Patuloy ang pag-agos ng aking masasaganang luha habang pinagmamasdan ang kotse niyang papalayo na. At kahit nga nawala na iyon sa aking paningin ay nanatili pa ring nakatayo sa kinatatayuan. Labis na nanghihina. Ni hindi makagalaw.
Parang sirang plaka na paulit-ulit ang kaniyang kataga sa aking utak. Gustuhin ko mang magalit at magtanim ng loob sa mga binitiwan niyang mga salita, hindi ko rin maipagkakailang tama siya.
Kung mayroon mang dapat sisihin, siguro nga’y ako iyon. Kung mayroon mang dapat magdusa, ako rin iyon. Wala nang iba.
Wala akong ibang ginawa noong buong araw na iyon kundi ang magmukmok at umiyak sa silid. Nang mapagod at humapdi ang mga mata ay nagpasya akong itulog na lang ang lahat. Wala rin naman kasi akong ibang gagawin. Napagtapos naman ako ni Aziel ng kolehiyo, ngunit ayaw niya akong magtrabaho.
Malalim na ang gabi nang magising ako. Una kong tiningnan ang orasan na nakasabit sa pader at halos mapabalikwas ako sa kinahihigaan nang mapagtantong alas-siyete na ng gabi. Walang ano-ano’y mabilis akong bumangon at lumabas ng kwarto. Dumiretso ako sa kusina para humagilap ng maaaring lutuin ngunit sa kasamaang palad ay kakaunti na lang pala ang laman ng refrigerator namin dahil hindi pa ako nakakapag-grocery.
Problemado akong napahilot sa sentido. Nabanggit na naman ni Aziel na hindi siya uuwi pero heto pa rin ako’t nagbabakasakali.
Nagbabakasakaling magbago ang kaniyang isip at sa oras na maisipan niyang umuwi ay mayroon nang nakahandang pagkain para sa kaniya. Alam ko kasing ito lang ang magagawa ko upang mabawasan ang pagod niya sa trabaho. Hindi madali ang magtakbo ng malaking kompanya at napakaraming negosyo.
Sumulyap muli ako sa aking pambisig na relo. “Maaga pa naman. Siguro bibili na lang ako ng pagkain sa labas.”
At iyon na nga ang nangyari. Pumanhik muli ako sa aking kwarto upang magpalit ng mas maayos na damit. Kasunod noon ay pumasok naman ako sa silid ni Aziel upang ihanda ang bihisan niyang damit kung sakali ngang umuwi siya. Pagkatapos noon ay lumabas na ako ng bahay at naglakad hanggang sa labasan ng exclusive subdivision na tinitirhan namin. Wala kasing taxi na dumadaan sa loob dahil bawal pumasok kung hindi taga-rito at kung walang permiso ng pupuntahan mo.
I decided to go to one of Aziel’s favorite restaurants. Paborito niya kasi ang steak tartare rito kahit medyo pricey. He didn’t mind the price, anyway.
The elegant ambiance of the place embraced my whole being as I stepped inside. Bumungad sa akin ang nakangiting waiter. Ngumiti ako pabalik sa kaniya bago inilibot ang tingin sa buong paligid.
Every inch the restaurant screamed expensiveness. Idagdag pa ang klasikal na musikang naririnig sa lahat ng sulok. Matapos kunin ng waiter ang aking order ay umupo muna ako sa isang bakanteng upuan na mayroong pabilog na mesa sa harap. Tahimik lang akong nagmamasid sa labas habang patuloy ang paglipad ng isip kung saan-saan.
Hanggang ilang saglit pa’y muli kong narinig ang pagbukas ng pinto at pagbati ng waiter sa mga bagong taong parating.
“Good evening, Mr. Navarro. Reservation for two, right?”
“Yes,” a stern yet familiar voice answered.
“This way, Ma’am, Sir.”
With that, mas mabilis pa sa alas-kwatro kong hinagilap ng tingin ang pamilyar na tinig. Sa kaniyang tindig at pananamit ay kilalang-kilala ko na agad iyon. Kahit na nakatalikod siya sa aking gawi ay hinding-hindi ako maaaring magkamali. . .
It was Aziel. My husband. . .
Dumako naman ang tingin ko sa babaeng kasalukuyan niyang inaalalayang umupo. Sa hubog ng katawan at kinis ng balat nito, hindi maipagkakailang nagmula siya sa isang mayamang pamilya. Pino ang paraan ng kaniyang pagkilos na tila ba hindi makabasag pinggan.
And of course. . . I know her so damn well.
She was Anne Del Mundo.
Aziel’s first and one great love, his business partner. . . and his mistress too.
“Shit. . .”Inihilamos ko ang aking dalawang palad sa mukha. Hindi ko magawang maproseso nang maayos ang utak ko. Dapat ba akong lumapit sa kaniya at ibalandra ang aking presensya? O dapat ay umalis na lang habang hindi pa niya ako tuluyang nakikita.The restaurant was not that huge. Bilang na bilang lang din sa daliri ang mga taong kumakain dito kaya kung mag-aabala man siyang igala ang kaniyang paningin sa kabuuan ng lugar ay positibong mahahagilap ako ng kaniyang mga mata.Dinampot ko ang menu na nakapatong sa lamesa upang gawing panangga. Pilit kong ipinagsiksikan ang sarili roon at pasimple siyang ninakawan ng tingin. Mukha akong tanga sa ginagawa pero hindi ko mapigilan ang usisain kung bakit siya narito. Kung bakit sa dinami-rami ng mga panahong puwede ko
Lumipas pa ang dalawang araw na walang kahit anino ni Aziel ang umuwi at nagparamdam sa akin. Sinubukan ko siyang tawagan nang maraming beses, minu-minuto pa nga, ngunit nakapatay palagi ang cellphone niya o hindi kaya’y sekretarya niya ang sumasagot.“Full sched po kasi palagi si Sir Aziel, Ma’am. Hindi na rin po niya nagagawang umuwi dahil talagang tambak ang trabaho ngayon. . .” sagot sa akin nang isang pa’y muli akong nagbakasakali.Napatitig ako sa kawalan. Nagdadalawang-isip kung kakagatin ko ba ang paliwanag na iyon o baka naman pinagtatakpan lamang niya ang boss niya. . .Pero ang kasunod niyang sinabi ang siyang nakapagpabuhay sa akin.“Why don’t you pay him a visit
“Wait me here, Chan. This will be quick.”Awang ang aking bibig habang pinapanood siyang isuot muli ang kaniyang grey na coat. Nirolyo niya pababa ang manggas at sinarado ang butones ng polo.“T-Teka, hindi mo ba muna ito kakainin? Kumain muna tayo.” Itinapat ko ang paper bag sa kaniyang mukha at agad naman siyang umiling bilang pagtanggi.He heaved a deep sigh. “Sorry, Chantria. Our time matters. Kakain ako pagbalik ko pero kung gutom ka na. . . mauna ka na lang kumain at mas mabuti pang huwag mo na akong hintayin pa.”“Pero–” Hindi ko pa man natatapos ang sasabihin ay muling bumukas ang pinto para paalalahanan siya ng kaniyang sekretarya na nagsisimula na ang meeting.
Akala ay iyon na ang magiging una’t huling pagkikita namin ni Aziel matapos nilang bumisita sa aming bahay, ngunit ang isang beses na iyon ay nasundan pa ng marami. At sa bawat pagkikitang iyon nga ay hindi maiwasang mas lalong mahulog ang aking loob sa kaniya.“If it is okay to ask, why are they treating you like that?” tanong niya sa kalagitnaan ng pagkain namin ng pasalubong niyang hamburger.“Sino?” Nilingon ko muna siya bago sumimsim sa juice na bigay din niya.His family was here again. Sa dining area ay naroon ang mga magulang namin na abala na naman sa pag-uusap tungkol sa negosyo. Hindi naman kailangan ang presensya ko roon kaya nagpasya akong dito na lang magpalipas ng oras sa garden. . . pero ang hindi ko inaasahan ay susuno
Nagising ako sa sunod-sunod na tapik sa aking braso. Unti-unti kong iminulat ang aking mga mata at gan'on na lamang ang gulat ko nang tumambad ang pagmumukha ng sekretarya ng aking asawa."Ma'am Chantria. . ." she uttered in a low voice.Napabalikwas ako sa sofa na aking kinahihigaan.Jusko!Sa tagal ko palang naghihintay ay hindi ko na namalayang natulog na ako! Kahit na medyo lutang pa ay inilibot ko ang tingin sa kabuuan ng opisina ni Aziel ngunit bigo akong makita kahit ni anino niya."Si Aziel? Hindi pa ba siya bumabalik?" namamaos kong tanong sa kaniyang sekretarya.Matagal siya bago nakasagot. Ilang beses ding bumuka ang kaniyang bibig na para bang nahihirapan kung anong dapat sabihin.
Matinding katahimikan ang bumabalot sa amin habang kumakain ng hapunan. Tanging tunog ng kubyertos na tumatama sa babasaging pinggan ang naririnig. God knows how much I wanted to ask about his day, his work or even just exchange a random conversation with him. But I'm scared that he might get annoyed.Kaya naman kahit kating-kati na ang dilang kong magtanong ay pinigilan ko pa rin ang sarili. Mas pinili ko na lamang ang manahimik at makiramdam sa kaniyang kilos. At alam kong gan'on din siya sa akin.Kanina ko pa kasi napapansin na panay ang sulyap o titig niya sa akin habang kumakain kami. It was odd and I felt uncomfortable with it. Ilang minuto lang din ay narinig ko ang mahina at mabigat niyang buntonghininga. At mula sa mahabang katahimikan ay siya na ang naunang magsalita.
"Manang Yeta, this is my wife, Chantria Navarro.""Nice meeting you po." Ngumiti ako sa ginang at magalang na inilahad ang kamay."Ikinagagalak ko ring makilala ka, Mrs. Navarro." Sumulyap siya kay Aziel at binigyan ito ng isang makahulugang ngiti. "Tama nga 'tong ipinagmamalaki sa akin ni Aziel. Napakasimple pero napakaganda mo ngang bata. Para kang anghel."Mas lalong lumawak ang aking ngiti at tila mayroong mainit na palad na humaplos sa aking puso. Nilingon ko rin si Aziel pero tumikhim lamang siya at nagbaba ng tingin sa sahig."Talaga? Sinabi po niya iyon?" namamangha kong tanong.Tumango-tango naman si Manang Yeta, naroon pa rin ang abot langit na ngisi
“I’ll attend an important business convention in Baguio so I’ll be gone for days.”Iyon ang ibinungad sa akin ni Aziel pagkamulat na pagkamulat ng aking mga mata. Nakaupo ako sa aking kama, medyo disoriented pa. Gustuhin ko mang bumangon pero sa tuwing sinusubukan ko ay napapangiwi na lamang dahil sa matinding sakit at kirot ng aking katawan. Hindi ko na alam kung nakailang beses at kung anong oras na kami natapos dalawa. Kaya heto, parang dinaanan tuloy ng sampung truck ang gitna ng aking hita. Hindi na rin ako nagtaka pa nang bumalik na muli ang malamig na trato ni Aziel sa akin. He was done using me, anyway. Nagiging maingat at malambing lang naman siya sa akin kapag nag-iinit ang katawan niya. “Nasabi ko na kay Manang Yeta kung anong mga dapat niyang gawin dito sa bahay. Naghire rin ako ng ilang bodyguard na magbabantay sa iyo–”Nagulantang ako sa sinabi niya at nanlalaki ang mga matang nag-angat ng paningin sa kaniya. “Bodyguard?! For what?” “For your safety, Chantria.” His ey
"Sir, wala pong nakaregister na Aziel and Chantria Navarro sa marriage certificate."My forehead creased in sudden confusion. "What? Check it again. That's impossible."The lady shook her head again. "Sir, wala po talaga. If you want po, I can give you a copy of your CENOMAR," paliwanag pa niya sa akin.Para na naman akong napunta sa isang malaking bangungungot habang binabasa ang nakasaad sa mga dokumento. Hindi kami totoong ikinasal ni Chantria. Sa mata ng batas at Diyos, hindi kami mag-asawa. Habang nasa loob ng sasakyan ay sinabunutan ko ang aking buhok at ilang beses na pinagsasampal ang sarili, nakikiusap at humihiling na sana'y panaginip lang ang lahat ng ito.Ilang beses kong sinubukang sabihin kay Chantria pero palagi lamang akong nabibigo, lalo na sa tuwing nakikita ko kung paano kumikislap ang kaniyang mata sa labis na saya. Kumikirot ang puso ko sa tuwing pinagmamasdan siya.Tangina naman, bakit baa ng damot sa amin ng mundo? Hindi na ba talaga kami puwedeng maging masaya?
My sister went back to the Philippines for our wedding. Buong akala ko'y kahit papaano ay magiging masaya iyon pero ang hindi ko inaasahan ay ang isang text na galing sa magulang ni Anne na wala na ang mga batang dinadala niya at ako ang sinisisi nila sa nangyari.Anne became depressed and her family wanted me to take all the responsibilities for what happened to their daughter because if not, they would do anything just to ruin our reputation as well as the Saavedra's... at ayaw kong mangyari iyon dahil paniguradong sa huli ay sa akin din mapupunta ang sisi.Naghalo-halo na ang nararamdaman ko noong panahong iyon. Para akong mababaliw sa dami ng iniisip. Gusto kong umiyak at magmukmok dahil pakiramdam ko'y pumalpak ako bilang anak at sinisisi ko rin ang sarili dahil sa nangyari kay Anne at sa bata.I wanted to grieve, to mourn, or even just to fucking breathe for a while, pero hindi iyon nangyari dahil pagkatapos na pagkatapos ng kasal ay agad na akong sumabak sa trabaho at pag-aaral
Marami kaming pagkakahalintulad kagaya ng pareho kaming walang choice kundi ang sumunod sa mapagdesisyon naming magulang. Tho, ako naman ay hindi natatakot sumuway kapag may pagkakataon. Mas mahirap lamang sa parte niya dahil hindi siya itinuturing bilang pamilya dahil anak 'lamang' daw siya sa labas kaya wala siyang ibang pagpipilian talaga kundi ang sumunod. At habang nakikilala ko nga siya ay hindi ko maiwasang mamiss ang kapatid kong nasa ibang bansa.Chantria... she could pass as my younger sister. But I know and it's obvious that she was feeling differently towards me. Hindi ko na lamang iyon pinansin dahil bata pa siya at paniguradong magbabago pa ang nararamdaman niya.I'm aware of how fucked up and harsh the world is on Chantria; even her own family wanted to get off her, so I made a promise to her that I would protect her the way I protected my sister, Aia. I was silently praying that the world had been gentler for her because she didn't deserve all the hate from the people
Nakita ko ang malambot na pag-angat ng tingin ni Mommy kay Daddy at marahang hinaplos ang kamay nito sa pagbabaka-sakaling mapapaamo niya ang matandang asawa."Sige na, Carlito. Pagbigyan mo na ang mga anak mo..." malumanay na saad ni Mommy Mel."Manahimik ka, Mel. Ako ang lalaki at padre de pamilya. Ako ang nagpapalamon sa inyo kaya ako ang masusunod." Tiim-bagang siyang umiwas ng tingin sa aming lahat at bumalik sa pagkain na parang walang nangyari.Naging mahirap para sa akin ang pangungumbisi sa magulang ko. Idagdag pa na mas lalong gumulo rin ang relasyon namin ni Anne. Sa tuwing magkausap kami sa telepono ay palagi iyong humahantong sa away kaya minsan ay mas pinipili ko na lamang na umiwas at hindi siya kausapin. Kung kakausapin man ay may kinalaman lamang iyon sa pagbubuntis niya. Palagi niya rin akong tinatanong kung kailan ako susunod sa kaniya pero hindi ko iyon mabigyan ng malinaw na kasagutan.Tangina, gustong-gusto ko na ring umalis sa pamamahay na ito. Nakakasakal. Naka
"If you're going to have your first girlfriend, make sure that's Anastacia Del Mundo."From my food, my stare went up to my dad. Kita ko rin ang pag-angat ng tingin ni Louie na nakikiramdam. "Pardon?""Oh, don't make me repeat it. I know you heard me clearly," he muttered with coldness.I laughed ridiculously in my mind as I watched him sip on his coffee. "No fucking way..." I answered him with conviction.Agad naman akong sinaway ni Mommy at pinaalalahanang nasa harap kami ng pagkain pero hindi ako natinag. Ayon na nga, eh. Payapa akong kumakain dito, sarap na sarap pa ako rito sa ngininguya ko tapos bigla na lamang magsasalita ng gan'on? Parang gago. Nakakawalang gana."Stop being hardheaded, young man. Iyon na lang ang gagawin mong tama sa pamilyang 'to," he strictly hissed.Umigting ang panga ko at pabagsak na binitawan ang kutsara't tinidor. Nagpakawala ako ng sarkastikong tawa habang nakatitig sa pinggan ko. Hindi ko pa man nadedepensahan ang sarili ko ay muling bumuwelta si Mom
Another two years have passed in our lives and I can finally say that I am finally healed. As I looked back on the past, I realized how traumas and pains encouraged me to become something I didn't expect I would be.Pareho kaming nagkamali ni Aziel. Hindi naging maayos ang simula at daloy ng pagsasama naming dalawa. Hindi rin naging madali ang mga dagok at pagsubok na ibinato sa amin ng tadhana. Pero sabay kaming nagsisi, natuto, bumangon, at nagsimula muli sa mas tamang paraan. Sa matatag na samahan. Sa mas malalim na pagmamahalan.Ilang beses kaming nagkahiwalay pero kagaya ng isang alon na kahit anong pag-alis, sa huli ay babalik at babalik pa rin kami sa isa't isa. Kagaya ng paglubog ng araw na hindi lamang nangunguhulugan ng pagtatapos kundi pati na rin ng bagong simula. At tila sa malalim na pagkakalunod sa sakit, pait, at pagkadismaya, ngayon ako'y nakaahon na. Hindi ko rin alam kung paano ko nakaya, ngunit ipinagmamalaki kong ngayo'y nasa pampang na at maayos nang nakakahinga.
Mahirap mag-adjust sa simula lalo na para kay Asher, pero nakikita kong masaya at nag-eenjoy naman siya sa bagong buhay niya rito sa Maynila. Si Aziel naman ay bumalik na sa pagtra-trabaho at mas pursigido pa nga sa pagkakataong ito. Kahit madalas siyang abala ay hindi naman niya kami pinapabayaan. Napapansin ko lahat ng effort na ginagawa niya para mas lalo pang makabawi sa amin ni Asher.Bago pumasok sa trabaho ay mayroon nang nakahandang breakfast para sa amin. Nakahanda na rin ang tubig sa bathtub na pampaligo namin ni Asher. Hindi rin siya nakakalimot na tumawag para kumustahin kami o di kaya'y mag-update kung anong ginagawa niya, sinong kasama niya, o kung anong oras siya uuwi.Sinisiguro niyang sapat na oras ang ibinibigay niya sa anak namin at maging na rin sa akin. Hindi naman ako naghahangad ng kahit ano sa kaniya lalo na't alam naman namin pareho kung ano ang estado ng relasyon naming dalawa. Kahit minsan, ipinagtatabuyan ko siya o hindi ko ipinapahalata sa kaniya ang narar
I smiled at her. "Salamat pa rin. Kung hindi dahil sa 'yo, hindi ako mamumulat. Hindi ako magkakaroon ng tapang.""Thank yourself, then. I only gave you advice and it is still up to you if you're gonna listen or not, and fortunately, you did."Wala nang nagsalita pa sa aming dalawa. Pareho lang kaming nakatitig kay Asher na tumakbo na sa kaniyang ama at tinutulungan na siyang pumasok sa loob ng helicopter. Nilingon ako ni Aziel at sinenyasan na aalis na kami kaya umayos na ako ng tindig."I guess everything is settled now? Mauuna na akong umalis sa inyo. I have an important meeting in a few minutes," Anne said.She stood up straight, turned her back, and was ready to leave when I called her name again. Tumigil siya sa paglalakad pero hindi ako nilingon."Anne... s-si Elias," I whispered, loud enough for her to hear.Nanatili lamang siyang nakatayo at hindi nagsasalita. Akala ko nga ay wala na siyang balak pero nagulat ako nang sumagot siya."Don't worry about him. He's safe with me,"
"Mimi Ganda, what time po uuwi si Papa Pogi? Hindi pa po naka-ready mga clothes niya, eh," tanong ni Asher pagkapasok na pagkapasok niya sa loob ng aking kwarto.Natigilan ako sa paglalagay ng mga damit sa maleta at nagkatinginan kami ni Aziel. Nang ibalik ko ay ang tingin sa anak namin ay nakatunganga pa rin ito at nag-aabang ng sagot namin. Sinubukan kong ibuka ang bibig para magsalita pero wala akong mahanap na tamang kataga.Paano ko ba kasi sasabihin sa kaniya? Kapag nalaman niya, tiyak na iiyak siya nang sobra. Ayaw pa naman ni Aziel na umiiyak si Asher dahil naiiyak din siya."Uhm...""Papa, call mo na siya!""Anak..." I called him in a low voice as I bit my lower lip. Sinenyasan ko siyang lumapit sa akin na siyang ginawa naman niya.Inalalayan siya ni Aziel na umakyat sa kama at umupo sa aking kandungan. Pansamantala muna naming binitawan ang aming ginagawa at ibinigay ang buong atensyon sa anak namin. Sasabihin namin sa kaniya ang totoo na hindi namin kasama si Elias at Nanay