Saglit siyang napapikit, pilit pinipigil ang bugso ng emosyon. "Tangina..." Napakuyom siya ng kamao. Hindi ito puwedeng mangyari. "Saan tayo pupunta ngayon?""Wala pang ibang port na tumatanggap ng may COVID cases, Captain," sagot ni Chief Officer Ramiro na kararating lang. "Kahit Taiwan at Singapore, mahigpit din ang restrictions nila. Baka kailangan nating maghintay ng clearance sa open waters.""Tumawag kayo sa lahat ng ports!" matigas na utos ni Captain Jal habang hinahagod ng isang kamay ang kanyang mukha, pilit pinipigilan ang frustration. "Tatawag ako sa main office natin. Kailangan nating makahanap ng solusyon bago tuluyang lumala ang sitwasyon."Nang paalis na sana si Chief Officer Ramiro upang gawin ang utos, muling lumapit ang manager ng medical supplies, si Mr. Franco, halatang balisa."Captain," anito habang pinapahiran ng panyo ang pawis sa noo, "may isa pa tayong problema.""Ano na naman?" mahina ngunit may halong inis na tanong ni Jal."Nagkakaubusan na tayo ng gamot p
"Ano ‘to?! Nakakulong na lang ba tayo rito?! Kailan tayo makakababa?!""Oo nga! Hindi niyo ba alam na delikado ‘to?!" sigaw ng isa pang babae. "Paano kung mas marami pa ang mahawa?!"Sinubukang pakalmahin ni Chief Steward Marites ang sitwasyon, pero hindi siya pinakinggan."Ang gusto lang namin ay malinaw na sagot!" sigaw ni Mr. Soriano, isang prominenteng businessman na pasahero rin ng barko. "Kapag hindi ninyo ‘to naayos, magdedemanda kami!"Dumating si Captain Jal sa eksena, mabilis na tumayo sa harapan ng mga pasahero. Matigas ang tingin niya habang inisa-isa ang mga ito."Makinig kayong lahat!" Malakas at puno ng awtoridad ang boses niya. "Alam kong mahirap ang sitwasyon natin ngayon. Pero wala tayong ibang choice kundi sundin ang health protocols at manatili sa loob ng barko.""Paano ang pagkain namin? Paano ang gamot?!" sigaw ng isang matandang babae."Ginagawa namin ang lahat para makahanap ng paraan. May mga doktor tayo rito na tumutulong sa mga may sakit. Ang kailangan lang
Dumating si Chief Steward Marites at sinubukang pakalmahin sila. “Mga ginoo’t ginang, ginagawa ng kapitan natin ang lahat ng makakaya niya.”“Ano ang ginagawa niya?! Wala! Hanggang kailan tayo makukulong dito?!”Sa isang iglap, nagkaroon ng komosyon. May ilang pasaherong nagtangkang pumasok sa control room, dahilan para rumesponde ang ilang crew members upang pigilan sila.Dumating si Captain Jal, ang matalim niyang titig ay sapat para mapatahimik ang lahat.“Makinig kayo!” Malakas ang kanyang tinig, puno ng awtoridad. “Alam kong takot kayo, pero hindi tayo maaaring magwala! Ang sitwasyong ito ay hindi natin ginusto, pero ginagawa natin ang lahat para malampasan ito!”“Ano ang plano mo, Captain?” mariing tanong ni Mr. Soriano.“Nakikipag-ugnayan na tayo sa Pilipinas para makadock. Sundin ninyo ang protocols at huwag kayong gumawa ng gulo, dahil mas lalo lang itong makakasama sa atin.”Nagkatinginan ang mga pasahero. Alam nilang wala silang ibang magagawa kundi maghintay.Muling bumali
Samantala, sa gitna ng dagat, lalong tumitindi ang sitwasyon sa Blue Ocean Cruise.Sa loob ng opisina ni Captain Jal, mahigpit niyang kinakausap ang kanyang mga opisyal.“Wala pa rin ba tayong makuhang port na tatanggap sa atin?” tanong niya, ramdam ang pagod sa kanyang boses.Umiling si Chief Officer Ramiro. “Wala, Captain. Kahit anong subok natin, lahat ng bansa ay mahigpit ang restrictions. Lalo na ngayong patuloy na tumataas ang kaso ng COVID.”Napabuntong-hininga si Jal at napaupo sa kanyang upuan. “Hindi tayo pwedeng maghintay na lang. Kailangang makahanap tayo ng paraan para maibsan ang sitwasyon dito sa barko.”Biglang bumukas ang pinto at mabilis na pumasok si Dr. Luis Salazar, ang head doctor ng barko. “Captain, tumataas na ang bilang ng pasaherong may sintomas. Kailangan na nating magdesisyon kung paano natin poprotektahan ang lahat.”Lalong bumigat ang pakiramdam ni Jal. “Ilan na ang kumpirmadong may sakit?”“Wala pang eksaktong bilang, pero sa huling check, nasa sampu na
Sa loob ng Blue Ocean Cruise Ship, isang nakakabinging katahimikan ang bumalot sa control room habang nakatitig si Captain Jal sa malaking screen ng Smart TV. Sunod-sunod ang balita—mas dumami na ang kaso ng COVID-19 sa iba’t ibang bahagi ng mundo, mas marami nang borders ang nagsara, at ang pinakamasakit sa lahat, wala pa ring bansang tumatanggap sa kanila.Hinugot niya ang malalim na buntong-hininga, pilit pinipigil ang panghihina ng kanyang loob. Pero paano? Parami na nang parami ang nagkakasakit. Ilang crew at pasahero na ang bumagsak sa sahig, nilalagnat, hinahabol ang hininga, at hindi na kayang tumayo.Napapikit siya saglit."Captain?"Napalingon siya. Naroon si Captain Prescilla, ang kanyang second-in-command, at kitang-kita sa kanyang mga mata ang pag-aalala.“Jal, kailangan mong magpahinga.” Lumapit ito at maingat na tinignan ang kanyang mukha. “Ikaw na lang ang natitirang malakas sa atin. Kung bumagsak ka rin, paano na tayo?”Napahawak si Jal sa sariling noo. Pakiramdam niy
"Bumalik ang pulso!" sigaw ng nurse.Halos mapaluhod si Dr. Luis sa sobrang relief. Si Jal naman ay napabuntong-hininga, tila nabunutan ng tinik.Napatitig siya sa pasyente at mahina niyang binulong, "Kapit lang."Makalipas ang ilang oras, ligtas nang nailipat ang limampung pasyente sa Pacific Medical Fleet.Kahit pagod na pagod, hindi maiwasang mapangiti ni Jal habang nakatingin sa papalayong barko ng humanitarian team.Sa tabi niya, pumikit si Prescilla at bumuntong-hininga. "Nagtagumpay tayo, Captain.""Oo," sagot ni Jal. "Pero marami pa tayong kailangang ipaglaban."Sa likod nila, tahimik na lumuluha si Dr. Luis, hawak ang kanyang rosaryo. Alam nilang malayo pa ang laban, pero ngayong araw na ito, isa na namang tagumpay ang naipanalo nila laban sa kamatayan.Matapos ang matinding paghihintay at laban para sa buhay ng mga pasyente, pansamantalang nakahinga ng maluwag ang mga tripulante ng Blue Ocean Cruise Ship. Ngunit hindi pa tapos ang pagsubok.Tahimik na nakatayo si Captain Jal
Napaluha si Cherry sa narinig. Ilang linggo na niyang kinikimkim ang takot at pangamba para kay Jal at sa buong crew ng Blue Ocean Cruise Ship. Ngayon, sa wakas, may pag-asa nang masagip sila."Tes, totoo ba ‘yan? Saan? Kailan?" sunod-sunod ang kanyang tanong, hindi maitago ang kaba at pananabik.Sa kabilang linya, ramdam ni Marites ang emosyon ni Cherry. "Hindi ko pa masabi ang eksaktong bansa, pero may ginagawang paraan ang mga opisyal. May mga pulitiko at humanitarian groups na kumikilos para tulungan kami. Wala pa ring kasiguraduhan, pero ito na ang pinakamalapit na pagkakataon para makababa kami ng barko!"Napahawak si Cherry sa kanyang tiyan, ramdam ang paggalaw ng kanyang mga anak sa loob ng sinapupunan. "Salamat sa Diyos, Tes! Sana maging maayos na ang lahat.""Pero, Cherry… may isang bagay akong sasabihin sa’yo.""Ano ‘yon?""Si Jal… bumagsak kanina. Sinugod siya sa infirmary.""Ano?!"Nanlamig ang buong katawan ni Cherry. Ang pangamba niyang matagal nang kinatatakutan, ngayo
Dahan-dahang lumapit si Capt. Prescilla, nanginginig ang kanyang kamay habang mahigpit na nakakuyom ang kanyang mga palad. Hindi niya na kayang kimkimin ang sakit sa kanyang dibdib."Jal…" tinawag niya ulit ang pangalan nito, nanginginig ang boses. "Hindi mo ba nakikita? Hindi mo ba nararamdaman? Ako ang nandito. Ako ang nagbabantay sa’yo. Ako ang nag-aalala sa’yo. Pero kahit kailan, hindi mo ako binigyan ng kahit kaunting puwang sa puso mo."Mahinang natawa si Jal. "Prescilla… Alam kong nandiyan ka.""Pero hindi ako sapat, ‘di ba?" Pinipigilan ni Prescilla ang pangingilid ng luha. "Kahit anong gawin ko, kahit ilang beses kong ipakita sa’yo kung gaano kita kamahal… siya pa rin ang mahal mo."Napakurap si Jal, pilit na iniiwas ang tingin. Hindi niya kayang tingnan ang sakit sa mga mata ni Prescilla."Pres…" mahinang bulong niya."Huwag mo akong tawagin nang ganiyan! Huwag mo akong bigyan ng pag-asang wala naman talaga!"Napapikit si Jal, pinipilit unawain ang sakit na dulot niya kay Pr
Nasa deck sila ng barko, ang mahinang hangin ay dumadampi sa kanilang mga mukha. Hawak ni Jal ang maliit na kutitap na si Miguel na mahimbing na natutulog sa kanyang mga bisig. Kakaibang pakiramdam ang sumik sa kanyang puso nang makita niyang magkasama silang tatlo ni Prescilla—isang piraso ng kanilang buhay na nabuo sa gitna ng magulong mga sandali."Ito na siya, Mama," sabi ni Jal, ng malumanay. "Si Miguel."Hindi nakatiis si Madam Luisa, ang lola ni Jal, kaya tinawagan niya ang cellphone ni Jal. Hindi sila magkasama, ngunit gusto niyang maramdaman ang kagalakan ng bagong buhay na dumarating sa kanilang pamilya. Kakaiba ang pagmamahal ng isang lola sa apo, at ngayon, gustong makita ni Madam Luisa ang kanyang apo kahit na sa pamamagitan ng tawag."Jal! Apo ko, nasaan na siya?" ang maligaya at sabik na boses ni Madam Luisa sa kabilang linya.Jal: "Mama, nariyan lang kami sa cabin. Halos natutulog na si Miguel. Magpapahinga na kami.""Ang cute-cute ng apo ko sa tuhod! Kamukha ng lolo m
Sa kabilang bahagi ng barko sa Vietnam, nakatayo si Capt. Jal sa deck, hawak ang isang maliit na stuffed toy. Huwag na lang, sabi niya sa sarili. "Miguel…" bulong niya habang pinagmamasdan ang dilim ng gabi at ang mga alon sa dagat."Miguel Pereno…" Hindi pa rin niya matanggap. Isang bahagi ng puso niya ay tumatangging tanggapin ang lahat ng nangyari. Parang ba siya ay hindi makaalis sa isang impiyerno ng paghihirap na siya rin naman ang nagdala.Naisip niya si Cherry. Hindi niya kayang iwasan ang mga larawan ng kanilang mga alaalang magkasama, ang mga pangako nila sa isa’t isa. Nandiyan pa ang mga gabing magkasama sila sa barko, at ang kanyang mga salitang binanggit sa kanya noong huling gabi nila: "Mahal kita, pero kailangan ko nang lumaban para sa sarili ko.""Mahal ko pa rin siya…" tahimik niyang aaminin. "Pero hindi ko siya kayang balikan ngayon. Hindi ko kayang isugal ang pamilya ko."Habang abala si Prescilla sa pagpapadede kay Miguel, tahimik na nanatili sa tabi ng kama ang mg
Tumingin siya sa kalangitan. Pilit niyang inuunawa ang sitwasyon. “Paano ko sasabihin ‘to kay Cherry?”“Dapat ba? O baka mas makakabuti kung hindi?”Alam niyang nagdesisyon na si Cherry na tuluyan nang mag-move on. Alam niyang pinili na nitong limutin si Jal, para sa kapakanan ng kanyang tatlong anak.Pero… karapatan din ba niyang itago ang totoo?Habang nagmumuni-muni si Marites, sa kabilang bahagi ng barko, sa isang pribadong suite, tahimik na binabantayan ni Capt. Jal Pereno ang bagong silang niyang anak.Mahimbing ang tulog ng sanggol. Napakaliit. Napakalambot ng pisngi.Napapangiti siya sa tuwing hinahaplos ang noo nito.“Ang gwapo mo, Miguel,” bulong niya. “Mukha kang mommy mo. Pero sana kahit kaunti, makuha mo rin ang tapang niya.”Tumabi si Prescilla, pagod at maputla. “Jal, salamat ha… hindi ko kinaya ‘to kung wala ka.”Ngumiti si Jal. Pinisil niya ang kamay ng asawa.“Tungkulin ko ‘to bilang asawa mo.”Pero kahit anong pilit niyang ibaling sa kasalukuyan ang kanyang isip, ma
Alas-diyes ng gabi. Tahimik ang buong bahay. Ang ilaw sa sulok ng silid ay nakatuon lamang sa maliit na work area ni Cherry—isang mesa, headset, laptop, at isang tasa ng kape na umaaso pa sa init. Sa kabilang silid, natutulog ang kanyang tatlong anak. Nakahanda na rin ang kasambahay na kung sakaling umiyak ang mga bata, ay maagap na gagalaw. Lahat ay pinaghandaan niya. Dapat lang. Sapagkat ito ang una niyang shift matapos ang anim na buwang maternity leave.Kinakabahan man, pinilit ni Cherry ang sarili na maging kalmado.“Okay… kaya mo ’to. Para kina Mikee, Mikaela, at Mike,” bulong niya sa sarili habang binubuksan ang mga tabs sa system.Dumating ang unang call.Beep.“Thank you for calling NorthGate Communications. This is Cherry, how may I assist you today?”Isang lalaking galit ang agad na sumagot.“About time! I’ve been waiting for fifteen minutes! What kind of service is this?! Do you even know what you’re doing?”Bahagyang nayanig si Cherry, pero agad niyang kinontrol ang kanya
Ang ilaw ng screen ang tanging liwanag sa silid. Sa tabi nito, nakapatong ang isang tasa ng kape — malamig na, pero hindi niya inaalis sa tabi niya. Sa Skype, naka-log in na siya, hinihintay ang tawag ng kanyang manager.Tila ba ang bawat tibok ng puso niya ay lumalakas. Hindi na niya mabilang kung ilang beses siyang huminga nang malalim para lang maibsan ang kaba.Nag-ring na ang Skype. Tumindig ang balikat ni Cherry. Mahigpit ang hawak niya sa mouse habang pinipindot ang "Answer."Lumabas ang mukha ni Ms. Torres — ang kanyang team manager na kilalang prangka, diretso kung magsalita, at walang paliguy-ligoy.“Cherry! Good evening. I’m glad you made it on time. How are you?”Matatag ang boses ni Cherry kahit kinakabahan.“Good evening po, Ms. Torres. Ayos naman po. Medyo naninibago ulit sa setup, pero ready na po ako.”“I see. Well, before we talk about schedules and your work-from-home return, let me just say — it’s been six months. I hope everything went well with your delivery?”Na
Habang binabasa ang detalyeng nakasaad sa email—mula sa employer niyang naka-base sa Japan—naramdaman niyang may pangingilid ng luha sa kanyang mata. Nag-aalok ang kompanya ng muling kontrata. Isang bagong simula. Isang bagong paglalakbay… palayo sa kanyang mga anak.“Para sa kinabukasan nila,” bulong niyang muli habang pinipilit na lunukin ang emosyon.Habang hawak ang cellphone, dumaan sa kanyang isip si Marites, ang matalik niyang kaibigan na kasamahan dati sa Blue Ocean Cruise Ship. Ito lamang ang tanging taong patuloy na nagpapadala ng mensahe at tumatawag upang kamustahin siya. Sa bawat tawag ni Marites, tila ba nabibigyan siya ng panibagong lakas.Agad niyang kinuha ang kanyang telepono at tinawagan ito.“Hello, Mare! Kumusta ka na?” bati ni Marites mula sa kabilang linya, puno ng saya at enerhiya ang tinig.“Okay lang, Mare. Gising na ang mga bata, mag-aalmusal na kami,” sagot ni Cherry habang pilit pinipigilan ang pagtulo ng luha.“Minsan lang tayo magkausap kaya nagpapasalam
"Bilang ina, hindi ko kayang pabayaan ang mga anak ko," bulong niya sa sarili.Pinindot niya ang email at binasa ang nilalaman. Ang mga responsibilidad bilang ina ay hindi natatapos sa pagbibigay buhay, ngunit sa pagbibigay ng pagkakataon sa mga anak na magkaroon ng magandang kinabukasan.Habang binabasa ang mga detalyeng nakasaad sa email, naramdaman niyang may kakaibang pangingilid sa kanyang mata. Matapos ang lahat ng pinagdaanan—ang pandemya, ang kalungkutan, ang mga sakripisyo—wala siyang ibang hangarin kundi ang magtagumpay at matulungan ang kanyang pamilya.Dumating sa kanyang isipan si Marites, ang matalik niyang kaibigan sa Blue Ocean Cruise Ship, na patuloy na tumatawag at nagpapadala ng mga mensahe para alamin kung kumusta na siya. Sa bawat tawag ni Marites, tila ba binibigyan siya ng lakas. Kahit na malayo, alam niyang may taong naniniwala sa kanya.Agad niyang kinuha ang kanyang telepono at tinawagan si Marites.“Hello, Mare! Kumusta ka na?” bati ni Marites mula sa kabila
“Sure ka na ba, Cherry, na ipagpatuloy mo pa rin ang paglilihim mo na si Jal ang ama?” tanong ni Marites, nag-aalalang tono ng boses nito.Tumahimik si Cherry, isang matinding tanong na nagbigay daan sa isang matinding kalituhan sa kanyang isipan. “Oo, Marites… ayoko na ng komplikadong buhay. Pinili na ni Jal si Prescilla, nagpakasal na sila, at may anak na sila. Iyon na ang buhay na pinili nila. Hindi ko na kayang guluhin pa iyon.”“Pero ang mga anak mo, Cherry, hindi mo ba nais na malaman nila ang katotohanan?” tinanong ni Marites, at naramdaman ni Cherry ang pagsisisi sa tono ng kanyang kaibigan. “Si Jal ang ama ng mga anak mo. Hindi ba’t kailangan nilang malaman?”Mahabang sandali ng katahimikan ang sumunod sa pagtanong na iyon. Si Cherry ay hindi makapagsalita agad. Alam niyang may katotohanan ang sinabi ni Marites, ngunit iba ang sitwasyon niya ngayon. Hindi siya handang harapin si Jal. Hindi pa siya handa. Lalo na at batid niyang kung malalaman ni Jal ang tungkol sa kanyang mga
Mainit ang sikat ng araw sa probinsya habang mahinang ihip ng hangin ang nagpapagalaw sa mga kurtina ng maliit ngunit malinis na bahay nina Cherry. Anim na buwan na ang nakalipas mula nang isilang niya ang kanyang tatlong anghel—si Mikaela, Mikee, at Mike. Sa kabila ng pandemya, pagsubok, at mga panahong halos mawalan siya ng pag-asa, ngayon ay tila unti-unti nang binibigyang kulay ng mga sanggol ang kanyang mundo.Nakaupo si Cherry sa sofa habang nagpapadede kay Mikee. Sa sahig, natutulog ang kambal na si Mikaela at Mike, nakabalot sa maliliit na kumot na may makukulay na disenyo. Tahimik ang paligid, maliban sa mahinang iyak ni Mikee at ang tunog ng bentilador.“Ma,” mahinang tawag ni Cherry habang hawak-hawak ang anak. “Salamat sa lahat. Kung hindi dahil sa inyo ni Papa, hindi ko alam kung saan ako pupulutin.”Lumabas mula sa kusina si Gemma, may dalang mainit na gatas at tinapay. “Anak, 'wag mong isipin 'yan. Anak ka namin. Kahit kailan, hindi ka namin pababayaan. Kahit pa tatlo p