He was indeed a beautiful man. Gustong-gusto ko ang kulay nito. He can surpass any male models I know.
Kaya di ko masisi si mother Hermina kung liliko siya sa kanyang paniniwala.Ibig sabihin ay tapos na ako dito? Very basic, huh."Ikaw si Crisanto?"Tumango ito, namamangha. "Kilala po ninyo ako?""Oo." mayabang kong sabi.Tumango-tango lang ito. "sige po. Ako po ay lilisan na. May inu-uutos po pa sa akin."Huh? Di ba niya ako yayayain mag-date? Ang sabi ni Hermina ay kailangan naming maipagpatuloy ang lovestory nila. So, dapat yayayain niya ako diba."Hindi ba tayo magde-date?"Tinignan ako nito ng hindi makapaniwala. "Madre?""May gusto ka sakin diba?" ngumisi ako. "Ayain mo na ako mag-date."Nag-sign of the cross ito at nanlalaki ang matang nakatingin sa akin. Lumapit siya nang kaunti sakin ngunit sapat pa rin ang distansya. Tumingin ito sa labas, sa mga batang naglalaro."Baka ho may makarinig sa inyo at seryosohin ang inyong itinuturan."Lumapit ako sa kanya para sana bumulong pero siya ang lumayo sa akin. I felt offended! Lakas naman ng loob nitong lumayo sa akin na parang nakakadiri ako."Madre..""Ano?" pagalit kong sabi. "Iba ka din ha. Ako na nga ang lumalapit sa iyo!"Lumunok ito. Tumitingin pa rin sa labas."Kung anuman po ang interpretasyon ninyo sa aking sinabi ay hindi po iyon ang ibig kong ipahiwatig, madre."Kumunot ang noo ko. "Ano? Diba mag-jowa tayo?""Ano pong salita iyon?" yumuko ito. "Pasensya na kayo, madre. Hindi ako nakatungtong sa paaralan. Pumupuslit lamang ako sa mga patagong klase ni Senor Guerrero noon. Matapos po ay wala na."Nagulat pa rin ako kahit alam kong karamihan talaga sa mga Pilipino nang rehimeng ito ay pinagkakaitan ng karunungan.Huminga ako ng malalim. "Ibig kong sabihin ay, magkasintahan. Tayo ay magkasintahan, hindi ba?"Nanlalaki ang mata nitong lalong lumayo sa akin. Naeeskandalo sa binitawan kong salita."M-madre. Hindi ko po intensyon ang kahit na ano sa iyo. M-maniwala ka po-"Napatalon ito nang hawakan ko ang kamay niya. Mabilis niya itong pinagpag at tumingin sa labas. Umigting ang kanyang panga. Tila nagagalit sa ginagawa ko."Hindi tayo magkasintahan?"Mabilis itong umiling. "Hindi ho pwede, madre. At hindi rin talaga. Ano po ang iyong sinasabi?"Humalukipkip ako. "Sige makakaalis ka na."Muling kumunot ang noo nito pero hindi na siya nagsalita at umalis na. Pinikit ko ang mata at tumingala. Mukhang one sided pa itong lovestory na ito ha."Jusko naman, sister. Ayaw naman pala sa'yo 'nung tao. Bakit ipinipilit mong may lovestory kayo!"Pinakiramdaman ko ang paligid. Kailangan ko ulit siyang makausap. Marami pa akong itatanong."Sister! Lumabas ka dyan. Kausapin mo ako!""Hermina?"Napalingon agad ako sa gulat at nakita si superiora at Clara na nakakunot ang noo sa akin.Ngumisi ako. "Pina-practice ko lang po 'yung boses ko."Tumaas ang kilay ni Clara pero tumango nalang si superiora."Samahan mo na si Clara sa labas. Hinahanap ka rin ng mga bata."Agad-agad akong sumunod. Mariin ang titig sa akin ni Clara pero hindi ko na pinansin dahil hindi ko rin alam ang sasabihin ko sa kanya.Habang nanunuod sa mga bata ay nag-iisip ako nang unang hakbang kong gagawin para malutas ang problema ko. Ni, wala akong kakilala dito at hindi ko alam kung saan ako nakatira. Siguro sa simbahan? Or may dormitory kami?Magtanong kaya ako kay Clara, kasi siya yata ang bestfriend nitong si Hermina. Pero nakakatakot siya. Baka ilaglag niya ako at matsugi agada ko dito.Hindi pa man ako nagsisimula, mamamatay agad ako sa eksena.“May dinaramdam ka ba?” bulong ni Clara sa tabi ko. “Kanina ka pa parang nawawala sa iyong sarili.”Huminga ako ng malalim. Wala akong choice kundi sabihin sa kanya ang totoo. Wala akong ideya sa lahat ng ito! Kailangan ko ng taong magbibigay sakin ng clue kahit papaano.“Maniniwala ka ba kung sasabihin ko?”Mas lumapit siya sa akin. “Ano ang bumabagabag sa iyo?”“Mas mabuti siguro kung sa pribadong lugar tayo mag-usap.”Tinignan niya ang paligid at bumulong. “Tungkol ba ito sa prayle?”“Anong prayle?”“Iyong isinasalaysay mo sa akin noong nakaraang linggo”Umiling ako. “Hindi ko na matandaan ‘yan. Pero may kailangan akong sabihin sa’yo. Importante.”“Mainam siguro kung sa beaterio na lamang natin ito talakayin.”“Ano ‘yon?”Kumunot ang noo nito pero sumagot din naman. “Ang ating tahanan.”Hindi nga ako nakatira sa mga magulang ko. Ang matandang lalaki kanina ay ang tatay ko. Kailangan kong makauwi sa bahay nina Hermina para makakuha ng kaunting impormasyon.Natapos ang mga palaro para sa mga bata. Agad akong nagyaya kay Clara na umuwi dahil hindi na ako mapakali kung anong gagawin ko.Isang vintage na simbahan ang nag-welcome sa amin. Napakatayog nito at napakaganda. Di pa rin ako makapaniwalang nasa ibang panahon ako at nasasaksihan ito ng dalawang mata ko.“Tayo na.” yaya ni Clara. Bumaba na kaming muli sa kalesa at pumasok sa malaking simbahan.“Ito na ba ‘yung beaterio?”Tumango ito. “Dito tayo dumaan.” Tinuro niya ang isang makipot na hallway.Hindi na ako nagtanong kung bakit kaya dire-diretso na kami papunta sa aming silid. Bawat detalye ng pader na bumubuo sa simbahang ito ay talagang nakaka-amaze. The walls has a medieval details and design. Some saints were carved on it. Hindi ko mapigilan ang ulo kong lumibot sa bawat detalye ng pader na iyon.“Ibang klase. Mas maganda pa ‘to sa condo ko.”Nilingon ako ni Clara pero hindi siya nagsalita. Lumiko lang kami at umakyat na kami pataas. Ilang hakbang ay may binuksan nang pinto si Clara.Ang unang bumugad sa amin ay ang isang maliit na altar. Nagliliwanag ito sa mga kandilang nakapalibot dito. Sa gilid ay ang dalawang kama at isang upuan. Sa kabilang banda ay ang cabinet at vanity mirror. Halos malaglag ang panga ko sa napaka-vintage na datingan ng kwartong iyon.“I’m really in here.” nagkatinginan kami ni Clara. “Kurutin mo nga ako.”“Hindi maaari.”Kinuha ko ang kamay niya at walang birong isinampal iyon sa aking mukha.“Ouch!” angil ko.“Hermina! Ano ba ang iyong ginagawa!” biglang-bigla siya.Pinikit ko nalang ang mata. Talagang hindi ito panaginip!Hinila ko si Clara sa aming kama at tinitigan ng mabuti. Halatang-halata ang pag-aalala niya sa kinikilos ko.“Dapat makinig ka sa lahat ng sasabihin ko sa’yo. Bahala ka na kung maniniwala ka ba o hindi.”Nakatitig lang siya sa akin kaya nagpatuloy na ako.“Truth is, hindi ako si Hermina. Peksman, mamatay man.”Kumunot lang ang noo niya. “May dinaramdam ka ba?”“Wala, promise. Wala. I mean meron kasi ayoko dito sa lugar niyo. Pero hindi ako taga-rito, Clara.”Kinagat ko ang labi.“Simula nang magising ako kanina, hindi na ako ang kaibigan mo. Hindi ko alam kung anong nangyari, pero maniwala ka. Hindi ako si Hermina. Nasa katawan niya lang ako, pero ibang tao ako.”Nanlaki ang mata nito. “Sino kang demonyo ka!”Mas nanlaki din ang mata ko. “Huy! Baklang ‘to. Hindi ako demonyo! I mean, oo, masama daw ugali ko sabi ng mga haters ko, pero hindi ako satanismo.”“Wala akong naiintindihan!” lumayo ito sa akin. “Tatawagin ko na ang superiora, Hermina!”Hinila ko siya at pilit pinakalma. “Kakalbuhin kita. Makinig ka muna kasi!”“Ako’y hindi mapapakali sa iyong tabi. Makikinig ako ngunit lalayo ako.” takot niyang ilag sa akin. Umupo siya sa kabilang kama.I sighed. This girl!“Ok. Basta makinig ka ng mabuti sa akin.” I wetted my lips. “Hindi ko alam bakit at paano nangyari ito. I am Vinta Serrano. Galing ako sa present time. Ibig sabihin. Ako ay galing sa hinaharap. Ang lugar na ito, ang mga tao dito, ikaw at lahat dito ay mga nakaraan ng Pilipinas.”“Anong-““Hindi ko ipipilit sa’yo kung hindi ka maniniwala, pero ang hiling ko ay sana maniwala ka. Hindi ako gumagawa ng kwento o anuman. Mahirap din sakin ang mapunta sa ganitong sitwasyon kaya hindi ko pwedeng gagamiting biro.”“Vinta Serrano?”“Iyon ang totoo kong pangalan. Hindi ito ang aking katawan. Nagtatrabaho ako nang mangyari ito. Nahulog ako sa isang matarik na lupa pagkatapos pagdilat ko, nandito na ako.”Huminga ako ng malalim. “Nagpakita sakin si Hermina.”Gulong-gulo siya pero parang may pag-asa namang maniwala siya dahil sa ekspresyon niya.“Nagpakita siya sakin kanina. Kinausap niya ako. At kaya daw ako nandito dahil may misyon akong dapat gawin.”“Mahabagin!” napatakip siya sa kanyang bibig, “Kaluluwa ba ni Hermina ang nakausap mo?”Tumango ako. “Kahit ako din naguguluhan kung paano nangyari pero kailangan ko talaga ng tulong mo. Gusto ko ng umalis dito.”Kumurap-kurap pa ito. “Paano ko mapapatunayang totoo lahat ng iyong sinambit.”Nag-isip ako. Hanggang sa..“October 7, ngayon hindi ba?”Tumango ito.“Alam mo bang kahapon ay sinimulan na ang pag-uusig kay Jose Rizal sa Espanya?”Nanlaki ang mata nito. Nilapitan ako bigla.“Hinaan mo ang iyong boses. Baka marinig ka ng mga prayle.”“Kilala mo siya?” tumango ito. “Hindi iyon pinaalam dito sa Pilipinas. Iilan lang silang nakakaalam.”Napuno ng takot ang mata nito. “Anong nangyari?”“Hindi ko alam, syempre. Wala naman ako doon.” sumama ang tingin nito sa akin. “Nabasa ko lang kasi ‘yon noong nag-aaral ako. Hindi naman dinetalye. Pero alam mo ba,”Lalo pa itong lumapit sa akin. “Ano?”“Mamamatay siya sa isang taon.”Mabilis ako nitong sinapak sa braso pero agad niyang hinimas.“Ikaw kasi. Huwag ka ngang magbibitaw ng ganyang mga salita!”“Totoo ang sinasabi ko. Galing talaga ako sa future.”“Mamamatay ang senyor?” maluha-luha ang mata nito.Tumango ako. “Pero sa pagkamatay niya ay sisiklab ang galit ng mga Pilipino sa Espanya. Magkakaroon ng digmaan sa pagitan ng mga rebulusyunaryo at Espanya.”Napatakip ito sa kanyang bibig. “H-hindi ako naniniwala.”“Hindi kita pipilitin, pero sana pag-isipan mo ito.”Tumayo siya at nagpapabalik-balik sa harapan ko.“Kailangan ko talaga ng tulong mo.”“Sige.” buong loob niyang sagot matapos ang ilang minutong pag-ikot. “Pero sabihin mo sa akin kung anong misyon ang kailangan mong harapin.”“Kailangan ko raw na ipagpatuloy ang pagmamahalan nila ni Crisanto.”Nanlaki ang mga mata nito at naestatwa.Napatakip si Clara sa kanyang bibig nang marinig ang pasabog ko. "Hermina! Teka, Vinta? Anong sinabi mo? Anong pag-iibigan? Kay Crisanto?!" tila naeeskandalo niyang sabi. Tumango ako. "Bongga ng friendship mo diba." "Anong friendship?" "Kaibigan." Huminga ito nang malalim. "Matalik na kaibigan. Si Hermina ay ang aking nag iisang matalik na kaibigan." "Kaya kailangan ko ng tulong mo. Maawa ka sa akin. Hindi ako dapat magtagal dito." "Saan ka ba nakatira?" Umiling ako. "Kahit sabihin ko sa'yo. Hindi natin matutunton 'yun. Sigurado akong hindi pa 'yon naipapatayo." Nagtakip siya ng mukha at tumahimik. Nagdadalawang isip pa siya kung maniniwala sa akin o hindi pero nararamdaman kong pagkakatiwalaan niya ang sinasabi ko. Kinagat niya ang labi. “Anong tulong ba ang kailangan mo?” Nabuhayan ako. “Talaga?” Tumango ito. “Basta totoo lahat ng iyong binanggit. Aasahan ko ang iyong katapatan.” Tumango ako ng maraming beses. “Hindi ka magsisisi, promise.” binasa ko ang labi. “Kailanga
“Anong ginagawa ninyo dito?”Masungit agad ang bungad sa amin ng mama ni Hermina nang pagbuksan kami nito ng pinto. Tinignan niya kami mula ulo hanggang paa saka tumaas ang kilay. Tanghali na rin nang makarating kami. Hindi masakit sa balat kahit tirik ang araw pero init na init ako sa damit ko! Maeeskandalo talaga silang lahat kung ipakita ko ang hubadera side ko.“N-nais po sana kayong bisitahin ni Hermina, senyora.”“Na walang abiso? Nagsabi ka ba sa inyong superiora. Hermina?”Tumango ako. “Nagsabi po kami.”Huminga ito ng malalim. “Siya. Tayo na sa itaas.”Sa labas palang ng bahay ay sumisigaw na ng karangyaan kaya’t nag-expect na ako na magiging maganda ang loob. Pero namangha pa rin ako sa makitang mga kagamitan.I’ve been in a penthouse with complete appliances and equipment, but seeing a house from 1895 is so amusing. The intricate design of their wall passionately compliments the vibe of the house. Power and wealth can be seen and felt in every corner.Habang paakyat ay agaw
Sa isang malaking bahay tumigil ang aming karwahe. Napatingala ako sa tugtog na classic na nanggagaling sa second floor.Bumaba kaming tatlo. Si Clara ay inihatid muna namin bago kami dumiretso dito. Gandang-ganda siya but at the same time ay sayang na sayang din dahil nag-madre ako.“Noon pa man ay talagang napakaganda mo na. Bakit kasi hindi mo nalang pinag-isipang mabuti ang iyong desisyon. Kahit sinong binata ay mahuhumaling sa iyo.” nakangusong sabi niya sa akin.Binati kami ng mga sa palagay ko’y katulong ng bahay na ito at pinatuloy sa unang palapag. Sa first floor ay napakarami ng bisita, may kanya-kanya na silang hawak na wine. Halos malaglag ang panga ko sa mangha dahil lahat sila ay talagang naka-barong tagalog at baro’t saya. Kitang-kita ang pino ng bawat detalye sa kanilang mga suot.Nagliliwanag ang malaking chandelier sa gitna. Ang kaliwa’t kanang paintings ay animo exhibit sa dami ng mga tumitingin dito. Ang engradeng hagdan ay binihisan ng pula at puting tela paikot.
Muling tumugtog ang pang klasikal na musika sa buong kabahayan na naputol dahil sa komosyon kanina. Bumalik na din sa pagkukwentuhan ang mga tao. Pero iba na ang nagseserve ng mga inumin at pagkain.I need to talk to him.Napabuntong hininga nalang ako. Hindi ko na yata siya makikita. Pero nasaan ba ang kusina dito?“Mga kababayan,” masayang tawag ni Don Palermo sa mga bisita habang pinapatunog ang baso gamit ang kutsara.Naglapitan kaming lahat dahil halata namang may sasabihin siya. I’m not interested but Donya Adela pulled me in. Tumabi kami kay Don Palermo na ikinagulat ko. May iilan pang kalalakihan na tumabi sa amin. Ngumiti sa akin si Donya Esther nang tumabi siya mismo sa akin. Ikinalawit niya ang kamay sa braso ng katabing lalaki.Pagak akong ngumiti.“Nais kong ibahagi sa inyo ang dahilan ng pagtitipon na ito.”Nagsimulang muli ang bulungan. Nalingon ko ang ilang mga naka-unipormeng tao sa likuran namin. Sa tingin ko, ito na ‘yung tinatawag nilang gobernadorcillo at mga prin
Seriously? May kapatid si Hermina? Akala ko only child lang siya kaya medyo baliw ang nanay niya.“Sino pong kapatid?”Kunot noo itong tumingin sa akin. Ngunit tumango din kalaunan.“Naiintindihan kong masyado ka pang bata noon upang maalala.” ngumiti ito sa kawalan. “Si Malaya.”Tumahimik lang ako para pakinggan ang mga susunod niyang sasabihin.“Ilang beses ko na itong na-istorya sa iyo, ngunit hindi pa rin nawawaglit ang bawat detalye sa aking isipan.”Ngumiti ako sa kanya. “Ikuwento niyo po ulit. Hindi rin naman po akong nagsasawang pakinggan.”Tumingin ito sa akin ng may malalambot na ekspresyon.“Inampon namin ang iyong ate Malaya sa isang malayong pamilya ng iyong ina. Dahil akala namin ay hindi na kami mabibiyayaan ng supling. Halos walong taon na rin kaming kasal at nagsasama noon kaya’t bigong-bigo kami na ang tagal kaming bigyan ng anak.”“Tatlong taon palang si Malaya noong mapunta siya sa amin ng iyong mama. Todo ang aming alaga at pagbabantay sa kanya. Hanggang sa mga sa
What the fuck happened to me?!Nagsara ang kurtina at para akong natauhan. Nilingon ko ang paligid at nakita ko ang tingin sakin ng lahat. As in!“Senyorita!”Tumikhim ako at yumuko. Hinayaan kong kuhanin ako ni Lagring. Nagpaumanhin siya sa mga nahawi kong tao. Gusto kong pukpukin ang ulo ko! Am I dumb?“Pasensiya na po.” nakatungong hingi ko ng tawad sa mga tao.Dinig ko ang pagbubulungan ng ilang mga dalaga sa paligid kaya tignan ko sila isa-isa. Nagtatakip naman sila ng mga pamaypay pag nadadaanan sila ng tingin ko.“Anong nangyari, senyorita?”Nasa pinaka gilid na kami at kanya-kanyang business na ulit ang mga tao. Mariin akong pumikit at pekeng ngumiti kay Lagring.“N-nadala lang ako. Ang galing kasi nila e.”Ngumiti ito at malambing na tumingin sa stage na ngayon ay may ibang mga karakter na sa taas.“Naku! Talagang napakahusay ng grupo na iyan. Sila palagi ang nagtatanghal tuwing pyesta. Di ka naman kasi mahilig manuod ng ganito noon, senyorita. Kaya siguro’y namangha ka.”Tum
“Sa sabado na ang iyong alis, Hermina?”Tumango ako at tinusok ang suman na nasa harap ko. It’s breakfast at nasanay na rin akong kumain ng mga ganito. Masarap naman pala sila. Lalo na kapag authentic ang pagkakagawa.Lumipas ang tatlong araw simula noong sa plaza. Sa sabado ay nagpadala ng liham ang superiora at kailangan ko na raw bumalik sa simbahan. Pwede bang magresign na? I really can’t do this. Hindi naman ako matutulungan ng pagiging madre ko para makaalis dito. Si Crisanto ang kailangan ko para makabalik na ako sa sariling buhay ko.Tumingin ako sa mga magulang ko sa harapan. Ang Don ay nagbabasa ng dyaryo habang ang Donya ay patingin-tingin sa akin habang umiinom ng tsaa.“Aalis na ako sa pag-mamadre, mama.”Pareho silang napatigil. Tinarayan agad ako ng Donya.“At sa tingin mo ay papayag ako?” kalmado nitong sabi.“Buo na ang pasya ko, mama.”“Wala kang magagawa, Hermina. Ako ang magdedesisyon para sa’yo.”“Adela..” pigil ng aking ama.My lips form into a thin line. “I don’
“Saan ba talaga ang tungo natin, senyorita?”Huminga ako ng malalim at mas lalong tumitig sa malaking salamin sa aking harapan habang hinihigpitan ni Lagring ang mga tali sa likod ng aking damit.“May kilala ka bang Sanding?”Kita kong napatigil ito at kumunot ang noo. “Sanding, senyorita?”“Oo. Hindi ko alam ang apelyido niya eh. Pero pinsan siya ni Crisanto.”Napatingin ito sa akin. “Magkaibigan ba kayo ni Crisanto, senyorita?”“Bakit?”Nakibit-balikat ito at muling bumalik sa ginagawa. “Kasi nag-uusap kayo noong nanuod tayo sa kanilang pagtatanghal at ngayon ay kilala mo ang kanyang pinsan.”“May itatanong lang ako.”“Ano iyon, senyorita?”Tumaas ang gilid ng aking labi sa kanyang ka-chismosahan. “Marites ka din pala.”“Lagring ang aking ngalan, senyorita?” patanong pa nitong sagot.Umiling nalang ako at humarap sa kanya. “Ano? Kilala mo ba siya at kung saan siya nakatira?”“Hindi, senyorita.” titig nito sa akin. “Ngunit pupwede tayong pumunta kay Crisanto upang itanong sa kanya.”
I was absentmindedly serving soup for the kids when Clara bumped my shoulder.“Ano at natulala ka diyan, Hermina. Naghihintay ang paslit sa iyong salok.” nangingiti nitong nguso sa batang nag-aabang sa soup na ilalagay ko sa kanyang bowl.“Paumanhin, bata.” ngiti ko“Salamat po, madre.” ngiti rin nito pabalik.Huminga ako ng malalim at sinalukan din ang sumunod na bata. Nandito kami sa panibagong bahay-ampunan na aming sinisilbihan.Mas malawak at mas marami ang mga batang tinutulungan namin kaysa sa bahay-ampunan noon nila Crisanto.Crisanto.I sighed again. Noong araw na iyon na nag-breakdown ako sa kanya, hindi na ako nagsalita after kong pilit tanggapin na wala talagang sulat. Nag-sorry pa ako sa kanya pagkatapos ay niyaya ko na si Lagring na umuwi dahil mag-gagabi na rin at hindi kami pwedeng abutin ng dilim sa daan sabi ng Donya.Pero masamang-masama ang loob ko. Umiyak ako buong gabi. Kinukwestyon kung anong ginagawa ko rito at bakit grabeng paglalaro ang ginagawa sa akin. Wala
“Paano mo siya nakilala?”“Kaibigan ko. Nakalimutan ko nalang ang bahay niya noong umalis ako rito.”Kumamot ito sa ulo. “Magkaibigan pala kayo.”Ngumiti si Trinidad sa akin. “Wala atang naikukwento si Sanding sa atin,” siko nito kay Crisanto.Anong sinisiko-siko mo dyan! Nakikisabat di naman kasali. Naku! Vinta, napaka-bitchesa mo. Wala namang ginagawang masama ‘yung tao!“Sasamahan ko na kayo.”“Kasama ko na si Lagring. Kaya sabihin mo nalang sa amin ang lugar.”Napatitig silang tatlo sa akin and I realized na medyo harsh ‘yung tono ko. I cleared my throat and smiled shyly.“I mean, ayoko ng makaabala sa ginagawa niyo.”Tuluyang ibinaba ni Crisanto ang hawak na panungkit.“Tapos na rin kami. Ihahatid ko nalang muna si Trinidad sa kanilang tahanan pagkatapos ay tutulak na tayo.”“H-hindi ba ako p-pwedeng sumama?” mahinang sabi ni Trinidad.“Naging mahaba na ang ating araw. Magpahinga ka na lamang muna. Sandali lang siguro kami roon.”“Pwede naman kasing kami nalang ni Lagring.”I can
“Saan ba talaga ang tungo natin, senyorita?”Huminga ako ng malalim at mas lalong tumitig sa malaking salamin sa aking harapan habang hinihigpitan ni Lagring ang mga tali sa likod ng aking damit.“May kilala ka bang Sanding?”Kita kong napatigil ito at kumunot ang noo. “Sanding, senyorita?”“Oo. Hindi ko alam ang apelyido niya eh. Pero pinsan siya ni Crisanto.”Napatingin ito sa akin. “Magkaibigan ba kayo ni Crisanto, senyorita?”“Bakit?”Nakibit-balikat ito at muling bumalik sa ginagawa. “Kasi nag-uusap kayo noong nanuod tayo sa kanilang pagtatanghal at ngayon ay kilala mo ang kanyang pinsan.”“May itatanong lang ako.”“Ano iyon, senyorita?”Tumaas ang gilid ng aking labi sa kanyang ka-chismosahan. “Marites ka din pala.”“Lagring ang aking ngalan, senyorita?” patanong pa nitong sagot.Umiling nalang ako at humarap sa kanya. “Ano? Kilala mo ba siya at kung saan siya nakatira?”“Hindi, senyorita.” titig nito sa akin. “Ngunit pupwede tayong pumunta kay Crisanto upang itanong sa kanya.”
“Sa sabado na ang iyong alis, Hermina?”Tumango ako at tinusok ang suman na nasa harap ko. It’s breakfast at nasanay na rin akong kumain ng mga ganito. Masarap naman pala sila. Lalo na kapag authentic ang pagkakagawa.Lumipas ang tatlong araw simula noong sa plaza. Sa sabado ay nagpadala ng liham ang superiora at kailangan ko na raw bumalik sa simbahan. Pwede bang magresign na? I really can’t do this. Hindi naman ako matutulungan ng pagiging madre ko para makaalis dito. Si Crisanto ang kailangan ko para makabalik na ako sa sariling buhay ko.Tumingin ako sa mga magulang ko sa harapan. Ang Don ay nagbabasa ng dyaryo habang ang Donya ay patingin-tingin sa akin habang umiinom ng tsaa.“Aalis na ako sa pag-mamadre, mama.”Pareho silang napatigil. Tinarayan agad ako ng Donya.“At sa tingin mo ay papayag ako?” kalmado nitong sabi.“Buo na ang pasya ko, mama.”“Wala kang magagawa, Hermina. Ako ang magdedesisyon para sa’yo.”“Adela..” pigil ng aking ama.My lips form into a thin line. “I don’
What the fuck happened to me?!Nagsara ang kurtina at para akong natauhan. Nilingon ko ang paligid at nakita ko ang tingin sakin ng lahat. As in!“Senyorita!”Tumikhim ako at yumuko. Hinayaan kong kuhanin ako ni Lagring. Nagpaumanhin siya sa mga nahawi kong tao. Gusto kong pukpukin ang ulo ko! Am I dumb?“Pasensiya na po.” nakatungong hingi ko ng tawad sa mga tao.Dinig ko ang pagbubulungan ng ilang mga dalaga sa paligid kaya tignan ko sila isa-isa. Nagtatakip naman sila ng mga pamaypay pag nadadaanan sila ng tingin ko.“Anong nangyari, senyorita?”Nasa pinaka gilid na kami at kanya-kanyang business na ulit ang mga tao. Mariin akong pumikit at pekeng ngumiti kay Lagring.“N-nadala lang ako. Ang galing kasi nila e.”Ngumiti ito at malambing na tumingin sa stage na ngayon ay may ibang mga karakter na sa taas.“Naku! Talagang napakahusay ng grupo na iyan. Sila palagi ang nagtatanghal tuwing pyesta. Di ka naman kasi mahilig manuod ng ganito noon, senyorita. Kaya siguro’y namangha ka.”Tum
Seriously? May kapatid si Hermina? Akala ko only child lang siya kaya medyo baliw ang nanay niya.“Sino pong kapatid?”Kunot noo itong tumingin sa akin. Ngunit tumango din kalaunan.“Naiintindihan kong masyado ka pang bata noon upang maalala.” ngumiti ito sa kawalan. “Si Malaya.”Tumahimik lang ako para pakinggan ang mga susunod niyang sasabihin.“Ilang beses ko na itong na-istorya sa iyo, ngunit hindi pa rin nawawaglit ang bawat detalye sa aking isipan.”Ngumiti ako sa kanya. “Ikuwento niyo po ulit. Hindi rin naman po akong nagsasawang pakinggan.”Tumingin ito sa akin ng may malalambot na ekspresyon.“Inampon namin ang iyong ate Malaya sa isang malayong pamilya ng iyong ina. Dahil akala namin ay hindi na kami mabibiyayaan ng supling. Halos walong taon na rin kaming kasal at nagsasama noon kaya’t bigong-bigo kami na ang tagal kaming bigyan ng anak.”“Tatlong taon palang si Malaya noong mapunta siya sa amin ng iyong mama. Todo ang aming alaga at pagbabantay sa kanya. Hanggang sa mga sa
Muling tumugtog ang pang klasikal na musika sa buong kabahayan na naputol dahil sa komosyon kanina. Bumalik na din sa pagkukwentuhan ang mga tao. Pero iba na ang nagseserve ng mga inumin at pagkain.I need to talk to him.Napabuntong hininga nalang ako. Hindi ko na yata siya makikita. Pero nasaan ba ang kusina dito?“Mga kababayan,” masayang tawag ni Don Palermo sa mga bisita habang pinapatunog ang baso gamit ang kutsara.Naglapitan kaming lahat dahil halata namang may sasabihin siya. I’m not interested but Donya Adela pulled me in. Tumabi kami kay Don Palermo na ikinagulat ko. May iilan pang kalalakihan na tumabi sa amin. Ngumiti sa akin si Donya Esther nang tumabi siya mismo sa akin. Ikinalawit niya ang kamay sa braso ng katabing lalaki.Pagak akong ngumiti.“Nais kong ibahagi sa inyo ang dahilan ng pagtitipon na ito.”Nagsimulang muli ang bulungan. Nalingon ko ang ilang mga naka-unipormeng tao sa likuran namin. Sa tingin ko, ito na ‘yung tinatawag nilang gobernadorcillo at mga prin
Sa isang malaking bahay tumigil ang aming karwahe. Napatingala ako sa tugtog na classic na nanggagaling sa second floor.Bumaba kaming tatlo. Si Clara ay inihatid muna namin bago kami dumiretso dito. Gandang-ganda siya but at the same time ay sayang na sayang din dahil nag-madre ako.“Noon pa man ay talagang napakaganda mo na. Bakit kasi hindi mo nalang pinag-isipang mabuti ang iyong desisyon. Kahit sinong binata ay mahuhumaling sa iyo.” nakangusong sabi niya sa akin.Binati kami ng mga sa palagay ko’y katulong ng bahay na ito at pinatuloy sa unang palapag. Sa first floor ay napakarami ng bisita, may kanya-kanya na silang hawak na wine. Halos malaglag ang panga ko sa mangha dahil lahat sila ay talagang naka-barong tagalog at baro’t saya. Kitang-kita ang pino ng bawat detalye sa kanilang mga suot.Nagliliwanag ang malaking chandelier sa gitna. Ang kaliwa’t kanang paintings ay animo exhibit sa dami ng mga tumitingin dito. Ang engradeng hagdan ay binihisan ng pula at puting tela paikot.
“Anong ginagawa ninyo dito?”Masungit agad ang bungad sa amin ng mama ni Hermina nang pagbuksan kami nito ng pinto. Tinignan niya kami mula ulo hanggang paa saka tumaas ang kilay. Tanghali na rin nang makarating kami. Hindi masakit sa balat kahit tirik ang araw pero init na init ako sa damit ko! Maeeskandalo talaga silang lahat kung ipakita ko ang hubadera side ko.“N-nais po sana kayong bisitahin ni Hermina, senyora.”“Na walang abiso? Nagsabi ka ba sa inyong superiora. Hermina?”Tumango ako. “Nagsabi po kami.”Huminga ito ng malalim. “Siya. Tayo na sa itaas.”Sa labas palang ng bahay ay sumisigaw na ng karangyaan kaya’t nag-expect na ako na magiging maganda ang loob. Pero namangha pa rin ako sa makitang mga kagamitan.I’ve been in a penthouse with complete appliances and equipment, but seeing a house from 1895 is so amusing. The intricate design of their wall passionately compliments the vibe of the house. Power and wealth can be seen and felt in every corner.Habang paakyat ay agaw