Chapter 1

Sa panahon ngayon kailangan mo mag doble kayod kung ikaw ay isang kahig isang tuka lamang. Huwag kang umasa sa grasya na darating, kailangan mo rin itong paghirapan. Huwag kang umasa sa iyong magulang kung kaya mo namang magtrabaho para magkapera. Pamilya nga diba? At ang pamilya nagtutulungan sa hirap man o sa ginhawa. At sa isang tulad kong mahirap,  hindi lang doble, triple, ang pagkayod ko sa trabaho, hangga't kaya ko, hangga't may lakas ako hindi ako susuko para sa inay ko. 

"Mag sulat na kayo ng title ng  kanta na i-request ninyo kasi dalawang kanta lang ang kakantahin ko and the rest ay 'yong song request ninyo naman, " sabi ko at umayos ng upo.

 Sinuyod ko ng tingin ang mga tao dito sa loob ng bar na kinakantahan ko. Karamihan sa kanila ay pamilyar sa akin ang mukha, every weekend yata sila dito at sa palagay ko ay mga college students sila.

"Miss L, dalawang kanta raw limang daan ang tip," ani ng lalaki at inabot sa akin ang papel kung saan nakasulat ang kantang ni request niya.

Tiningnan ko kung ano ang kanta na iyon, napangiti ako. " Sure, alam ko 'to. Paki sabi sa nag request maraming salamat."

Pinakita ko sa guitarist ang papel. "Wala kang babaguhin sa tono ha, baka magkamali ako."

"Sus. Ikaw pa, ang galing mo kaya, " pang uto ni Kuya Sen sa'kin.

Sinimangutan ko siya at muling humarap sa mga tao na nag-iinoman nang mag strum si kuya ng kanyang gitara.

Ito ang trabaho ko, isang singer sa bar tuwing gabi at isang taga lako ng pastel sa araw. Todo kayod ako sa trabaho kahit anong pagkakitaan basta kaya ay pasukin ko. Mahirap lang kami. At wala akong tatay na magtrabaho para may makain kami ni nanay. Ayoko naman na iasa kay nanay ang lahat, malaki na ako, nasa tamang edad na kaya kailangan kong magtrabaho para makatulong sa kanya.

Hanggang high school lang ang natapos ko, hindi na ako kayang pag-aralin ni nanay sa koleheyo. Gusto ko mang maging iskolar ngunit baka hindi parin kakayanin ni nanay ang ibang gastos dahil wala naman itong matino na trabaho.

Kaya nag doble kayod ako para makaipon sa pag-aaral ko ngunit lahat ng ipon ko ay naubos nang ma ospital si nanay. May bukol siya sa matres. At habang maliit pa dapat kailangan na iyon tanggalin. Ayoko siyang nakikita na nahihirapan sa tuwing d*******g siya sa kanyang sakit. Namumutla narin siya at lumulubo na ang tiyan. Kaya triple kayod ako sa pagtrabaho para pang opera niya.

"Thank you. See you again next week."

Saad ko nang matapos akong kumanta. Hanggang tatlong oras lang ako  dahil may ibang banda pa nasusunod na mag perform. Para sa akin kulang ang oras na iyon pero na kontento nalang at least kahit papano may kita ako.

"Limang daad lang ang akin, Liel, mas kailangan mo ang pera."

"Kuya naman," protesta ko. "Hatiin natin, hindi pwede iyang gusto mo. Kung wala ka hindi ako maka kanta."

Ginulo niya ang buhok ko. "Ano pa't naging tropa tayo. At saka," napakamot siya sa kanyang ulo. "Ayaw ni Stella na makihati pa ako sayo. Alam mo naman 'yong girlfriend ko. Ikaw kasi ayaw mo pa tanggapin ang tulong namin."

I sighed. " Problema namin ito, kuya. Pero salamat dahil nandiyan kayo handang tumulong sa akin. Huwag ho kayong mag-alala lalapit ako sa inyo kapag hindi ko na kaya. "

Kaya ko pa naman. At matagal pa ang operasyon ni nanay makapag-ipon pa ako. Malaking tulong na rin ang tatlong libo na talent fee namin ni Kuya Sen na bigay ni Madam Jinky hindi pa kasali ang tip na galing sa mga costumer. Kung ganito lagi ka laki ang makuha ko every weekend madali lang ako maka ipon ng pera.

"Una na ako kuya. Baka tulog na si nanay pagdating ko."

"Ingat ka."

Sumakay ako ng tricycle papunta sa sakayan ng jeep. May kalayuan kasi itong bar ni Madam Jinky sa amin. Malaki ang ngiti sa labi ko na umuwi. Sana ganito lagi ka laki ang kita ko malaking tulong ito sa amin ni nanay.

"Nay! Nandito na ho ako."

Lumabas si nanay sa kanyang silid. Hirap itong lumakad, siguro sumasakit na naman ang puson niya. Inalalayan ko siya hanggang sa kusina at pina upo sa upuan sa harap ng mesa.

"Kumain ka na, Nay?"

"Hindi pa. Hinintay kita."

" Mabuti at maaga ako naka-uwi. "

Hinanda ko na ang pagkain namin. Kahit nahihirapan si nanay na gumalaw nagawa niya parin mag saing ng kanin at magluto ng ulam. Kahit ayaw ko na iwan siya dito sa bahay na mag-isa ngunit kailangan ko magtrabaho para magka pera. Hindi ko alam kung ano ang maging epekto ng sakit niya sa kanyang katawan basta hangga't maaga pa ay kailangan na itong maagapan. Siya lang ang mayroon ako. Hindi pa ako handa kung sakaling may mangyari na masama sa kanya.

" Sa next week, Nay, magpa check up ulit tayo, " saad ko sa gitna ng aming hapunan.

" Malaking gastos iyon anak, " nahihirapan na bigkas niya.

" Ang pera madali lang iyon makita, Nay. Pero ang buhay niyo. .ang kalusugan niyo mahirap kapag iyon na ang mawala. Gagawin ko ang lahat upang makaipon ng pera para sa operasyon ninyo. Gagaling kayo at maging malakas ulit. "

Hindi baleng mahirapan ako sa pagtrabaho basta makaipon lang ako nang pang opera niya. Hindi ko na kaya na makita siya araw-araw na nahihirapan sa pag-inda ng sakit niya.

Malungkot ang kanyang mukha na tumingin sa akin. " Pasensya ka na anak kung pabigat ako sayo ha. Nahirapan ka tuloy."

"Wala ito, Nay, sa lahat ng hirap at sakripisyo ninyo na buhayin ako na mag-isa. Binuhay mo ako na ikaw lang mag-isa. .at ngayon gagawin ko ang lahat ng paraan upang madugtungan ang buhay ninyo. .Mahal na mahal kita, Nay. "

Ang hirap at pagod ko ngayon wala ito sa kalingkingan ng pinagdaanan ni nanay. Mag isa siya habang pinagbubuntis ako hanggang sa ipinganak ako. Ang ama ko na siya dapat na kaagapay ni nanay sa lahat ay hindi man lang ito nagpakita sa kanya. Walang paramdam. Alam kaya niya na may anak siya? Marami akong tanong kay mama tungkol sa ama ko ngunit wala akong lakas na loob. Alam ko may dahilan ang lahat kung bakit hindi siya pinanagutan ng ama ko ngunit bilang isang anak nais ko rin malaman ang dahilan na iyon.

Twenty years. Kahit pangalan ng ama ko hindi ko alam. Kung ano ang itsura niya. Kung magka mukha ba kaming dalawa. Gamit ko ang apelyedo niyang Sandiego pero hanggang doon lang ang alam ko.  

Hindi ko kinakahiya ang pagiging single mom ni nanay, kundi proud ako sa kanya dahil hindi niya ginawa ang dahilan na iyon upang hindi ako buhayin at palakihin ng maayos. Na iinggit lang ako minsan sa mga pamilya na nakikita ko. Buo at masaya. Habang kami masaya lang hindi buo. Pero ang pagmamahal ni nanay at pag-aruga subra pa iyon sa isang bata na may isang ama.

Hindi niya pinaramdam sa akin na wala akong ama. Na kulang ang pamilya namin. Kaya hindi na ako naglakas loob na tanongin siya tungkol sa aking ama dahil maging unfair iyon sa kanya. Siya ang nandiyan sa loob ng dalawampung taon tapos ganon ko lang kabilis na itanong sa kanya kung sino at nasaan ang ama ko? Dapat makuntento na ako dahil kung may pakialam ang ama ko sana noon pa siya gumawa ng paraan para hanapin kami.

Kung dumating man ako sa punto na magka-anak ako, gagawin ko ang lahat mabigyan lang ng maayos at kompletong pamilya ang anak ko.

"Matulog na tayo, Nay."

Hinatid ko siya sa kanyang silid at inalalayan na humiga. Nag half bath muna ako at tumabi ng higa sa kanya. Natawa siya ng yumakap ako at sumiksik ng yakap.

"Dalaga ka na tumatabi ka parin sa akin. Parang hindi ko napansin na natutulog ka sa sarili mong kwarto." 

" Hanggat hindi ako nag-asawa hindi ako hihiwalay na tumabi sayo sa pagtulog. "

" Ipanalangin ko na sana magkaroon ka na ng nobyo at yayain ka kaagad ng kasal. "

" Nanay naman eh, " parang bata na reklamo ko at sumiksik pa ng yakap sa kanya.

Kailangan ko sulitin ang bawat sigundo na kasama kita, Nay. . kasi hindi ko alam kung hanggang kailan kita katabi sa pagtulog. 

Marahan niyang hinaplos ang buhok ko. "Kailangan mong sanayin ang sarili mo na matulog na hindi ako katabi. .paano nalang kung mag-asawa ka? Ha? "

" Matagal pa ako mag-asawa, Nay. Bata pa ako. Tulog na po tayo. Stop na sa usapang asawa kinikilabutan ako, " I said jokingly.

Ayoko marinig ang mga sasabihin niya dahil parang nagpapahiwatig ito. Alam ko, paalala niya iyon sa akin pero hindi ko maiwasan na kabahan sa klase ng mga salita na binibitawan niya. Ayoko na ulit makarinig ng ganon, pakiramdam ko mawala siya sa'kin ano mang oras.

" Good night. Mahal ka ni Nanay. "

Mahal na mahal rin kita, Nay. Gagawin ko ang lahat mapahaba lang ang iyong buhay.