Hanggang sa mapunta siya sa isang parking area ng isang kilalang condo building.Hindi… hindi pwede…Nakilala niya ang sasakyan ni John. Nandito siya.Dahan-dahan siyang pumasok sa lobby, nanginginig ang katawan.Nagtanong siya sa guard."Sir… andito ba si John Tan?""Ah ma’am… umakyat na po siya kanina sa unit 2704."Naglakad siya papunta sa elevator na parang robot.Sa bawat paghinga niya, parang naglalakad siya sa dulo ng bangin.Pagsapit sa 27th floor, ilang hakbang na lang… narinig niya ang mga tawa.Boses ni John. Boses ng isang babae.Hindi… hindi…Nanginginig ang kanyang kamay nang kumatok siya sa pinto.Tumahimik ang loob.Bumukas ang pinto. Si Senyora… nakasuot ng pang-umagang robe, kita ang marka ng halik sa leeg.Nagkatitigan sila.Si John, lumabas mula sa loob. Nanlaki ang mga mata."Fortuna…"Tinakpan niya ang bibig niya."John… ito ba ang sinasabi mong trabaho?""Fortuna… hindi mo dapat nakita ‘to.""Ako ang asawa mo John at sana nirespeto mo ang ating kasal?"Tumulo an
Alas-dos na ng madaling araw nang makauwi si Fortuna. Tahimik ang buong paligid.Umiiyak si Fortuna habang naglalakad papunta sa kusina. Kumuha siya ng alak sa mini bar, nagbukas ng bote, at umupo sa sofa. Kaharap niya ang wedding picture nilang dalawa ni John. Pinunasan niya ang mga luha, pero patuloy itong umaagos.“Bakit ganito, John...” bulong niya, habang tinititigan ang larawang mag-asawa. “Bakit kahit paulit-ulit mo akong sinasaktan... ikaw pa rin.”Bumagsak ang luha niya, at sa bawat patak, bumabalik ang nakaraan.Anim na taon na ang nakalilipas...School Sportfest, HighschoolMainit ang araw. Masigla ang buong covered court. Maingay ang bawat cheer mula sa iba’t ibang koponan.Nasa bleachers si Fortuna kasama ang mga kaklase, hawak ang banderang kulay blue — kulay ng kanilang team. Ngunit sa bawat pagtingin niya sa court, sa kalaban napupunta ang kanyang mata.Si John Tan.Tall. Dark. Handsome. Tila lumalakas ang tibok ng puso niya sa tuwing magda-drive si John papunta sa rin
Hanggang dumating ang araw na nagpasya siyang ilabas ang lahat ng nararamdaman.Huling klase ni John. Alam niyang maglalakad ito papunta sa gate.Doon siya naghintay.Kinakabahan. Nanginginig ang kamay. Tumutulo na ang malamig na pawis sa kanyang batok."Hindi na p’wedeng bukas pa… ngayon na," bulong niya sa sarili.At sa wakas, nakita niyang papalapit na si John — nakangiti, kausap ang mga kaibigan, bitbit ang backpack.Huminga siya ng malalim."John!" tawag niya, na ikinagulat pa ng kanyang sariling boses.Nilingon siya ni John. "Oh, Fortuna! Anong ginagawa mo rito? Di ba uwian na?"Lumapit siya, pinilit na hindi manginig."Pwede ba kitang makausap… saglit lang?"Tumingin si John sa mga kasama niya at ngumiti. "Sige mauna na kayo."Nang sila na lang ang natira, naramdaman ni Fortuna na parang babagsak ang kanyang mga tuhod."Kumusta?" casual na tanong ni John.Pero imbes sumagot, pumikit siya saglit at naglakas loob."John… matagal ko na itong gustong sabihin."Tinitigan siya ni Joh
Galit. Nagagalit sa kanya."Anong ginawa mo, Fortuna?! Sinamantala mo ako!" sigaw nito.Umiiyak siya, nakaluhod. "John… mahal kita! Wala akong intensyon na saktan ka!"Pero hindi na siya pinakinggan.Bumalik siya sa kasalukuyan.“Mula noon... ikaw na,” mahinang bulong niya, hinahaplos ang mukha ni John sa litrato. “Ikaw lang minahal ko ng ganito... hanggang ngayon, ikaw pa rin.”Isang lagok ng alak. Isang bulwak ng luha.Unti-unti siyang naupo sa sahig, yakap-yakap ang kanilang larawan.Tiningnan niya ang cellphone… walang text, walang tawag."John… ang sakit-sakit na… kailan mo ako pipiliin?" bulong niya.Hinaplos niya ang wedding band sa kanyang daliri."Mahal na mahal pa rin kita, John… kahit harap-harapan mo na akong sinasaktan."paulit-ulit na sinasabi habang patuloy ang pag-agos ng mga luha.Umaga na. Dumilat si Fortuna, nangingilo ang ulo sa sobrang pag-inom ng alak. Nanatili sa sahig ang wedding picture nila ni John, basang-basa sa kanyang luha. Mahigpit niya itong niyakap na p
Tahimik ang buong bahay. Tanging ang hikbi ni Fortuna ang umaalingawngaw sa loob ng kusina. Nanginginig ang kanyang kamay habang pinupunasan ang luhang patuloy na umaagos sa kanyang mga mata. Ang almusal na inihanda niya ay nanlamig na… parang puso ni John.Maya-maya, nag-ring ang kanyang telepono.Napatingin siya sa screen — si Mama.Dahan-dahan niyang sinagot.“M-Ma…” bulong niya, halos hindi na makalabas ang boses.“Anak…” Malumanay ang tinig ni Jinky, pero ramdam ang bigat. “Kamusta ka na, anak?”Napasinghot si Fortuna. Hindi siya makapagsalita.“Naiintindihan kita,” patuloy ni Jinky. “Lahat ng sakit… anak, ramdam ko.”Napahagulhol na siya sa kabilang linya.“Mama… hindi ko na alam kung kaya ko pa…”“Fortuna…” Nakisali sa usapan si Jack Han, ama ni Fortuna, na nasa speaker na rin pala. “Anak… alam naming mahal na mahal mo si John. Pero anak, nasasaktan ka na… sobra.”“Pa…” bulong niya, humahagulgol. “Ginawa ko lang naman po ang lahat… kasi mahal na mahal ko siya… Hindi ko po ginus
Nagpaalam sila sa isa’t isa at ibinaba ang tawag.Naiwan si Fortuna na tahimik, pero ngayon ay may bahagyang gaan sa dibdib.Tumayo siya. Inayos ang mesa. Pinunasan ang luha.Pero bago siya makalayo, bumukas ang pintuan.Si John.Napalunok siya.“John…” mahina niyang tawag.Tiningnan siya ng lalaki. Parehong malamig at puno ng pagkayamot ang mga mata nito.“Anong ginagawa mo? Nagsusumbong ka na naman sa lola ko o kay mama?” malamig na malamig na tanong ni John pagkapasok niya ng bahay, habang nakakunot ang noo at punong-puno ng inis ang mukha.Napapitlag si Fortuna sa kinatatayuan niya. Hinigpitan niya ang hawak sa laylayan ng kanyang damit, nanginginig ang kanyang mga kamay.“John… h-hindi totoo ‘yan…” halos pabulong na sagot niya, namumugto pa ang mga mata mula sa iyak.Tumawa si John ng mapait, parang pinandidirihan siya.“Ang drama mo kasi, eh. Lagi mong dinadaan sa iyak,” sarkastikong tugon ng lalaki. “Akala mo ba madadaan mo ako sa luha mo? Sa awa?”Napayuko si Fortuna. “Hindi…
“Pa… Ma…” muli niyang tawag sa telepono, basag na ang boses, halos hindi na maipinta ang sakit na bumabalot sa kanya.“Anak…” muling sambit ni Jack Han, ramdam ang bigat sa kanyang tinig.“Pa… Ma… patawarin niyo po ako…” humikbi si Fortuna, humigpit ang hawak sa cellphone, halos mabasag ito sa kanyang kamay. “Hindi ko pa po kayang iwanan si John…”May ilang segundo ng katahimikan sa kabilang linya. Tanging ang mahihinang hikbi niya at ang pigil na paghinga ng kanyang mga magulang ang maririnig.“Nagbabakasakali pa po ako, Pa… Ma… na… balang araw… magbago siya… at… matutunan niya rin akong mahalin.”Parang isang kutsilyo ang bawat salitang lumalabas sa bibig niya. Sa loob-loob niya, alam niyang napakaliit ng posibilidad. Pero ayaw niyang sumuko. Ayaw niyang mawalan ng pag-asa, kahit pa siya na lang ang kumakapit.“Anak…” halos pabulong na ang boses ni Jinky, nanginginig. “Hanggang kailan ka magbabakasakali? Hanggang kailan mo hahayaang masaktan?”“Ma… hindi ko po alam… pero… pakiramdam
Sa isang mamahaling restoran, tahimik na nakaupo si Senyora sa isang sulok. Eleganteng nakasuot ng pulang cocktail dress, may suot na diamond necklace na parang gusto niyang ipanghambalos sa sinumang magtanong kung bakit siya naghihintay.Inip na inip na siya.Tinapik-tapik niya ang mesa gamit ang mga daliri, bawat segundo parang binibilang.Nang sa wakas, dumating ang pinakahihintay niya.Si John, nakasuot ng itim na long-sleeve shirt at dark denim jeans, malamig ang ekspresyon sa mukha."Kanina pa ako naghihintay," sabay taas ng kilay ni Senyora, may halong tampo."May inasikaso lang ako sa bahay," malamig na sagot ni John, umupo sa tapat niya."Kay Fortuna na naman?" Inis na tanong ni Senyora."Oo," maikli niyang tugon.Napailing si Senyora."Bakit hindi mo pa tapusin? Alam naman natin kung ano lang ang meron sa inyong dalawa.""Huwag kang makialam," matalim na sagot ni John."Makikialam ako, John. Dahil gusto kong malinaw sa'yo na hindi mo na kailangang magpaka-martir. Mas mahalag
Tahimik ang gabi, ngunit hindi matahimik ang loob ni John.Sa terrace ng condo ni Senyora, nakatayo siya, hawak ang baso ng wine. Tumititig sa malalayong ilaw ng siyudad na parang kumikindat sa kaniya—pero walang ningning na dumampi sa puso niya. Sa loob ng unit, maririnig ang malumanay na pagtawa ni Senyora habang nanonood ng TV. Ngunit ang bawat halakhak niya ay tila pumapaimbabaw sa katahimikang sinisikap ni John buuin sa kanyang sarili.“John, dito ka nga,” tawag ni Senyora mula sa loob. “May pinapanood akong comedy, gusto mo ‘to.”Ngunit hindi siya kumilos.Pinikit niya ang mga mata, malalim na huminga. Sa bawat bugso ng hangin na dumadampi sa mukha niya, may mga alaalang pumapait—hindi niya mapigilan. Larawan ni Fortuna habang naka-apron, nakatalikod sa kusina. Ang boses nito habang tinatawag siyang kumain. Ang paalala tuwing nalalasing siya. Ang mga mata nitong punô ng hinanakit—na noon ay binalewala lang niya.“Ang tahimik mo yata, John.” Niyakap siya ni Senyora mula sa likod.
Bumungad ang malamig na hangin ng gabi habang dahan-dahang bumababa si Fortuna sa sasakyan. Sa harap ng ancestral house ng pamilyang Han, isang tila tahimik at matatag na estruktura ang sumasalubong sa kanya—pero sa kabila ng katahimikang iyon, naroon ang mga alaala. Masasakit. Mabibigat. At ngayon, isang lihim na kailangan niyang itago.Si Jack Han ang unang lumapit sa kanya, binuksan ang pinto at marahang hinaplos ang kanyang likod. “Anak, dito ka na muna. Walang makakaabala sa’yo rito. Ligtas ka sa lahat… pati na kay Lola Irene.”Sumunod si Jinky, buhat ang ilang gamit ni Fortuna. Kita sa mga mata nito ang pagkabahala, pero mas nangingibabaw ang determinasyon.Pagpasok sa loob ng bahay, agad na naupo si Fortuna sa sofa. Bumuntong-hininga siya nang malalim. Napahawak sa tiyan—hindi pa halata, pero naroon na ang bigat. Hindi lang sa katawan, kundi sa puso.“Anak,” mahinang bungad ni Jinky, habang nauupo sa tapat niya. “Napag-usapan na namin ng papa mo. Hindi natin puwedeng ipaabot ka
Masiglang tinig ni Senyora sa kabilang linya, punong-puno ng tuwa—tila bang siya ang nagwagi sa isang laban na matagal na niyang kinikimkim.Pero si John, habang pinapakinggan iyon, ay tila nahulog sa isang balon ng katahimikan. Wala siyang masabi, kundi isang mahinang:“Hmm…”Pagkababa niya ng tawag, muling bumalik ang bigat. Ang katahimikan sa silid ay parang sumisigaw. Sumasalungat sa tinig ni Senyora na puno ng selebrasyon. Isang kalayaang hindi niya lubusang masayahan.Tumayo siya. Lumapit sa salamin. Tinitigan ang sarili—maputla, puyat, at walang ningning ang mga mata.“Kalayaan?” mahina niyang bulong sa sarili. “Kung ito ang kalayaan... bakit parang mas lalo akong nakakulong?”Tahimik ang loob ng sasakyan. Tanging tunog ng makina at mahinang hinga ni Fortuna ang maririnig. Nakatingin siya sa bintana habang lumilipas ang mga tanawin sa labas—mga punong tila naglalakad pabalik, mga alaalang pilit na iniiwan.Katabi niya si Jinky, habang si Jack ang nagmamaneho sa harapan. Sa gitn
Tahimik ang buong silid. Wala ni isang kaluskos. Tanging tunog ng malamig na aircon at ang unti-unting paglalim ng kanyang paghinga ang naririnig sa loob ng kwartong minsang naging saksi ng lahat ng kasinungalingan at pag-aalinlangan.Si John, nakahigang nakatingin sa kisame, suot pa rin ang parehong damit na sinuot niya kagabi. Nanatili siyang walang kilos. Walang tinig. Parang estatwang kinain ng liwanag ng madaling-araw. Hawak niya ang puting scrunchie ni Fortuna — nahulog ito kagabi, noong huli nilang pagkikita sa loob ng bakuran ng Tan.Ang scrunchie. Gamit na simpleng gamit, ngunit para sa kanya ngayon, mas mabigat pa sa alinmang kayamanan ng mga Tan o Han. Para itong huling alaala ng isang taong hindi na babalik. Huling hibla ng buhay na unti-unting lumayo sa kanya.Napapikit si John. Mahigpit ang pagkakapit niya sa scrunchie. Para bang sa bawat segundo ng katahimikan, unti-unting kinakain ng katotohanan ang kanyang pagkatao.Umalis na si Fortuna. At ang mas masakit, hindi na s
Tumingin si Irene sa anak. Sandaling nagtagpo ang kanilang mga mata—mata ng isang anak na nag-aalala hindi lang para sa yaman, kundi sa gulong maaaring sumunod.Mabigat ang buntong-hininga ni Irene bago siya sumagot.Mabigat ang buntong-hininga ni Irene bago siya sumagot. Dahan-dahan siyang umupo sa upuang minana pa niya sa kaniyang ama—isang lumang silyang kahoy, simbolo ng kapangyarihan at bigat ng pangalan ng Tan.“Ang kasunduan…” bulong ni Irene, halos hindi marinig. “May bisa pa rin ‘yon, Luigi. Ang mga papeles ay perpektong pinirmahan. Legal. Matibay. At nakatali pa rin sa pangalan ng anak ni Jack Han.”Napakunot ang noo ni Luigi. “Pero, Ma… hiwalay na sila. Hindi ba’t kapag napawalang-bisa ang kasal, nawawala rin ang bisa ng kasunduang iyon?”Napapikit si Irene, pinisil ang sariling sintido. “Hindi gano’n kasimple, anak. Hindi lang kasal ang tinutukoy sa kasunduang ‘yon. May clause doon na nagsasabing—anumang mangyari sa relasyon nina John at Fortuna, mananatili ang paghahati n
Pumirma agad si Fortuna. Walang alinlangan, walang pagdadalawang-isip. Isang linya lang ng tinta, ngunit parang itinali niya roon ang bawat sakit, bawat pasakit, bawat pangarap na kailanma’y hindi natupad.Nang inabot kay John ang papel, tumigil siya. Nanlalamig ang mga daliri niya. Tila ayaw kumilos ng kamay niya."John," bulong ni Irene, "kung hindi mo pipirmahan, lalong masasaktan ang lahat. Kung mahal mo talaga si Fortuna… hayaan mo na siyang maging malaya."Dahan-dahang gumalaw ang kamay ni John. At sa isang kisapmata, pumirma siya. Pero kasabay ng tinta sa papel ay ang pagdaloy ng luha mula sa kanyang mga mata. Hindi siya umiiyak ng malakas. Tahimik lang, pero mabigat. Para bang ang sarili niya ay unti-unting gumuho.Pagkalagda ni John, hindi na nagsalita si Fortuna. Tumayo siya, ni hindi tumingin sa paligid, at diretsong lumakad palabas ng bahay. Parang kaluluwa na binigyan ng bagong buhay—may kirot, may lungkot, pero malaya.“Fortuna!” sigaw ni John, pilit siyang sinundan.Ngu
Bumabalot pa rin ang malamig na hangin sa loob ng ancestral house ng mga Tan. Hindi ito dahil sa panahon, kundi dahil sa bigat ng damdamin ng bawat isa sa loob ng sala. Ang chandeliers ay tila ba ayaw magningning, ang marmol ay malamig sa talampakan, at ang bawat paghinga ay parang mabigat na buntong-hininga.Si Madam Irene Tan, nakaupo sa gitna ng antigong sofa na pinaglihan ng marami nang lahi, ay nakatingin sa kawalan. Sa harap niya ay ang kanyang anak na si Luigi Tan, at ang manugang niyang si Leona, ina ni John Tan.Sa tabi ni Luigi, nakatayo si John, namumutla at tila wala sa sarili. Nakayuko, nanginginig ang mga kamay. Katabi niya ang ina, si Leona, na paulit-ulit ang himas sa braso ng anak na tila pinipilit nitong mapanatag.At doon sa pintuan, tahimik ngunit matatag—si Fortuna, hawak-hawak ang kanyang bag na tila ba kasingbigat ng lahat ng sugat na iniwan ng relasyon nila ni John."Luigi," mahinang tawag niya.Agad na lumapit ang apo niyang si Luigi. “Yes, Ma?”"Pakitawagan a
Tahimik na nagmumuni-muni si John habang ang bawat salita na lumabas mula sa kanyang bibig ay patuloy na bumibigat sa kanya. Ang kanyang katawan, na minsang matibay at puno ng tapang, ngayon ay parang isang piraso ng kahoy na natutunaw sa ilalim ng init ng katotohanan.Sa kabila ng mabigat na katahimikan sa sala, ramdam ang bawat galos sa puso ni Jinky. Pinipilit niyang huwag ipakita ang sakit, ngunit ang mga luha na patak-patak ay masakit na patunay ng mga sugat na hindi kayang paghilumin ng mga salita."John..." ang mahinang tinig ni Jinky. "Bakit mo hinayaan mangyari 'to? Bakit hindi mo kami pinakinggan?" Ibinagsak ni Leona ang ulo, at tila ang mga tanong na iyon ay siyang nagtulak sa kanya para magdusa nang mag-isa. "Alam mo, kahit gaano mo kami kamahal, hindi ko na kayang tanggapin kung bakit ka naging ganito..."Si Jack, na kanina pa galit na galit, ay hindi na nakatiis. Tumayo siya at mabilis na lumapit kay John. "Wala ka nang ibang pwedeng sabihin pa! Huwag mong gawing dahilan
Madaling-araw. Kasunod ng matinding pag-uusap nila John at Madam Irene, agad siyang kumilos. Kinuha ni Madam Irene ang kanyang telepono at nagpadala ng mensahe kina Jinky at Jack Han. Isang pagpupulong ang itinakda para sa araw ding iyon—oras na upang pag-usapan ng bawat pamilya ang kinahinatnan ng kasal nina John at Fortuna.Sa loob ng isang pribadong function room sa isang lumang resthouse ng mga Tan, alas-diyes ng umaga.Naglalakad paikot sa mesa, halatang balisa si Jinky “Ano bang ibig sabihin nito, Madam Irene? Bakit mo kami pinatawag nang ganito kaaga? Hindi pa nga natutuyo ang luha ng anak ko, heto’t gusto mong mag-usap tayo?”Tahimik. Malumanay pero may bagsik sa tinig ni Madam Irene“Dahil oras na. Hindi na puwedeng patagalin. Kailangang pag-usapan natin ito, habang may natitira pang respeto sa pagitan ng dalawang pamilya.”“May respeto pa ba, Irene? Pagkatapos ng lahat ng ginawa ng apo mo sa anak namin?”Nanigas ang tinig ni Jack Han habang nakatitig sa matandang babae. Hin