Chapter 7

“Matagal na kaming namumuhay sa lugar na ito, anak” Sambit ni tatatang kay dyke. Umayos sa pagkaka- upo ang binata.

“Ganun po ba, tang?”

“Oo, tawagin mo na lamang akong tatay alpring, anak”

“Ah sige po, tatay alpring” Ngumiti si dyke sa matanda at nagpatuloy naman ito sa pagsasalita

“Mas pinili namin ng aking asawa ang manirahan sa ganito ka- simpleng lugar”

“Bakit po?” Kunot nuo na tanong ni dyke

“Dahil mas gusto namin ng tahimik na buhay, anak. Wala na rin ang aming nag- iisang anak. Bumukod na sa amin at mas pinili niyang manirahan sa amerika kasama ang kaniyang pamilya. May tatlo na kaming apo sa kaniya, pero dalawang beses sa isang taon lamang namin sila nakakasama, tuwing pasko at bagong taon lamang” Halata ang lungkot sa pananalita ni tatang. Bigla namang sumulpot sa kalagitnaan ng kanilang pag ku- kwentuhan ang kaniyang asawa. Dala ng ginang ang itinimplang kape para sa kanilang dalawa ni tatay alpring. Ini- abot nito ang tasang may kape sa kanila na may maayos na pagkakapatong sa lamesa, habang malungkot na bumalin ang ginang sa kaniyang asawa

“Oh, bakit napakalungkot ng mahal ko?” Singit na tanong ng kaniyang asawa

“Ikine- kwento ko lamang ang ating pamilya kay iho, mahal”

“Wag kang malungkot mahal ko, alam mo naman ang sitwasyon. Matatanda na rin kase tayo. Ang mahalaga ay magkasama parin tayong dalawa”

“Nakakatuwa naman po kayong dalawa, nay. Ang lambing niyo po sa isa’t- isa” Singit ni dyke

“Ganito talaga kami, anak. Malungkot kase itong tatay mo. Kaya’t hindi ko hinahayaanng manatili ang lungkot na nadarama niya palagi sa aming anak”

“Hanga po ako sa inyong dalawa ni tatay alpring, nay”

“Nakakatuwa naman malaman iyan, anak kong. Oh sya, hayaan ko muna kayong dalawa dito. Magluluto muna ako ng agahan, para pag gising ng kasintahan mo may  makakain agad siya, mukhang hindi na rin naman makakasabay sa atin iyon kaya’t magbubukod na lamang ako ng para sa kaniya ”

“Osige po, nay”

Umalis na ang ginang at nagtungo muli sa kusina upang magluto ng kanilang agahan, napaka hospitable ng mag- asawa na talaga nga naman likas sa pag- uugali ng mga Pilipino. Ang bubuti ng kanilang mga kalooban kaya’t sino mang anak ay gugustuhin maging magulang ang mag- asawang ito. Sumasagi sa isip ni dyke kung bakit mas piniling lumayo ng anak nila sa kanila kung ganito kabait at maasikaso ang kaniyang magulang. Marahil siguro sa mga oportunidad sa ibang bansa. Sa bagay, kung napakarami namang oportunidad na inaalok sa ibang bansa ay mas maraming tao ang pipiliin iyon dahil na rin sa kanilang binu- buong pamilya. Siguro ay ayaw lamang maging dependent ng kanilang anak kaya’t mas minabuti nitong gawin ang mga pangarap niya sa sarili niya mismong mga paa.

“Alam mo ba na isa akong sundalo dati. Naabot ko na ang mataas na posisyon sa pagsusundalo anak, ngunit pinili ko nang magbitaw sa serbisyo dahil na rin sa aking katandaan at laging nag- iisa ang asawa ko. Ayaw niya naman na kumuha kami ng katulong dahil mas gusto niya daw na siya ang nag- aasikaso sa akin. Malaki ang pasasalamat ko sa panginoon dahil binigyan niya ako ng mapagmahal at ma- asikasong asawa, wala na akong ibang hinihiling kundi ang maayos na kalusugan para sa aming dalawa” Bakas ang kaligayahan sa mukha ni tatay alpring habang nag ku- kwento sa binata, na ngayon ay nagkakaroon ng inspirasyon upang maipagpatuloy ang kagustuhang  bumuo ng pamilya para sa babaeng ninanais niya

“Ako naman po tay ay isang negosyante, ipinamana na po sa akin ng aking ama ang pinalago nilang phone company. I’m not bragging po, and… hmm I used to pretend as a heartless person just to avoid manipulation of others, hindi rin naman po ako maintindihan ni karrie sa ngayon dahil ayaw ko po siyang mailagay sa kapahamakan at marami na po akong nakabagang malalaking personalidad sa bansa, pero gusto ko rin po mamuhay ng simple balang araw, katulad niyo pong dalawa ni nanay”

Naipinta sa mukha ng matanda ang pagkamangha sa sinabi ni dyke, hindi niya akalaing isa itong nagmamay- ari ng malaking kompanya. Bukod sa napakaganda ng itsurain ng binata ay may taglay din itong katalinuhan at pagiging wais sa mga bagay. Ganun na lang ang pagka- bilib ni tatay alpring sa binatang ito.

“Isa pa lang boss ang anak kong, hapay dimo insigida nga imbagak kinyak?” Napakunot nuo ang binata sa sinabi ni tatay alpring. Hindi niya maintindihan ang sinasabi nito sa ilokano

“Alam mo anak kong, naka pinpintas dayta asawam isuna annagan mo, isuna ken di ka agiduldulen kinyana, naimbag no ibagam kinyana ti agpayso” Dagdag ng matanda, naguguluhan na si dyke sa mga pinagsasabi ni tatay alpring kaya’t napakamot na lamang ng ulo ang guwapong binata

“Pasensya na po kayo, tay. Hindi ko po maintindihan ang sinasabi mo”

“Wala po akong ideya kung ano po ang mga sinasabi niyo, I’m sorry” Napahalakhak naman ang matanda sa kaniya habang nakahawak sa tiyan

“Hahahahaha! Hindi ka nga pala makaintindi ng dayalekto ko, anak. Pagpasensyahan mo na si tatay!”

“Ay, ayos lang po iyon, pero ano pong ibig niyong sabihin kanina?” Takang tanong ng binata na halatang interesadong malaman ang mga iyon. Alam ni dyke na isang pagpapayo ang nais sabihin ng matanda sa kaniya ngunit hindi niya ito maintindihan.

Sumandal ang matanda sa couch at umayos ng posisyon upang maging komportable, seryoso itong bumalin ng atensyon sa kaniya habang nakangiti ng seryoso.

“Ang ibig kong sabihin kanina ay bakit hindi mo agad sinabi sa akin na isa ka palang nag mamay- ari ng kompanya” Nagbasa ng mga labi si dyke at sumagot sa matanda

“Hindi ko lamang po gusto na unahan kayo kanina at baka po ay magmukha akong isang mahangin na tao, tay”

“Hindi ko naman iisipin iyon anakkong, isa pa ay sabi ko rin kanina na, napakaganda ng mapapangasawa mo. Kung mahal mo ang dalagang iyon ay dapat nagsasabi ka ng totoo sa kaniya, hindi mo kailagan magtago ng tunay mong ugali” Pagpapayo ng matanda kay dyke, habang ang binata ay seryosong nakikinig sa kaniyang mga sinasabi

“Kinakailangan ko lang po talagang gawin iyon para sa kapakanan at alam kong magiging kaligtasan ni karrie, tatay alpring” Mukhang kumbinsido naman ang matanda sa sinabi ni dyke. Pag dating sa mga ganitong usapan ay nagiging seryoso na ang binata sa kaniyang mga iniisip para sa kahihinatnan ng pakikipag sapalaran sa buhay

Tama nga naman ang ikina- katwiran ng binatang ito, dahil sa isang maling galaw at pakikisama lang sa kapwa ay makakapahamak na ng iba. Sa Sistema ng lipunan natin ngayon, ang mga tao ay masyadong sensitibo, kapag nakagawa ka ng ultimong napakaliit na bagay ay magiging isang malaking atraso na ito sa kanila.

“Naiintindihan kita, anak. Pero kung may pagkakataon na dumating ang sitwasyon na kinakailangan mong nang sabihin sa iyong magiging kasintahan ay wag kang magdadalawang isip na magpakatotoo sa kaniya”

“Opo, tay. Plano ko na po talaga iyan una pa lang, sa ngayong medyo sagrado pa ang sitwasyon ko, kaya’t hanggang sa panunuyo na lamang po muna ang aking ginagawa kay Karrie”

Binigyan ng matanda si dyke ng maamong ngiti at saka siya nito tinapik, simbolo ng pagiging mangha sa kaniyang mga sinabi

“Bilib ako sayo, anak” Napakagaan ng damdamin ni dyke mula sa mga narinig na salita kay tatay alpring, sa pamamagitan nito ay mas lalong lumakas ang loob niya sa mga ginagawang pakikitungo sa mga tao. Magagawa niya ng malaya at hindi labag sa kalooan ang mga pinaplano.

“ Naalala ko dati, anak. Sa lugar na ito kami madalas tumambay ng matalik kong kaibigan nuon, mga binatilyo pa lamang kami at pawang nag- aaral sa high school. Ako lang karamay niya nun dahil madalas siyang mabugbug ng kaniyang ama dati dala ng kahirapan. Ang ginagawa ko naman dati dahil medyo magaan naman buhay namin nuon, nagdadala ako ng pagkain galing sa aming bahay at pinapakain ko iyon kay Primo para maibsan yung gutom at sakit ng katawan na dinadanas niya”

Biglang kumirot ang puso ni dyke sa mga ikwene- kwento ni tatay alpring, parang may kakaiba sa kaniyang damdamin na nais pa lalo itong alamin.

“Ang hirap naman po ng pinagdadaanan niya nuon” Malungkot na sambit ni dyke

“Sobra anak, bagama’t kahit na ganoon ay hindi naging hadlang iyon para kay primo na magpursige sa    pag- aaral, dahil nais niyang makaahon sa hirap at makatakas sa rehas ng kaniyang ama. Kaya ipinangako din namin sa aming mga sarili na magtatagumpay kami balang araw”

“Ano pa po ang nangyari sa kaniya, tay?” Ngumiti si tatay alpring kay dyke saka ito masayang nag kwento muli

“Awa ng diyos anak, nakapagtapos siya at nakapagpalago ng negosyo haggang sa namaalam siya sa akin na pupunta sila ng kaniyang pamilya patungong Canada at duon magpapalago ng kabuhayan, pumayag naman ako, napakalaki rin ng pasasalamat niya sa akin nuon dahil sa mga panahong baon na baon siya sa hirap ako yung naging karamay niya upang malampasan ang mga iyon, ngunit mula nuon hindi ko na siya nakita ulit, humigit 20 years na din. Matanda na ako kaya hanggang ngayon umaasa pa rin ako na magkikita kami ng mokong na De Luna na iyon!” Nanlaki ang mga mata ni dyke dahil sa pagkagulat ng marinig ang apelyido niyang iyon

“De Luna, tay?”

“Oo, anak bakit?”

“Primo po ba talaga ang tunay na pangalan ng kaibigan niyo na iyon?” Natatarantang pagkakasabi ni dyke

“Hindi anak, bakit? Alyas niya lamang iyon”

“Pero ano po ang tunay na pangalan niya?” Desididong malaman ni dyke iyon dahil may kutob siya at malakas ang pakiramdam niya na kaugnay ito sa kaniyang lolo

“Primero De Luna, anak!” Napahilamos ng mukha si dyke dahil sa gulat at prustrasyon na kaniyang nararamdaman nang marinig ang pangalan na iyon ng kaniyang lolo

“Ang lolo ko po pala ang tinutukoy niyo, tay” Nanlumo si dyke saka marahan na tumingin ng malungkot kay tatay alpring

“Wala na po kayong pagkakataong makita siya ulit, tay. Anim na taon na pong patay ang aking lolo”

Labis ang pagka- gulat sa mukha ni tatay alpring, nabalot ng kalungkutan ang kaniyang sistema at napabuntong hininga na lamang sa nalaman

“Matagal na pala akong nabigo sa paghahanap sa aking kaibigan, hindi ko manlang siya nakausap at nakasamang muli sa lugar na ito” Tumayo si dyke at lumapit kay taytay alpring at tinapik nito ang kaniyang braso saka niyakap ang matanda bilang pampalubag ng loob

“Naipapatay po si lolo nuon, tay. Nagulat din po kami sa nangyari, dahil kung sino pa ang pinagkakatiwalaang tao niya nuon ay iyon pa mismo ang napatunayan na may sala, sobrang sakit po para sa akin nun at napakahirap din tanggapin ng sinapit ni lolo” kumalas sa pagkakayakap si dyke sa matanda saka ito bumalin ng seryoso, halata ang pait na nararamdaman nila pareho sa pangyayaring iyon subalit mas maayos na tanggapin na lamang ang mga bagay na hindi na maibabalik pa, tulad na lamang ng pamamaalam ng kaniyang lolo

“Kailangan nalang natin na tanggapin ang nangyari kay lolo, tay. Sa susunod po ay dadalaw na lamang po kami ulit ni karrie dito at idadala ko po kayo sa kaniyang libingan”

Nagpunas ng luha si tatay alpring, hindi niya napigilan ang luha kanina kaya’t hinayaan na lamang itong kumawala. Tumango siya kay dyke at sumang- ayon na lamang sa binata

“Maraming salamat, anak. Kahit iyon na lamang ang paraan na makausap at makasama ko siya sa mga sandaling ipinagkait sa amin bilang matalik na magkaibigan, hinding- hindi ko malilimutan ang mga pinagdaan namin nuon ng magkasama. Patuloy na tatak sa aking isipan si primo”

“Opo, tay. Ipinagpapasalamat ko din po na nakilala ko kayo, kahit sa ganoong paraan ay hindi parin hinayaan ng diyos na mawala ang koneksyon niyo sa pamamagitan ko na kaniyang apo”

Inilapat ni tatay alpring ang kaniyang palad sa kanang dibdib niya, simbolo ng pag- alala at pagmamahal sa lolo ni dyke. Maligayang ngumiti ito sa binata at hindi na pinahalatang labis na ininda ang sakit ng katotohanan