KABANATA 2

"Do you think conscience is part of ethics?" Sinulat ko sa white board ang salitang conscience.

It is very obvious, but I want them to read this, and put it in their minds.

Lumibot ang tingin ko at nakitang nagtaas ng kamay si Anne.

"Okay Anne, share your thoughts."

Tumayo ito at binaba nang bahagya ang uniform niyang bahagyang nalukot.

"Ma'am, of course. Obvious naman po na ang konsenysa ay parte ng ethics. You shouldn't ask the obvious, Ma'am."

Hindi nakatakas sa mata ko ang pag-ingos nito at pag-ikot ng mga mata.

Naningkit nang bahagya ang mga mata ko at naghintay ng reaksyon mula sa mga kaklase niya ngunit tahimik ang paligid at walang nagsalita.

Dumukwang ako sa mesa at tinitigan siya sa mata.

"Did you feel the conscience... now?" Hindi ako kumurap na nakapagpaatras ng dila niya.

I arched my brow and patiently waited for her answer, but nothing came. She felt the conscience. Maybe?

Umayos ako nang tayo at lumibot ulit ang tingin ko.

"Ma'am, can I share?"

Nalingunan ko si Marjorie na nakataas ang isang kamay. Tumango ako sa kanya at agad naman siyang tumayo.

"Yes, Ma'am. Conscience is part of ethics. Ito po ay natural na sa isang tao. Nasusubukan ang konsensya sa tuwing ikaw ay may nagagawang mali. Hindi po maiiwasang magkamali dahil wala namang perpektong tao. Naitatama nga lamang po ito kapag ginawa mo ang sinasabi ng konsensya mo. If your conscience wants you to say sorry, then say sorry. We are born with it, ewan ko na lang po sa iba na malabo ang konsensya."

May pumalakpak na isa, natigil nga lamang ito agad. Liningon ko pa siya at nakitang nakatingin ito kay Anne na masama ang tingin sa kanya.

Tumikhim ako at binigyan ng tango at simpleng ngiti si Marjorie.

"Very well said, Miss Marjorie. Thank you! You may sit." Nilahad ko pa ang upuan niya.

Tumalima naman ito at nagpasalamat.

"I don't want to elaborate this much because I want you to discover more about how far can your conscience tolerates your bad behaviors." Tumigil ako at hinintay ang reaksyon nila.

Ang iba ay nagkatinginan pa at nagbulungan naman ang iba. Sa loob ko, natawa ako at pilit iyong pinigilan.

Alam ko naman na ayaw nila sa ganitong mga usapin. Maging ako rin noon ay iniiwasan ang mga ganitong tanong.

"Pwede po ba iyon, Ma'am?" tanong ng isa. Napakamot pa ito sa ulo.

"Yes! You can share your experiences. I'll give you time, don't worry. Let me know it next week, but we still have another lesson tomorrow."

I dismissed them. Agad akong dumiretso sa faculty at tulad kahapon ay dinatnan ko si Ma'am Jasmine na nakaupo na naman sa mesa ni Rico.

Walang pagdadalawang isip na linapitan ko siya. Nangunot pa ang noo ko matapos ko siyang maabutan na binabasa niya ang librong kulay pula.

"Hi, Ma'am!" masiglang bati ko na kinalaki ng mga mata niya.

Agad niyang sinara ang libro at mabilis na pinasok sa drawer ng mesa ni Rico.

Mas lalong kumunot ang noo ko. Ako nga na girlfriend niya, hindi pinapakialaman ang gamit niya sa mesa at drawer pero siya na co-teacher lang ay malayang galawin ang gamit niya?

"Ano, Ma'am Frey, n-akibasa l-ang ako u-lit." Kumumpas pa ang kamay nito at hindi makatingin sa akin.

"Kita ko nga," labas sa ilong na sabi ko. "Nagpaalam ka ba kay Rico?"

Natigil ito sa galaw niya at natahimik. Nang lingunin niya ako ay hindi na natataranta ang tingin niya. Halata doon ang pagmamalaki at kung anong kayabangan.

"Yes, Ma'am. Pinayagan naman niya ako."

Tumikwas ang kilay ko. Pinayagan siya ni Rico?

Tinitigan ko siya at mukhang nagsasabi naman siya ng totoo.

"Nga pala, baka gusto mong sumama sa night out this saturday? Bar lang saglit, relax dahil nakaka-stress 'yong exam week, Ma'am," dagdag pa niya.

Lumayo ito sa mesa at lumapit sa mesa niya, may kinuha siyang maliit na papel at inabot iyon sa akin.

Napatagal doon ang titig ko bago kinuha, "Pag-iisipan ko."

Logo ng kilalang bar ang nandoon, isang imbitasyon para sa anniversary nila.

Starry Bar and Grill.

"Sama ka na, Ma'am. Sasama rin naman si Sir Rico. Ano lang 'yan, kaunting chill lang. No hard drinks naman tayo. Tsaka nasa probinsya naman parents mo kaya ayos lang 'yan. Walang bantay." Ngumiti pa siya na tumagilid nang makitang hindi ako nakangiti.

Gusto ba niyang sumuway ako para lang sa pagba-bar?

Napailing ako at iniwan siya roon. Naglakad ako pabalik sa area ko. Malayo pa lang ay nakakita na ako ng isang box na hindi kalakihan. May tatak ng brand ng buko pie, Sev Coco Pie ang nakalagay. Ito iyong brand ng buko pie ng canteen sa school.

Sino'ng nagbigay?

"Ma'am Tan! sino pong naglagay nito dito?" tinanong ko ang may edad na ethics teacher din.

Katabi ko siyang mesa at mukhang kanina pa siya nandito.

"Hindi ko alam, Ma'am Frey. Baka si Sir Rico. Ayiieee," tinukso pa ako nito na kinangiwi ko.

Sino pa ba'ng iniisip mong magbibigay sa'yo? Si Rico lang naman ang boyfriend mo Frey!

Pinagkibit-balikat ko na lang at inayos na lang iyon sa gilid. Kinain habang nag-aayos ng mga data ko. Nag-i-input ng mga scores ng mga estudyante at automatic na lumalabas ang grades nila. Pero hindi pa 'yong final dahil hindi ko pa tapos ma-check ang exam papers nila.

"Ma'am Tan, punta muna akong canteen. May papabili ka?"

Umiling ito kaya naman agad akong dumiretso sa Canteen.

Sa pinto pa lang ay tinatanaw ko na ang counter. Iyong medyo batang tindera ang nandoon at wala ang lalaki.

Bakit mo ba hinahanap, Frey! Buko pie lang ang pipilahan, hindi ang lalaki!

Sumunod ako sa pila at naghintay matapos ang limang estudyante sa harapan ko.

"Hi, Ma'am! Ano'ng sa'yo?" Ngumiti pa siya nang malawak at hinintay ang sagot ko.

"Isang chocolate drink na lang at bottled water." Tumalima ito at agad na binalot ang orders ko.

"Heto na po, Ma'am." Inaabot niya iyon ngunit hindi ko agad kinuha.

Binabagabag pa rin ako ng isang box na buko pie. And so, I asked.

"Miss, 'yong buko pie ba na bigay sa akin ay galing sa inyo?" tinanong ko ang gumugulo sa isipan ko.

Kung hindi sa kanila ay baka nga kay Rico galing iyon.

Napanguso siya at napatingin sa itaas, marahil inaalala ang ginawa niya simula kanina. Nang lingunin niya ako ay may pagpapasensya ang tingin niya.

"Hindi po, Ma'am. Wala naman pong event ngayon kaya wala pong free buko pie. Baka po galing sa boyfriend ninyo," may tukso pa ang pagbigkas nito na kinangiti ko lang.

Nagpasalamat ako sa kanya at bumalik na sa faculty.

Siguro ay binili iyon ni Rico dahil kahapon ay hindi niya ako naibili. Pinagsawalang bahala ko at kinain na lamang iyon, binigay ko pa ang kalahati kay Ma'am Tan.

"Mga Ma'ams, Over time daw gusto niyo? Kailangan na kasing matapos ang mga grades ng mga bata," ang head teacher namin, ngumiwi rin ito at mukhang pinal na ang desisyon.

"Ma'am, hindi po ba pweding sa bahay na lang gawin?" si Ma'am Tan na hindi nakatiis at nagtanong.

Sa akin ay ayos lang ngunit sa mga nanay na at may mga anak ay kailangan talaga nilang makauwi.

"Porket ba private tayo ay pwede ang magpa-over time, Ma'am?" si Ma'am Jasmine na nakakrus ang mga braso sa harap ng dibdib niya.

Kumibit balikat lamang ang head teacher namin bago tumalikod. Kapag ganoon ay wala kaming magagawa kundi sumunod.

Wala naman akong kasama sa apartment kaya okay lang na gabihin.

"Ma'am Tan, doon ko na lang sa store gagawin ito."

Tumango ang guro at hinayaan akong dalhin ang gamit ko. Liningon ko pa sa mesa si Rico ngunit wala ito.

Hindi ko alam kung bukas pa ang tindahan dahil pagabi na rin at wala na ang mga estudyante. Tinanaw ko ito at natuwa na bukas pa at may ilaw pa. Maaaring over time din sila dahil over time kaming mga guro rito, o sadyang hindi pa sila nagsasara.

"Hanggang ano'ng oras kayo?" tinanong ko ang tindera kanina na nagpupunas ng counter.

Tumigil ito bago lumingon sa isang pintuan papasok sa area nila. Agad din namang humarap sa akin.

"Hanggang matapos po kayo, Ma'am." Ngumiti pa siya bago nagpatuloy sa ginagawa.

Inayos ko ang mga gamit ko sa dulong mesa at binuksan ang laptop na dala ko. Hindi ko alam kung matatapos ko ito ngayon pero mas magandang may magawa man lang ako kahit kaunti.

Umilaw ang telepono ko at nakitang tumatawag si Rico.

"Saan ka?" bungad na tanong ko.

Kanina pa siya wala sa loob at ngayon lang niya naisipang tumawag.

"Sorry, Babe! May meeting kami kanina ng mga athletes. Saan ka? Pupuntahan kita."

Bumuntong hininga ako at sinabing nasa store ako. Wala pa mang dalawang minuto ay nasa pinto na siya at diretso ang lakad patungo sa akin.

"Sorry." Humalik ito nang mabilis sa labi ko bago inayos ang gamit niya sa harapan ko.

Linabas din nito ang sariling laptop at nagtipa. Inabot din nito ang isang kamay ko na nakalapag lang sa mesa. Hinawakan niya iyon at hinaplos-haplos.

Gusto ko siyang tanungin kung siya ba ang nagbigay ng buko pie kaya lang ay baka isipin niyang may iba ako. And I want to avoid making a fight over it. Wala naman akong iba.

"Pwede ba akong matulog sa apartment mo?"

Kusang tumigil ang kamay kong may hawak na mouse at napatitig sa kanya. Hindi naman siya nakatingin sa akin ngunit alam kong seryoso siya.

Tumikhim ako at umisip ng dahilan para mapigilan siya sa gusto niya.

"Sa susunod na lang. Hindi pa ako handa."

Umangat ang tingin niya at naging matalim iyon. Agad nga lamang nagbago nang masalubong ang mga mata ko.

I sighed. May karapatan naman siyang magalit dahil ni minsan ay hindi pa siya naka-apak sa apartment ko. Ni minsan hindi ko pa siya naimbitang pumasok doon. At gaya ngayon, hindi ko pinaunlakan ang kagustuhan niyang matulog sa apartment ko.

"Sorry."

This time ako naman ang humingi ng pasensya. Kahit parents ko ay hindi siya kilala.

Tumango siya at binitiwan ang kamay ko. Napatitig ako sa kamay kong binitiwan niya. Mapait na napangiti at ramdam ko sumikip kong dibdib. Kasalanan ko naman kaya tatanggapin ko ang galit niya. Hindi pa ako handa sa gusto niya. Hindi pa.

Sa tingin ko ay hindi ko matatagalan ang nakikitang paglungkot niya kaya naman gusto kong umiwas.

"Sandali, Comfort room lang ako."

Hindi ko na siya hinintay na makasagot at agad na akong tumayo.

Magpapaalam sana akong makikigamit ng CR sa tinderang babae ngunit wala na ito sa counter. Dumiretso na lang ako sa banyo at kinilabutan pa nang maramdaman ang titig sa akin.

Pinanlalamigan ako sa tindi ng pagtitig.

Nilingon ko si Rico ngunit abala ito sa pagtitipa at hindi naman sa akin nakatingin. Nilingon ko rin ang paligid, ngunit wala naman. Baka naman guni-guni ko lang.

Binalewala ko at nagpatuloy sa banyo. Umihi lang ako at naghilamos ng mukha.

Napatitig pa ako sa salamin at napapaisip. Sigurado naman akong mahal ko si Rico ngunit hindi ko maipagkatiwala sa kanya ang kapalaran ng buhay ko.

I am very sure he is my end game. Iyon na ang nakatatak sa isipan ko. Sana lang ay makapaghintay siya hanggang sa kasal. And I'm hoping, he will soon ask for my hand. Sana nga.

Nanlaki ang mga mata ko nang bumukas ang pintuan ng banyo at pumasok na lang bigla si Rico. Sinandal ako sa parang counter na kaharap ng salamin. Matiim ang titig niya na nakapagpakaba sa akin.

"Kung hindi pwede sa apartment mo, dito na lang." Hinila nito ang buhok ko at pinilit akong halikan. Binuksan din nito ang butones ng blouse ko.

Gusto kong maiyak at hindi lubos maisip na magagawa niya sa akin ito. Nanginig ang mga tuhod ko at balak siyang sampalin ngunit nahawakan niya ang mga kamay ko at walang babalang hinalikan ang leeg ko.

Marahas at may pagmamadali ang ginagawad niyang halik doon.

Pinilig ko ang ulo ko at pilit siyang tinutulak. Ngunit hindi ako nagwawagi. Paglingon niya ay nagbabagang tingin ang binigay niya sa akin na lalong nagpakaba sa akin.

Marahas na dinaklot niya ang dibdib ko kahit na natatakpan iyon ng uniporme.

Nag-init ang sulok ng mga mata ko at nagdasal. Kung ito man ang kapalaran ko ay hindi ko matatanggap.

How can he do this to me?

Panatag ako na kaya niyang maghintay ngunit bakit tila wala siya sa sarili at uhaw.

Rico is not his self, today. Maybe, he is frustrated.

Nagkapag-asa ako nang matigil siya dahil sa mga malalakas na katok. Marahas niya akong binitiwan at tiningnan nang masama.

Nagpasalamat ako at hindi na humantong sa isang bangungot.

Pabalibag niyang binuksan ang pinto at tumambad sa paningin ko ang lalaking may berdeng mga mata. Napaatras ako at napayakap sa sariling katawan.

Naglandas ang tingin nito mula sa magulong buhok ko at nagtagal sa leeg ko pababa sa sira kong uniporme.

Nag-init ang mga pisngi ko at nahiya. Hindi ko alam kung anong iniisip niya at nangangamba na baka iyon ay panghuhusga.

Sa klase ng tingin niya ay hindi ko malaman kung paano tatakpan ang dibdib ko.

"Kung balak ninyong gawin dito, please lang huwag sa tindahan ko." Umiling ito at tinapunan ng masamang tingin si Rico.

"Ang cheap ng banyo mo, at hindi kumportable rito ang girlfriend ko," matalim na sagot ni Rico.

Pinasadahan pa nito ng tingin ang lalaki bago binangga ang balikat niya at iniwan ako doon.

Napayuko ako at hindi alam kung paano siya titingnan. Lalo kong niyakap ang katawan ko at hindi alam paano ako lalabas ng pinto. I felt faceless.

I sobbed a little. Nakahihiya man ngunit nagpapasalamat akong dumating siya.

Bahagyang nanlaki ang mga mata ko nang may bumagsak na itim na t-shirt sa braso ko. Liningon ko siya at tumambad sa mga mata ko ang magandang pangangatawan niya. Malaki at kitang-kita ang walong umbok niya sa tiyan.

"Your boyfriend is an asshole. How did you fell into that man?" Umiling ito bago ako iniwan sa banyo.

Hindi ko naman alam na sa gitna ng kabaitan ni Rico ay ganoon siya. Alam ko naman na may pangangailangan siya ngunit hindi ko iyon kayang basta na lang ibigay.

Umiling ako at sinuot ang t-shirt niya. Naamoy ko pa ang bango niyon nang dumaan ang damit sa ilong ko. Mabilis kong inayos ang buhok ko at nagmamadaling lumabas upang magpasalamat sana.

Natigil nga lamang at bumagal ang lakad ko nang makitang nakaharap ito sa tindera at kinukulong iyon sa pagitan ng isang mesa at ng counter.

Baka kaya hindi pa sila nagsasara ay dahil may hidden agenda pa sila.

Hindi ko na siya inabala at inayos na lamang ang mga gamit ko. Bago pa ako lumakad palayo ay sinulyapan ko pa sila. Wala na ang babae at siya na lamang ang naiwan. Hubad pa rin at mariin ang titig sa akin.

Napipirmi ang mga labi nito at nanatili pa ang mariing titig sa akin. Mukhang hinihintay akong lumapit na hindi ko ginawa. Sa susunod ko na lang sasabihin ang pasasalamat ko.

|Y_S|