asik ng binata na nagising nang tumama ang sinag ng araw sa mukha nito. Tinakpan nito ang mga mata dahil nasilaw na ito. "Good morning, Sir Liam. It's time for your breakfast in bed," energetic na sabi pa ng dalaga. Kinuha nito ang pagkaing ipinatong sa glass table na nasa silid ni Liam. Inilapit niya ang pagkain na 'yon sa binata na hindi maipinta ang mukha dahil sa pagkaistorbo mula sa pagtulog. Umayos ng upo si Liam, madilim pa rin ang mukha at halatang iritable. Pero hindi iyon pinansin ni Yna, desidido siyang magtagumpay sa mission niya sa binata. "What are you doing here?" Masungit pa rin ang tinig ng lalaki. Inayos ang puting t-shirt na suot. "Ipinagluto kita ng almusal," inosenteng sabi ni Yna na akala mo ay pagkabait-bait. Nangunot ang noo ni Liam. "It's su
"WHAT are you doing here?" Masungit na bungad ni Yna kay Mirka nang pagbuksan niya ito ng pinto nang gabing 'yon. "Sungit naman. Gusto mo?" Sabay taas ng dalawang bote ng coke na dala-dala nito. Mayroon din mga sitsiryang nakaipit sa kili-kili nito. Base sa ngiti ni Mirka, alam na alam na ni Yna ang gusto nito - ang makitsismis sa kaniya at paniguradong kukulitin na naman siya nito tungkol sa mga tanong nito kanina sa mansion ng mga Decker. "Pasok." Tsaka siya nagpatiunang umupo sa upuang kahoy sa kaniyang maliit na sala. Nalukot ang ilong ni Mirka, pagkakita sa ayos ng bahay-kubo ni Yna. "Grabe. Naglilinis ka pa ba ng bahay mo?" Usisa nito. "I have no time." Pero ang totoo ay wala talaga siyang hilig sa paglilinis ng bahay dahil nga hindi naman siya nasanay, maging sa sarili niyang silid sa Spain ay iba ang naglilinis. "Pero sa pagpapaganda sa gabi bago matulog may time ka, ane?" Sabay upo sa may hindi kalayuan kay Yna. "Ofcourse!
"WHEN Raya died, Liam locked himself in his own world. I feel like he's not my son anymore. Maraming pagbabago sa kaniya na lubos kong ikinalulungkot, hija." Tumingin kay Yna si Señor Renato at pilit na ngumiti. Pansin ni Yna ang lungkot sa mukha at mga mata nito. Pero hindi niya maunawaan kung bakit sinasabi ngayon nito ang mga bagay na 'yon sa kaniya, to think na ngayon pa lang sila nagkaharap. Napailing-iling ang ama ni Liam at sinabayan ng pagbuntong hininga. "Liam shut his world from us, mundong ginawa niya simula mamatay si Raya. My son, really love her to the point na kay Raya lang umikot ang mundo niya noong nabubuhay pa ito..." "Mawalang galang na, señor. Bakit niyo ho sinasabi ang mga bagay na 'yan sa akin? Do I have anything to do with that? I mean, ano ho ang nais niyong ipunto?" Ayaw pa naman ni Yna ang maraming paliguy-ligoy, dahil napakaikli lamang ng pasensya niya, bagay na namana niya yata sa kaniyang ama. Natawa ang kausap. There is a
DAHIL sa napakaiksi lamang ng pasensya ni Yna at talagang ipinanganak siyang maldita, nilapitan niya si Lizzy at hinila ang pulang buhok nito. Hindi na niya inisip ang magiging resulta ng ginawa niya. Galit siya at kailangan niya iyong ilabas. Nagsisigaw ang babae. "Sino sa atin ang tanga, ha?" Gigil na sabi ni Yna kay Lizzy at walang balak bitawan ang buhok nito. "Hey, stop!" Awat naman ni Liam sa dalawa. "Ouch! Let go of me, bitch!" Patuloy na sigaw ni Lizzy na hindi alam paano babawiin ang buhok. "Bitch pala, ah! Uunatin ko ang buhok mong kulot!" Lalong sinabunutan ni Yna ang buhok ng babae. Para kay Yna, nagkakamali si Lizzy ng binangga! "What is happening here?" Ang biglang pagdating ni señora na gulantang sa nakitang tagpo. Doon pa lamang binitawan ni Yna ang buhok ng babae na agad naman na parang batang biglang tumakbo at nagtago sa likod ng ginang. "Oh my gosh, Lizzy. Nasaktan ka ba?" Nag-aalalang tanong ni señora sa bab
MARAHANG inilapag ni Liam ang mga dalang bulaklak sa puntod ni Raya, pagkaraan ay sinindihan niya ang kandilang kulay pink na dala-dala. Paborito ni Raya ang kulay na 'yon. Malungkot siyang napabuntong hininga. It's been years, but Liam still feel the pain of losing her. "How are you, Raya? I bet you're having fun up there..." mahina at puno ng kalungkutang kausap niya sa puntod ng yumaong kasintahan na tila naroon lamang din ito. Nakaupo at nakangiti sa kaniya, gaya nang karaniwang ginagawa nito sa tuwing kinakausap niya noong nabubuhay pa ito. Hindi lang niya basta kasintahan si Raya, she was his bestfriend, too. Sa lahat ng taong nakapaligid noon sa kaniya, si Raya lang ang nakakaalam sa mga nararamdaman niya at nakakaintindi sa kaniya. She has been his calming system. His comfort. At hangang ngayon ay hindi niya matanggap ang naging kapalaran nila. Hangang ngayon ay sinisisi pa rin ni Liam ang sarili kung bakit nawala ang kasintahan niya. Simula nawala ito ay
"YNA!" Kasunod ng pagtawag na iyon ay ang sunod-sunod na katok sa kahoy na pinto sa bahay-kubo ni Yna. "Yna, ano ba? Oras na!" Boses ni Mirka. Pupungas-pungas na naupo ang dalaga na nagising sa mga pagkatok at pagtawag. Bumaba siya sa kaniyang maliit na higaan at pibagbuksan si Mirka. "Bakit ba ang ingay mo? Natutulog ang tao, e." Nameywang ang dalagang si Mirka at tinaasan ng kilay si Yna. "Aba, para sabihin ko sa'yo, oras na. Mag aalas sais na at tulog mantika ka pa. Hinihintay na tayo sa mansion." Dapat alas sinco pa lang ng umaga ay naroon na sila. Kaso nga lang ay talagang hindi kinakaya ni Yna ang bumangon ng ganoong kaaga. "Can you wait? Maghihilamos lang ako and maglalagay muna ako ng sunscreen and-" Tinakpan ni Mirka ang bibig ng dalaga gamit ang hintuturo nito. "Tapos ay maghahanap ka ng susuotin mo for today at aabutin ka ng siyam-siyam," pagtutuloy ni Mirka sa sasabihin sana ni Yna. Kabisado na nito ang r
"HOY, ADALINA! Dalian mo na diyan at pagabi na, girl," untag ni Mirka kay Yna na abala sa pagkalikot ng kuko, habang nakaupo sa paanan ng kama ni Liam. "Just wait, okay? Nabura kasi ang nail polish ko," maarteng sabi pa ni Yna, pero tumayo na rin naman upang tulungan si Mirka. Napasimangot si Mirka. Muling ipinaulit ni Liam ang paglalagay ng kobre kama, paglalagay ng kurtina at ang pagpupunas ng mga libro sa shelves. Pero this time ay kasama na ni Yna si Mirka. Tinulungan na siya upang makatapos agad at makauwi na sila bago mag alas siete ng gabi. "I'm hungry na," nakabusangot na ungot ng dalaga sa kasama. "Ikaw lang ba, girl? Gutom na rin ako, kaya dalian mo na diyan at nang makauwi na tayo." Uwian sila araw-araw. Isa sa mga rules ni Liam sa mansion ay stay-out na kasambahay at kabilang si Yna sa mga 'yon, kahit pa personal maid siya ng binata. Ang mayordoma, si Jamir at dalawang matagal na kasambahay lamang ang naiiwan sa mansion