Chapter 6

Dumating ang araw ng kasal nina Kairah at Liam, ngunit sa kabila ng marangyang dekorasyon, engrandeng venue, at ng ngiting pilit sa mga mukha ng kanilang mga pamilya, kapwa mabigat ang kanilang loob. Tumutol man sila sa nakatakdang kasal, tila lahat ng kanilang pagsisikap ay nauwi sa wala.

Nasa bridal suite si Kairah, tahimik na tinitingnan ang sarili sa salamin habang suot ang kanyang puting damit. Maganda siya, walang duda, ngunit sa likod ng makapal na make-up at engrandeng kasuotan ay isang babaeng naguguluhan, isang babaeng nakaramdam ng lungkot sa pag-aakalang wala na siyang paraan para makalaya sa kasunduang ito.

Maya-maya pa’y pumasok ang kanyang ina, masaya at tila walang alam sa kalungkutang nararamdaman ni Kairah.

“Anak, napakaganda mo. Lahat ng bisita ay naghihintay na makita kang lumakad sa altar. Tiyak kong magiging maganda ang inyong kinabukasan ni Liam,” sabi ng kanyang ina, hawak ang mga kamay ng anak.

Tumingin si Kairah sa kanyang ina, nagpipigil ng luha. “Mama, hindi pa rin ako sigurado kung tama ba ito. Ayokong magsimula ng buhay sa isang kasal na hindi ko ginusto,” aniya sa mahina at mababang boses.

Napabuntong-hininga ang kanyang ina. “Kairah, alam kong mahirap para sa’yo, pero makikita mo rin ang kahalagahan ng desisyong ito sa takdang panahon. Minsan, kailangang gawin natin ang mga bagay na hindi natin gusto para sa ikabubuti ng nakararami.”

Sa kabila ng lahat, alam ni Kairah na wala na siyang magagawa pa. Pumikit siya, huminga nang malalim, at sinubukang ipanatag ang kanyang kalooban bago magsimula ang seremonya.

---

Samantala, nasa kabilang silid si Liam, suot na ang kanyang tuxedo habang nakatingin sa mga kaibigan na nag-uusap tungkol sa kasiyahan ng kanilang kasal. Siya naman ay nakatulala, tila lutang sa kaisipang pilit niyang iniiwasan. Hanggang sa lumapit ang kanyang ama at tinapik siya sa balikat.

“Nervous ba, anak? Natural lang ‘yan. Kapag nasa altar ka na at nakita mong dumarating si Kairah, mawawala rin ang kaba,” ani ng kanyang ama na may kumpiyansa sa mga mata.

“Papa, alam mo naman ang sinabi ko noon. Ayokong magpakasal ng hindi buo ang loob ko. Pero sa kabila ng lahat, alam kong hindi niyo ako pakikinggan,” sagot ni Liam, ramdam ang hinanakit sa kanyang boses.

Hinawakan siya ng kanyang ama sa balikat, seryoso ang mukha. “Anak, sa paglipas ng panahon, matututunan mong mahalin ang isang tao kahit na hindi mo siya pinili sa simula. Tandaan mo, ang pagmamahal ay hindi laging kailangan ng matinding damdamin sa simula—minsan, natutunan ito sa pagdaan ng panahon.”

Hindi na umimik si Liam at tumango na lamang. Sa kanyang isip, alam niyang maaaring totoo ang sinasabi ng kanyang ama, pero sa ngayon, ang bigat ng kanilang sitwasyon ang nangingibabaw.

---

Habang tumutugtog ang musika at unti-unti nang pinupuno ng mga tao ang simbahan, sinimulan na ang seremonya. Lumakad si Kairah sa altar, ang bawat hakbang ay mabigat, habang nakatingin sa harapan kung saan naghihintay si Liam. Nang magtama ang kanilang mga mata, walang kasiguruhan ang kanilang mga titig—tanging pagkalito at pagdududa ang naroon.

Nang magtagpo na sila sa harapan ng altar, may mahinang ngiti na pinilit si Kairah. “Hindi ko alam kung ano ang mararamdaman ko sa ngayon,” aniya nang mahina, sapat lang para marinig ni Liam.

Tumugon si Liam, marahang tumango. “Pareho tayo. Pero nandito na tayo, Kairah. Wala na tayong magagawa kundi harapin ang seremonyang ito.”

Sinimulan na ng pari ang kasal, at habang binibigkas ang mga salitang tumutukoy sa pag-iisa at pagmamahalan, tila lalong naging mabigat ang kanilang damdamin. Ramdam ni Kairah ang bawat pintig ng kanyang puso, ang kabang dulot ng pag-iisip na itinatali niya ang sarili sa isang tao hindi dahil sa pagmamahal kundi sa isang kasunduang hindi niya ginusto.

Nang dumating ang oras para sa kanilang mga panata, tumingin si Liam kay Kairah, pilit na ipinapakita ang tapang kahit na magkaibang damdamin ang bumabalot sa kanilang mga puso.

“Sa hirap at ginhawa, sa lahat ng pagkakataon, magiging tapat ako sa'yo,” sabi ni Liam, ngunit hindi niya magawang itago ang bahagyang pagdududa sa kanyang tono.

Ganoon din si Kairah, na pilit na binibigkas ang kanyang mga panata kahit na pakiramdam niya ay napaka-distant nito sa kanyang puso. “At sa hirap at ginhawa, maging ako’y magiging tapat sa'yo...”

---

Pagkatapos ng seremonya, habang nagaganap ang reception, napansin ni Kairah na tila nagiging totoo na ang lahat. Ngayon ay tinanggap na nila ang kanilang papel bilang mag-asawa, kahit na labag sa kanilang kalooban. Lumapit si Liam kay Kairah habang nasa isang sulok sila ng reception area.

“Kairah,” bungad ni Liam, “alam ko na simula pa lang, pareho tayong may alinlangan sa kasunduan. Pero nandito na tayo, kasal na tayo. Ano kaya ang gagawin natin mula rito?”

Saglit na nag-isip si Kairah bago sumagot. “Siguro kailangan nating tanggapin na kasal na tayo, pero hindi ibig sabihin ay kailangang magbago agad ang nararamdaman natin. Kailangan lang nating bigyan ang isa’t isa ng respeto at unawain na pareho tayong napilitan sa sitwasyon.”

Napangiti si Liam ng kaunti. “Tama ka. Siguro nga mas makakabuti kung magiging bukas tayo sa isa’t isa. Hindi man natin gusto ang nangyari, pero nandito na tayo, Kairah. Siguro, may pagkakataon pa ring magtulungan tayo para mas maging maayos ang sitwasyong ito.”

Nagtama ang kanilang mga mata, at sa puntong iyon, tila pareho nilang naintindihan na kailangan nilang tanggapin ang kanilang bagong katotohanan. Hindi nila kailangang magmadali, at sa halip ay kailangan nilang magbigay daan sa natural na daloy ng mga pangyayari.

---

Kinabukasan, nagsimula na silang manirahan sa kanilang bagong bahay. Tahimik na nagsama si Kairah at Liam sa iisang tahanan, ngunit kapwa alam na kailangang igalang ang kanilang espasyo.

Habang naghahanda ng hapunan, si Kairah ay tahimik na naglaluto nang pumasok si Liam sa kusina. Sandaling nagka-initan ang paligid sa kaba ng kanilang nararamdaman, ngunit sinubukan nilang gawing normal ang kanilang pag-uusap.

“Kailangan mo ba ng tulong?” tanong ni Liam, nag-alok ng pag-asikaso sa kusina.

Ngumiti si Kairah, pilit na maging komportable sa sitwasyon. “Siguro pwede kang mag-slice ng gulay,” sagot niya, may halong bahagyang ngiti sa labi.

Habang nagtutulungan sila sa pagluluto, hindi maiwasan na magkaroon ng mga tahimik na sandali, ngunit sa bawat hakbang at galaw ay tila nagsisimula na silang maging komportable. Hindi pa rin nila alam kung kailan nila matatanggap ang buong ideya ng pagiging mag-asawa, ngunit naroon ang pagkakaintindihan at respeto na unti-unting nabubuo.

Pagkatapos ng hapunan, tahimik silang naupo sa sala, kapwa nag-iisip ng mga susunod na hakbang para sa kanilang pagsasama.

“Kairah,” biglang sambit ni Liam. “Siguro, hindi ko alam kung paano mag-umpisa ng ganitong klaseng relasyon, pero ayoko sanang mawala ang respeto natin sa isa’t isa.”

Tumingin si Kairah sa kanya, may bahagyang ngiti. “Liam, pareho tayo. Siguro kailangan lang natin bigyan ng pagkakataon ang isa’t isa na makilala pa nang lubusan, kahit na hindi tayo pumasok sa kasunduang ito ng kusa.”

Nagtama ang kanilang mga mata, at sa kabila ng bigat ng kanilang sitwasyon, tila nagkaroon ng kaunting liwanag at pag-asa. Sa bagong yugto ng kanilang buhay, natutunan nilang unti-unting buksan ang kanilang puso—hindi man sa pagmamahal agad-agad, kundi sa pagtanggap na maaari nilang gawing magaan ang kasunduang kanilang pinasok.

Pagkaraan ng ilang linggo ng kanilang pagsasama, unti-unting nagkaroon ng rutinaryong takbo ang buhay nila Liam at Kairah bilang mag-asawa. Hindi man mabilisan ang kanilang pagkatuto sa buhay may asawa, natutunan nilang mag-adjust sa presensya ng isa't isa. Ngunit sa kabila ng tila maayos na pagsasama, nananatili pa rin ang mga pagdududa at pangamba sa kanilang kalooban.

Isang umaga habang nag-aalmusal, biglang nagsalita si Liam. “Kairah, napag-isipan ko lang... palagi na tayong nagkakasama sa bahay, pero hindi pa rin natin lubusang kilala ang isa’t isa. Hindi ko pa rin alam ang ilang bagay tungkol sa'yo, kahit simpleng mga paborito mo,” saad niya, nakatitig kay Kairah na tila nag-aanyaya ng mas malalim na pag-uusap.

Saglit na natahimik si Kairah, ngunit ngumiti siya, napagtantong ito marahil ang simula ng mas personal na ugnayan sa pagitan nila. “Alam mo, Liam, tama ka. Siguro nga ay kailangan natin bigyan ng pagkakataon ang sarili natin na mas makilala pa ang isa’t isa. Pero, paano natin sisimulan iyon?”

Napangiti si Liam at nagmungkahi, “Siguro, pwedeng mag-bonding tayo minsan, gaya ng lumabas para manood ng sine o mag-dinner. Hindi bilang mag-asawa na pilit lang, pero bilang dalawang taong gustong mas makilala ang isa't isa.”

Bahagyang kinilig si Kairah sa ideya, kahit pa may pag-aalinlangan pa rin siya sa likod ng kanyang isipan. “Sige, mukhang magandang ideya ‘yan. Gusto ko rin naman makilala ka nang mas mabuti, Liam,” sagot niya, ramdam ang pag-asa sa kanilang usapan.

---

Pagdating ng gabi, tumungo sina Liam at Kairah sa isang restaurant para sa kanilang “bonding session.” Ang paligid ay romantiko, ngunit sa kanilang kalooban, tila nasa simula pa lamang sila ng isang ugnayang hindi nila inaasahang bubuuin.

Habang naghihintay ng pagkain, nag-usap sila ng mas malalalim tungkol sa kanilang mga interes at pangarap. Naikuwento ni Kairah ang kanyang pangarap na maging isang successful na interior designer, habang si Liam naman ay ibinahagi ang kanyang mga plano sa pag-expand ng kanilang family business.

“Kairah, sa totoo lang, gusto ko talaga ang mga plano mo. Bihira lang ang may ganitong klaseng dedikasyon,” sabi ni Liam habang nakatitig kay Kairah, hindi maitago ang paghanga sa determinasyon ng asawa.

Ngumiti si Kairah. “Salamat, Liam. Alam mo, hindi ko rin alam kung paano ako nakarating dito, pero gusto ko talagang magtagumpay sa field ko. At sana, mas maging open tayo sa isa’t isa, mas kilalanin pa natin ang bawat isa, lalo na't magkasama tayo sa sitwasyong ito.”

Si Liam ay napatingin sa kanya nang seryoso, tila nag-iisip ng mga bagay na matagal na niyang iniwasan. "Oo nga, Kairah. Kung tutuusin, madalas tayong magkasama, pero parang hindi ko pa rin alam kung anong gusto mo, kung paano ka mag-isip. Parang hindi ko pa rin nakikita ang buong ikaw." Hindi niya maiwasang aminin ang mga iniisip na ito sa kanya, isang bagay na hindi niya masabi noon.

Tumagal ang ilang saglit ng katahimikan, ngunit sa mga mata ni Kairah, isang seryosong pag-unawa ang sumik. Hindi niya inasahan na magkakaroon sila ng ganitong klase ng pag-uusap—mga bagay na hindi natutunan sa kanilang mga magulang o sa mga kursong inaral nila. Tila ba ang bawat hakbang ay isang pagninilay, at natututo silang mag-adjust sa bawat isa.

"Siguro, Liam, mas mahirap lang sa atin dahil nga sa arrangement ng kasal natin," wika ni Kairah, na bahagyang nag-iiwas ng tingin. "Hindi kasi lahat ng bagay ay natutunan agad, lalo na't pinipilit nating mag-adjust sa isang buhay na hindi natin pinili."

Sumang-ayon si Liam at tahimik na nagsimula silang mag-usap pa tungkol sa kanilang mga pamilya, pangarap, at kung paano nila nakikita ang hinaharap nila bilang mag-asawa. Ngunit ang kanilang kasal ay tila isang chain na nagsisilbing hamon sa kanilang mga pagkatao, hindi lang bilang magkasama kundi bilang mga tao na may kani-kaniyang mga pangarap.

---

Habang dumaan ang mga linggo, nagkaroon ng mga pagkakataon na si Liam at Kairah ay nagsimulang maglaan ng oras para sa kanilang sarili. May mga araw na si Kairah ay dumadayo sa mga art exhibitions o nag-aaral ng bagong mga design trends, habang si Liam naman ay abala sa mga meetings at business plans para sa kanilang negosyo. Hindi nila maiwasang magtakda ng mga oras para mag-date o magbonding, ngunit hindi rin nila maiiwasang magtampisaw sa kalungkutan ng kanilang sitwasyon—ang kasal na tila masyadong "arranged" kaysa natural.

Isang gabi, habang nasa isang company event, biglang nagsalita si Liam habang pinagmamasdan si Kairah mula sa malayo. "Kairah, medyo matagal na rin tayong magkasama, pero parang hindi ko pa rin alam kung ano ang tunay mong nararamdaman. I know, medyo weird kung itatanong ko ito, pero gusto ko lang sana malaman—are you okay with this arrangement?"

Tumingin si Kairah kay Liam, at nakita niya ang tapat na expression nito sa mukha—isang tanong na hindi madalas ipahayag sa ganitong setup ng kasal. Nakaramdam siya ng kahit kaunting lungkot at pagkabigo, ngunit hindi niya ito ipinakita. "Sabi ko na nga ba, Liam," nagsimula siya, "hindi natin matatakasan ang mga pagdududa. May mga pagkakataon na nararamdaman ko na parang hindi ako nabibilang dito, na parang isang bahagi lang ako ng isang business deal."

Si Liam ay yumuko at nag-isip. "I'm sorry if you feel that way. Honestly, I never intended for this to be like that. But it's hard for me, too. Lahat tayo ay may mga expectation, but I never thought we'd have this... connection."

Kairah ay nagsimulang ngumiti, ngunit ang ngiti na iyon ay puno ng sakit at kalungkutan. "I think the real challenge here is how to make this work. We're still strangers in many ways, Liam. And yet, we're supposed to be married."

Dumating ang araw na hindi na nila kayang itago ang sakit na dulot ng kanilang set-up na kasal. Sa harap ng isang magandang tanawin sa isang park, nag-usap si Kairah at Liam tungkol sa kung ano na ba ang nangyari sa kanilang buhay mag-asawa. Si Liam, bagamat may mga pangarap at plano pa rin, ay nakaramdam ng panghihinayang na parang hindi nila matutunan ang magbukas ng pinto ng kanilang mga puso.

"Hindi ko alam kung anong tamang desisyon, Kairah," wika ni Liam, ang kanyang boses ay puno ng kalituhan. "Pero sana... sana magbago pa tayo."