Chapter 5

"Ramon, ba't ang tagal mo—"

Natigil sa pagpasok ang lalaki sa loob ng silid ko pagkakita sa nakahandusay na katawan ni Uncle Ramon.

"Shit! Anong ginawa mo bata? Tulong!" Nagsisisigaw na ito. Sunod-sunod namang nagsipasukan ang iba pang kalalakihan. Mabilis nilang dinaluhan si Uncle Ramon at binitbit palabas ng silid.

Hindi ko alam kung buhay pa ba ito pero hindi na ito gumagalaw. Yung dugo niya tumutulo sa sahig habang buhat sya ng mga kalalakihan palabas.

"Wag kang umalis dyan." Sigaw nung isa sa akin. Nanlilisik ang mga mata nyang tumingin sa akin. Siya yung lalaking nakikita kong madalas kausap ni Uncle Ramon. Yung palaging pumapasok sa silid niya para maghanda nung mga binebenta nila.

"Malalagot ka sa akin 'pag may nangyaring masama kay Boss." banta nya bago tuluyang lumabas.

Naiwan akong mag-isa. Nanginginig ako sa takot. Hindi ko alam kung ano ang aking gagawin. Gusto kong sumigaw at humingi ng tulong pero walang boses ang gustong lumabas mula sa aking bibig.

Tiningnan ko ang aking kamay puno ito ng dugo. Marami ding dugo ang nasa aking higaan pati sa sahig.

"Selene!" Narinig kong tawag mula sa labas.

Di nagtagal sunod-sunod na nagsidatingan ang mga kapitbahay sa pangunguna ni Aling Narsing.

"Juskong bata ka anong ginawa mo?" Mabilis niya akong dinaluhan pero hindi natuloy ang paglapit nya sa akin pagkakita sa kutsilyong hawak ko. Agad ko naman itong binitawan saka pa lumapit sa akin si Aling Narsing.

Mabilis niya akong niyakap. Madami syang sinabi sa akin pero wala na akong naintindihan. Para na akong natulala. Parang nablangko ang utak ko. Nanginginig lang ang buong katawan ko at hindi alam kung ano ang gagawin.

Gusto kong umiyak pero walang lumalabas na luha sa mga mata ko. Para akong natuyo. Tahimik lang ako at patuloy na nanginginig. Sobrang lakas ng kaba ng aking dibdib, parang lalabas na ang aking puso. Nag-iinit ang batok ko, namamanhid ang aking mukha. Pakiramdam ko nahihirapan na akong huminga.

Si Aling Narsing ay yakap ako, umiiyak ang ginang. Pati ang ibang kapitbahay ay nakisilip na rin sa akin. Iba-ibang emosyon ang nakikita ko sa mga mata nila. Ang iba naawa, pero ang iba naman nanghuhusga.

Hindi nagtagal dumating na ang mga pulis .Diristo silang lumapit sa akin. Yung babaeng pulis ang kumuha sa akin mula kay Aling Narsing at sya na rin ang nagdala sa akin palabas.

Napuno ng tao ang bakuran namin, kahit sa labasan, madaming tao. Marami ang nakiusyuso. Nakatulala lang ako habang nakatingin sa kanila. Nakita kong nagbubulung-bulungan sila. Hindi pa man nila alam ang totoong nangyari dinig ko na ang panghuhusga nila. Lalo na ang makita nilaa ng kalagayan ko. Duguan pa ang mga kamay ko, pati ang aking damit. Wala din akong tsinelas.

Lalong dumami ang mga nakiusyuso ng palabas na kami. Halos wala na kaming madaanan. Nahawi lang ang mga ito ng pinalabas sila ng mga pulis. Ayaw pang magsilabasan, gusto pa ngang pumasok sa bahay. Mabuti nalang madami ang pulis na rumesponde. May nilagay na harang para wag silang makapasok sa bakuran namin. May mga pulis ding nakabantay sa gate.

"Ang bata pa, kriminal na!"

" Si Ramon na tumayong ama sa kanya, pinakain, binihisan pero nagawa nya pang saktan. Di na ako magtataka kung bakit iniwan yan ng nanay nya."

"May lahing kriminal. Mana siguro sa tatay!"

Narinig kong sabi ng mga nakiusyuso pero hindi ko na nakita ang mukha nila dahil pinayuko na ako ng babaeng pulis. May nilagay itong jacket sa ulo ko at niyakap ako palapit sa kanya habang naglalakad kami palabas.

Nanginginig ako sa takot na baka kuyugin akong ng mga kapitbahay. Kung ano-anong masasakit na salita pa ang aking narinig ko mula sa kanila. May nambato pa sa akin bago ako nakapasok sa sasakyan ng mga pulis kaya muntik pang magkagulo ang mga tao at ang mga pulis.

"May kamag-anak ka ba na pwedeng tawagan, Ineng?" Tanong ng pulis sa akin nang nasa sasakayan na kami. Iling lang ang naging sagot ko sa kanya. Hindi na rin ito nag-usisa pa. Sinabihan nya nalang ang kasamahan na umalis na kami.

Tahimik lang ako sa byahe. Nanginginig pa din ang buong katawan ko. Walang kapitbahay ang sumama sa akin. Si Aling Narsing ay hindi ko na rin nakita.

Sa pagkakataong ito, nararamdaman ko na naman ulit na mag-isa ako.

Kasalanan ba ang ginawa ko? Kasalanan bang ipagtanggol ko ang aking sarili?

Nanginginig ang mga paa ko sa bawat hakbang papasok ng presento. Takot ako mapunta sa lugar na 'to, takot ako sa mga pulis dahil ito ang palaging panakot ni Mama sa akin dati. Pero ngayon, heto ako, nandito sa presento para sa kasalanang di ko naman sinasadya.

"Andito na pala ang killer. Ilang taon na ba yan?"

Para akong nabingi sa aking narinig nang sinalubong kami ng isa pang pulis. Nakita ko pa ang panlalaki ng mata sa kanya nung pulis na kasama ko pero tila balewala lang ito sa kanya. Ngumisi pa ito sa akin tsaka umiling sabay patunog ng dila. Iniwas ko ang tingin ko sa kanya pero marami pa itong sinabi.

"Madami na talagang bata ang napariwara ngayon. Tapos gobyerno ang sisisihin. Dapat sa mga ganyan—" pero di niya na tinuloy. Tinitigan ko sya pamilyar ang mukha nya sa akin.

Pagtigin ko sa paligid marami silang nakatingin sa akin. Nagbubulung-bulungan. Siguro alam na nila ang ginawa ko.

May narinig pa akong sumigaw dun sa unahan. Tinatanong kung ako ba yung killer.

Killer na ba ang tawag sa akin ngayon?

Napatay ko ba talaga si Uncle Ramon?

"Tumahimik kayong lahat kung ayaw niyong malagot kay Major Castillo. Pati bata pinapatulan niyo. Bwesit!"

Nilinisan muna ako ng babaeng pulis. Pinaligo niya ako sa banyo para mawala ang mga dugong dumikit sa akin tapos binigyan ako ng damit pamalit.

Pagkatapos dinala niya ako sa isang maliit na silid. May isang lalaking naghihintay sa amin doon. Dalawa na sila ngayon, ang babaeng pulis na kumuha sa akin sa bahay at isa pang pulis na tahimik lang pero seryoso ang mukha.

"You can start asking the kid, Sergeant Mendoza." Mahinang utos ng lalaking pulis sa babaeng kasama nya. Agad namang tumango ang babaeng pulis at umayos ng upo paharap sa akin.

"Be mindful of your words."

"Yes, Sir Nate." Magalang na sagot ng babae sa lalaki.

Nakatingin lang ako sa kanilang dalawa. Inaantok na ako at para na akong nahihilo pero kailangan ko pa silang kausapin. Narinig ko kanina nung hindi pa dumating itong lalaking pulis na nasa harapan ko na ipapakulong daw ako bilang parusa sa kasalanang nagawa ko.

Natatakot ako pero kung yun ang kaparusahan sa ginawa kong pagdepensa sa sarili ko, wala akong magagawa kundi ang tanggapin ito. Siguro ito talaga ang nakatadhana sa akin.

"Wag kang kabahan, Ineng, magtatanong lang kami."Sabi ng babaeng pulis tapos may nilagay itong maliit na parang radyo sa harapan ko. Nadako ang tingin ko doon, "Recorder yan, lahat ng pag-uusapan natin ngayon ay mare-record dyan. Ibibigay natin sa abugado para sa depensa mo."

Madami pa syang sinabi sa akin pero wala akong naiintindihan kaya tumango na lang ako. Siguro sa madaling salita inayos nya lang ang kanyang imbestigasyon para mas madali ang pagpapakulong sa akin.

"Anong totoo mong pangalan, Ineng." Malumanay nyang tanong sa akin.

Dati sa telebisyon ko lang ito nakikita pero ngayon sa akin na mismo nangyayari. Matagal akong tumingin sa kanilang dalawa, parehas silang magaan lang ang tingin sa akin. Pero yung lalaking pulis natatakot ako sa kanya. May kung ano akong nakikita sa mga mata niya an hindi ko kayang ipaliwanag. Yung uri ng tingin nya sa akin ay magaan lang pero tila ba nagbabala ito na alam nya kapag nagsisinungaling ako.

"Mary Selene Monferrer po." Mahina kong sagot. Ang dalawang kamay ko ay magkasalikop sa aking harapan, pilit pinipigilan ang panginginig nito. Ewan ko lang kung napansin ba nila pero kanina pa ako nanginginig.

Kanina ginamot pa ng pulis ang sugat ko sa aking kamay. Hindi ko namalayan na nasugatan pala ako.

"Wag kang matakot, sabihin mo lang sa amin kung ano ang nagyari." Hinahawakan niya ang dalawang kamay ko, nanginginig na pala ako. Unti-unti na ring nababalot ang mga mata ko ng luha. "Tutulungan ka namin. Kaming bahala sayo."

Ganyan din ang sinabi sa akin ni Uncle Ramon noon, tutulungan nya ako at syang bahala sa akin pero anong nangyari ngayon. Siya din pala ang magpapahamak sa akin.

"Andito si Major Castillo, sya ang tutulong sayo. Magtiwala ka." Pagtingin ko sa lalaki doon ka na di mapigilan ang sariling lumuha.

Ayokong umiyak. Pagod na akong umiyak, palagi nalang akong umiiyak. Buong buhay ko ito nalang ata ang ginawa ko ang umiyak.

Paano na ako nito ngayon?

"Ipapakulong niyo po ba ako? Wala po akong kasalanan. Pinagtanggol ko lang ang aking sarili." umiiyak kong sabi. Malakas na ang mga hikbi ko.

Bakit ko ba kailangang maranasan 'to? Iniwan na nga ako ni Mama, ngayon makukulong pa ako.

Tuluyan nang kumawala ang emosyon ko. Tuluyan na akong umiyak habang nagkukwento sa kanila kung ano ang nangyari bakit ko nasaksak si Uncle Ramon.

"Wala akong kasalanan, natutulog lang ako tapos biglang pumasok si Uncle Ramon sa silid ko . Nagising ako dahil hinaplos nya ang binti ko. Pagkatapos tinutukan niya ako ng kutsilyo. Gusto kong sumigaw para humingi ng tulong pero tinakpan nya ang bibig ko. Sasaksakin nya daw ako kapag sumigaw ako."

" Nagmakaawa ako sa kanya. Sabi niya madali lang daw, hindi daw ako masasaktan. Hinalikan niya ako, dinilaan nya ako dito." Tinuro ko ang iba't ibang parte ng katawan kong dinilaan ni Uncle Ramon. Parang nararamdaman ko pa ang dila nya sa katawan ko, nandidiri ako. "Umiyak ako, nagmamakaawa pero hindi niya ako pinakinggan. Huhubarin nya na sana ang shorts ko pero malakas ko syang tinadyakan. Natamaan ko ang ari nya kaya nabitawan nya ang kutsilyo dahil nasaktan sya. Dadamputin nya sana ito para i*****k sa akin pero naunahan ko siya."

"Hindi ko na alam ang sunod na nangyari dahil nakapikit na ako. Ang alam ko lang ay mahigpit ang hawak ko sa kutsilyo. Pagdilat ko ng mga mata, duguan at hindi na gumagalaw si Uncle Ramon."

Lumakas ang mga iyak ko at halos hindi na ako makapagsalita. Naramdaman kong humigpit ang hawak ng babaeng pulis sa kamay ko.

"Hindi ko sinasadyang saksakin si Uncle Ramon. Maniwala kayo sa akin, hindi ko po sinadya. Hindi po ako mamamatay tao. Natakot lang po ako sa gagawin niya sa akin. Pero hindi ko po sinasadya, maniwala po kayo."

Matagal akong umiyak. Halos di na ako makahinga. Pinakalma muna ako ng mga pulis bago nagpatuloy ang mga tanong nila sa akin.

"Ayos na ba pakiramdam mo? Pwede na tayong magpatuloy?" Tumango ako sa kanya.

"Paano kayo nagkakilala nung lalaking kasama mo sa bahay? Kaano-ano mo siya?"

"Hindi ko sya kaano-ano. Nakilala ko lang sya dahil madalas syang napunta sa bahay namin. Uncle Ramon ang tawag ko sa kanya, kaibigan sya ni Mama. Kaya sya nakatira sa amin dahil umalis si Mama na may utang sa kanya. Sabi niya doon lang muna sya habang hinihintay namin na babalik si Mama."

"Saan ang Mama mo? Bakit ka nya iniwan sa kaibigan nya? Wala ka bang ibang kamag-anak na pwede nyang pag-iwanan sa 'yo? O di kaya sa Papa mo nalang?"

Sunod-sunod nyang tanong sa akin. Kinunutan pa sya ng noo ng lalaking pulis dahil sa mga tanong nya kaya humingi ito ng paumanhin sa akin.

"Iniwan po ako ni Mama." Yun palang ang nasabi ko pero naiiyak na naman ako. Yumuko ako para itago ang namumuong luha sa aking mga mata. Walang nagsalita mula sa kanila. Hinayaan muna nila akong kalmahin ang sarili ko.

"Hindi ko rin po kilala ang Papa ko. Wala din po kaming ibang kamag-anak na kilala ko. Nag-iisang anak lang po ako ni Mama. Sa totoo lang hindi ko po alam kung nasaan sya ngayon. Matagal na rin akong walang balita sa kanya. Pero ang sabi ni Uncle Ramon sa akin nakausap niya na daw si Mama, babalik daw ito galing Japan kapag nakapag-ipon na. Habang hinihintay niya si Mama, doon muna sya sa bahay para sa negosyo nya."

Nakita ko ang pagkunot ng kilay nung lalaking pulis. Nakita ko din ang pagkuyom ng kamao nya pero wala itong sinabi.

Nagkatinginan silang dalawa, walang sinasabi pero parang nagkakintindihan na sila sa tinginan pa lang.

"Alam mo ba kung anong klase ang negosyo ng Uncle Ramon mo?" Tanong ulit ng babaeng pulis at tumango ako.

"Opo."

"Pwede mo bang sabihin sa amin kung anong klase ang negosyo nya at anong ginagawa nya?"

"Opo. Nagbebenta po si Uncle Ramon nung maliliit na pakete ng asin."

"Asin?" Paninigurado nito sa akin at muli akong tumango.

"Opo, asin po. Ang sabi ni Uncle Ramon sa akin first class daw yung asin na yun kaya hindi basta saan nakukuha. Bawal din daw akong mag-ingay at baka mainggit daw ang mga kapitbahay. Madalas ako pa ang nagdadala nun sa mga suki niya. Nilalagay nya sa bag ko at ako ang naghahatid. Tapos nilalagay lang din nila ang bayad sa bag ko pero hindi ko pwedeng tingnan o hawakan. Dapat hindi ko galawin, yun ang bilin niya sa akin."

"Malakas po ang negosyo ni Uncle Ramon. Madami syang suki, ang iba kaparehas niyo din po, mga pulis. Yung iba naman mga mayayaman, may magagandang sasakyan. Kung sino-sino lang po, babae at lalaki, yung iba mga estudyante pa po."

"Yung iba naman pumupunta pa doon sa bahay. Mas maganda daw kasi sa bahay sila kumuha para walang problema. Minsan nga nakikita ko pa sila sa loob ng silid ni Uncle Ramon na sinisinghot nila ang asin. Hindi naman ako pwedeng magtanong kung anong klaseng asin ang binebenta niya dahil nung minsang nagtanong ako, nagalit sya sa akin. Kapag nagtanong daw ako ulit, hindi niya na kontakin ang mama ko at palalayasin niya na ako sa bahay."

"Mabait naman si Uncle Ramon sa akin, sya ang bumibili ng pagkain namin. Hindi niya na rin ako pinabalik sa pamamasura. Binibilhan niya din po ako ng laruan at mga damit. Ang sabi nya kapag naging masunurin ako sa kanya, pag-aaralin niya ako. At kapag mas lumaki pa daw ang negosyo nya ako ang gagawin nyang kanang kamay kapag malaki na ako."

"Kilala mo ba ang mga pupumunta sa bahay niyo? Kapag nakita mo ba sila maalala mo ang mga mukha nila? Pwede mo ba silang ituro sa amin?"

Sunod-sunod akong tumango sa mga tanong nya. Sa madalas na pag-uutos ni Uncle Ramon sa akin, madami na din akong kilalang mga suki nya at isa na doon yung pulis na sumalubong sa akin kanina.

Kaya pala pamilyar ang mukha nya sa akin. Naalala ko na kung saan ko sya nakita, sya yung dinalhan ko ng asin sa may likod ng simbahan. Meron ding maliit na envelope na laman ay pera ang pinabigay ni Uncle Ramon sa kanya.

"Nabanggit mo kanina may mga pulis na kaibigan ang Uncle Ramon mo? Natatandaan mo ba mga mukha nila?" Tumango ako ulit.

"Opo, yung iba po natatandaan ko po. Lalo na po yung linggohan na pinapadalhan ni Uncle Ramon. Yung iba po hindi ko nakikita ang mukha dahil may suot po silang mask at nakasumbrero po. Sa katanuyan po, meron pong kaibigan si Uncle Ramon dito po na kasamahan niyo."

Sabay na napaayos ng upo silang dalawa.

"Kasamahan namin?" Ulit ng babaeng pulis sa sinabi ko, tumango ako sa kanya bilang pagkumpirma.

"Opo, kasamahan niyo po. Nakita ko po sya kanina sa labas pagdating ko. Naalala niyo po yung lalaking unang sumalubong sa akin po? Yung tumawag po sa aking killer, sya po yun."

"What did he call you?" Sa unang pagkakataon nagsalita ang lalaking pulis. Tumingin ako sa kanya, hindi ako masyadong magaling sa ingles at mabilis ang pagkakasabi nya nun kaya hindi ko naintindihan.

"Anong tinawag nya sayo?" Sa pagkakataong ito, marahan at iba na ring ang tono ng pagkatanong nya sa akin pero dahil hindi ako sumagot yung babaeng pulis ang binalingan nya.

"Si Ismael Major, sya ang unang sumalubong sa amin kanina. Winarningan ko na pero hindi nakinig sa akin."

Nag-usap pa sila saglit bago nila ako muling hinarap.

"Selene, sigurado ka ba na yung pulis na nakita mo sa labas kanina ay kilala na Uncle Ramon mo?"

"Opo, sigurado po ako dahil ilang beses po akong nag-abot ng bag sa kanya. Hindi ko lang po sure kung natatandaan nya ba ako kasi mabilis lang naman po eh. Pagkaabot ko sa kanya, aalis din naman po ako agad. Basta sa pulis po, bawal po akong magtagal, tsaka bawal din po makipag-usap."

Sinabi ko sa kanila ang lahat ng mga nalaman ko tungkol sa negosyo ni Uncle Ramon. May mga pinakita silang larawan sa akin, yung iba nakila ko, yung iba naman hindi. Maliban doon sa isa pang pulis na sumalubong sa amin, tinuro ko din ang ibang kasamahan nila na inabutan ko din noon.

Tinanong ko sila kung bakit nila tinatanong yun pero wala namang silang sinabi kung para saan yun. Ang sabi lang nila sa akin gusto lang nila malaman kung sino ang mga suki at mga kaibigan ni Uncle Ramon.

Pagkatapos naming mag-usap dinala na ako ng babaeng pulis sa isa pang silid. Doon nya ako dinala dahil yun daw ang opisina nung lalaking kausap ko kanina. May malaking sofa doon, sabi niya doon daw muna ako matulog habang naghihintay ng umaga.

Narinig kong nagpaalam ang lalaking pulis kanina, may pupuntahan lang daw pero babalik agad. Nagbilin pa ito na siguraduhing walang sinunmang makakalapit sa akin hanggat sa di pa sya bumabalik.

Hindi ko alam kung gaano ako katagal nakatulog pero naalimpungatan ako ng may narinig akong nag-uusap sa labas ng aking silid. Hindi ko alam pero bigla akong kinabahan. Dahan-dahan akong bumangon at naglakad palapit sa may pintuan. Dinikit ko ang tenga ko doon at nabosesan ko ang babaeng nagtatanong sa akin kanina.

"Tanga mo naman Ismael. Paano mo malulusutan yan ngayon? Kasama ko si Major Castillo kanina nung in-interogate namin ang bata. Sa palagay mo makakatakas ka pa? Pasalamat ka nga at may emergency sa bahay nila si Major ngayon pero sigurado akong babalik yun agad.Dumagdag ka pa talaga sa problema niya ano?"

"Hindi ako pwedeng madawit dito. Magre-retire na ako, Mendoza, alam mo yun. Saan ang bata ngayon?"

"Sana nag-ingat ka. Nasa loob ang bata hindi pwedeng galawin kundi ako ang malilintikan kay Major. Kaya kung ako ikaw umal—"

Isang malakas na putok ng baril ang aking narinig na nasundan pa. Nagkabarilan sa labas.

Sa sobrang pagkataranta ko ni-lock ko ang pinto. Saktong pagka-lock ay gumalaw ang seradura. Pagkatapos ay may tumadyak mula sa labas.

"Bata! Buksan mo to! Alam kong andyan ka!"

Hindi ko man nakikita pero kilala ko ang may-ari ng boses. Yun yung lalaking kaibigan ni Uncle Ramon.

Muli niyang tinadyakan ang pintuan pero mabuksan dahil naka-lock ito. Nanginginig na ako sa takot. Tumakbo ako doon sa mesang nasa gitna at magtatago sana sa ilalim ng mesa pero nasagi ko ang computer nya. Bigla itong umilaw, pagtingin ko doon, parang namanhid ang buong katawan ko sa aking nakita.

Nakita ko ang babaeng nagtanong sa akin kanina nakahandusay sa labas na pintuan, ang dugo nya ay nagkalat sa sahig. Meron ding nakabulagta sa unahan pero yung lalaking tumatawag sa akin ay nandun pa rin, duguan pero hindi umaalis. May hawak syang baril.

Nanginginig na ako sa takot. Hindi ko na alam ang aking gagawin. Muli niyang tinadyakan ang pintuan at sa pagkakataong ito binaril niya na ang pintuan.

"Bata! Lumabas ka na dyan!" Muli niyang sigaw. Umiiyak na ako.

Hindi niya ako pwedeng makuha dahil sigurado akong papatayin nya ako. Inilibot ko ang tingin sa paligid. May nakita akong isang pintuan. Hindi ko alam kung saan yun papunta pero wala na akong ibang choice.

Nagmamadali akong tumakbo doon at nagbabasakali na mabuksan ko. Nabuksan ko pero kadiliman ang tumambad sa akin. Natatakot ako dahil wala akong makita pero mas natatakot ako dahil ilang sunod-sunod na putok na ang narinig ko. Pumasok ako sa pintuan na hindi ko alam kung anong nandun, pero nagulat ako pagkasarado ko sa pintuan biglang bumukas ang ilaw.

May ilaw pero walang tao. Maliit lang ang silid na meron pang isang pintuan. Walang pahitan, pindutan lang meron. Hindi ko alam kung paano bubuksan. Abot abot na ang kaba ko. Hindi ko na makontrol ang panginginig ng kamay ko. Pumindot lang ako ng pumindot at bigla nalang itong bumukas.

Kadiliman ang muling sumalubong sa akin. Hindi ko na alam ang aking gagawin. Desperado na akong makatakas. Sa nanginginig kong katawan pumasok ako sa silid kahit walang kasiguraduhan. Ilang minuto lang umandar ito. Hindi ko alam kung saan ito papunta hanggang sa bigla itong huminto at awtomatikong bumukas.

Pagtingin ko, nasa labas na ako. Hindi ko alam kung saang parte na ito ng presinto pero walang tao. Nag-aagaw na ang dilim at liwanag, malapit ng lumabas ang araw. Inipon ko ang natitirang lakas ko at sa nanghihina kong katawan, tumakbo ako sa abot ng aking makakaya.

Takbo lang ako ng takbo. Hindi ko alam kung gaano kalayo ang inabot ko at kung gaano ako katagal tumakbo. Kung saan-saan ako nagsususuot hanggang sa natagpuan ko nalang ang aking sariling nakasakay na sa isang bus.

Nang malayo na kami doon ko naramdaman lahat ng pagod ko. Nanghihina ang katawan ko pero nilaban ko. Tahimik akong umiyak at sa pagkakataong ito pinangako ko sa aking sarili na wala ng ibang pwedeng manakit sa akin. Hinding hindi na ako papayag na masaktan ako ulit.

Sisikapin kung mabuhay mag-isa. Kakalimutan ko ang mga taong nang-iwan sa akin. Magiging malakas ako at kahit talikuranan ako ng lahat kaya kong alagaan ang sarili ko.

Tatalikuran man ako ng mga tao pero hindi ko tatalikuran ang sarili ko.

——————————————-