Isang mainit na gabi, ang malamig na simoy ng hangin ay tila nagdadala ng mga lihim at kahindik hindik. Sa mansion ng mga Custodio, ang lahat ay tahimik. Ang mga ilaw ay nakapatay, at ang mga tao ay mahimbing na natutulog. Sa isang sulok, si Maria ay nasa kanyang silid, ang mga binti ay nakatayo sa puting bestida na nahuhulog sa kanyang balat, nakalatag ang kanyang mahahabang buhok sa unan.Ngunit hindi makatulog si Maria. Ang kanyang tiyan ay nagugutom,hinaplos ang malaking umbok ng tiyan at kanyang kinausap ang kanyang baby"anak gutom ka na naman kakain lang natin"sambit nito sa sarili, naisip niyang umakyat patungong kusina. Dahan-dahan siyang umalis sa kanyang silid, siniguro na walang makakaalam sa kanyang gagawin. Pinili niyang hindi mag-ayos, na para bang siya ay isang ligaw na pusa na nagnanakaw ng pagkain sa dilim dahil alam niya tulog na ang tao sa loob ng bahay.“Bakit ba kasi ako nagutom ngayon?” bulong niya sa kanyang sarili habang dahan-dahang pumanhik patungong kusina.
Ang gabi ay tahimik na bumalot sa buong mansyon ng Custodio. Ilang oras na ang nakalipas mula nang muntikan na magtagpo ang mga labi nina Maria at Kean sa kusina. Ngayon, si Maria ay nagmamadali pumanhik pabalik sa kanyang kwarto, habang ramdam na ramdam niya ang lakas ng tibok ng kanyang puso. Hindi maikakaila, tila may malalim na koneksyon sa tuwing magkalapit sila ni Kean. Para bang may magneto na kumakapit sa kanila, hinahaplos ang bawat hibla ng kanilang damdamin.“Ano ba ito?” bulong ni Maria sa sarili, pilit niyang kinakalma ang sariling damdamin. Pakiramdam niya ay nag-iinit ang kanyang buong katawan sa tuwing nasa paligid si Kean, lalo na kapag nararamdaman niya ang malalim nitong titig.Sa bawat hakbang patungo sa kanyang kwarto, tila binabalikan niya ang mga nangyari—ang biglaang pagkatagpo nila sa kusina, ang tawanan, ang pakiramdam na walang ibang tao kundi sila. Ngunit higit sa lahat, ang mga titig na iyon, ang muntikang halikan nagbibigay ng excitement ngunit hindi alam
Si Maria ay nasa kwarto, nagbibihis ng damit para sa araw na iyon, nang bigla niyang maramdaman ang matalim na sakit sa kanyang tiyan. Tumigil siya sa kanyang ginagawa, napahawak sa kanyang tiyan habang unti-unting lumalalim ang kirot."Ahh…" mahina niyang sambit, ngunit sa loob-loob niya, alam niyang ito na ang araw ng kanyang panganganak.Lumabas siya ng kwarto, pawis na pawis at nanginginig, habang naghahanap ng makakatulong. Agad siyang napansin ni Manang na naghahanda ng tanghalian sa kusina."Maria! Ano’ng nangyayari? Bakit ka namumutla?" nag-aalalang tanong ni Manang, agad na tumakbo patungo kay Maria."Manang... ang sakit... mukhang manganganak na ako…" halos pabulong pero puno ng kaba ang sagot ni Maria habang nakahawak sa kanyang tiyan, nararamdaman ang sunod-sunod na contractions.Napatingin si Manang sa paligid at mabilis na tumakbo upang tawagin ang iba pang mga kasambahay. "Diyos ko! Kean! Kailangan natin siyang dalhin sa ospital!" sigaw ni Manang, habang isa-isa nang na
Sa gitna ng kalaliman ng gabi, ang ospital ay tila naglalaban ng katahimikan at pagkabahala. Si Maria, halos walang lakas na nararamdaman, nakahiga sa delivery bed, humihingal at pinipilit na bumangon sa kabila ng matinding sakit. Naroon sa tabi niya si Kean, mahigpit na hawak ang kamay ni Maria, puno ng kaba ngunit pilit na nagpapakatatag para sa kanila. Si Donya Loida, ang lola ni Kean, ay hindi mapakali at palakad-lakad malapit sa kanila. Hawak niya ang rosaryo, taimtim na nagdadasal."Kean..." mahinang bulong ni Maria habang pilit na nilalabanan ang sakit ng kanyang katawan. Pawis na pawis siya, at kitang-kita ang hirap sa kanyang mga mata. "Hindi ko na kaya...""Maria, andito lang ako. Kaya mo ‘yan, Maria. Malapit na, konting tiis na lang," sabi ni Kean, kahit ramdam niya rin ang takot sa puso. Nakikita niya ang hirap ni Maria, at napakabigat para sa kanya na hindi ito matulungan sa mga oras na ito.Si Donya Loida, sa kabila ng kanyang pagiging matatag, ay di mapigil ang pag-alal
Pagkalipas ng limang araw mula nang isinilang si Harry, dumating na ang araw ng paglabas ni Maria sa ospital. Hindi maikakaila ang saya at kasabikan na makauwi sa wakas, ngunit sa kabila nito, dama pa rin ni Maria ang bigat ng kanyang operasyon. Bagaman mahina pa siya, hindi siya makapaniwala sa bagong buhay na dumating sa kanilang pamilya.“Kean, kaya ko na naman,” mahina ngunit determinadong sabi ni Maria nang inalalayan siya ni Kean pababa ng hagdan ng ospital. Hawak-hawak nito ang kanyang braso, at kitang-kita sa mukha ni Kean ang pagkaalalang baka mabigatan ito.“Hindi, Maria. Hindi ko hahayaang magpaka-martir ka. Nasa recovery ka pa,” tugon ni Kean, malumanay ngunit may halong pagiging protektibo. Hindi niya mapigilan ang sariling alalayan si Maria sa bawat hakbang. Ayaw niyang may mangyari sa kanya, lalo na sa dami ng pinagdaanan nila nitong mga araw na nagdaan.Napangiti si Maria. Hindi niya inasahan ang ganitong uri ng pagkalinga mula kay Kean. Sa kanilang unang mga taon, til
Habang dumaan ang mga araw, unti-unting nagiging mas komportable si Maria sa bagong kalagayan nila ni Kean. Bagamat nanatiling nagdadalawang-isip ang puso ni Maria, unti-unti na niyang nakikita ang ibang bahagi ng kanyang sarili—ang bahagi na handang magpakatatag para sa kanilang anak na si Harry.Nasa isang umaga, abala sila sa pag-aalaga kay Harry sa bahay. Kasama ni Maria si Kean sa kusina, nag-aalmusal ng simpleng sandwich habang naglalaro si Harry sa kanilang mga paa.“Kean, ang galing ni Harry! Ang bilis niya talagang matuto,” sabi ni Maria habang tinitingnan ang kanilang anak na masayang naglalaro.“Tama ka diyan. Tiyak na minana niya ‘yan sa atin,” sagot ni Kean na nakangiti.Nang makita ni Maria ang ngiti ni Kean, bigla siyang napangiti rin. “Oo nga, parang ikaw. Napaka-aktibo at puno ng buhay,” wika niya, sabay tawa.“Pero alam mo, Maria, may mga bagay din akong natutunan mula sa’yo,” sagot ni Kean, at ang kanyang tono ay tila seryoso na. “Ipinakita mo sa akin kung ano ang t
Makalipas ang ilang buwan mula nang isinilang si Harry, unti-unting bumabalik ang normal na takbo ng buhay sa tahanan nina Maria at Kean. Habang tinutulungan ni Kean si Maria sa pag-aalaga kay Harry, unti-unting bumubuo ng mga alaala ang kanilang mga puso, puno ng mga damdaming hindi pa nila kayang aminin sa isa’t isa.Isang umaga, maagang nagising si Maria. Ang araw ay sumisikat, naglalaro ng mga sinag sa mga dingding ng kanilang bahay. Sa silong ng kanilang tahanan, naririnig ang mahihinang hilik ni Harry. “Kean, gising na!” tawag ni Maria habang inaayos ang kanyang buhok.“W-wait lang,” sagot ni Kean, na nakatago sa ilalim ng mga kumot. Nang makalabas ito, nakangiti siyang lumapit kay Maria. “Good morning, love.”“Good morning!” sagot ni Maria na puno ng saya habang inaasikaso si Harry. “Tama na ang tulog, oras na para sa gatas!”“Tama ka,” tumawa si Kean habang nilalaro si Harry. “Aba, ang batang ito ay nagiging mas malikot!”“Talaga! Mukhang parang ikaw,” sagot ni Maria na may ha
Makalipas ang apat na buwan, tila nagbago ang takbo ng buhay ni Maria at Kean. Naging mas komportable na sila sa isa’t isa, at ang kanilang pag-aalaga kay Harry ay nagbigay sa kanila ng mas maraming oras upang makilala ang isa’t isa. Sa kabila ng mga ngiti at tawanan, may mga damdaming hindi pa nila naipapahayag sa isa’t isa.Isang umaga, habang ang araw ay sumisikat at nagdadala ng init sa kanilang tahanan, nagpasya si Kean na ito na ang tamang panahon para makipag-usap kay Maria. Pumunta siya sa kanyang silid at nag-isip ng mga salitang dapat niyang sabihin.“Maria!” tawag ni Kean habang pumasok sa sala.“Kean! Gising na! Kumain ka na?” tanong ni Maria habang abala sa pag-aalaga kay Harry.“Wala pa akong almusal. Gusto ko sanang makipag-usap sa iyo,” sagot ni Kean na tila nag-aalangan.“May problema ba?” tanong ni Maria, nag-aalala sa tono ni Kean.“Wala, pero gusto ko sanang malaman kung ano ang nasa isip mo tungkol sa atin,” simula ni Kean, ang mga mata ay seryoso.“Anong ibig mon