RENATAWelcome to Batanes!Napa-wow ako sa sobrang ganda ng lugar. Imagine, isa sa mga dinadayo ng mga turusta ang lugar na ito dahil sa malaparaisong lugar. Bundok, dagat, tanawin, at payapang kapaligiran. Ang parola na siyang nagsisimbolo ng isa sa nga dinadayo ng mga tao.Mag-isa lang ako bumyahe dahil hindi ko kailangan ng kasama para sabihin nilang maeenjoy mo ito kapag may kasama ka. Mali sila. Bilang ikaw na gusto mong mapag-isa ay mas mayapa at walang problema. Enjoy every moment you spend alone sa lugar na gustong-gusto mo.Alas-cinco ng hapon nang palakad lakad ako sa tabing-dagat. Kuha ng litrato sa mga magagandang tanawin roon.Alas-sais ng dapit-hapon ay napagpasyahan kong bumalik sa nirentahan kong bahay. Maliit lang ito bagaman napakaganda ng ambiance sa lugar na iyon. Alas-siete ng gabi, dumulog ako sa isang resto bar malapit sa nirentahan kong bahay. Ang ganda ng ambiance. Outdoor bar siya at marami na dumadayo. Ang tugtugin ay makaluma or should I say mahilig sa Jazz
RENATAMadilim. Wala akong makita ni kaunting liwanag man lang sa lugar na ito."Nasaan ako?" nangangapa sa dilim na sabi ko. hindi ako umalis sa tinatayuan ko nang makarinig ako ng kalansing na nagmumula sa kung saan. "Sino'ng nandiyan? Magpakita ka!" Sumisigaw na sabi ko, ngunit tanging echo lang ng boses ko ang aking naririnig.Mayamaya ay may kumalansing ulit mula sa aking likuran. Paglingon ko mula do'n, may isang matandang babae akong naaaninag mula sa madilim na sulok—may kung anong liwanag itong hinahawakan kaya nakita naaninag ko siya kaagad."Sino ka? Nasaan ako?" Um-echo pa rin ang boses ko sa lugar na iyon.Nang magpakita na ang matanda, nagulat nalang ako sa aking nakita kung sino ito."Lola?" bulalas ko. "Nasaan tayo? Bakit ka nandito? Anong ginagawa mo? Ano ang ginagawa natin rito?" Humakbang ako papalapit sa kanya, subalit napahinto nalang ako nang makitang tumulutang ito sa hangin. Napaatras ako—bigla natakot dahil sa aking nakita."Nakita mo na ba ang sarili mo ngayo
RENATA Tahimik akong nakaupo sa aking hospital bed habang matayog na naglalayag ang aking diwa. Mayamaya ay lumapit sa akin si Ninong—hinawakan ang aking mga kamay at saka ngumiti. "What's on your mind, hija?" Tumuon ang atensyon ko sa kanya nang tanungin niya ako. "Marami. Hindi ko alam kung saan ako magsisimulang magsalita." Totoo. Gusto kong ibunyag sa kanya ang totoo kong pagkatao, pero natatakot ako na baka ay hindi niya ako paniwalaan. "Forth is safe now. Don't worry about him. Katulad mo—nasa regular room na rin siya, at nagpapagaling." hindi ko magawang magsalita dahil sa galit na nararamdaman ko sa aking dibdib. "Pareho kayo nang pagkaaksidente ni Forth no'ng araw na iyon—magkaiba lang ang lugar. Sumuko din naman 'yong driver ng elf truck, at inamin ang kasalanan na nagawa." Mahabang paliwanag ni Ninong. "'Yung aksidente sa akin? May balita na ba?" "Nakita sa cctv footage—sinadya rin iyon. Nakalayo ang elf truck ngunit nahuli din sa a day after ng aksidente. Ng
RENATAA month later. Nagporsige akong mag-work-out para sa sarili ko. Full support sa akin si Miss Monrow hanggang sa makalakad ulit ako. Hindi rin madali dahil kailangan ko ng mahabang pasensya. Ilang beses na akong natutumba, nadadapa, at nasusugatan pero ito ako, bumabanat pa rin hanggang sa na-achieve ko ang goals na ito.Once a week akong pinupuntahan ni Ninong Atlas dito sa rest house ni Miss Monrow dahil abala ito sa trabaho niya lately. Ang daming cases na dapat harapin at tapusin. Thankful dahil nandiyan si Attorney Alcantara para tulungan si Ninong. "Your protein," inabot sa akin ni Miss Monrow ang glass ng broccoli juice na gawa nito. "You go to the gym more often. Are you not tired yet? You've changed so much since you learned to walk again." Tumayo ako saka ininom ang binigay nito juice sa akin. Nagpunas ako ng aking mga pawis saka tumabi sa kanya sa sofa."Papabalik na ako ng Maynila bukas, Miss Monrow," wala sa sarili na sabi ko. Nakatanaw sa malayo ang mga tingin. "M
RENATANamangha ako sa ganda at ambience ng fitness gym na napuntahan ko ngayong araw na ito. Nagulat din sina Thea at Alona dahil ang laki raw ng pinag-bago ng katawan ko simula nang mawala ko ng ilang buwan sa kanilang mga mata. Hindi ko na kinuwento sa kanila ang nangyaring aksidente sa akin dahil alam kong mag-aalala lang ang mga ito. Mas maigi nalang na i-sekreto, at ang mahalaga ngayon ay buhay ako."Isang linggo ka nang pabalik-balik rito Attorney Velasco. Good to know na nagugustuhan mo rito sa gym namin." Ani ng physical trainee."Maraming salamat din sa tulong ninyo Coach Ryan. Dahil sa inyo, natuto kaagad akong mag-arnis.""Fast learner ka Attorney. Nagulat nga ako na nag-improve kaagad ang insayo mo."Hindi nila alam nang nasa Batanes pa ako ay araw-araw akong nag-eensayo ng martial art. Self-defense in case na ma-trouble sa daan o kung may mangyari man na hindi inaasahan. Lahat ng self-defense ay pinag-aralan ko. Maging sa baril ay mas naging mahusay ako."Miss Rita, tama
RENATA"Where we going? Bakit parang papunta naman ata ito ng sementeryo, Avil?""Huwag ka kasing maingay!""Paano hindi ako mag-ingay, alas-sais na ng gabi ngayon mo pa talaga naisipan na pumunta rito? Saka sino ba pupuntahan natin?""Gusto mo malaman kung ano ang sekreto ko, hindi ba?""Oo! Pero—"Suminyas ako kay Forth na huwag maingay. Napatingin ako sa side mirror ng aking sasakyan dahil kanina ko oa napapansin na may nakasunod sa amin."Napansin mo rin pala?" Tanong ni Forth."Yeah! Pero may ideya na ako kung sino ang nag-utos sa kanila na sundan tayo."Napabuga nalang ng hangin si Forth. Pero para sa akin ay babaliwalain ko lang ang mga iyan. Hindi ako yayaman sa kanila.Mayamaya ay huminto ako sa gilid ng daan para i-park ang aking sasakyan roon.Tumayo kami ni Forth sa harapan ng sasakyan habang tinitignan ang sasakyan na papalapit sa amin. Mayamaya ay bumilis ang takbo ng mga ito dahil ayaw makilala ang mga pagmumukha nila."Hayaan mo na sila. Ang importante, wala silang ma
RENATASa isang table na pabilog—apat kami, na dapat sana ay tatlo lang kung hindi nagpakita itong si Abba. Tahimik lang ako sa aking kinauupuan habang abala sa aking pinggan. Mayamaya ay binasag ni Misa Monrow ang katahimikan sa pagitan naming apat."So? Doctor La Valle? Aside from being a doctor surgeon, are you busy with anything else?"Huminto sa pagkain si Abba, at sinagot ang tanong ni Miss Monrow."Aside from being a doctor, I am also an indorser like; Health and Beauty products.""How about your girlfriend? Do you have?"Para akong bingi na walang may naririnig. At para din akong invisible na hindi ko sila nakikita. Patuloy ang pagkain ko. Mayamaya ay nilagyan ni Forth ng salad ang pinggan ko."Eat more," aniya. "You losing weight." Sinamaan ko siya ng tingin nang ngumiti at kumindat ito. Pero dahil wala naman ibang motibo itong si Forth, hinayaan ko nalang siya sa gusto nito."I have. We're living together." As I expected. Nabitawan ko ang hinahawakan kong tinidor at table k
RENATANakakrus ang mga braso habang masama ang tingin kay Forth. Hindi ko alam kung ano ang kalokohan niya ngayon, bakit ako ang palagi nitong pinipikon. Nasa law firm office kami, at ito nga siya... araw-araw pumupunta rito."Attorney Velasco? He's your ex-boyfriend?" Biglang lumapit sa akin si Iñigo. Akala ko pa naman kung ano na ang itatanong.Imbes na sagutin ay sinipa ko ang swivel chair nito para bumalik sa pwesto niya. Tumayo ako saka lumapit kay Forth na ngayon ay inaabala si Ninong."Prosecutor Forth Lim?" Tawag ko. Bumaling naman siya."Yes? Attorney Velasco?" Humarap na siya sa akin na nakangiti pa rin."The door is open. You may leave," kalmado kong sabi sa kanya na may ngitibpa sa labi. "Bumalik ka na sa pwesto mo!!" Napaatras siya nang bigla akong sumigaw."Hey! Hey! Calm down, okay! Let's having a lunch first—""No thanks! Marami pa akong gagawin Mister Lim." Sabat ko saka bumalik sa aking table."Ah? Attorney Alcantara? Lunch?""Not yet, but later. Thanks, Prosecutor
OPERATING ROOM "TIME OUT!" "Miss Avil Velasco, Neuroendoscopy, Craniotomy. It's showtime." "Once more unto the breach, dear friends. Once more. Knife—" And Renata's brain surgery has begun. Almighty Lord, make us an instrument of your hand so that our surgery on Renata will be successful. ABADDON LA VALLE POINT OF VIEW Loyalty is very expansive, not everyone can afford it. And I don't deserved it. Sino ba naman ako para pag-aksayahan ng ganyan, kung ako mismo sa aking sarili ay hindi ko magawa iyan. Nothing is permanent. Situation will change everything. What do I expect after I cheated on her? Karma. A bigtime karma. I don't know where to start. In my whole life, I have never done anything right since becoming a boyfriend and also to the point where she became my wife. I know that Renata likes me a lot; we're still in high school. Eight years ang age gap namin, pero kung umasta ako ay daig ko pa ang isip-batang walang ibang iniisip kundi ang maglaro-laruan. I d
RENATADECEMBER 2023, GERMANYSabi nila; You only live once.Pero para sa akin, pangalawang buhay ko na ito. Masaya na malungkot. Masaya; dahil nabigyan ulit ako nang pagkakataon na mabuhay pagkatapos kong mamatay. Malungkot; dahil ilang beses din tinangkang bawiin ang pangalawa kong buhay.Ang lalim ng buntong hininga ko habang nakatingin sa harapan ng salamin.Ito na ang huling paghuhukom sa pangalawang pagkabuhay na ibinigay sa akin. Nakasalalay sa mga dalubhasa ang buhay kong ito, at nakadepende na rin sa katawan ko kung makikipagkooperatiba ito."Maganda pa rin naman tayong tignan Avil kahit wala na tayong buhok," nakangiti kong sabi habang kunwaring kinakausap ang katawan ng aking kaibigan na si Avil. "Let's fight together." Saka ko tinakpan ang ulo ko na wala nang buhok.Kumusa na akong magpakalbo dahil unti-unti na rin lumalagas ang aking buhok dahil sa aking sakit. Bumagsak ang katawan, at lumalim ang mga mata."Renata, hija? Kailangan mo nang magpalit hospital dress. Bukas
RENATAI have cancer, and I only have ninety-two days left. I'm not afraid to die, but I'm just not ready to die. Although, I also thought and asked myself; who am I to complain? I have a few more lives, and maybe that will be enough to take back the life that was lent to me."Renata? Are you okay?" Forth asking me while I'm on my hospital bed. I nod."I'm great, but not really great. As you can see; nakahiga na naman ako sa hospital bed, at I don't know kung makakabangon pa ba ako rito pagkatapos ng operasyon.""We're going to Germany," Mama Ingred said—she's tearing. "Marami akong kilalang magagaling na doctors do'n anak—Renata. I'll promise you na gagaling ka; makakarecover ka sa sakit mong iyan."I just smile with her. Lahat sila ay nakikisimpatsya na gagaling pa ako although twenty-percent nalang ang pag-asa na gagaling.It's been a week since nalaman ni Aba ang tungkol sa aking sakit. As I expected, nagulat siya, nagtanong, at natakot—katulad din nina Forth at Mama Ingred. Hindi
RENATA "What's wrong? Hindi ka pa ba papasok?" Napabuntong hininga ako saka hinawakan ang door knob ng pintuan nito. Naririnig ko sa loob ang usapan ng kanyang pamilya—masaya. Mayamaya ay humakbang ako paatras, sinyales na ayaw kong pumasok. Bagamab ay pinigilan ako ni Forth. "I'll stay here. You go inside and talk to him." "Forth?" Mahina kong tawag sa kanya. "Bakit? Nagdadalawang isip ka ba?" Umiling ako nang tumungo. "Hindi ko alam kung ano ang sasabihin ko, sa totoo lamg." Forth tap my shoulder. "It's okay. Take your time, but don't take too long. Babalik na muna ako sa trabaho ko. Iiwan ko ang susi ng kotse nang may gagamitin ka pauwi sa inyo mamaya. Take to him just like a normal conversation. I'll go ahead." Sinundan ko ng si Forth habang papalayo sa akin. Mayamaya ay bumalik ang tingin ko sa harapan ng pintuan, at saka kumatok ng tatlong beses bago ako pumasok. Si Aba kaagad ang bumungad sa akin. Nakaupo siya sa wheelchair habang ang mga tanaw ay nasa labas ng bintana
RENATA"Forth?! Forth, sandali! Magpapaliwanag ako!"I run after him. Ngayon lang ako nakaramdam ng takot dahil sa kanya. I can't blame him kung bakit galit na galit siya ngayon."Renata!" Napahinto ako nang bigla siyang sumigaw. Humakbang ako paatras nang maglakad si Forth pabalik sa akin."Forth?" Tawag ko sa kanya dahil bigla nalang itong humikbi. Ang takot konay nawala, napalitan ng kaba at pag-aalala ko sa kanya. Nilapitan ko siya sabay kabig sa balikat nito."May brain cancer ka, Renata," nagpapanic na sabi ni Forth. "No! That's Avil's body. Ibig sabibin niyan—" Hindi niya natapos ang sasabihin nito dahil sa takot."Forth? Calm down, okay? May lunas naman ito. Nakapag-schedule na ako ng surgery next month. Ang hiling ko lang sana ay, walang may ibang makakaalam."Napatingala sa kalangitan si Forth. Hinawakan ko siya sa braso, at mayamaya ay ikinulong ko ang magkabilang pisngi nito sa aking mga palad.He's crying. Iwan ko ba ba't nasasaktan ako para sa kanya. I hug him to calm do
RENATAThe next morning. Me and Forth visit Congressman Andrada and his family. Habang nasa parking area, panay ang silip namin ni Forth sa entrance ng main door ng ospital dahil may mga iilang media na naghihintay roon dahil sa nangyaring aksidente kay Congressman at sa kanyang pamilya. Hindi ko talaga maintindihan itong mga taga-media; ayaw man lang bigyan ng privacy ang buhay ng isang tao. Aalamin at aalamin talaga nila ang mga ito hanggang sa may makuha sila na maibabalita sa telebisyon o kahit sa radyo."What should we do?" tanong ni Forth sa akin habang hindi maalis-alis ang tingin sa labas ng ospital."Let's go—no choice kundi sumugod nang sa gayon ay makapasok tayo sa loob.""Are you kidding me, Renata?""Kailan ba ako nagbiro, Forth?""Well—wala pa naman. Paano kung maipit tayo sa kanila?"Napabuntong hininga ako at saka umiling. Mayamaya ay binuksan ko ang pintuan ng front door ng kotse ni Forth, at saka lumabas doon."Hey! Rena! Avil!""What?!""Come back here! What you
RENATATwo days later. Bumalik kami ng Maynila dahil sa sunod-sunod na pangyayaring aksidente. Si Abaddon ay binaril umano ng isa sa mga tauhan ni Congressman Andrada habang pauwi na ito ng condo nito galing sa ospital—katatapos lang raw ng kanyang shift. Dalawang tama ng baril sa dibdib—mabuti nalang at sa kanan ito tinamaan at hindi sa kaliwang dibdib. Alam kong hindi pa gaanong magaling si Abaddon pero pinili nitong magtrabaho na raw dahil ayaw nitong ipatawag ng head director ng ospital, at baka raw matanggalan ito ng posisyon sa kanyang propisyon. Kaya iyon ang nangyari. Dalawang araw na sunod-sunod raw ang shifting nito without break. Labis-labis ang pag-aalala ng mga ka-trabaho ni Aba dahil sa ayaw raw ito magpahinga. Kung hindi pa raw pinagsabihan ng director ay hindi pa ito magpapahinga. Subalit, parang iyon pa ang nagtulak sa kanya sa trahedya dahil sa pagpilit ng director na umuwi ito sa kanyang condo. Walang may kasalanan sa nangyari, at walang dapat na sisihin doon. Sigur
RENATATahimik lang akong nakaupo sa wheelchair habang palipat-lipat ang tingin ko kina Iñigo at Ninong. Diretso lang ang mga tingin nila sa akin habang ako ay wala pang sapat na maisabi, pero pinaghandaan ko na ito; kumukuha lang ng tamang tyempo."Stop!" Bulalas ko. Nagulat tuloy sila bakit ako biglang sumigaw."Really, huh?" wika ni Ninong. "Now, tell us. What happen? Paano nangyari ang lahat? Paano nagsimula? Saan? At kailan?" Akala ko pa naman ay tatahimik nalang talaga siya, pero hindi.Magsasalira na sana ako nang lumapit si Forth sa kanya. Kinabig ang balikat at ningitian niya ito."Let's talk about that tomorrow. Hindi ba kayo pagod? Pwede matulog muna tayo for the maintime?""Prosecutor Lim?!" Angil ni Ninong."What?! Look at her. She's exhausted.""Forth?" Tawag ko sa kanya, at saka naman tumango."Hindi ko rin alam kung kailan at kung paano. Basta nagising nalang ako isang araw na nasa katawan na ako ni Avil. Kinuwento naman nila sa akin kung ano ang pinagdaanan ni Avil no
RENATA"Who the hell are you?!" Bulalas na tanong ni Cingressman. Humakbang siya papalapit sa akin, at saka niya pinisil ang magkabilang pisngi ko gamit ang malapad na kamay niya.Sinamaan ko siya ng tingin dahil sa ginagawa niya. Masakit, ngunit hindi ko kailanman ipapakita sa kanya na nasasaktan ako."Don't touch her!" Angil ni Aba—duguan na rin ang mukha niya dahil sa pambubugbog ng mga tauhan ni Congressman sa kanya.Bumaling ang tingin ni Congressman kay Aba, at saka ito lumapit sa kanya. Isang tadyak sa likod ang natanggap ni Aba mula kay Congressman Ceasar. Hindi ko magawang magsalita dahil hindi ko alam kung saan ako pwede magsimula."Ceasar?! May usapan tayo, hindi ba?! Bayad na ako sa lahat ng mga utang ko sa iyo, at ngayon tuparin mo ang iyong pangako na huwag mong gagalawin si Renata?!"Kita sa reaksyon ni Congressman ang pagkabigla. Maging ako ay nagulat at hindi rin makapaniwala."Renata? You mean, this woman, Attorney Velasco—is Renata? I don't get it?!""I said, let he