NAMILOG NA ANG mga mata ni Daviana sa sinabi ng kaibigan kahit na hindi naman niya iyon gaanong naiintindihan para saan. Buong buhay niya ay noon lang din niya narinig ang salitang iyon. Ganunpaman, batid niyang may ibang kahulugan iyon lalo na sa naging reaction ni Anelie na parang kinikilig. Napailing na lang siya mga sa kalokohan nito.“Anong ibig sabihin naman noon? Hindi ko gets. Ipaliwanag mo nga sa akin.”“Paano ko ba e-explain sa’yo sa paraang maiintindihan mo?” balik ng tanong ni Anelie, nangunot pa ang noo nito kay Daviana na para bang mahirap siyang umintindi kahit na ipaliwanag niya pa iyon sa kanya. “I-search mo kasi online kung ano ang ibig sabihin ng salitang ‘yun. Uso na ngayon ang mag-search, Daviana. Napakadali ng malaman ang kahulugan ng mga bagay-bagay sa paligid dahil sa mabilisang access sa internet. Hindi na gaya noong unang panahon ng ating mga parents na pumupunta pa raw ng library.” mahabang linya nito na ikinatawa lang ng mahina ng dalaga. “Teka nga, sendan
NATAWA NA LANG si Daviana sa naging reaction na iyon ng kaibigan. Malamang kapag nalaman ni Anelie na si Rohi ang may-ari ng damit at kasama niya mag-bar, baka lalo pa siyang ma-windang at kung anu-ano na naman ang mga sabihin at isipin sa kanya kahit na wala naman siyang masamang ginagawa. Hindi pa naman mapigilan ang bibig nito. Saka baka makarating pa iyon kay Warren. Bagay na pinaka-iingatan niya dahil sa nakaraan nilang isyu na sa mga sandaling iyon ay hindi pa rin nila nare-resolba. Ayaw niya ‘ring maipit sa kanilang pagitan. Base sa relasyon ng magkapatid na sina Warren at Rohi, malamang na malaking gulo na naman ang kahahantungan ng dalawa. Si Warren pa? Oras na malaman niyang magkaibigan sila ni Rohi, gagawa ito ng hakbang upang hindi na sila muling magkita pa.“Oh, bakit bigla kang tumahimik?”Kinamumuhian din ni Warren si Rohi, kaya lahat ng kaibigan niya noon ay nagawa siyang pahirapan kahit na walang kasalanan. Siguro dahil gusto niya si Warren noon kung kaya naman hindi
KUNG DATI-RATI NA bago ang mga pagsusulit ni Daviana sa school ay gusto niyang makausap si Warren dahil isa ito sa mga inspirasyon sa kanya upang ipasa sa abot ng kanyang makakaya ang lahat ng exam. Feeling ng dalaga kasi ay sobrang proud ni Warren sa kanya kapag nalaman niyang pasado siya at hindi lang iyon, iyong kasama pa siya sa top, subalit nitong mga nakaraan lang ay biglang nag-iba na iyon. Toxic na si Warren para sa kanya. Hindi na ito inspirasyon para kay Daviana. Ang mga tawag at mensahe ni Warren ay nagpapaalala lang sa kanya ng sakit na nakuha niya dahil nagbago ito at may ibang babae ng gusto. “O sige, tatawag ako mamaya—”Hindi na iyon pinatapos ni Daviana at pinutol na niya ang tawag. Pamartsa na siyang bumalik sa loob ng room. Suot sa mukha ang sobrang iritasyon. Walang kabuhay-buhay ang kanyang mga matang panay pa ang ikot.“Tsk, e ‘di tumawag ka. Hindi ako sasagot!”Ilang araw ang lumipas bago siya muling tinawagan ni Warren. Actually, tinawagan siya nito ng araw na
MATAMLAY AT WALANG anumang lakas si Daviana ng araw na iyon. Tamad na tamad siyang gumawa ng kahit na ano, marahil dahil birthday niya. Iyon ang naging haka-haka ng kanyang isipan. Dahil nag-cancel si Warren, lahat ng plans niya ng dinner nila ay cancel na rin. Sa sunod na lang, iyon ang paliwanag niya kay Keefer at Rohi.“Hindi ka magse-celebrate? Bakit?” tanong ni Anelie nang malaman niyang hindi tuloy. “Basta, ililibre na lang kita sa ibang araw.”“Hay naku, bakit nga?”Hindi na lang siya pinansin ni Daviana kahit pa patuloy na kinulit. Pagsapit ng hapon, nakatanggap si Daviana ng lokal na express delivery. Maganda ang pagkakabalot ng kahon ng alam niya ay regalo mula kay Warren. May palumpon din ng mga purong puting rosas. Walang emosyon na tinanggap iyon ng dalaga. Hindi niya madama na masaya siya habang tinatanggap niya iyon. Siguro marahil dahil alam niyang ang presensya ni Warren ang mas kailangan niya.“Salamat po.” magalang niyang wika sabay yakap sa regalo at bouquet ng bu
NAPAIRIT NA DOON nang malakas si Anelie, wala pa man ay kinikilig na ang babae na muling mahigpit na binigyan ng yakap si Daviana na mabilis siyang itinulak papalayo. Muling sinamaan na ito ng mga tingin.“Bitaw na, para kang sawa kung makalingkis!”“Salamat, Daviana! Darrell, magkikita na tayong muli sa malapitan. Makikita ko na naman ang gwapo mong mukha!” excited na bulalas na ni Anelie na pulang-pula na ang mukha habang nangangarap na ng gising.Napailing na lang si Daviana sa kabaliwan ng kaibigang lumayo na sa kanya. Hindi niya ma-gets kung bakit masaya ito kahit ganun lang ang interaction nila ng long time crush niya. Ilang taon na din niya na kaya iyong nagugustuhan. Hindi niya sukat-akalain na may ganun pa pala. Samantalang siya, hindi maging masaya kung saan ang dami na nilang napagsamahan ni Warren. Sabagay magkaiba naman kasi sila ng sitwasyon ng kaibigan. Pinaasa kasi siya ng binata, iyon ang pagkakaiba nilang dalawa. Kaya rin siya pumayag sa gusto ng kaibigan niya ngayon
NANG MAGSIMULA ANG lecture, lalong nanlumo ang pakiramdam ni Daviana. Ang nilalaman ng discussion kasi ay nauugnay sa artificial intelligence. Wala siyang knowledge doon at hindi rin naman siya dito interesado. Para siyang nanonood ng pelikulang hindi niya gusto ang genre, o napilitang basahin ang isang libro kahit hindi pumapasok ang laman noon sa loob ng utak niya. Nagsimulang bumalik sa isipan niya sina Warren at Melissa. Ibang beses siyang tahimik na napatanong kung nasa Thailand na ba ang dalawa at kung ano ang ginagawa nila sa mga oras na iyon. Sumama na naman ang hilatsa ng mukha niya. Umasim na parang gusto na mang magwala. Aminin niya man o hindi ay inis na inis pa rin siya. Nagngingitngit sa pagiging panira ng moment nila ni Warren ni Melissa. Alam niyang sinadya niyang gawin iyon. Bigla siyang nilingon ni Anelie na nag-e-enjoy na sa panonood kay Darrell nang marinig ang malalim na hinga. “Huwag mo ng isipin si Warren,” lapag ni Anelie sa isang kamay ni Daviana ng tablet ni
SAGLIT NA NAPA-ANGAT na ang mga mata ni Daviana habang kumakalabog na ng kakaiba ang kanyang dibdib. Parang hindi pa siya handang malaman ang mga susunod na tagpo sa video pero kailangan niyang ipagpatuloy ang panonood doon hanggang sa bandang dulo nito. Muli niyang ibinaba ang mga mata sa pinapanood niya. Nag-resume iyon sa part na may lumabas na isang hindi kilalang bulto ng lalaki sa dulong bahagi ng pasilyo. Nang dumaan ang lalaki sa banda nila ni Rohi, tinitigan siya nito ng malagkit na tingin. Nanlaki ang mga mata ng dalaga nang makitang parang natural na inakbayan ni Rohi ang isang balikat niya na hindi niya maintindihan kung bakit kailangan niyang gawin iyon. Pagkaalis ng lalaki na halatang may dismayadong mukha ay itinaas niya ang kamay niya nang walang babala at niyakap na ang leeg ni Rohi. Nagunyapit siya sa leeg nito. Parang binuhusan ng malamig na tubig si Daviana. Nanginig na ang kamay doon ng dalaga na may hawak na cellphone. Hindi na napigilang mandilat ang mga mata.‘
MAYA-MAYA, kinuha ulit ni Daviana ang cellphone niya at muling pinanood ang video. Para bang nais niyang ilang beses ulitin iyon upang siguraduhin kung tama ba ang kanyang napanood. Wala naman siyang kasama sa loob ng silid kung kaya naman nilakasan na niya ang volume at sinubukang pakinggan ang mga pinagsasabi nilang dalawa ni Rohi. Gayunpaman, maaaring dahil sa distansya ng kumuha noon kung kaya naman hindi pa rin niya marinig nang malinaw ang pag-uusap. Idagdag pa ang malakas na sounds ng tugtog mula sa loob ng bar. Hanggang dulo niyang pinanood iyon kung kaya naman nakita niyang mas malala pa pala ang nagawa niya dahil malinaw na nakita niyang sumuka siya sa katawan nito. As in parang nag-slow motion ang part na iyon ng video.“Ano pang mukhang ihaharap ko nito sa kanya?!”Umayos na ng higa sa kama si Daviana, nakataob ang cellphone niya matapos iyon mapanood nang buo. Nakatakip ng unan ang mukha niya hanggang sa hindi na siya makahinga nang maayos. Itinaas niya ang unan sa mukha
LUMIWANAG AGAD ANG mukha ni Warren sa sinabing iyon ni Daviana. Oo nga naman, si Daviana iyon kaya ano ang pinag-aalala niya at mga makamundong iniisip niya sa kaibigan. Imposible na may mangyari agad sa kanila nang ganun kabilis. Hindi ito kaladkaring babae na kapag inaya ay magpapaubaya. Siya nga hindi pa nagagawa iyon sa nobya niyang si Melissa, malamang hanggang halikan lang din sila at hawak. Ngunit panandalian lang ang reaction niya sa sunod na sinabi ni Daviana na alam niyang may kahulugan. Kahulugan na kahit hindi niya isipin ay nagsusumiksik iyon sa kanyang noon pa man ay maruming isipan.“At kung sakali mang mabuntis niya nga ako, ano namang problema doon? Hindi ko kailangang mag-alala o ma-stress sa pag-iisip. Alam kong hindi naman ako pababayaan ni Rohi dahil responsable siya!”Napaawang na ang bibig ni Warren. Hindi niya ito inaasahan. Hindi kaya tama ang hula niya na may namagitan na nga sa kanila? Pero paano iyon nangyari? Hindi ganun si Daviana. Pinapahalagahan nito an
ILANG SEGUNDONG NATAHIMIK si Warren at huminga nang malalim. Ilang beses niya iyong pinag-isipan. Sa palagay niya ay hindi naman magiging masama ang labas ng offer niya. Pabor pa nga iyon sa dalaga.“Let them perfunctorily deal with the engagement first, and then make plans?” patanong nitong sagot na ang na nagpagusot pa ng mukha ni Daviana, “I mean hayaan natin mangyari ang engagement saka tayo magplano ng ibang kailangan nating gawin. Ibigay natin ang gusto nila para matapos na ang lahat ng ito.”Galit na nanlaki na ang mga mata ni Daviana. Kung makapagsalita ang lalaki akala mo ganun lang kadali ang mga pinagsasabi nito. Well, ano pa nga bang aasahan niya sa lalaking ito na spoiled at walang alam. Malamang iniisip nito na kaya niyang makuha ang anumang bagay na gustuhin, including na siya doon.“Hindi mo kailangang mabalisa, Viana. Makinig kang mabuti sa akin. Engagement pa lang naman ito at hindi pa naman tunay na kasal na may papel tayong legal na panghahawakan. Pwede namang hang
HINDI NAGSALITA SI Daviana kung kaya naman nilingon na siya ni Warren. Hindi nakaligtas sa mga mata ng lalaki ang mga mata ng dalaga na mapula na naman at anumang oras ay muling mapapaiyak. Malalim na siyang napahinga. Hindi niya mabasa kung ano ang naglalakbay sa kanyang isipan ng mga oras na iyon.“Umiiyak ka na naman ba?” Iniiwas ni Daviana ang kanyang mukha. Pilit niya iyong itinago dito dahil alam niyang aasarin na naman siya nito. Sino ba namang hindi maiiyak? Patung-patong ang problema niyang kinakaharap ngayon.“Sabihin mo na ang gusto mong sabihin. Nagmamadali ako.” sa halip ay sagot ni Daviana, hindi niya binigyan ng pagkakataong maasar siya ni Warren. “Gaano ba ka-importante iyan? Bilisan mo!” Napakurap na ng kanyang mga mata si Warren. Medyo nabastusan sa naging kasagutan ng dati niyang kaibigan. Pagod ang mga mata niya itong tiningnan ngunit wala pa rin iyong naging karampot na epekto kay Daviana na halatang wala ng pakialam sa kanya. May kung anong guwang na sa puso ni
BAKAS SA MGA mata ng dalaga na sobrang litong-lito na siya. Pilit niya lang kinalamay ang kanyang sarili para magmukhang kalmado pa rin kahit na ang kaloob-looban niya ay unti-unti ng gumugulo. Nagugulo. Hindi na alam ang gagawin at mga sasabihin ay pinili na lang niyang manahimik. Masyadong nagulo ang kanyang isipan ng sinabi ng kanyang ina. Malakas ang naging impact ng mga salita nito sa kanya tungkol sa nobyo. Hindi niya tuloy mapigilan na tanungin ang kanyang sarili kung gaano niya nga ito kakilala? Hindi lang iyon. Sa punto ng pananalita ng kanyang ina. Alam niya kung ano ang tinutumbok noon. Sadya ba talagang kailangan niyang makipaghiwalay kay Rohi? Hindi niya kaya. Sobrang mahal niya ang binata.“Hindi ka pa rin naman nakaka-graduate. Mahaba pa ang panahong lalakbayin mo anak. Anuman ang iyong desisyon, huwag kang magmadali upang gawin iyon. Isipin mo ulit mabuti ang mga desisyon mo sa buhay. Isa pa ay bata ka pa naman. Masyado pang bata. Marami pa ang mangyayari sa'yo basta h
HINDI MATANGGAP NG damdamin at parang sasabog na ang isipan ni Daviana sa sinabing iyon ng ina. Hindi niya lubos maisip na ganun ang hangarin ng kanyang nobyo. Maaring tama nga ito ng kanyang hinuha, pero malakas pa rin ang kanyang paniniwala na hindi iyon kayang gawin ni Rohi. Mabuting tao ang kanyang nobyo. Sobrang mahal na mahal din siya nito kaya bakit naman siya nito sasaktan at paiiyakin?“Alalahanin mo na ang buong pamilya ng Gonzales ay may ayaw sa kanya. Si Carol at Warren ang sobrang nanakit sa kanyang damdamin lalo na noong bata pa siya. Si Welvin na kanyang ama at si Don Madeo rin na halatang walang pakialam sa existence niya. Sa palagay mo ba ang isang taong tulad ni Rohi na may masalimuot na karanasan sa kanyang kabataan ay magiging mapagparaya at bukas-palad na patatawarin na lang ang lahat ng mga taong nanakit sa kanya?” muling iwan ng mga katanungan sa isipan ni Daviana ng kanyang inang si Nida, “Walang ganun Daviana, lahat ng tao ay mayroong hangganan ang pasensya.”
PARANG HINIHIWA NA ang puso ni Daviana sa mga salitang iyon ng ina na para bang pinagtatabuyan o tinatakwil siya ng araw na iyon, pero ang totoo gusto lang nitong maging maayos ang buhay niya. Ayaw na ni Nida na maranasan ng anak ang kahirapan sa piling ni Danilo. Gusto niyang mamulat doon ang anak. At ang mga salitang iyon ay ang kanyang tanging instrumento upang ipakilala sa kanya ang katotohanan.“Mag-aral ka pa rin, huwag mo iyong kakalimutan at pipiliing itigil. Magtapos ka. I-pursue mo ang mga pangarap mo. Kung kinakailangan mong tumigil muna para makapag-ipon ng mga gagastusin, gawin mo. Huwag ka lang babalik sa bahay. Naiintindihan mo, Viana? Hindi iyon ang magandang option sa ngayon.”Hilam na sa luha ang mga mata ni Daviana. Ilang beses siyang umiling. Masama na naman ang loob niya pero batid niyang may punto naman ang kanyang ina. Tama ito, nais nitong suportahan ang gusto niya.“Sorry Viana, kasalanan ko ang lahat kung kaya nagkaroon ka ng amang kagaya niya. Okay naman siy
PUMASOK NA SI Daviana sa loob samantalang tumigil naman sa paghakbang papalayo si Warren. Muling bumalik at sumandal lang sa pader malapit sa pinto ng ward upang hintayin doon si Daviana. Naisip niya na kapag iniwanan niya ito doon ay baka takasan lang siya nitong bigla. Hindi niya pa naman alam kung saan ito namamalagi ng sandaling iyon. Nakaramdam siya ng lungkot. Naninibago. Sobrang laki ng ipinagbago ng kaibigan mula ng lumayas ito. Parang hindi na ito ang kaibigan na kanyang minahal dati.“Kasalanan mo rin naman ‘yun, Warren…” paninisi niya sa kanyang sarili habang huminga na ng malalim.Maingat na isinara ni Daviana ang pintuan ng ward. Napabaling ng tingin doon si Nida nang marinig na may pumasok sa loob mula sa kabilang direksyon ng kama kung saan siya nakaharap. Ganun na lang ang gulat niya nang makitang ang anak iyon na si Daviana. Nagtama ang mga mata nilang tila nagkagulatan.“M-Mom…”Naglakbay ang mga mata ni Daviana sa kabuohan ng ina mula sa dextrose na nakatusok sa kam
NAPATIGIL NA SI Nida sa pagsasalita nang makita ang reaction ni Warren. Maya-maya pa ay pinili na lang lumabas ng lalaki na lingid sa kaalaman ng Ginang ay hinanap ang doctor na naka-duty sa emergency room upang magtanong at makibalita lang sa lagay ni Nida. Hindi mapigilan ang pagkagulat na lumarawan sa mukha ni Warren ng sabihin ng doctor na binugbog ang Ginang base sa natamong sugat.“It was probably caused by domestic violence. There are many such injuries na dinadala sa hospital na ito.”Biglang sumagi sa isip ni Warren ang ginawang paglayas ni Daviana, iyon marahil ang dahilan kung bakit nabugbog ng ama ng dalaga ang kanyang ina. Pinag-isipang mabuti ni Warren kung ipaapalam niya ba iyon sa kaibigan. Paniguradong kapag ginawa niya iyon, tiyak na lulutang si Daviana at pupunta. Hindi nito magagawang tiisin ang sariling ina. Ganunpaman, bigla siyang tinubuan ng konsensiya. Baka malaman ng kanyang ama na pumunta siya doon, at baka magkagulo lang silang muli at maipahamak niya si Da
SINAMAAN PA SIYA ng tingin ni Danilo na kulang na lang ay ibalibag ang katawan sa sahig.“Your son was killed by you, you said I was useless, and you, as a woman, don't you feel that you are a failure too for not protecting him? Hindi ka marunong maging isang ina, Nida!”The dead baby was the deepest wound buried by everyone in the Policarpio family. Most of the time, they avoided talking about it. But Danilo tore open this wound. The person who hurt the most was Nida. How could a father feel real? Siya ang dinudugong nakaratay sa ibabaw ng kama sa hospital. Siya ang nakakaramdam ng mga galaw nito sa loob ng sinapupunan niya. Siya ang lahat. Naiyak na si Nida nang dahil doon. Matagal na kinimkim niya ang sama ng loob at ngayong muli itong nabuksan, para siyang bumalik sa nakaraan na pilit na niyang kinakalimutan dahil bilang ina ay masakit din iyon.“Wala ka na talagang konsensya. Sa akin mo na lang lahat sinisisi kahit na alam mo sa sarili mong isa ka sa may kasalanan kung bakit si