Buenvenido

Narating na namin sa wakas ang bahay ng mga Agoncillo. Yari sa konkreto ang ibaba nito at ang itaas naman ay yari sa pawig at kahoy na pinakintaban.

Sa kabuoan,ma ganda at napakalaki ng bahay na iyon.

May mga malalaking bintana ito na may mga mga nakasabit na mga kurtina. Malawak rin ang lupa nito na siya namang napapalibutan ng mga mabeberdeng halaman at puno. Ligtas at maginhawa anng buong paligid kaya naisip ko sa aking pagrating na magiging maayos ang paninirhan ko rito.

Pumarad ang karwahe sa tapat ng bahay. Unang lumabas si Tiyo Graciano at inalalayan akong bumaba palabas ng karwahe. Nang makalabas ako, sinalubong ng isang bata anng aking tiyuhin.

"Tatay!" masayang pagsalubong ng isang bata sa kanyang ama at yumakap ito sa kanya. Isang batang babae ito na nasa edad na anim. Maganda, kayumanggi katulad ng ama, at may kapayatan. Agad naman siyang kinarga ng aking tiyuhin sa kanyang mga braso.

"Matagal po kayo," ani ng bata kay Tiyo Graciano. Napatawa na lamang ang aking tiyuhin sa kanyang sinabi. Ako nama'y natutuwa rin sa mag-ama.

"Matagal ba kami, Carmelita?" ani Tiyo Graciano sa anak. " Ilang sandali lang ako nawala,ah,"

"Matagal po," sumbat ng kanyang batang anak. "Hinihintay ko nga po kayo,"

Natawa ulit ang aking tiyuhin at naalala rin niya na naroon ako. "Carmelita, ito ang pinsan mo, si Carmela. Naalala mo ba iyong ikinuwento ko sa iyo? Ito siya," pagpapakilala sa akin ni Tiyo Graciano sa kanyang anak.

"Magandang araw sa iyo, Carmelita. Naku! Napakaganda mong bata," pagbati ko kay Camelita. Ngumiti ito sa akin. "Halos magpareho po tayo ng pangalan," aniya sa akin. " Para po kayong prinsesa. Maganda at maputi,"

Natuwa ako sa kanyang paglalarawan sa akin. Hinalikan niya bigla ang aking mga pisngi. Natawa naman si Tiyo Graciano na makitang gusto ako ng aking pinsan.

"May pasalubong akong dala sa iyo, anak," ani Tiyo Graciano sa kanya. "Talaga po? Saan po!?" laking tuwa ni Carmelita matapos maalala ng kanyang ama ang dala nitong pasalubong. "Hindi ko talaga makakalimutang makapagdala ng pasalubong sa aking pinakamamahal na bunso," ani ng aking tiyuhin at hinalikan niya ang bata sa pisngi.Binaba na rin niya si Carmelita mula sa kanyang pagkakarga.

"Nandoon kay Alana, kunin mo. Alam kong matutuwa ka sa pasalubong ko," ani niya sa bata na agad tumakbo patungo sa babaeng alalay na kasamang sumalubong sa akin kanina.

"Ipinangalan ko siya mula sa iyo," ani Tiyo Graciano sa akin.

Kinuha nga naman talaga sa pangalang Carmela ang pambatang pangalan na Carmelita.

"Bienvenido!," isang masayang pagbati ang tumambad sa akin mula sa pintuan ng bahay. Hinawakan ng babae agad ang aking mga kamay at nakatingin sa akin na may malalaking ngiti sa mukha.

"Ikaw ba si Carmela?" tanong niya sa akin. "Oo, ako si Carmela," sagot ko naman sa kanya. At bigla niya akong niyakap sa tuwa.

"Manuela, mag ingat ka. Baka nasasaktan mo na sa higpit ng pagkakayakap mo kay Carmela," ani ni tiyo sa babaneg yumakap sa akin. Bumuwag naman sa pagkakayakap si Manuela sa akin.

"Ako'y ipagpaumanhin mo, Carmela. Labis lang talaga akong natutuwa na sa wakas ay nagkita na rin tayo. Inakala ko na kahit sa pagtanda ay hindi ko na talagang magagawang makita ka pero ngayon, ito na, ito na sa aking harapan," wika ni Manuela sa akin na may bakas pa rin ng tuwa sa kanyang mukha.

Tanto ko na magkaedad lang kami ni Manuela. Walang katulad ang kanyang kagandahan. Kayumanggi siya. Makintab at mahaba ang kanyang maitim na buhok. Gaya ng iba pa sa bayang ito, nakasuot siya nang baro't saya na yari sa isang malambot na tela. Maganda ang kanyang labi at nakakagalak rin ang kanyang mga mata.

"Ako rin ay natutuwa na nakilala ka, Manuela, marami akong nalaman tungkol sa iyo mula sa iyong ama," wika ko kay Manuela.Nilipat niya ang tingin sa kanyang ama. " Si Tatay talaga, mapagkuwento. Naku! Huwag kang maniwala sa kanya ng ipinahambog ko sa aking mga kaibigan ang pagrating mo. Hindi iyon totoo," ani niya sa akin.

Laking tawa naman ni Tiyo Graciano.

"Isa kang magandang dilag, Carmela," ani ng isang babae namang tumambad sa akin mula sa pinto ng bahay. Matanda na ito ngunit maganda pa rin. Katulad ni Manuela, nakabaro't saya rin siya. Maitim rin at makintab ang kanyang buhok ngunit maayos itong nakahubli sa kanyang likod.

Hinalikan ako ng matandanng babae sa pisngi. Ngumiti lang ako sa kanya. " Ako pala ang si Tiya Dolores mo, asawa ng iyong Tiyo Graciano, natutuwa rin ako at nakilala kita, Carmela," pagpapakilala niya sa kanyang sarili sa akin.

"Ikinagagalak ko rin po na kayo ay makilala, Tiya Dolores," ani ko sa kanya.

"Mahal?" pagtambad ni tiyo sa amin. "Ano ang inihanda mong pagkain ngayon sa amin?"

"Ipinaghanda ko kayo ng mainit na sinigang na manok. Pinaramihan ko ito ng sampalok upang maging maasim. Tiyak kong magugustuhan ito ni Carmela," sagot ni Tiya Dolores.

"May inihanda rin po akong kare-kare para kay Carmela. Hindi ko lang po alam kong kumakain siya nito," wika rin ni Manuela sa kanyang ama."Siya sige," ani Tiyo Graciano sa lahat. "Pumasok na tayo sa loob at ako ay nagugutom na. Alam ko rin na nagugutom na si Carmela,"

Ngumiti lang ako sa kanila.

"Bernado," pagtawag niya sa kutsero. "Opo Senyor?" sagot naman nito sa kanyang pagtawag. "Ipasok mo ang mga gamit ni Carmela sa kanyang cuarto," utos ni Tiyo sa kanyang kutsero. "Opo senyor," ani naman ng kutsero at agad dinala ang aking malaking sisidlan ng damit.

Matapos iyon ay sabay sabay kaming pumasok sa loob ng bahay. Ang bagong bahay na titirhan ko.

Maganda ang loob ng bahay. Makikintab ang mga mwuebles, mga upuan at mga platerang yari sa yakal. Pati ang kanilang hagdanan paitaas ng bahay at ang buong sahig nito ay pinakintaban din na yari naman sa matigas at makapal na kahoy. Sa bawat sulok ay may mga likhang pagguhit na may mga malalim na kariktan kung titingnan. May mga gayak rin silang mga mapuputing at makikinis na porselana at mga sari-saring kagamitang yari sa bakal.

Nang makarating kami sa comador, maraming pagkain ang nakahanda sa mahabang platera. May mga sinabawan, may mga piniprito at mayroon ring mga ibat-ibang prutas ang naroon. Lumikmo kami sa mga upuang naroon sa platera. Nakaupo si Tiyo Graciano sa pang-unahang gitna ng platera,nasa kaliwa niya naman si Tiya Dolores habang nasa kanan kami ni Manuela na magkatabi. Kasama ang aliping si Alana, dumating naman si Carmelita, na pinaupo rin sa mesa na katabi ng aking tiyahin.

Nagdasal muna si Tiyo Graciano at pagkatapos ay nagsimula na kaming kumain. Pinaglingkuran ako ni Manuela na nilalagayan ng kanin ang aking pinggan. Sinabihan ko naman siya na maglagay lang ng kaunti ngunit dinamihan naman niya ito. Inabot niya sa akin ang niluto niyang karekare para sa akin.

"Sana ay kumakain ka ng karekare, Carmela," anya ni Manuela sa akin. Sasagot sana ako sa kanyang winika subalit inunahan ako ng aking tiyuhin sa pagsasalita.

"Bakit naman hindi, Manuela. Karekare ang itinatanging kainin ng ina ni Carmela. Hindi malayong hindi siya kumakain rin nito, tama ba ako,hija?" pagsaysay ni Tiyo Graciano sa akin.

Agad ko namang tinugonan ang kanyang pahayag. " Tama si Tiyo. Paminsan-minsan mga lutong nayon ang niluluto ng aking ina, at madalas itong karekare ang kanyang iniluluto para sa amin," wika ko sa kanila.

"O, tama ako," anya ni Tiyo Graciano at sumubo ito ulit ng pagkain. Inalalayan namam ni Tiya Dolores si Carmelita upang makakain ito. " Kung ganun, naging tinatangi mo na rin ito, Carmela. Tugma ang aking inuluto para sa iyo," nagtutuwang wika ni Manuela nang malaman iyon.

Pinilit ko na lamang kainin ang pinaghirapang lutuin ni Manuela.Hindi naman sa wala itong lasa, simula noong naging kakaiba ako ay wala na talaga akong malasahan sa mga pagkain kahit pinakamasarap pa iyan. Isang bagay lang talaga ang aking nalalasahan.

Hindi kalauna'y dumating na rin ang dalawa pang anak ni Tiyo Graciano. Nagmano ang mga ito sa ama at ina bilang tanda ng paggalang sa mga magulang. Pinakilala naman ni Tiyo Graciano ang mga anak niyang mga ito; si Estrella at si Laura.

Si estrella ay nasa edad labing isang taon. Maganda,kayumanggi, matangkad para sa kanyang edad at napakapayat. Si Laura naman ay nasa edad na siyam. Siya ay pinakamabilog sa magkakapatid. Maganda rin at kayumanggi. Sumabay silang sumalo sa aming pagkain.

"Seǹor," pagtambad ng isa pang alipin kay Tiyo Graciano. " May panauhin po kayo,"

"Sino iyan, Magda?" tanong ni Tiyo Graciano sa kanya na habang kumakain. "Si Seǹor Agapito po," sagot naman ng aliping si Magda. "Papasukin mo, Magda. Susunod ako," pag-utos ni tiyo sa kanya. Susunod na sana si Magda sa inutos ng aking tiyuhin nang gumitla ang panauhin sa comador.

"Hindi na kailangan iyan, kaibigan," wika ng lalaking panauhin sa amin nang gumitla ito. Tumayo agad si Tiyo Graciano upang puntahan ang kanyang panauhin. "Pitoy!" pagbati nito sa kaibigan. Inakbayan naman ito ni tiyo.

" Matagal ka nang hindi bumibisita rito. Ano ba ang pinagkakaabalahan mo?" anya ng aking tiyuhin sa bisita. "Ay, naku, Ciano, galing akong Tsina. Kararating ko lang noong isang araw," sagot naman ng panauhin sa kanya.

"Naging abala maging Instik upang lumago ang negosyo," biro pa nito na agad namang tinawanan ni Tiyo Graciano.

"Halika, sabayan mo kami sa aming salo-salo," pag-anyaya ni tiyo sa matandang lalaki. " Sinalubong namin ang pagdating ng anak ni Auring,"

"Anak ni Aurora?" tanong nito bigla nang malaman iyon.

"Oo, Pitoy, nandito iyong anak na babae ni Auring na galing Italya," sagot naman ni Tiyo Ciano. " Um, Carmela," pagtawag naman ng aking tiyuhin sa akin. Agad akong tumayo at nagtungo sa kanila.

"Magandang araw sa iyo, Seǹor. Ako po si Carmela Salvanza y Agoncillo, ikinagagalak ko pong makilala ka," pagpapakilala ko sa panauhin. Inabot ko ang aking kanang kamay sa kanya nama'y hinalikan niya ito.

"Magandang araw rin sa iyo, Seǹorita. Ako si Agapito Ramirez y Quintos, natutuwa rin akong makilala ka," anya ng panauhin sa akin. "Buenvenido y Santa Barbara, Senorita!," pagbati niya ng maligayang pagdating sa akin sa wikang Kastila.

"Gracias," pasalamat ko naman sa wikang Kastila.

May katandaan na ang lalaking panauhin. Ngunit kong ano man ang katandaan ng kanyang mukha ay siya namang di makikita sa kanyang katawan. May kakisigan pa rin ito. Maputi, matangkad at matangos ang ilong gaya ng mga ibang Espanyol. Isa siyang insulares na negosyante kaya ganoon nalang ang kanyang bihasa sa pagsasalita ng wikang indiyo. Nakasuot siya ng mga katulad na kasuotan ng mga taga Europa. Nakabota at may hawak itong maliit na latigo na kalimitang ginagamit ng mga henete ng kabayo.

"Hindi ko alam na mayroon palang anak si Aurora na kasing ganda niya," anya niya sa akin. "Ganyan rin ang sinabi ko sa kanya, pagkarating niya rito," wika naman ni Tiyo Graciano na pinagalawahan ang sinabi ni Don Agapito.

"Nagkakilala na po ba tayo, Don Agapito?" tanong ko bigla kay Senor Agapito. Naitanong ko iyon sa kanya dahil ang mukha niya'y parang nakita ko na sa aking pinalalagian noon.

"Aking batid ay hindi pa, Senorita. Ang kagandahan mo ay bago pa sa aking paningin." sagot naman ni Don Agapito. "Baka nasampit lamang ng iyong ina ang kanyang pangalan, Carmela, kaya baka naringgan mo lang ito sa kanya. Matalik na magkaibigan ang iyong ina at si Agapito noon," anya ni Tiyo Graciano sa akin.

"Baka ng ay tama ang iyong tiyuhin, senorita. Baka ay natukoy lamang ako ng iyong ina sa iyo,"

"Batid ko nga po ay marahil, senor," ani ko kay Don Agapito. Ipinakita lamang ng Don ang kanyang ngiti sa akin. "Kuhang kuha mo ang ngiti at mga mata ng iyong ina, Carmela," wika niya. "Maraming salamat, senor. Batid ko rin po ang mga bagay na iyan  na inayon ni Tiyo Graciano," ani ko naman sa kanya.

Matapos nang aming usapang iyon ay isinalin ni Don Agapito ang kanyang tingin muli sa aking tiyuhin.

"Um, Ciano," anya niya kay Tiyo Graciano. "May isang bagay akong nais sabihin sa iyo kaya ay naparito ako,"

"Ano iyon, Pitoy?"

"Gusto ko sanang imbitahin at aanyayahin ang iyong buong pamilya sa aming piging sa makalawang araw. Ipagdidiriwang namin ang ika singkwentang taon ng aming pagawaan," sagot ni Don Agapito kay Tiyo Graciano.

"Magandang pagkakataon iyan, Pitoy!," bulalas ng aking tiyuhin sa imbitasyon ng panauhin. " Asahan mong kami ay dadalo sa pagdiriwang na iyan,"

"Masaya kong malaman iyan, Ciano. Talaga ay aasahan ko ang pagdalo ninyu. Hindi ka dapat mawala sa mahalagang piging na ito," wika ni Don Agapito. "Ganoon pa man ay yaon lamang ang aking pinunta rito. Ninais ko lamang na ako mismo ang mag-aanyaya upang makadalo kayo nang iyong pamilya,"

"Kung ganoon, Pitoy, salamat sa pag-iimbita mo sa amin," pasalamat naman ng aking tiyuhin. "Hindi kita bibiguing dadaluhin,"

"Asahan ko iyan, Ciano," anya ni Don Agapito. "Siya sige, yaon lamang ang aking gustong sabihin. Aalis na ako at pupunta pa ako ng bayan," pagpapaalam ng panauhin sa aking tiyuhin.

"Paalam sa inyu,"

"Nawa'y mag-ingat ka po, Don Agapito," ani ko sa kanya bilang pagpapaalam. "Paalam sa iyo, senorita," pagpapaalam rin niya sa akin at muli ay hinalikan ang aking kamay.

Sinamahan siya ni Tiyo Graciano patungo sa silong ng bahay. Sakay ang kanyang dalang kabayo, umalis ang aking nakilalang senyor patungong bayan.