Hanggang kailan ba tayo matatakot? Hanggang kailan natin ikukulong ang sarili natin sa takot? Minsan tinuturuan natin ang ating sarili na maging matapang, ngunit isang katok lang sa atin ng mga bagay na ating kinatatakutan ay babalik na naman tayo sa pagiging mahina.
Minsan din kapag magapi natin ang takot lalo na sa isang taong nakagawa ng bagay na ikinatatakot natin ay napapalitan din ng galit at pagkamuhi. Bakit? Dahil ginawa nilang miserable ang buhay natin. Namuhay tayo sa takot nang dahil sa kanila. Itong galit na ito o pagkamuhi ay magdadala rin sa atin sa kapahamakan kung tayo man ay naging padalos-dalos sa desisyon natin sa buhay.
Kaya saan tayo lulugar? Ano ang dapat nating gawin?
Basta ang alam ko lang ay ang harapin ang takot at isantabi ang galit para maisakatuparan lamang ang hinahangad ng puso.
Third Person P.O.V “Tito Jemuel, when are you going to visit us?” Herald asked him on the other line. Ilang araw na ba siyang hindi nakapupunta sa condo unit ng mag-ina? Two? Three? Four days? Hindi niya na alam. At wala siyang plano dahil maliban sa abala siya para sa papalapit na pagbubukas ng klinika niya ay hindi pa niya kayang harapin si Ava. He already did everything, but why does it seem to be not enough to her? He was upset because of the woman's decision. Hindi man lang siya sinama sa naging plano ng babae. Tila wala siyang naitulong at basta na lamang itinapon. Kausap niya ngayon ang inaanak niya sa kabilang linya. Kinonekta lamang niya sa aparatong nilalagay sa tainga ang tawag sa selpon dahil nagmamaneho siya ngayon ng kaniyang sasakyan. “I can't sa
Kabababa ko lamang sa tricycle na sinakyan ko papasok sa subdivision kung saan matatagpuan ang malaking tahanan ng mga Fonteverde. Nang ibigay sa drayber ang pamasahe ay kaagad akong dumako sa maliit na gate para mag-doorbell. Hindi ko pa nadiin ang kamay ko sa pulang bilog na pindutan ay bigla nalang bumukas ang malaking gate sa gilid nito. Lumabas ang isang itim at tinted na SUV. Dahil sa pagkabigla ay napatalikod ako. Hindi ko alam kung nakita ako ng kung sinong tao na nasa loob ng sasakyan, pero kahit naka-tinted ang salamin ay sigurado akong si Alas Fonteverde ang nasa loob nito. Nang makalayo na ay saka lang ako humarap at tinanaw ang sasakyan hanggang sa lumiit ito sa aking paningin. Hindi ko akalaing maaabutan ko siyang paalis ng kanilang bahay. Sabado ngayon kaya kahit sabado ay hindi ito nawawalan ng trabaho. Mga kawawang nilalang. Masyadong ginugugol ang sarili sa pagpapayaman. “Astrid, and’yan
Ava’s P.O.V Kumawala ako mula sa pagkakayakap ko kay Hera. “Do you want to go outside?” I ask her. Gusto ko lang subukang yayain siya ulit kahit alam ko na ang isasagot niya. Napayuko siya. “Do you think daddy will get mad at me when I go outside without his permission?” she asked. Hinawakan ko ang dulo ng kaniyang baba at itinaas ito upang magkasalubong ang aming paningin. Tumingin siya sa akin at nagkatinginan kami. Nagawa nga rin niyang ngumiti sa akin, ngunit kababakasan naman ng kalungkutan. Ramdam ng bawat ina kung ano ang nararamdaman at pinagdadaanan ng kanilang mga anak kahit hindi ito sinasabi sa kanila. Malinaw sa kilos at sa matang hindi marunong magsinunga
Third Person P.O.V “Kids, excuse me for a while. The principal called me on the faculty. I know I can trust you all. Please be quiet and you are free to do what you want on your chairs,” the kindergarten’s teacher announced to the kids. Hawak-hawak niya ang cellphone kung saan ay nabasa niya ang mensahe ng kanilang Principal “Yes, Teacher!” kids chorus. Nang umalis ang guro ay nagsiingay ang mga bata. Samantalang si Hera ay kinuha ang dalang sketch pad at lapis sa kaniyang bag. Nagsimula na siyang gumihit nang may tatlong batang babae ang lumapit sa kaniya. Napatingala si Hera sa mga ito. Nakahalukipkip ang mga kamay ng mga bata at taas kilay na nakatitig kay Hera. Kahit na ganoon ay nginitian ni Hera ang kaniyang mga kaklase. Alam niyang aawayin na naman
Nang matapos siyang kumain ay hindi ko na pinatagal pa ang dapat kong sabihin. “Son, can mommy talk to you after I wash the dishes?” tanong ko sa kaniya. Hinintay ko ang sagot niya hanggang sa tumango siya ng dalawang beses. “Go to the bathroom first and bathe yourself while mommy washes, okay?” habilin ko sa kaniya. Tumango ulit siya at tahimik na umalis. Hindi ko napigilan ang mapabuntong-hininga. Hindi talaga ako sanay na tahimik si Herald. Ito ang palagi kong iniiwasan noon pa man dahil minsan ay mahirap siyang kausapin. Alam kong magseselos siya sa gagawin kong paglapit kay Hera. Kaya noong sisimulan ko pa lang ang plano ay nakapag-isip na ako, kung itutuloy ko ang paglapit sa batang babae ay baka sasamá ang loob sa akin ni Herald at magkakaroon ng komplikasyon
Ava’s P.O.V Halos paliparin ko ang sasakyan patungong paaralan ng aking anak nang tumawag ang principal at sabihing nakipag-away raw si Herald sa kaklase niya. Noong una ay hindi ako makapaniwala. Mahirap itong paniwalaan dahil hindi ganoon ang pagkakakilala ko sa kaniya lalo na at hindi ko siya pinalaki sa ganoong paraan. Nang tuluyan nang maiparada sa parking lot ng campus ang sasakyan ay kaagad din akong lumabas at lakad-takbo patungong Principal's office. Mabuti na lang ay naka-flat shoes ako ngayon kaya hindi mahirap at masakit sa paa. Pagkabukas ng pinto ay kaagad na hinanap ng aking mga mata ang aking anak at kaagad ko ring nakita dahil kaharap lamang siya ng pintuan na aking binuksan. Pero bago iyon ay nahagip na ng paningin ko ang Principal na nakaupo sa kaniyang upuan at ang batang babae na nakatalikod
“E, ano ang tawag sa‘yo? Manggagamit? Manlilinlang? Mga p***! Kilalang-kilala ko na ang mga kilos n’yo!” matigas na ani niya na nagpakulo ng aking dugo. Halos natigalgal ako sa kaniyang mga sinabi. Wala itong preno at kung ano lamang ang haka-haka niya ay siyang paniniwalaan niya. Kaya kahit sinong taong may ipupuna ay ang kaniyang kayabangan dahil wala siyang ibang pinakikinggan kundi ang kaniyang sarili. Wala rin siyang ibang kinikilala kundi ang kaniyang sarili. Kinulang yata ito sa aruga ng kaniyang ina noong bata pa siya. Kaya ito ang naging bunga. Bakit pa tayo lalayo kung sa ama pa lang ay nakikita na ang ebidensya, hindi ba? Totoo ngang kung ano ang puno, siya ang bunga. Natawa ako sa isiping iyon. Hindi ko tuloy napigilang mapangisi sa kaniyang sinabi. May p
Third Person’s P.O.V Masayang sinalubong ng nanny ni Hera na si Manang Olivia, na noon din ay ang nag-alaga kay Alas, nang makita niya ang mag-amang pumasok sa malaking bahay. Hindi niya akalain na magkasama ang mag-ama sa pag-uwi dahil hindi talaga ito nangyayari noon pa man nang magsimulang pumasok sa paaralan ang bata. Ngunit kaagad din itong kumupas nang makita ang kalagayan ng bata. Punong-puno ito ng luha at ngayon ay tahimik na umiiyak. Doon na lamang niya napansin ang seryosong mukha ni Alas na hindi niya napansin. “Ano ang nangyari?” buong pag-aalala niyang tanong. Hindi siya sinagot ni Alas at dirediretso itong tumungo sa hagdanan patungong ikalawang palapag. “Nanny,” pagmamakaawa ni Hera sa kaniyang tagapag-alaga na tulungan siya at kunin sa kamay ng kaniyang ama na ngayon ay tila kinakaladkad siya paitaas. “Ace, ang bata. Bitawan mo! Ace, nasasaktan ang anak mo!” halos magmakaawa na rin si Manang Olivia. Nagsisigaw na rin siya dahi
Nagulat ako nang mapansin ang pagliwanag ng sahig na kinaaapakan ko. May liwanag na hugis palaso na tila ba nais akong sundan ang guhit na iyon. Pakiramdam ko ay tila ba nasa loob ako ng isang malaking silid na computer-based ang sahig dahil sa biglang paglitaw ng liwanag nito. Pinaglalaruan ba ako ng kung sino? Sinundan ko ang naturang arrow at tumigil iyon sa isang hugis bilog. Nang tingnan ko ang naturang liwanag ay may mga letra na biglang lumitaw roon. ‘Thank you for making me smile everytime I frown...’ Muli ay lumitaw ang arrow na liwanag sa sahig at tinuro na naman ako sa panibagong daan. Tila wala sa sarili na sinundan ko ang liwanag na iyon at tumigil sa liwanag na tatsulok ang hugis. Gaya ng unang hugis ay may mga letra ring lumabas doon. ‘Thank you for being a strength at my weakest...’ Muli ay lumitaw ang liwanag na arrow at muling gumuhit ang kahabaan niyon sa sahig na sinundan ko naman. Dinala ako niyon sa hugis parisukat na sahig. Muli
“Maraming salamat din sa ’yo,” tugon ko.Mula sa malayo ang tingin ay inilipat niya ito sa akin at ngumiti.“You are special to me, Ava. Kaya ingatan mo rin ang sarili mo. Alam kong matapang kang babae at matalino. Kaya alam kong kaya mong ipagtanggol ang sarili mo. Pero sana minsan turuan mo rin ang sarili mong sumandal sa iba. Hindi ka nag-iisa sa laban.”“Bawasan din ang pagiging kampante sa sarili na kaya mo, minsan matuto ka ring sumuko at tanggihan ang mga bagay na mahirap gawin. Hindi kasi lahat ng bagay ay kaya at kakayanin mo, minsan kaya mo nga pero masakit na.”“Narito naman kasi kami na handa kang tulungan pero binabalewala mo. Pinapamukha mo sa amin na wala kaming silbi para sa ’yo para akuin ang lahat ng pasanin na bitbit mo. Bilang kaibigan, nakatatampo. Pero dahil kinaya po nga, binabati kita. Ngunit sa susunod sana ay kumatok ka na. Ang kaibigan ay hindi lang maaasahan sa purong
“Salamat po.”“You’re welcome,” nakangiti at magkasabay na tugon nina Hera at Herald sa batang ulila nang bigyan nila ito ng isang set na gamit pang eskuwela, na may kasamang laruan na naaayon sa kasarian ng bata kung ito ba ay babae o lalaki.Sunod-sunod na nakapila ang sari-saring mga bata sa kanila na mayroong malawak na ngiti sa kanilang mga labi at hindi na makapaghintay pa na tanggapin ang para sa kanila. Samantala ang mga nakakuha na ay nakaupo na sa kani-kanilang upuan at pinapakita sa kasama ang mga gamit na natanggap nila kahit na pare-pareho lang ay tila ba pinapasikat pa rin nila sa isa’t isa. Nakatutuwang tingnan.“Marami po talagang salamat, Mr. at Mrs. Fonteverde sa tulong ninyo sa mga bata at sa donasyon po ninyo sa ampunang ito. Malaking bagay po ito sa mga bata.” Pagkuha sa aming atensyon ng Senior Sister na siyang namumuno ng bahay-ampunan na napili ng kambal na lugar pagdarausan para sa kanilang
Isang mahigpit na yakap at dampi ng mga labi ang nagpaputol sa akin mula sa mahimbing na pagkakatulog. Napangiti ako nang manuot sa aking ilong ang natural niyang amoy. Simula nang maamoy iyon noon ay ito na ang naging paborito kong amoy. Nang imulat ko ang aking mga mata’y tumama sa akin ang sinag ng araw na nagmumula sa salaming dingding. Naalala kong hinayaan lang pala namin itong nakabukas kagabi para mapanood ang di-mabilang na mga tala na kumikislap sa kalangitan. Hanggang sa tumungo na nga kami sa bagay na kalimitang ginagawa ng mag-asawa. “Good morning, Love. I love you,” bulong niya sa aking tainga dahilan upang dumaloy sa buong sistema ko ang init ng kaniyang hininga nang dumampi ito sa leeg ko. Hindi ko napigilang mapapikit dahil sa sensasyon na bumubuhay ulit sa aking katawang-lupa. Naalala ko tuloy ang ginawa namin kagabi at ngayon nga’y gu
“Love, tutal ay naging bukas na rin tayo sa isa’t isa para pakinggan ang sarili nating mga dahilan at doon ay nagkaroon tayo ng pagkakaunawaan. Bakit hindi natin hayaang pakinggan din ang iyong tiyo sa kaniyang mga sasabihin para naman maunawaan din natin ang bahagi niya? Love, kasi kung puro na lang galit ang nasa puso natin, hinding-hindi tayo uusad. Magiging ganito tayo habang-buhay.” Napayuko ng ulo si Alas dahil sa mga sinabi ko.“Please, hayaan natin siyang magsalita para sa sarili niya at doon na lang tayo huhusga. Ang hirap kasing humusga na lang na wala naman tayong alam sa mga pinagdaanan niya.” Tumingin ako kay Jemuel na kagaya rin ni Alas ay nakayuko na.“Wala akong magandang rason o dahilan na magsisilbing depensa sa sarili dahil mga mali naman ang ginawa ko.” Napatingin ako kay Mr. Segundo sa sinabi niya.“Mr. Segundo, hindi ako naniniwala na wala lang lahat ng mga ginawa mo. Alam kong may pinag
Dahil sa mga katotohanang naihayag ay walang sino man ang naglakas-loob na kumibo. Binalot kaming tatlo ngayon ng nakabibinging katahimikan. Isang tao lang pala ang siyang puno’t dulo ng mga ito. Dahil sa kaniya ay halos magdusa kaming lahat.Tiningnan ko si Alas na ngayon ay nakayuko lang at nakatuon sa tasa ng kape ang atensiyon. Sa aming dalawa ay siya itong tunay na nabilog at naloko ng taong iyon. Buong buhay niya ay ang taong iyon na ang kaniyang tinatakbuhan at pinagkakatiwalaan. Nakaramdam ako ng awa sa aking asawa. Naaawa ako sa kaniya sapagkat pinaglaruan lang siya ng mga taong nasa paligid niya at iyong mga taong kinakapitan pa niya.“Kung alam n’yo lang kung gaano kaganda ang relasyon ng mga magulang ninyo noon. Kaya nga hindi ko alam kung bakit nadala sila sa panunukso ng isang Segundo. Napakagahaman talaga ng taong iyon. Kahit noon pa man ay may nararamdaman na akong hindi maganda sa kaniya. Hindi nga ako nagkamali, nagtagumpay nga siyan
“HAPPY BIRTHDAY!” sabay-sabay naming sigaw pagkabukas ng pintuan ng bahay. Pagkatapos niyon ay bumungad sa aming paningin ang naka-wheelchair na si Jemuel. Sumabog din ang confetti na pinaputok namin at nagsiingay ang mga bata gamit ang torotot na humahaba ang dulo sa tuwing hinihipan. Namilog ang mga mata ni Jemuel dahil sa labis na pagkagulat. Samantalang ang kaniyang ina na nasa likod niya, at may hawak ng hawakan ng wheelchair na sakay niya, ay malawak ang pagkakangiti. “W-What the...” hindi niya halos mabigkas ang mga katagang iyon. Maya-maya’y isang liwanag ang kumislap sa harapan niya. “Hey, Kheil. You look handsome on your photo,” komento ni Alas sa larawang nakuha roon sa kamera na hawak-hawak niya habang naglalakad papalapit sa pinsan.
HAWAK-HAWAK ni Alas ang kamay ni Jemuel habang nasa loob ng isang silid sa pribadong ospital na iyon. Ilang araw na ang nakalipas matapos ang kaguluhang iyon ngunit hindi pa rin nagigising ang isa man kina Ava at Jemuel. Sabi naman ng doktor ay ligtas na mula sa kapahamakan ang dalawa ngunit hindi pa rin maintindihan ni Alas kung bakit hanggang ngayon ay hindi pa rin nagigising ang mga ito.Si Segundo Fonteverde ay sumailalim sa isang operasyon dahil sa natamo nito ngunit ligtas na rin naman daw ito sa kapahamakan. Ang importante ay buhay pa rin ang demonyong tiyuhin at anumang oras ay pupuwede pa rin niyang singilin. Wala siyang balak na singilin ang matanda sa sarili niyang mga kamay. Batas na mismo ang naghahanap dito at mas mabuti iyon dahil mararanasan nito ang bunga ng kasamaang ginawa nito sa buong buhay ng tiyuhin.Si Jemuel ang unang nais niyang makausap upang makipag-ayos rito. Sa dinami-dami ng kasalanan at sakit ng loob na ginawa sa kaniya ng pinsan ay tila
“HULI KAYO! DITO lang pala kayo nagtatago, ha,” sigaw ng isang armadong lalaki. Halos mapasinghap sa gulat sina Shaelza at ang kambal nang makita ang lalaki sa kanilang likuran. Naroroon pa rin kasi sila at nagtatago sa likod ng naglalakihang bakal. Natatakot silang lumabas dahil baka mahagip ng ligaw na bala ang isa man sa kanila. Bukod doon ay wala rin silang dalang anumang armas upang ipanlaban sa mga armadong kalalakihan. May mga bata pa siyang kasama kung kaya’y limitado lang ang bawat galaw niya. Napasigaw silang tatlo nang tutukan sila ng baril ng lalaking iyon. Kasunod ng isang nakabibinging pagputok ng baril ay ang pagkakatumba sa sahig ng armadong lalaking may balak na bumaril sa kanila. “Ayos lang ba kayo? Ang mga bata, okay lang ba?” tanong ni Jemuel mula sa likuran ng natumbang lalaki. Siya pala ang bumaril sa taong iyon kaya bumulagta sa konkretong sahig ang lalaki. Iniligtas ni Jemuel ang buhay nila. “Maraming salamat, Jemuel. Oo, ayos