Magkasabay kaming napatayo ni Tita Hyacinth mula sa pagkakaupo at agad na pinanood si Mama na lumapit sa gawi namin.
Ramdam ko ang panlalaki ng mga mata ko nang makita ko ang tila nagagalit na mga mata ni Mama at para bang handang sumugod sa gawi namin ni Tita Hyacinth. Bakas ang panggigigil sa mga yapak nito at na hindi ko magawang mahinuha ang ekspresyon na ipinapakita nito sa aming dalawa ngayon.
Saglit kong ninakawan ng tingin si Tita Hyacinth nang marinig ko itong bumuntong-hininga habang pinapanood sa paglalakad patungo sa gawi namin si Mama.
“She's the reason, Kimberly,” ani nito.
Kunot-noo akong lumingon sa kanya at tila ba handa nang magtanong sa kung ano nga ba ang sinabi nito. Wala rin naman akong lakas ng loob na magtanong dahil pakiramdam ko ay labas ako sa kung ano man ang problema niya.
Hindi naman sa sinasabi kong wala akong pakialam kung may pinagdaraanan nga ba siyang problema, pero bakit gano'n?
Gusto ko
Patayin? Sinong papatayin ni Mama?Nang dahil sa sinabi niyang iyon ay hindi ko na naramdamang panawan ng antok. Para bang sa tuwing maaalala ko kung gaano niyang binanggit nang may diin ang katagang iyon ay mas lalo lamang gumugulo ang isip ko.Natatakot ako sa totoo lang. Para bang sa isang maling galaw ko ay may posibilidad na mawalan ako ng buhay.Para bang sa isang maling galaw ko sa harap ni Mama ay may posibilidad na masaktan niya ako.Para bang natatakot ako na may magawa siyang labag sa batas at kapalit no'n ay ang buhay ko. Hindi ko alam pero naninikip ang dibdib ko. Para bang nahihirapan ako sa paghinga sa tuwing maalala ko kung gaanong kapait ang boses niya.Magagawa niyang pumatay ng buhay ng isang inosenteng bata para lang sa buhay ng isang batang wala na sa tabi niya? Magagawa niyang manakit upang maghiganti? Magagawa niyang makapatay para lang sa buhay ng kanyang anak?At ano ang sinasabi niyang pinatay ni Tita Hyacinth ang a
Wala sa sarili kong tinahak ang daan pauwi. Wala akong ibang dala bukod sa bisikletang kanina ko pa hinihila magmula sa bahay nila, at ang sarili kong tila ba nawala sa ulirat nang dahil sa balita ni Aling Imelda.Lumipat? Lumipat siya nang walang paalam?Sa Mindoro?Hindi magagawa ni Klaude sa 'kin ito. Bahagya akong natawa at naawa para sa sarili ko. Umasa ako sa pangako niya kahit na alam kong wala naman talaga akong dapat na asahan. Kasalanan ko dahil nagawa kong umasa sa wala. Umasa ako sa isang pangakong hindi ko alam na medyo malayo pala sa reyalidad.Mindoro? Huh?At nangako pa siya na makakauwi siyang mag-isa? Na magagawa niyang makauwi nang hindi man lang nagpapaalam sa mga magulang niya? Na magagawa niyang bumalik kahit na hindi siya gano'n kapamilyar sa isang lugar?Really, Klaude?Okay lang naman sa 'kin kung hindi ka mangako. Magagawa ko namang intindihin ang rason mo. Pero 'yung magsinungaling ka at paasahin mo ako na m
Marahan akong naglakad patungo sa direksyon ni Bryan. Habang naglalakad palapit sa kanya ay hindi ko maiwasang pagmasdan ang postura ng katawan niyang nakadantay sa barandilya habang abala sa pagtitipa sa cellphone nito.Kilala siya sa campus na papasukan ko bilang isa sa mga pinakasikat na varsity ng campus. Magaling siya sa pagpasa ng bola at minsan ko na rin naman siyang nakitang naglaro. Magaling nga siya.Sa tuwing siya ang inaalok na sumama sa isang game ay palaging nananalo ang team na nag-imbita sa kanya. Hindi ko alam, pero masasabi kong malaki ang impluwensya ni Bryan para sa mga kalaro niya. May umabot pa sa puntong kinilala siya ng lahat bilang isa sa mga tanyag na manlalaro sa campus na papasukan ko.Maraming nagkakagusto sa kanya, hindi lang dahil sa galing niya sa paglalaro kundi dahil na rin siguro sa angkop nitong kakisigan. Aaminin kong hindi magiging sapat kung ikukumpara ko ang sarili ko sa kanya.Dalawang taon ang agwat niya sa 'kin.
Unang araw ng klase, sarcastic agad.Unang kita ko pa lang sa kanya, alam kong may problema na siya sa mundo.Sa paraan ng pagkakatitig niya sa 'kin ay para bang malalim ang galit nito. Wala naman akong ibang matandaang may nakagalit ako. Ni hindi ko nga siya kilala, pero kung makalukot siya ng mukha sa tuwing magkakatinginan kaming dalawa, para bang naiirita na siya. Wala naman akong ginagawa sa kanya, ni hindi ko nga siya pinapansin sa tuwing magkakasalubong kaming dalawa sa iisang daan.“Ang laki yata ng problema ng kaibigan niyo sa 'kin,” bulong ko kay Sofia nang matanawan ko sa malayo si Biguel na abala sa paglalaro kasama ng mga kaibigan niya.Kasama sa try-out si Bryan at kasalukuyan siya ngayong nasa bench upang magpahinga. Tila ba nalibang naman ako sa panonood kay Biguel na ngayon ay seryosong naglalaro.Nakalabi ko siyang pinagmamasdan. Hindi rin nakatakas sa paningin ko ang magulo at maitim nitong buhok na nakakapagpadagdag
Inabot sa 'kin ni Mama ang isang papel na nakarolyo. Sa halip na tanggapin ko ito ay kunot-noo ko pa muna siyang pinagmasdan na malungkot niyang nginitian.“Susunod ako, Kimberly. H'wag kang mag-alala,” matamis na ngiti niya.Dahan-dahan kong inabot ang nakarolyong papel bago siya muling binalingan ng kuryosong tingin.Hindi ko alam kung magtatampo ba ako sa kanya o maiintindihan ko na lang ang desisyon niya.Dalawang taon pagkatapos maghiwalay ng landas naming dalawa ni Klaude, hindi ko inaasahan na lilipat kami ng bahay. Buo ang loob ko na magagawa pa akong balikan ni Klaude sa dati naming bahay, pero lumipas ang ilang linggo nang hindi na siya muling nagpakita.Labag man sa loob ko ang desisyon ng mga magulang ko, wala rin naman akong nagawa kundi ang sumunod. Hindi rin naman sila kumbinsido na may iba pa akong hinihintay at mukha namang wala silang pakialam sa opinyon ko. Ayoko rin namang maiwang mag-isa sa iisang lugar habang naghi
Hindi ako pinatahimik ng utak ko nang dahil sa insidenteng iyon. Maging sa pagtulog ay bitbit ko ang isiping iyon, kaya naman hindi na rin ako magtataka kung magmukha man akong sabog sa klase mamayang umaga. Tila ba dinamay ko rin ang isa sa mga kaibigan ni Bryan dahil pasado alas tres na nang maisipan kong tumawag sa numero ni Yohan upang magtanong sana. “What?” asik niyang panimula sa kabilang linya. Bahagyang napataas ang kaliwang kilay ko nang dahil sa pagsagot niya. Hindi naman ako nawindang sa tono ng pananalita niya. Bahagya lang akong nagtaka sa sarili ko dahil umaasa ako na hindi niya magagawang sagutin ang tawag ko dahil masyado pang maaga. Ni hindi pa nga sumisikat ang haring araw pero gising na siya. Ano kayang ginagawa niya bago pa man ako tumawag? May ginagawa ba siya at nagawa kong maabala ang pagsisiyesta niya? “Bakit gising ka pa?” tanong ko. Rinig ko mula sa kabilang linya ang pag-ayos niya mula sa pagkakahiga at magi
Pinanood ko ang paulit-ulit na pagtingin ni Klaude sa leeg ko kung saan nakasuot ang heart-shaped necklace na iniregalo niya sa 'kin sa birthday ko no'ng nakaraang linggo.“Bakit ba titig na titig ka sa kwintas ko?” reklamo ko kahit na natatawa na dahil mukha siyang seryoso sa pagtitig sa leeg ko. “Tigilan mo na nga 'yan,” dagdag ko pa bago muling yumuko at nagpatuloy sa ginagawa ko.Nagpatuloy ako sa pagsusulat sa ibabaw ng desk at sa halip na komprontahin si Klaude sa paninitig niya ay nilibang ko na lang ang sarili ko sa pagguhit.Bakante ang oras namin ngayon, at maswerte namang ito na ang panghuling klase namin ngayong hapon para sa araw na ito. Naghihintay na lang kami ng oras upang ganap nang matapos ang oras ng pagpasok namin para sa araw na ito.Habang tumatagal ang pagguhit ko sa papel ay mas lalo ring tumatagal at lumalalim ang paninitig ni Klaude sa 'kin— sa necklace na nasa leeg ko. Nang dahil sa kawalan ko ng ku
Ramdam ko ang paninitig ni Tita Hyacinth sa mga iginuguhit kong bahay sa sketchpad. Hindi ko tuloy alam kung titigil ba ako o magpapatuloy sa ginagawa ko dahil ang bawat paninitig niya sa kilos ko ay tila ba naghahatid ng asiwa para sa 'kin. Bawat guhit ko, alam kong nananonood siya. Nang magkaroon ako ng pagkakataong huminto at balingan siya ng tingin ay isang malungkot na ngiti ang iginawad niya sa 'kin na ikinakunot ng noo ko.“Naaasiwa ako sa titig mo, Tita,” puna ko na tinawanan niya 'di kalaunan.“Natutuwa lang ako sa 'yo,” aniya na hindi ko na pinansin at nagpatuloy na lang sa pagsusukat. “Hindi ko alam na marunong ka pa lang mag-drawing, Hershey,” she added.Nang sandaling balingan ko siya ng seryosong tingin ay nanatili lang ang titig nito sa iginuguhit ko. Bakas sa mga mata niya ang matinding paghanga na natitiyak kong ngayon ko lang nakita.Sa halos labing apat na taon kong pagkakakilala sa kanya, ngayo
Pinanood kong lumapit si Daddy sa himlayan kung saan nakahiga si Mama kasama ni Tita Amanda. Bakas ang panlalambot sa paglalakad ni Daddy habang si Chloe naman ay tila ba inosenteng sumusunod at tumatalon-talon lang sa paglalakad kasama ni Daddy.Wala akong nagawa kundi ang malungkot na mangiti sa sarili ko habang pinagmamasdan silang dalawa sa pagtutulos ng kandila at paglalagay ng bulaklak na pasalubong pa nila galing sa States.Dalawang buwan pagkatapos mawala ni Mama, nagdesisyon si Daddy na umalis at magpalamig muna sa States kasama ni Chloe. Sinubukan niya akong imbitahang sumama sa kanila ngunit nagdesisyon lang akong manatili rito sa Pilipinas upang abalahin ang sarili ko sa pagtatrabaho, at nang sa gano'n ay malihis ko ang pangungulila ko sa ibang bagay sa halip na maisip ko ang pagkawala ni Mama.“Mukhang okay na sila ngayon,” pabulong na ani ni Klaude sa gilid ko na katulad ko ay pinagmamasdan din si Daddy at si Chloe na ngayon ay ta
Ramdam ko ang panginginig ng mga kalamanan ko nang dahil sa ipinadalang mensahe ni Daddy. Ilang sandali lang ay agad nang nagsibagsakan ang mga luha sa gilid ng mata ko, lalo na sa tuwing maaalala ko ang mga dugong nagkalat sa skyway kanina.Posible bang sa kanila ang mga dugo na 'yon?“Bilisan mo ang pagmamaneho, Klaude!” sigaw ko sa kanya.Ilang minuto na kasi ang nakalipas simula nang makarating kami sa The Coastal pero magpahanggang ngayon ay naririto pa rin kami sa skyway at tila ba naghihintay na naman ng pag-usad ng mabagal na trapiko na dulot ng aksidente kanina.Panay na ang busina ni Klaude sa harapan na tila ba sinasabi nito sa mga sasakyang nasa harapan na bigyan kami ng sapat na daan upang makaalis sa napakabagal na usad ng trapiko— na hindi man lang pinapansin ng mga sasakyang nasa unahan namin.“Ano ba Klaude, dalian mo—”“Can you please calm down—”“How can I
Isang napakahigpit na yakap ang iginawad niya sa 'kin nang sandaling makita niya akong nakatayo sa gilid ng pool at abala sa pagtulong kay Manang sa pagtatanggal ng mga dahon na nagkalat sa tubig nito.Kung hindi lang naging matatag ang pagkakatayo ko ay may posibilidad na bumagsak kami sa tubig nang dahil sa ginawa niyang pagtalon sa likod ko. Sa halip na magalit at mairita sa ginawa niya ay bahagya na lang akong natawa sa panggugulat ni Mama.“Breakfast is ready, Baby,” ani niya bago humalik sa pisngi ko na bahagya ko pang kinatawa.“May kailangan ka ba, Ma?”Bahagya siyang napanguso sa biro ko bago natatawang umiling na tinawanan ko rin 'di kalaunan. “Porque ba naglambing ako nang ganito, may kailangan na kaagad?”Pagkatapos nang pag-uusap namin no'ng nakaraang linggo ay tila ba nagkaroon siya ng pag-asang lumaban sa trangkasong dumapo sa kanya. Hindi ko alam kung anong nangyari, pero natitiyak ko na ang ginaw
Kahit na ubusin ko ang oras sa kakadikit kay Mama, kahit na ubusin ko ang natitira kong oras sa pakikipaglaro kay Chloe, kahit na ilang beses ko pang tulungan si Daddy sa duty niya— kulang ang lahat ng iyon upang mabawi ko ang mga oras na nasayang ko sa nagdaang panahon na hindi ko sila nagawang makasama.Ilang beses ko mang ulitin sa sarili ko na mapapantayan ko ang pagkukulang ko bilang anak sa mga magulang ko, hindi ko rin maipagkakaila na kulang ang lahat ng iyon upang makabawi ako sa mga naging kasalanan ko sa kanila.Minsan ay nakakaramdam ako ng pagkabalisa sa sarili ko nang dahil sa mga bagay na nagpapabagabag sa isip ko sa tuwing ipipikit ko ang mga mata ko. Isa itong kumpol ng mga tanong na hindi ko naman magawang masagot sa isang simpleng salita lang. May pagkakataon naman akong magtanong kay Mama pero...Mas pipiliin ko pa bang linawin ang lahat ng hindi ko maintindihan, sa halip na gugulin ko na lang ang oras ko sa pagbawi sa mga kakulangan ko
Inubos namin ang natitira naming sandali sa paghahabol sa mga oras na sinayang ko. Kung alam ko lang na sa ganito pala hahantong ang lahat, sana pala ay no'ng una pa lang ay nagdesisyon na akong pumanhik sa kwarto nila Daddy at nang sa gano'n ay magawa ko nang maghalungkat ng mga gamit nila upang magawa ko nang malaman ang totoo.Kung bakit ba kasi ay hindi ako nag-iisip?Nang dahil sa kawalan ko ng tiwala sa mga taong nakakasama ko sa iisang bahay ay marami akong nasayang na panahon. Kung bibigyan man ako ng kahilingan ng Diyos sa kaarawan ko, baka sakaling hilingin ko na sana ay muli akong ibalik sa kabataan ko at nang sa gano'n ay mabawi ko ang lahat ng oras ko para sa kanya na nagawa kong sayangin sa ibang tao.Maituturing ko nga bang sayang ang lahat ng paghihirap sa pagpapalaki sa 'kin ni Tita Amanda, kung naging mabuti naman ako sa mga kamay niya? Ayoko rin namang matawag na walang utang na loob kung ipagsisigawan ko man ang bagay na iyon sa harap ng iban
Kunot-noo kong pinagmasdan ang mga litratong tumambad sa paningin ko. Halos lahat ng mga litratong natagpuan ko sa berdeng envelope ay puro litrato ko no'ng maliit ko.Muli kong pinasadahan ng tingin ang pangalang nakasulat sa likod ng envelope at tila ba nalukot ang mukha ko nang muli ko na namang mabasa ang pangalan na madalas nilang itawag sa 'kin.“Bakit Renee Hershey ang nakalagay rito?” reklamo kong bulong sa sarili habang pinagmamasdan ang sulat na iyon.Sa ibaba ng pangalan ko ay may nakalakip ding address ng siyudad sa Dubai— at hindi ko lubos na maintindihan kung bakit may ganito pa gayong wala naman akong kakilala at kamag-anak na maaari nilang pagdalhan ng mga larawan ko no'ng maliit pa ako sa lugar na 'yon.Sa halip na pagtuunan ito ng pansin ay naisipan ko na lang na ibaling ang atensyon ko sa mga larawang nakakubli sa loob. Prente ko itong inilabas sa envelope at kagat-labing pinagmasdan.Medyo luma na ang mga litra
Lumipas ang maraming linggo at naging maayos naman ang lahat. Matiwasay ko ring naibalita sa mga kaibigan ko na ang dating lalaking inaaway-away ko lang no'ng umpisa ay boyfriend at minamahal ko na ngayon.Gaya ng inaasahan ay kabi-kabila na naman ang pang-aasar sa 'ming dalawa ni Yohan na ngayon ay paulit-ulit na 'kong inaapi at iniinsulto. Hindi ko na rin siya nagawang pigilan nang nadulas niyang sabihin kay Klaude kung paano akong kapursigidong naghihintay sa labas ng campus, no'ng junior highschool student pa lang kami, kay Klaude sa tuwing sasapit ang umaga.Wala tuloy akong nagawa kundi ang mag-iwas ng tingin sa tuwing makikita kong bumaling sa gawi ko si Klaude nang nakanguso at bakas sa mukha niya ang pang-aasar na nagpapapula sa kabuuan ng mukha ko.“Maagang pumapasok 'yan sa campus. Palagi ngang idinadahilan 'yung payong—”“Tumigil ka na nga sa mga pag-iimbento mo, Yohan,” reklamo ko na animong nahihiya na tinawanan
Ramdam ko ang paglapat sa ibabaw ng poster na nasa ulo ko ang brasong pamilyar sa paningin ko. Tila ba tinakpan nito ang kaisa-isang litrato na nagpapatunay na siya nga ang lalaking hinahanap ko nang napakatagal na panahon.Sa halip na makaramdam ng saya ay pait ang naramdamam ko, lalo na nang marinig ko ang boses nitong nakasanayan ko na sa bago niyang katauhan.Hindi ko alam kung matutuwa ba ako. Tila ba nakaramdam ako ng pait sa sarili ko nang mapag-alaman kong iisa lang sila.All this time, niloko ako at binilog ng lalaking pinagkatiwalaan ko rin ng ilang taon. Pagkatapos niyang ituro ang address ng inuupuahan kong apartment kay Tita Hyacinth ay naririto na siya ngayon sa likuran ko at tila ba proud pa sa sarili niyang nakatayo na ngayon sa likuran ko.Proud ka sa sarili mo dahil sa napakatagal na panahon ay naririto ka na sa tabi ko, o proud ka dahil nagawa mo na namang mapaikot ang kaisa-isang babaeng nagtiwala sa 'yo.Umasa ako na hindi ko n
Naging maayos namang kasama si Tita Hyacinth sa iisang bahay. Madalas niyang ibigay sa 'kin ang mga bagay na never ko namang hiniling sa kanya. Kusa niyang ibinibigay sa 'kin ang mga pangangailangan kong tanggihan ko man sa kanya ay pilit niya pa ring isisiksik sa 'kin kahit na ayoko.“Minsan lang ako kung magbigay sa 'yo, Hershey,” nakamangol niyang ani na lihim kong inirapan.“Hindi ko kailangan n'yan dahil marami ako n'yan,” angil ko sa kanya bago muling itinulak sa kanya ang karton ng gatas na kabibili niya lang kanina sa supermarket.Yes, kahon ng gatas.Hindi ko alam kung anong problema niya. Hindi ko rin naman magawang matanong sa kanya kung bakit na lang siya ganito kung kumilos sa harapan ko. Ni minsan ay hindi ko naman ipinakita sa kanyang tinatanggap ko na siya.Oo, tinanggap ko na ang kapatid ko sa ama, pero hindi naman ibig sabihin no'n na madali ko na silang mapapatawad ni Daddy. Hanggang ngayon ay naririto pa