“Buti pala naabutan ko pa kayo,” ani Domeng ng makita nitong nagkakarga na sila ng mga gamit sa van. Nagtatakang hinarap ito ni Liana. Magaling na ang mga sugat na tinamo nito mula sa mga suntok ni Henry at labis-labis ang paghingi niya ng paumanhin dito. Naintindihan naman iyon ng lalaki at bago sila maghiwalay noon pagkatapos ilibing ang inay niya’y nagpasalamat siya dito sa lahat-lahat ng ginawa nito. “Paano mo nalamang aalis kami?” tanong niya sa lalaki. Nagkibit-balikat ito. “Alam ko lang na iyon ang gagawin mo,” anito sabay abot ng isang kahon sa kanya na lalo niyang ikinapagtaka. Nagtatanong ang mga matang tiningnan niya iyon pagkuwa’y ang lalaki. “Mga gamit iyan na naiwan ng nanay mo. Mas tama lang na ikaw ang magtabi ng mga iyan,” saad nito. Napatango naman siya at tinanggap iyon. “Sige… hanggang sa muli Liana...” at pagkasabi noo’y pinaandar na nito ang motorsiklo at iniwan na siya doon. “Ano daw iyan?” takang tanong ni Aling Perla ng lapitan siya. Sinundan pa nito ng
La Consolacion, seven months later… “Ano ka ba naman Liana… Sinabi ng ako na lang dito,” agad na kinuha ni Jake ang mga papel na bitbit niya. “Kaya ko naman,” aniya at pilit na inagaw sa lalaki ang mga dala-dala. “Anong kaya? Eh tingnan mo nga ‘yan, ni hindi mo na makita ang dinadaanan mo,” anito sabay nguso sa malaki niyang tiyan. Bahagya naman siyang napangiwi at napahawak doon ng maramdamang sumipa ang baby niya. Mabilis naman siyang inalalayan ng lalaki na makaupong muli sa kanyang pwesto. “Iyan na nga ba ang sinasabi ko… ang tigas kasi ng ulo,” panenermon pa nito. Liana tried to do an inhale-exhale exercise upang mawala ang nadaramang pagod at para marelax sila ng baby niya. Turo iyon ng kanyang doktor. Napapadalas na kasi ang paggalaw nito nitong mga nakalipas na araw at natutuwa naman siya dahil ibig sabihin lang noon ay malusog ang kanyang anak. Nang umalis sila sa Maynila, hindi niya alam na nagdadalantao na pala siya. Lumipas pa ang isang buwan ng makalipat sila saka
Matuling lumipas ang mga araw and Leyra was growing so fast. Her daughter became their source of joy. Walang araw na hindi siya pinatatawa nito dahil sa angking kakulitan nito. She’s now two and a half years old at may kadaldalan na rin kahit na medyo may pagka-utal pa. “Mieeeeeee!” matinis ang tinig na tawag na iyon ni Leyra sa kanya. Sabado ng araw na iyon at wala siyang pasok sa law firm kaya nasa bahay siya.“What is it anak?” agad na tanong niya ng lapitan ito. Katatapos lang niyang magluto ng pananghalian nila. Naabutan niya ang nagkalat na kung ano-anong gamit sa sahig na palagay niya’y hinalukay yata nito sa ilalim ng kanilang higaan. “Kalat… dami ‘dun oh,” anito sabay turo sa kanilang kwarto. Napangiting napailing na lang siya. “Bakit mo naman po kinuha?” aniya at isa-isang dinampot ang mga papel na nasa sahig at ibinalik iyon sa kahon. “Nasaan ba ang Tito Lester mo?” muli niyang tanong sa anak ng harapin ito. “Ewan po…” sagot nito sabay kibit-balikat. “An sabi niya p
“Ate! Ate!” humahangos na tawag sa kanya ni Lester pagdating nito galing sa eskwelahan.Pawis na pawis ito ng lapitan siya habang nagpapahinga. Kakarating niya lang din galing sa trabaho.“Lester, di ba sinabihan na kita na huwag kang masyadong magpapapawis? Alam mo namang masama sa ‘yo ‘yan,” nag-aalalang sabi niya at kaagad na kumuha ng tissue sa kanyang bag at ipinunas iyon dito.“Eh, Ate, wala na naman akong sakit. Di ba nga magaling na ako?” pagdadahilan naman nito.“Kahit na. Masama pa rin sa ‘yo ang matuyuan ng pawis. Baka mamaya n’yan lagnatin ka pa,” giit niya.Hindi naman ito sumagot.“Ano ba iyong sasabihin mo at parang hindi na makakapaghintay pa?” tanong niya maya-maya.Kumibot-kibot ang labi nito at nag-isip sandali.“Lester…” naiinip na saad niya ng hindi ito sumagot.“Eh…” may pag-aalinlangang tugon sabay kamot sa ulo.“Eh, ano?” iritableng ng tanong niya at pinakatitigan ito.Nag-iwas naman ito ng mga mata at sa halip na sumagot, may dinukot ito sa bag at iniabot sa k
Dahil kailangan ng mas maayos na pasilidad para sa operasyon na iyon ni Leyra at wala noon sa kahit saang ospital sa La Consolacion, minabuti itong i-transfer sa mas malaking ospital sa Maynila. Isa ring espesyalista ang titingin dito at mag-oopera kaya palagay ang loob ni Liana na malalagpasan iyon ng anak.Nakapagleave na rin siya sa trabaho upang matutukan ang kalagayan ng anak. Madali naman siyang pinayagan lalo na’t alam ni Mr. Madrigal ang kalagayan niya bilang isang single parent.Naiwan sa probinsya sina Nanay Perla at Lester dahil pumapasok ito at kailangan nito ng makakasama doon. Siniguro naman niya sa mga ito na magiging maayos si Leyra pagkatapos ng operasyon kaya’t napanatag ang loob ng dalawa kahit na papapano.“Mie… blave ako ‘di ba?” tanong ni Leyra sa kanya pagkatapos itong ma-x-ray.Nakangiting tumango naman si Liana. “Oo naman. Ang galing-galing mo kaya.”“Di lin ako iyak. Sabi Tito Lestel siya din ‘di iyak noon eh. Totoo ba ‘yon mommy?” madaldal na tanong pa nito
“Liana you don’t have to explain anything from him,” pigil ni Jake sa kanya na noon lang niya napansin na nasa likuran pala ni Henry.Nabaling naman dito ang atensyon ng binata na kanina pa hindi maipinta ang mukha.“No, Jake… It’s useless kung hindi ko siya kakausapin ngayon dahil alam kong hindi niya rin ako titigilan,” aniya at hinarap muli ang nahihimbing na anak.Masuyo niyang hinalikan ito sa noo pagkuwa’y hinarap ang dalawang lalaki at walang sali-salitang nagpatiuna ng lumabas. Kaagad namang sumunod sa kanya si Henry at naiwan sa loob si Jake na inihatid pa sila ng nag-aalalang tingin.Umakyat sila sa may rooftop kung saan sa palagay niya'y walang tao. Doon malaya silang makakapag-usap kahit magsigawan pa silang dalawa.Si Henry na tahimik lang na nakasunod sa kanya ay pinagmamasdan ang bawat kilos niya. Hindi niya mabasa ang nasa isip nito dahil sa tuwing magtatama ang mga mata nila, hindi niya iyon makayang salubungin at siya na rin mismo ang nagbabawi ng mga tingin dito.Ma
Hindi na nga umalis pa ng ospital si Henry. Matyaga din itong nagbantay sa kanilang anak kahit na nasa isang sulok lang ito ng silid ni Leyra. And when Leyra woke up, agad nitong tinanong kung sino ang binata.“Mommy, sino po s'ya?”Masuyong hinaplos ni Liana ang buhok ng anak at ngumiti dito. “Did you remember those times we talked about your father?” tanong niya rito.“Uh-huh…” anito kasabay ng isang mabagal na pagtango.Huminga muna ng malalim si Liana bago nagpatuloy, “Siya na iyon anak. He's your father.”Dahan-dahan namang lumapit sa kanila si Henry while Leyra was seriously looking at him intently. Tila kinakabisa nitong maigi ang mukha ng ama.Maya-maya’y nabaling sa kanya ang mga mata ng anak. Nangingislap iyon at hindi maipaliwanag ni Liana ang kanyang nararamdaman habang pinagmamasdan ang mga iyon.“Di mo po sabi sa ‘kin pogi pala Daddy ko,” anito at nakangiti ng nilingon si Henry. “Hi! My name is Leyla, ikaw po?” masiglang pakilala nito sa sarili.Nanginginig ang mga kamay
Successful ang naging operasyon ni Leyra na ikinahinga nila ng maluwag ni Liana. Nailipat na ito sa private room na ipinahanda niya at hindi naman na tumutol pa ang dalaga. Nakakaramdam lang siya ng bahagyang pagkainis dahil sa tuwina’y kabuntot nito si Jake.Wala siyang kaalam-alam tungkol sa lalaking iyon o sa relasyon nito at ni Liana, pero kung umasta ito, para bang ito ang tunay na ama ng anak niya.Saglit siyang nagpaalam sa mga ito na uuwi muna sandali at magpapalit ng damit at nagbilin din siya na magdadala ng mga kailangan pang gamit doon. Panay tango lang naman ang tugon sa kanya ni Liana.Pagdating sa kanilang mansyon ay agad siyang sinalubong ng nag-aalalang ina.“Saan ka na naman ba nanggaling? Tumawag ako sa opisina mo kahapon and Liezl said you went out early in the afternoon. May problema ba?” agad na pag-uusisa nito.Pero sa halip na sumagot, mahigpit niyang niyakap ang nabiglang ina at dito ibinuhos ang lahat ng emosyong nararamdaman niya kahapon pa. Para iyong daloy
Night before their wedding at noon lang kinabahan ng todo si Liana. Hindi pa niya nakikita si Henry si mula kanina at nag-aalala siyang baka kung ano ng nangyari dito.Balisang palakad-lakad siya sa kanyang silid habang iniisip kung tatawagan ba o hindi ang binata nang biglang tumunog ang cellphone niya. Text message iyon mula kay Henry.Mabilis niya iyong binasa.Can we meet? Iyon ang nakalagay sa screen.Napaupo siya sa gilid ng kama at nagreply dito.Why? Reply niyaMuling tumunog ang cellphone niya.I have something to show you. Pero sa halip na sagutin iyon ay tinawagan niya na lang ito.“What is it? Alam mo namang bawal na tayong magkita di ba?” aniya ng sagutin nito ang kabilang linya.“Wala pa namang twelve midnight ah. May ipapakita lang ako sa ‘yo. Sandali lang tayo,” tugon nito na nasa tinig ang excitement.Sandaling nag-isip si Liana bago siya sumagot. “Sandali lang talaga ha? ‘Pag nalaman ni Mama at ‘Nay Perla na umalis at nagkita tayo malilintikan tayong pareho sa kanil
Ilang beses na lumunok si Henry upang pigilan ang pagpatak ng mga luha. Sa t’wing maalala niya lahat ng pinagdaanan niya sa nakalipas na tatlong taon, hindi pa rin niya maiwasang hindi makadama ng galit sa sarili at panghihinayang. It was all his fault kung bakit dumaan sila sa ganoong pagbusok, kahit ang totoo hindi naman na pala dapat.Huminga siya ng malalim at marahang iginiya si Liana sa mismong puntod ng ina nito.“’Nay, kung nasaan ka man ngayon, I hope you could see us… I hope you were now smiling kasi natupad ko na ang gusto mong mangyari para sa amin ni Liana. In just month away, ikakasal na kami. Magkakaroon na ng buong pamilya ang apo ninyo, and I’ll promise to you na hinding-hindi ko na ulit sasaktan ang anak ninyo. I will love and cherish her every single day until our last breathe. Makakaasa kayo sa aking aalagaan ko sila pati na si Lester. And I would also want to thank you for everything you did… for your sacrifices na kahit naantala, masaya pa rin naman ang dadatnan
Liana took a leave para sa pag-aasikaso ng kasal nila ni Henry. Napagdesisyunan nilang magpakasal na sa susunod na buwan kaya ang lahat ay abala na.Tuwang-tuwa ang Mama Helga nila at si Nanay Perla sa desisyon nilang iyon. Hindi na daw kasi makapaghintay ang mga ito na masundan na si Leyra, and Mama Helga demanded to them to make her a lot of grandchildren na ikinatawa nila nang husto ni Henry. Nag-iisang anak kasi si Henry kaya gusto nito ng maraming apo habang kaya pa daw nitong mag-alaga.Nang araw na iyon ay nagpunta sila ni Leyra sa boutique na gagawa ng gowns nilang mag-ina. Hindi nila kasama si Henry dahil may inaasikaso itong iba pang detalye ng kasal nila. Hinati talaga nilang dalawa ang pag-iintindi sa nalalapit nilang kasal upang mas lalong mapabilis iyon.“Ang cute naman po ng anak ninyo Madam,” anang bading na nagsusukat sa kanila.Nginitian naman ito ni Leyra ng pagkatamis-tamis. Her daughter knows how to appreciate people’s admiration to her.“Ay! Diyos ko!” palatak pa
“San tayo punta Daddy?” tanong ni Leyra habang buhat-buhat niya ito. Nasa hotel sila at naiwan pa sa sasakyan si Liana dahil may kausap pa ito sa telepono.He wanted to show Leyra his office that day kaya naisipan niyang isama ang kanyang mag-ina sa doon.“Daddy will going to show you his office. Di ba you wanted to see it?” masuyong tanong niya sa anak.“Opo,” anito kasabay ng sunod-sunod na pagtango.“You’ll gonna see it today, that’s why I brought you and Mommy here,” he said while smiling.“Talaga, Daddy?” tila hindi naman makapaniwalang tanong nito. Namimilog pa ang mga mata nitong nakatitig sa kanya.Mabilis naman siyang tumango and Leyra couldn’t hide her excitement. Hinayon ng mga mata nito ang itutok ng hotel hanggang sa magkandabali na ang leeg nito.“Taas naman Daddy. Di ko na makita dulo, sakit na leeg ko,” tila nagrereklamong saad nito.Natatawang hinimas naman niya ang batok nito na ikinahagikhik nito dahil may kiliti ito doon.“Stop, Daddy!” nagpupumiglas na wika nito k
“Hi? Is Leyra sleeping?” mahinang tanong ni Henry ng sumungaw ito sa pintuan ng kwarto ni Leyra.Nilaanan talaga ito ng mama ni Henry ng sariling silid sa mansyon. Pinuno nito iyon ng kung ano-anong laruan na ikinatuwa nang husto ng kanilang anak.Marahan siyang tumango sa binata. “Why?” paanas na tanong niya dito at maingat na tumayo.Maingat ang mga hakbang na lumapit sa kanila ang lalaki. “Just checking,” anito sabay kibit-balikat.Tinitigan nito ang kanilang anak na himbing ng natutulog.Ginaya naman niya ang lalaki.“Liana…” anito pamaya-maya.“Hmmm?” tugon niya ng hindi ito nililingon.“Thank you,” malambing na turan nito na ikinalingon niya dito. Siya na pala ang pinagmamasdan nito at hindi ang anak nila.She smiled.“You don’t have to mention it,” aniya.“No… I’d rather choose saying it than keeping them on myself. As much as possible, gusto kong ipakita sa ‘yo na nagbago na talaga ako…”“Hindi mo naman kailangang gawin iyon. Alam ko naman that you’re doing your best para buma
“Really?”“Yes, Mama! She said yes to me!” masayang kwento niya sa ina habang nasa silid siya ng kanyang mag-ina. Kaagad niya itong tinawagan upang ibalita ang mga nangyari kanina.“Oh, that’s great!” palatak ni Helga sa kabilang linya. “So, kailan ang kasal? May napili na ba kayong date? Dito ba gaganapin o d’yan kina Liana?” sunod-sunod na tanong nito. Tila mas excited pa ito sa kanilang dalawa ni Liana. Napailing naman siya. “Hindi pa namin napag-uusapan ang tungkol sa bagay na iyan. Siguro one of these days malalaman mo iyon,” tugon niya.“Of course! Hindi ko naman hahayaang mahuli ako sa balita. Kaya dapat sabihin mo agad sa akin kapag nakapagdesisyon na kayo,” anito na kahit hindi niya kaharap ay alam niyang nakataas ang mga kilay.Napangiti naman siya. “Yes, Mama. I’ll do that,” aniya.“By the way how’s my apo? Is Leyra alright? Anong reaksyon niya ng sabihin ninyong magpapakasal na kayo?” pag-uusisa nito.“Hay naku, Mama! Matatawa ka sa kanya. Kung nakita mo lang kung paano n
Dahan-dahang hinapit ni Henry si Liana palapit sa sarili and embraced her so tight.Walang pagsidlan ang kasiyahang nadarama niya sa kanyang puso.Liana loves him! Iyon ang nagtutumining sa isip niya ng mga sandaling iyon.Kaytagal niyang hinintay ang pagkakataong ito… Kaytagal niyang hinintay na marinig mula dito na sabihing mahal din siya nito. And God knows how happy he is right at this moment.“I never like hurting you, Liana… noon at ngayon…” panimula niya habang masuyong hinahaplos ang likod nito. “I know I was a fool back then. Hinayaan kitang mawala sa akin and it was too late when I realized that I cannot live without you… that I’ll die if I can’t see you… Kaya ipinahanap kita. Hinalughog ko ang buong Maynila para lang makita ka ngunit bigo ako. Sa loob ng tatlong taon, wala akong ibang ginawa kundi ang sisihin ang sarili ko. Sisihin sa lahat ng nangyari sa atin. Masyado akong nagpadala noon sa galit at selos na nararamdaman ko at hindi ko naisip na aalis ka na lang bigla at
“Mommy pede hilam phone?” tanong ni Leyra sa kanya ng lapitan siya nito habang nanonood siya ng tv.Kunot-noong sinulyapan niya ang anak.“Bakit Baby, sino ang tatawagan mo?” tanong niya dito.“Tawag po ako kay Daddy. Di s’ya tawag ngayon sa ‘kin, eh…” tila nagsusumbong na tugon niya.Napahugot naman siya ng malalim na hininga at hinarap ang anak.“Baka may ginagawa lang si Daddy ngayon kaya hindi ka niya natawagan,” paliwanag n’ya dito.“Eh sabi n’ya po tawag ako sa kanya kapag namimiss ko siya. Miss ko na s’ya Mommy,” katwiran pa nito.Ako rin. Miss ko na rin ang ama mo. Mabilis na tugon ng kanyang isip pero hindi niya iyon isinatinig.“Gusto mo text na lang muna natin siya?” sa halip ay tanong niya rito.“No,” kaagad na sagot nito kasabay ng pag-iling. “Gusto ko tawag,” nanghahaba na ang ngusong dagdag pa nito.“Leyra… what did Mommy told you about your Dad?” malumanay na tanong niya dito.Hindi naman sa lahat ng pagkakataon ay palaging masusunod ang gusto ng kanyang anak. Kailanga
Pagkatapos nilang mag-agahan ay mabilis na naligo si Liana at naghanda na papasok ng opisina. Paglabas niyang muli sa sala ay bihis na rin ang mag-ama.Nagtatakang tiningnan niya ang mga ito.“May lakad ba kayo?” tanong niya sa dalawa.Nagkatinginan ang mga ito at sabay na ngumiti sa kanya.“Hatid ka namin sa office mo po, Mommy.” Si Leyra ang sumagot.Nakataas ang mga kilay na nilingon niya si Henry.Nagkibit-balikat naman ito. “Request n’ya talaga iyon,” anito na ang tinutukoy ay ang kanilang anak.“Di po ba pede?” inosenteng tanong ni Leyra sa kanya. Bigla ay naging malungkot ang itsura nito na ikinatawa naman niya.“Of course, not!” aniya na nagpingiti ng muli sa anak nila. Tuwang-tuwa kumapit ito sa tig-isang kamay nila at sabay-sabay silang tatlo na lumabas ng bahay.“’Nay tuloy na ho ako,” pamamaalam n’ya dito pagkatapos ay nagmano. Kasalukuyan itong nagdidilig ng mga tanim nito sa harapan.“Sige… Mag-iingat kayo,” anito na bahagya lang silang nilingon at ipinagpatuloy na ang g