WALA sa mood na sinundo ni Kalel si Mayumi sa condo unit nito. Alam na niya ang room number nito dahil sinabi na ni Sebastian ang details ng tirahan ng babae. Nag-doorbell siya. Kaagad na bumukas ang pinto at sumungaw ang napakagandang dilag. Ngumiti si Mayumi sa kaniya kaso fake iyon."Let's go," tipid niyang wika saka pinasadahan ng tingin mula paa hanggang ulo si Mayumi. Pumako ang mga mata niya sa mukha ni Mayumi. Simple at walang bahid na makeup pero maganda pa rin. "Wait, pumasok ka muna. Pina-finalize ko pa ang mga gamit ko. Don't worry mabilis lang 'to. Nakapag-ayos naman ako ng sarili ko. Kukunin ko na lang sa loob ang malita ko." Inilibot niya ang paningin sa loob ng unit ni Mayumi. Maganda at malinis. Simpleng blue, white and gray ang mga gamit. May isang malaking portrait ng babae ang nasa dingding. Sa isang lamesita ay may isang picture frame. Sa tantiya niya family picture ng pamilya nito.Naiinip na siya sa kahihintay kay Mayumi, sabi nito madali lang siya pero more
NAKARATING na sa Banaue, Ifugao sina Mayumi at Kalel. Nagcheck in sila sa isang kilalang hotel para sa mga turista. Maganda ang pagsalubong sa kanila ng mga staffs ng hotel pero ang hindi nila inaasahan na puno ng mga turista ngayon dahil sa kanilang kapistahan—ang Imbayah festival.Isang kuwarto lang ang binigay para sa kanilang dalawa kaya wala na silang ibang choice kundi magsasama na lang sa iisang room. "Pasensiya na po talaga ma'am and sir, sa linggo pa maraming bakante e, okay lang ba na magkasama muna kayo?"anang staff. Malapad ang ngiti nitong pinakawalan. "Sure, walang problema," si Mayumi ang sumagot dahil nababagot ang mukha ni Kalel. "Don't worry, okay lang basta may matulungan kami while nandito kami for one week.""Thank you ma'am, ipahahatid ko na po kayo sa butler. Thank you for choosing us."Ngumiti si Mayumi saka sumunod sa butler, napakaganda ng hotel, 'di mo aakalaing matatagpuan ito sa lugar. Classy at maaliwalas ang mga designs. At hindi mo na kailangan lumayo
MAAGANG nagising si Mayumi upang maghanda ng sarili para sa Imbayah festival. Nagsuot siya ng katutubong damit na bagay sa kaniya. "I'm excited," maikli niyang sabi saka naglagay ng kaunting makeup. Pinasadahan ang mukha sa malaking salamin, "perfect!"Lumabas na siya ng banyo at nakita niyang gising na si Kalel. Pinasadahan siya nito ng blankong tingin. Hindi man lang nagpakita ng paghanga sa kaniya. Nginitian niya nang fake ang lalaki. Bigla itong natauhan. Kalel clears his throat. "Ikaw lang ba ang aalis?"Kunot-noong napaharap muli si Mayumi sa lalaki. "Well, mas mabuting mag-isa kaysa may kasama akong masungit." Kinuha niya ang sling bag niyang nakalapag sa may folding bed niya. "Ayaw mo ba talagang magsaya sa festival? Sa pagkakaalam ko masaya 'yon at kailangan kong mag enjoy.""Puwede naman. Hindi ko na naman puwedeng suwayin si Dad. Tumawag sa akin kahapon.""Really? Paano niya nalaman na merong festival?" Medyo nagulat siya, pero naisip niyang ang mga taong kagaya nila ay
GUMALAW si Mayumi mula sa kaniyang higaan. Masarap ang pakiramdam niya, may mainit na nakayakap sa kaniyang beywang kaya nagmulat siya ng mga mata para i-check kung ano. Higit ang hiningang napamura siya sa kaniyang isipan. Magkatabi silang natulog ni Kalel sa kama at niyayakap siya ng lalaki. Napapangiwi siyang dahan-dahang inangat ang braso ni Kalel mula sa beywang niya, "tss, anong katangahan ito Yumi," usal niya. Nanlaki ang mga mata niya ng mas lalong sumiksik si Kalel sa kaniya. "Jusko, may nangyari ba sa amin? Hindi puwede," mariing kastigo niya sa sarili. "Kaloka, stop thinking about it Yumi. Walang nangyari, okay?" Kinapa niya ang sarili at wala namang naramdamang kakaiba bukod sa pamamanhid ng kaniyang ulo. Walang sinong dapat na sisihin kung may nangyari sa kaniya dahil ang lakas niyang uminom ng tapoy kaya na lasing siya ng husto. Ayaw niyang paawat sa pag-inom."Hmm," wika ni Kalel saka sumiksik pa lalo sa kaniyang tagiliran. Pilit niyang inilayo ang sarili sa lalaki.
MARAMI ang mga natutunan nina Mayumi at Kalel nang makausap nila ang isa sa mga katutubong si Manong Al. Kinuwento nito ang kasaysayan ng Ifugao, maging ang kultura at tradisyon ng lugar. Sinamahan sila nitong bumisita sa mga katutubong nayon na matatagpuan sa mismong lugar ng Lagud. "Nag enjoy ba kayo?" anito."Opo, maraming salamat Manong Al sa pagpaunlak sa amin dito sa inyong napakagandang lugar. Babalik ako ulit dito sa susunod.""Maraming salamat din ma'am dahil dito ninyo napiling magbisita." Sumama na rin ito sa pamamasyal nila sa mga rice terraces. Walang masyadong ginawa si Kalel maliban na lang sa kumuha siya ng mga litrato at video dahil si Mayumi ang nag-interview kay Manong Al, mabuti naman dahil game na game ito sa pagsagot ng mga katanungan niya. So far, satisfied sila sa naging outcome ng interview. Matapos ang mahabang lakarin at akyat sa mga kabundukan ay narating nila ang isa sa mga ipinagmamalaki ng lugar, ang kanilang rice terraces. Manghang-mangha si Mayumi
NAALIMPUNGATAN si Kalel ng kinutusan siya ni Mayumi. Nakapameywang ito sa harapan niya. Naiinip siyang bumangon."Ano ba ang ginagawa mo?" nanlalaki ang mga mata niyang tinitigan si Mayumi na napapairap sa harapan niya. "Ako ang sagutin mo, bakit magkatabi na naman tayo nang magising ako? Kagabi kinuha mo naman ang kumot ko ah. May binabalak ka ba sa 'kin?" Dinuro-duro pa siya ni Mayumi. "What? Hell no! Asa ka pa Mayumi, kahit nag-iisa ka na lang na babae sa buong mundo, tandaan mo hindi kita papatulan.""Kuno?" Tumawa siya ng pagak. "Huwag kang magsalita ng patapos," sagot niya saka mas lumapit kay Kalel na nakatayo na sa harapan niya. "Eh, ano ang ginagawa mo sa tabi ko kung ganun? Na…huwag mong sabihin na nag sleepwalk ka at tumabi ka sa akin?" pang-aasar pa siya. "Mga babae talaga, mahilig mag bintang," wika niya saka napapailing. "Nakita kitang giniginawan kagabi kaya nagshare ako ng kumot sa'yo. Oo, tinabihan kita pero tumalikod naman ako sa'yo nang natulog na ako. Anong mas
"ARE you okay?" tanong ni Kalel kay Mayumi nang makapasok siya. Umirap siya ng mga mata, malamang hindi siya okay. Sinugod ba naman siya at inaway ni Briana ng wala naman siyang ginagawa sa babaeng 'yon, oo, umawat si Kalel pero hindi siya thankful dahil mas lalong nagalit ang bruha. "Bakit? May pakialam ka ba sa akin? Puwede ba, pagsabihan mo si Briana na huwag siyang mangggulo rito," naiinip siyang naupo sa kaniyang folding bed. Inilapag ang dalang traveling bag sa gilid niya at tinanggal ang suot niyang sapatos."Yeah, wala akong pakialam sa'yo, pero hindi puwede na masaktan ka rito dahil magagalit si Dad," tugon niya. Tapos na itong nagbihis. Galing lang ito sa banyo dahil naligo siya. Naupo ito sa may kama niya."Okay, so, dapat pala kay sir Sebastian ako humingi ng basbas sa tuwing may gagawin ako, kasi takot ka sa kaniya. Nakakainis," wika niya, saka tumalikod kay Kalel."Of course, daddy ko siya kaya dapat na sundin ko ang mga gusto niya kahit na minsan parang sinasakal ako. S
NATAMPAL ni Kalel ang noo ng makita niyang wala na si Mayumi at maging ang mga gamit nito. Parang kumulo ang dugo niya dahil sa ginawa nitong pag-alis. Siya ang responsible sa babae kaya hindi siya nito puwedeng iwanan, dapat sabay silang bumalik dahil iyon ang utos ni Sebastian ng tumawag ito kanina."Oh, no, it can't be. Dad would be mad at me, besides, hindi pa namin nagagawan ng opisyal na report at journal ang mga nakalap naming ideas pero umalis na siya." Hinagis niya ang unan na naabot niya sa sobrang galit. Humiga siya sa kama. "Ang lakas ng loob niyang sumbatan ako pero dinamdam naman pala niya ang nangyari kanina. Talunang babae," wika niya saka sinubukang tawagan ang babae pero hindi niya ito makontak. Bumangon siya saka tumayo. Napagdesisyunan niyang lumabas para lumanghap ng sariwang hangin, upang mawala ang galit niya. Nakasalubong niya sa hallway si Briana. Nakangiti ito sa kaniya, as usual parang ang bait-bait niyang tingnan. Parang inosente tingnan. "What happened?
DUMIRETSO si Kalel sa sementeryo. Gusto niyang dalawin ang puntod ng mommy niya. Gumugulo ang utak niya kaya gusto niyang maibsan 'yon sa pamamagitan ng pagsabi ng mga saloobin niya sa harap ng puntod ng mommy niya.Nasa tapat na siya ng puntod ng mommy niya. Nakita niya ang bulaklak na nakapatong sa nitso nito. Sa tantiya niya mga kahapon lang iyon nilagay doon. Syempre alam niya na ang daddy niya ang naglagay nito dahil ito ang paboritong bulaklak ng mommy niya. Dati nang buhay pa ito ay marami nito sa garden nila. At ayaw na ayaw ng mommy niyang maapakan o mapitasan man lang kahit isang tangkay. Naupo siya sa gilid ng nitso nito. Nagsimula siyang sariwain ang mga panahong buhay pa ito at masaya silang naglalaro. "Mommy, alam mo malaki ang kasalanan ko kay Dad, sinagot-sagot ko siya at nag-away kami. But I can't understand his point. Why is he protecting Mayumi at all times?" Parang iiyak siya pero pinigil niya. Lalaki siya kaya hindi marapat na makita siyang umiiyak. 'Yon ang it
PAGKAUWI ni Briana galing Ifugao ay dumiretso siya sa kaniyang Tita Shirley, nagsumbong siyang iniwan siya ni Kalel sa Ifugao at muntik pa siyang maligaw pauwi dahil hindi niya kabisado ang lugar. Galit na galit siyang nagsumbong ng mga nangyari. In the first place, siya ang may kasalanan nun, siya ang kusang sumunod at nanggulo roon pero pakiramdam niya ay siya ang biktima sa nangyari. "Tita Shirley, pagsabihan mo naman si Kalel na huwag na niya akong saktan at iwan sa susunod. Pumunta lang naman ako ng Ifugao para tulungan siya pero nagalit silang dalawa ni Mayumi.""Don't worry kakausapin ko siya bukas. Pupunta ako sa opisina niya. Alam mo sumosobra na siya sa supladuhan niya. Matagal na akong nagtitimpi sa mga kalokohan niya dahil ayokong magalit sa akin si Sebastian. Pero ngayon parang hindi na ako kampanti na walang gagawin.""Tama 'yan. Sumusubra na talaga siya sa ugali niya. Salamat Tita Shirley," malambing na wika ni Briana at yumakap pa kay Shirley. At naniwala kaagad si Sh
DISMAYADO na umuwi si Kalel sa kaniyang condo unit. Wala siyang magawa dahil ayaw siyang kausapin ni Mayumi kahit na si Bunny ay hindi na rin niya makontak. Nakita rin niyang panay tawag ang Daddy niya pero wala siya sa mood na sagutin ang tawag nito dahil alam niyang pagagalitan lang siya nito. Matapos ang mga ilang oras na pagmumukmok ay bumangon siya at sinimulang gawin ang report at journal. Marami naman siyang ideas dahil marami siyang nakuhang larawan gamit ang DSLR camera niya. Sapat na 'yon para mabuo niya at matapos ang task nila.Nasa kalagitnaan na siya ng paggawa ng report ng may nagdoorbell. Wala siyang ganang tumayo at tinungo ang pinto, sunod ay binuksan na niya ang ito ng mas lumakas ang pagdoorbell. Bumungad si Sebastian sa harapan niya. "Good afternoon dad," bati niya sa daddy niyang nakatayo sa harapan niya. Seryoso ang mukha niya. "Puwede ba tayong mag-usap?" seryoso nitong tanong. "Of course dad, pumasok ka." Iginiya niya ang ama papasok sa loob ng unit niya
NATAMPAL ni Kalel ang noo ng makita niyang wala na si Mayumi at maging ang mga gamit nito. Parang kumulo ang dugo niya dahil sa ginawa nitong pag-alis. Siya ang responsible sa babae kaya hindi siya nito puwedeng iwanan, dapat sabay silang bumalik dahil iyon ang utos ni Sebastian ng tumawag ito kanina."Oh, no, it can't be. Dad would be mad at me, besides, hindi pa namin nagagawan ng opisyal na report at journal ang mga nakalap naming ideas pero umalis na siya." Hinagis niya ang unan na naabot niya sa sobrang galit. Humiga siya sa kama. "Ang lakas ng loob niyang sumbatan ako pero dinamdam naman pala niya ang nangyari kanina. Talunang babae," wika niya saka sinubukang tawagan ang babae pero hindi niya ito makontak. Bumangon siya saka tumayo. Napagdesisyunan niyang lumabas para lumanghap ng sariwang hangin, upang mawala ang galit niya. Nakasalubong niya sa hallway si Briana. Nakangiti ito sa kaniya, as usual parang ang bait-bait niyang tingnan. Parang inosente tingnan. "What happened?
"ARE you okay?" tanong ni Kalel kay Mayumi nang makapasok siya. Umirap siya ng mga mata, malamang hindi siya okay. Sinugod ba naman siya at inaway ni Briana ng wala naman siyang ginagawa sa babaeng 'yon, oo, umawat si Kalel pero hindi siya thankful dahil mas lalong nagalit ang bruha. "Bakit? May pakialam ka ba sa akin? Puwede ba, pagsabihan mo si Briana na huwag siyang mangggulo rito," naiinip siyang naupo sa kaniyang folding bed. Inilapag ang dalang traveling bag sa gilid niya at tinanggal ang suot niyang sapatos."Yeah, wala akong pakialam sa'yo, pero hindi puwede na masaktan ka rito dahil magagalit si Dad," tugon niya. Tapos na itong nagbihis. Galing lang ito sa banyo dahil naligo siya. Naupo ito sa may kama niya."Okay, so, dapat pala kay sir Sebastian ako humingi ng basbas sa tuwing may gagawin ako, kasi takot ka sa kaniya. Nakakainis," wika niya, saka tumalikod kay Kalel."Of course, daddy ko siya kaya dapat na sundin ko ang mga gusto niya kahit na minsan parang sinasakal ako. S
NAALIMPUNGATAN si Kalel ng kinutusan siya ni Mayumi. Nakapameywang ito sa harapan niya. Naiinip siyang bumangon."Ano ba ang ginagawa mo?" nanlalaki ang mga mata niyang tinitigan si Mayumi na napapairap sa harapan niya. "Ako ang sagutin mo, bakit magkatabi na naman tayo nang magising ako? Kagabi kinuha mo naman ang kumot ko ah. May binabalak ka ba sa 'kin?" Dinuro-duro pa siya ni Mayumi. "What? Hell no! Asa ka pa Mayumi, kahit nag-iisa ka na lang na babae sa buong mundo, tandaan mo hindi kita papatulan.""Kuno?" Tumawa siya ng pagak. "Huwag kang magsalita ng patapos," sagot niya saka mas lumapit kay Kalel na nakatayo na sa harapan niya. "Eh, ano ang ginagawa mo sa tabi ko kung ganun? Na…huwag mong sabihin na nag sleepwalk ka at tumabi ka sa akin?" pang-aasar pa siya. "Mga babae talaga, mahilig mag bintang," wika niya saka napapailing. "Nakita kitang giniginawan kagabi kaya nagshare ako ng kumot sa'yo. Oo, tinabihan kita pero tumalikod naman ako sa'yo nang natulog na ako. Anong mas
MARAMI ang mga natutunan nina Mayumi at Kalel nang makausap nila ang isa sa mga katutubong si Manong Al. Kinuwento nito ang kasaysayan ng Ifugao, maging ang kultura at tradisyon ng lugar. Sinamahan sila nitong bumisita sa mga katutubong nayon na matatagpuan sa mismong lugar ng Lagud. "Nag enjoy ba kayo?" anito."Opo, maraming salamat Manong Al sa pagpaunlak sa amin dito sa inyong napakagandang lugar. Babalik ako ulit dito sa susunod.""Maraming salamat din ma'am dahil dito ninyo napiling magbisita." Sumama na rin ito sa pamamasyal nila sa mga rice terraces. Walang masyadong ginawa si Kalel maliban na lang sa kumuha siya ng mga litrato at video dahil si Mayumi ang nag-interview kay Manong Al, mabuti naman dahil game na game ito sa pagsagot ng mga katanungan niya. So far, satisfied sila sa naging outcome ng interview. Matapos ang mahabang lakarin at akyat sa mga kabundukan ay narating nila ang isa sa mga ipinagmamalaki ng lugar, ang kanilang rice terraces. Manghang-mangha si Mayumi
GUMALAW si Mayumi mula sa kaniyang higaan. Masarap ang pakiramdam niya, may mainit na nakayakap sa kaniyang beywang kaya nagmulat siya ng mga mata para i-check kung ano. Higit ang hiningang napamura siya sa kaniyang isipan. Magkatabi silang natulog ni Kalel sa kama at niyayakap siya ng lalaki. Napapangiwi siyang dahan-dahang inangat ang braso ni Kalel mula sa beywang niya, "tss, anong katangahan ito Yumi," usal niya. Nanlaki ang mga mata niya ng mas lalong sumiksik si Kalel sa kaniya. "Jusko, may nangyari ba sa amin? Hindi puwede," mariing kastigo niya sa sarili. "Kaloka, stop thinking about it Yumi. Walang nangyari, okay?" Kinapa niya ang sarili at wala namang naramdamang kakaiba bukod sa pamamanhid ng kaniyang ulo. Walang sinong dapat na sisihin kung may nangyari sa kaniya dahil ang lakas niyang uminom ng tapoy kaya na lasing siya ng husto. Ayaw niyang paawat sa pag-inom."Hmm," wika ni Kalel saka sumiksik pa lalo sa kaniyang tagiliran. Pilit niyang inilayo ang sarili sa lalaki.
MAAGANG nagising si Mayumi upang maghanda ng sarili para sa Imbayah festival. Nagsuot siya ng katutubong damit na bagay sa kaniya. "I'm excited," maikli niyang sabi saka naglagay ng kaunting makeup. Pinasadahan ang mukha sa malaking salamin, "perfect!"Lumabas na siya ng banyo at nakita niyang gising na si Kalel. Pinasadahan siya nito ng blankong tingin. Hindi man lang nagpakita ng paghanga sa kaniya. Nginitian niya nang fake ang lalaki. Bigla itong natauhan. Kalel clears his throat. "Ikaw lang ba ang aalis?"Kunot-noong napaharap muli si Mayumi sa lalaki. "Well, mas mabuting mag-isa kaysa may kasama akong masungit." Kinuha niya ang sling bag niyang nakalapag sa may folding bed niya. "Ayaw mo ba talagang magsaya sa festival? Sa pagkakaalam ko masaya 'yon at kailangan kong mag enjoy.""Puwede naman. Hindi ko na naman puwedeng suwayin si Dad. Tumawag sa akin kahapon.""Really? Paano niya nalaman na merong festival?" Medyo nagulat siya, pero naisip niyang ang mga taong kagaya nila ay