Kinagat ni Natalie ang kan’yang labi’t nagsalita ng may pag-aalinlangan. "Alam mo na ang tungkol sa aking nakaraan, ‘di ba?”Ang tinutukoy ng dalaga ay ang pagiging komplikado ng nakaraan niya. Malinaw na malinaw pa sa kanyang alaala kung gaano siya kinamumuhian ni Mateo noon.Dumilim ng bahagya ang mata niya. Kung sasabihin ng lalaki na wala naman itong pakialam sa nakaraan ng dalaga ay tiyak na magsisinungaling lamang siya ngunit ano ang magagawa niya? Mahal niya si Natalie."Lahat naman tayo ay may nakaraan, Mayroon ka at mayroon din ako. Pareho lang tayo."Hindi niya na kailangang alamin pa ang nakaraan ni Natalie at hindi rin niya hahatulan ang nakaraan niya. "Hindi, hindi tayo pareho.” Umiling si Natalie habang ang boses ng dalaga ay nanginginig.Nagsimulang mainis si Mateo, umigting ang panga ng lalaki at nagtanong ng mariin, "Anong naman ang kaibahan ng nakaraan nating dalawa?""Ako... ako..." Dahan-dahang inilapat ni Natalie ang mga kamay sa tiyan. "May anak ako..."
"Ano?" Laking gulat ni Natalie nang marinig ang sinabi nito. Agad na dumilim ang ekspresyon ng binata at kalmadong nagsalita. "Mag-asawa naman na tayo sa mata ng batas, ikakasal din tayo at tanggap iyon ng mga taong nakapaligid sa atin. Kaya, ano naman ang problema kapag matutulog tayo sa iisang kama?""Uh, oo. Wala ngang problema,” sagot ni Natalie ngunit hindi pa rin matanggap ang nangyayari. "Kung ganoon, matutulog tayo ng magkatabi sa iisang kama."Tumaas naman nang bahagya ang mga labi ni Mateo saka ngumiti, "Mauna ka ng matulog. Mayroon pa akong mga kailangang ayusin, nandiyan lang ako naman ako sa study room.""Okay sige." Nahihiyang tumango si Natalie. Nang makaalis ang binata sa silid, ilang minutong nakatingin lamang si Natalie sa malaking kama, nag-aalangang siyang humiga roon. Nakatulog naman na siya sa kama na nasa harapan niya ngunit matulog ng kasama ang binata ay ibang usapan na iyon. Bagamat may nangyayari na sa kanila, ang pagtulog sa kama ay tila masyado
“Alalahanin mo ito, Natalie. Simula ngayon, akin na ang batang ‘yan kaya dapat lagi kang nag-iingat.” Natigilan si Natalie, tsaka yumuko na parang batang nahuli sa nagawang pagkakamali. “Napakaseryoso mo naman,” sabi ni Mateo habang hawak pa rin ang kamay niya. Banayad niya itong minamasahe. “Nasabi ko lang naman iyon dahil nag-aalala ako. Nagagalit ka na kaagad diyan. Sorry na. Hindi ako dapat magsalita ng ganoon. Kailan ka bakante, Nat?” Nagisip pa si Natalie sandali bago ito sagutin. “Medyo maluwag ang schedule ko ngayong araw dahil patapos na ang internship ko…pero kailangan ko pa ring magpunta ng ospital.” “Okay.” Tumango si Mateo. “Mamaya, susunduin kita. Kapag nakarating na ako ng ospital, tatawagan kita ulit.” “Sige, ayos lang.” Pagkatapos nilang mag-agahan, inihatid n ani Mateo si Natalie sa ospital. Bumaba pa ang lalaki ng kotse para samahan siya hanggang sa bungad ng gusali ng surgery department. “Mateo, okay na ako. Pwede ka nang umalis.” Sabi ni Natalie haban
Kumunot ang noo ni Mateo at hindi agad nakasagot.Ang sinabi ng binata ay kalahating totoo at kalahati namang hindi. Gusto niyang makasama si Natalie ngunit ang ugat ng lahat ng ito ay hindi dahil sa dalaga, kundi dahil sa kanya mismo.Napalunok ng mariin si Mateo at nagsalita ng mariin, "Problema ko ito at wala kinalaman dito ang iba."Isa iyong responsableng sagot ngunit para kay Irene, hindi ito nakapagpagaan ng loob.Tinitigan ng dalaga si Mateo. “Sige, sabihin na nating problema mo nga. Pero paano na ang mga pangako mo sa akin? Paano mo basta-basta na lamang i-cancel iyon? Hindi ba’t kailangan ko pa rin ng paliwanag?”Nanatiling tahimik si Mateo, ni hindi alam kung ano ang sasabihin sa babae. "Wala kang makukuhang paliwanag. Pasensya na."Ang pagtataksil ay isang pagtataksil pa rin. Walang paliwanag na makakapagbago roon.Para bang huminto ang mundo ni Irene, hindi siya makahinga’t ang mga mata ng dalaga ay nanunubig habang nakatingin sa binata. “Ibig sabihin, tapos na an
Nagmamadali namang nilapitan ni Natalie ang kanyang matalik na kaibigan. "Nat, anong nangyari?" tanong nito. "Wala..." Kinakabahan na sagot ni Natalie, "Wala ka bang ginagawa ngayon?" dagdag pa niyang tanong sa dalaga. "Oh!" Para bang biglang may sumagi sa isip ni Nilly kung kaya’t tiningnan nito ang telepono, "Kailangan ko na pa lang pumasok sa trabaho! Aalis na ako! Mauna na ako, Nat! Paalam!" Iwinagayway naman ni Nilly ang kamay sa dalawa at nananakbong lumayo at pumasok sa loob ng ospital. Agad na tumalikod si Mateo at mabilis na naglakad patungo sa kabilang bahagi ng kalsada.Kumunot naman ang noo ni Natalie at mabilis na sinundan ang binata. Pagpasok nila sa kotse, nanatiling tahimik lamang si Mateo, ang kamay nito ay nakapatong sa manibela ngunit hindi pa rin pinapaandar ang kotse.Alam ng dalaga na galit ito ngunit wala siyang ideya kung paano nga ba ipapaliwanag sa lalaki ang lahat nang hindi ito nagagalit. Ni hindi niya alam kung paano suyuin ang lalaking nas
Naubusan na ng pasensya si Mateo, mabilis niyang hinawakan ang magkabilang pisngi ni Natalie at pilit tinitingnan ang mukha ng babae. "Mag-usap nga tayo."Halatang namumula ang pisngi ni Natalie habang ang kilay nito ay magkasalubong. "Pwede pag-usapan na lamang natin ito sa labas? Hindi ka ba nahihiya?"Mabilis na siniko ni Natalie si Mateo at tumakbo palabas ng silid ng doktor. Agad namang sinundan nito si Natalie nang mapansing nahihiya ito. Mabilis ang mga hakbang ng babae gano’n din siya at nang matangay ni Mateo ito at ay agad na nagpupumiglas ang babae sa kan’ya. "Huwag ka ngang magpupumiglas!"Tumawa ng mahina si Mateo at nagsalita, “Isa ka namang doktor at normal lang naman sa’yo ang tanong ko ‘di ba? Ano'ng nakakahiya roon?""Alam ko, pero bakit tinatanong mo pa 'yon?" Agad na sinamaan ng tingin ni Natalie si Mateo. "Sige na, hindi na ako magsasalita pa,” sukong saad nito, ngumiti ito at hinalikan siya sa tuktok ng ulo. "Ang dali mo namang mahiya,” dagdag pa n
May ginagawa si Mateo nang mag-ring ang kanyang telepono. Tumingin siya sa screen at agad itong sinagot, nakaramdam ng saya ang lalaki nang makita kung sino ang tumawag. Si Natalie ang tumawag sa kanya—isang napaka bihirang pagkakataon. Napangiti siya. "Nat," sagot niya. "Mateo,” tugon naman ni Natalie, hindi pa rin nasasanay ang babae sa malambing na boses ng lalaki sa kan’ya. "May plano ang mga kaibigan ko mamaya at sasama kami ni Nilly. Uuwi na lamang akong mag-isa. Pwede ba nating ituloy ang paglilipat ng mga gamit ko sa susunod, okay lang ba?""Plano?" kunot-noong tanong ni Matei. "Sino-sino naman ang nandoon? Lalaki ba o babae?""Hmm. Pareho," sagot ni Natalie, "Kilala mo naman sila, sina Nilly at Chandon."Napabuntong-hininga si Mateo. Ang mga kaibigan lang pala nito. "Sige, saan kayo kakain? Kung aabutin man kayo ng dilim, susunduin na lamang kita." "I-se-send ko na lamang sa’yo ang address. Kung maaga kaming matapos, uuwi na lamang akong mag-isa.""Sige."Pag
“Natalie.” Lumambot ang ekspresyon ni Drake at mahinahong nagsalita, "Bibigyan kita ng pagkakataong magsalita, pero maaari mo ba akong pakinggan muna? Sandali lamang ako." Hindi naman maintindihan ni Natalie ang sinasabi ng lalaki, "Mayroon pa bang hindi natin na-aayos?""Meron," Tumango si Drake at seryoso tumingin sa babae. "Tatlong taon na ang nakalipas nang masaktan kita. Pero ngayon, nagbago na ang lahat…""Nag-iba?? Paano?""Kasi..." Napahinga ng malalim ang lalaki at may pagsisising tumingin kay Natalie. "Noong nakaraan, maraming mga masasamang salitan kang narinig mula sa nanay ko. Pero huwag kang mag-alala, hindi na siya makakapagpalayo sa atin."Kumunot ang noo ni Natalie, ano kaya ang ibig sabihin ng lalaki? Sandaling nanigas si Natalie at nalilitong tumingin kay Drake. "Umalis na ako sa bahay ng pamilya ko," patuloy pa nito. "Hindi lang iyon, nagtatag din ako ng sarili kong kumpanya. Malayang-malaya na ako sa kanila. Hindi ko na kailangan pang umasa sa pamilya
May kakaibang katangian si Antonio Garcia. Magaling itong magbasa ng mga tao---minsan pati pagbasa ng mga puso ay kaya rin nito. Mula ng tumapak si Natalie sa pintuan, nakita na niya ang lahat.Subukan man na itago ni Natalie at nagawa niyang panatilihin ang kalmadong panlabas na anyo, ang mabigat na bumabagabag sa puso ay mahirap na maitago. Maaring matagumpay niyang malinlang alng ibang tao pero hindi si Antonio.Hindi kailanman.“Apo, sabihin mo sa akin kung ano ang nangyari.”Mabini at puno ng kabaitan ang tinig ng matanda. May dalang karunungan para sa isang taong napakarami ng nakita sa buhay. “Ano man ang mangyari sa inyo ni Mateo, ito ang pakakatandaan mo---ako pa rin ang Lolo Antonio mo. Okay?”Ang pagmamalasakit na iyon ay sapat na para bumigay si Natalie.Nagsimulang manikip ang kanyang lalamunan at lumabo ang kanyang paningin dahil sa mga luhang pilit niyang pinipigilan. Mariin niyang nakagat ang ibabang labi pero lumabas pa rin ang kanyang tinig na punong-puno ng hilaw na
“Makinig ka sa akin, Natalie, dahil ako ang masusunod dahil---”“Irene!” Pigil ni Rigor sa anak dahil tila alam na niya kung ano ang sasabihin nito. Matigas ang kanyang tinig ngunit may bahid ng pag-aatubili at hindi niya maitago iyon. “Tama na.”Ngunit hindi nagpatinag si Irene. Humarap ito kay Rigor ng may huwad na pag-aalala at kawalan ng pag-asa sa mukha. “Dad, hindi mo ako pwedeng sisihin. Sa puntong ito, wala ng ibang paraan. Kitang-kita mo naman---kahit anong kabutihan pa ang ipakita mo sa kanila, wala pa rin silang konsensya at wala silang puso.”Mabagal na umiling si Irene, habang bumubuntong-hininga na tila ipinapakitang lubos siyang nadismaya sa kawalan ng utang ng loob ni Natalie sa ama nila. Ngunit ang kakaibang kislap sa kanyang mga mata ay nagsasabi ng totoong nararamdaman niya---nag-eenjoy si Irene sa ginagawa niya.Saglit na nag-atubili si Rigor, kitang-kita ang pag-aalangan niya. Ngunit sa huli, mas nanaig ang kagustuhan niyang mabuhay.Dahan-dahang ipinikit ni Rigor
“Ang kapal ng mukha mo para sabihin ‘yan sa akin, Natalie!” Halos sumabog sa galit si Irene. Ang mukha nito ay namumula at namumutla ng sabay, halatang pinipigilan ang matinding poot. “Naturingan kang doktor pero ganyan ang mga lumalabas sa bibig mo! Karumaldumal ‘yang mga sinasabi mo!”Humalukipkip si Natalie at isang tusong ngiti ang sumilay sa mga labi niya habang pinagmamasdan ng maigi si Irene. “Karumaldumal? Baka hindi mo alam ang ibig sabihin ng salitang ‘yan, mahal kong kapatid.”Tumikhim si Natalie, puno ng panunuya ang kanyang tinig. “Oh, anong problema? Bobo ka pa talaga kahit noon pa? Hindi mo pa rin ba maintindihan ang konsepto ng ‘cause and effect’? Kawawa ka naman---isang walang pag-asang mangmang. Kaya ka siguro nag-artista kasi wala kang tsansa sa akademya. Matanong ko lang, mabuti at nababasa mo ang script mo, ano?”“Sumosobra ka na!” Nanginginig sa matinding galit si Irene, halos kapusin ito sa hininga at ang mga kamao ay mahigpit na nakakuyom.“Ay, naiinis ka na ni
Agad na umayos ng pagkakaupo si Janet. Ang tono ng pananalita ay naging matalim at may hindi matitibag na paninindigan. “Ano pa ang hinihintay natin? Kausapin na natin si Natalie. Hayaan natin siyang siya ang magdonate ng atay. Nang makabawi naman siya sayo bilang ama niya!”Ngunit hindi sang-ayon si Rigor sa ideyang iyon. Nag-aalinlangan sita at napakapit ng mahigpit sa kumot ng ospital. Ang mga pagod niyang mata ang nagpakita ng pagdadalawang-isip niya.“Pero hindi ko pa nasabi kay Natalie ang tungkol dito…”“Dad,” kalkulado ang tinig ni Irene. Nag-isip muna siya bago siya muling magsalita. “Kung nahihirapan kang sabihin kay Natalie ang tungkol sa bagay na ito, hayaan mong ako na ang kumausap sa kanya.”Muling nangibabaw ang pag-aalinlangan ni Rigor. “Alam niyo, siguro mas mas mabuti kung maghintay muna tayo.”Umiling si Irene, hindi niya nagustuhan ang mungkahi ng ama. “Dad, ang sabi ng doktor mo, wala na tayong panahon para maghintay. Sinabi din niya na kung mas maagang magagawa a
Ikinagulat ni Janet ang tanong na iyon. Bumuka ang kanyang labi, ngunit sa loob ng ilang sandali, wala ni isang salita ang lumabas. Pagkatapos, pilit itong ngunit ngunit halatang hindi ito komportable.“Bakit mo naman natanong ‘yan?” Napalunok ito. “Alam mo…ang pagdodonate ng atay ay hindi basta-basta. Kailangan ng masusing pag-aaral dyan kung hindi ako nagkakamali…” May takot sa boses ni Janet at hind iyon nakaligtas sa pandinig ni Rigor.Ang totoo, inaasahan na niya ang ganitong reaksyon mula sa asawa.Nang banggitin pa lang sa kanya ang posibilidad ng pagdodonate, nagsimula na itong mautal at pagpawisan. Hindi maitago ni Janet ang kanyang kaba.Humigpit ang pagkakakapit ni Rigor sa kumot. Ito mismo ang dahilan kung bakit hindi niya sinabi sa dalawa ang kanyang sakit mula ng malaman niya.Naramdaman ni Irene ang tensyon sa pagitan ng mga magulang kaya mabilis siyang sumingit sa usapan. “Dad, anak mo ako. Malamang, tugma ang atak ko sa atay mo, hindi ba?”Nabuhayan ng pag-asa si Rigo
Pagkalapag niya ng kanyang maleta, ang unang ginawa ni Natalie ay ang maligo. Hinayaan niyang bumalot sa kanya ang mainit na tubig at nilinis nito ang pagod ng isang mahabang biyahe. Ngunit kahit gaano pa kainit ang tubig, hindi naman nito nagawang payapain ang gulo sa kanyang isipan.Pagkatapos niyang maligo at magpatuyo ng buhok, hinayaan niyang igiya siya ng katawan sa kamay. Doon, ilang oras din siyang nakatingin lang sa kisame habang binabagabag ng iisang tanong.“Bakit ka nagbago, Rigor? Hindi pwedeng wala kang dahilan. Alam kong mayroon.” Iyon ang huling naisip niya bago siya nilamon ng antok at tuluyang nakatulog ng mahimbing.**Sa tahanan ng mga Natividad.Nang dumating si Rigor sa bahay, pagod na pagod ito mula sa mahabang biyahe. Idagdag pa ang bigat ng stress sa kanyang katawan nitong mga nagdaang araw.Halos hindi pa siya nakakatapak sa loob ng pintuan ay sinalubong na siya ni Janet. Nakapamewang at ang mga mata ay naglalagablab sa tindi at dami ng hinala.“Aba, mabuti n
Hindi naman hinimatay si Natalie dahil sa tindi ng halikan nil ani Mateo gaya ng inaakala ni Tomas. Matapos siyang madala sa ospital at sinuri ng doktor, doon pa lang nila nalaman ang diagnosis niya.“Nakaranas siya ng matinding emotional stress. Dahil sa kanyang pagbubuntis, ang labis na pag-iyak ay naging sanhi ng dehydration at matinding pagod. Sa ngayon, bukod sa IV, ang kailangan niya ay mahabang pahinga, tamang hydration at emosyonal na katatagan sa mga susunod na araw.”Tumango si Mateo, hindi mabasa ang emosyon na mayroon siya. “Thank you, doc.”Sa loob ng tahimik na silid ng ospital, nakahiga si Natalie at gaya ng sabi ng doktor, may IV line siya para sa karagdagang nutrisyonal na suporta. Namumutla pa rin ito at nanunuyo ang labi, ngunit kalmado na ang paghinga.Naupo si Mateo sa tabi ng kama at hindi inalis ang tingin kay Natalie. Bahagyang gumalaw ang mga daliri nito at maingat na nilapat ang kanilang mga daliri.“Nag-aalala ka para sa akin, Natalie. Dahil kung hindi, wala
Pagkalito at gulat. Yan ang mga bagay na naramdaman ni Mateo habang nakaluhod si Natalie a sa semento at tuloy-tuloy ang pagbagsak ng masaganang luha mula sa mga mata at tinatawag ng paulit-ulit ang pangalan niyaHindi makapaniwala si Mateo.Isa lang ang sigurado niya sa mga sandaling iyon---ang taong natatabunan ng putting kumot sa stretcher ay hindi siya.Dahil buhay na buhay siya.At kasalukuyang nagatataka.“Bakit niya iniiyakan ang bangkay na ito, pero pangalan ko ang tinatawag niya? Maliban na lang kung…” Ilang segundo ang lumipas bago naunawaan ni Mateo kung ano ang nangyayari. “Ang akala niya ay patay na ako…na ako ang taong iniiyakan niya…”Palakas ng palakas ang tibok ng puso ni Mateo hindi pantay at hindi mapigil. Habang pinagtatagpi-tagpi ang mga maaaring nangyari.Maaring nakita ni Natalie ang balita sa TV at nagmadali itong pumunta doon at hinanap siya. At ng makita niya ang stretcher kasabay ng pangalang maaring tugma ng kanya---inakala nitong wala na siya.Kaya ganoon
Halos hindi makahinga si Natalie. Parang pinipiga ang puso niya at hindi niya maintindihan. Ilang oras lang ang nakaraan ng huli silang magkita ni Mateo---maayos pa ito.Paano ito nangyari?Muling nanumbalik sa alaala ni Natalie ang huling beses na nakita niya ito---nang alukin siya nito na ihatid siya sa hotel na tinutuluyan niya pero tinanggihan niya ito.Kung alam lang niya na iyon na ang huling pagkakataon na magkakasama sila, sana ay pumayag na siya. Sana ay hinayaan niya itong ihatid siya, sana hindi siya dumistansya dito, sana hinayaan niyang magkausap silang dalawa ng mas matagal. Sana hinayaan niyang manatili ito sa tabi niya kahit sandali pa.Pero kabaligtaran ang lahat ng ginawa niya at ngayon ay huli na ang lahat.“Hindi…hindi…” nanginginig ang boses niya habang mahigpit pa ring nakakapit sa bakal ng stretcher.Malalaking patak ng mainit na luha ang nagsipagbagsakan sa mainit na semento at humalo sa alikabok at abo. Hindi makontrol ni Natalie ang panginginig niya. “Hindi i