Aika’s POVTumitig ako sa kanya, at sa kauna-unahang pagkakataon, hindi ko iniiwas ang tingin ko. Parang may kung anong lakas na nagmumula sa pagkakahawak niya sa braso ko—parang sinasabing okay lang. Sige lang, sabihin mo na.Nakangiti siya, pero alam kong kabado rin. Ang tanging naririnig ko lang ay tibok ng puso ko, at pakiramdam ko, pati buong mundo tumahimik para bigyang-daan ‘yung moment na ‘to.“Kasi naman, Isaid… ang kulit mo kasi!” sabi ko, pero kasabay ng pilya kong ngiti, ramdam kong unti-unti na ring bumubukas ang puso ko.“Ah, so ako pa pala ang makulit, ha?” sabay kindat niya. Tumawa lang ako, at sa hindi ko maintindihang dahilan, natagpuan ko na lang ang sarili kong lumalapit din sa kanya.“Makulit ka kasi. Bawat galaw, may pa-pogi points ka pa,” sagot ko habang nakangiti, pero hindi ko alam kung kinakabahan ba siya o kinikilig, dahil parang nanginginig nang kaunti ang mga kamay niya na nakahawak pa rin sa braso ko.Tanga rin ako. Plano kong akitin at sungkitin ang puso
Aika’s POVKinaumagahan, nagising ako sa tunog ng malakas na ulan. Akala ko ay umaambon lang kagabi, pero ngayong umaga, parang bumuhos lahat ng tubig mula sa langit. Bumalik ako sa kama at nakinig sa patak ng ulan na parang walang balak huminto. Sinilip ko ang phone ko at may mensahe sa group chat ng mga katrabaho ko: “Suspended ang pasok ngayong araw. Ingat sa bagyo, mga kaibigan!”Napabuntong-hininga ako, may halong saya dahil hindi na kailangang lumabas, pero kaunting pangamba rin dahil sa lakas ng ulan at hangin. Muli akong humiga, iniisip na sulit ang mahabang tulog sa buong araw. Ngunit maya maya, naramdaman ko ang sigaw ng sikmura ko—nagugutom na pala ako.Bumangon ako at nagpunta sa kusina. Kumuha ako ng kawali at hinanda ang mga rekado para sa almusal. Pagbukas ko ng lagayan ng bigas, napasigaw ako sa gulat—walang-wala na pala akong natitirang bigas. Nalimutan ko ngang bumili kahapon dahil sa dami ng bonding namin ni Isaid. Ang bundol kasi na iyon, nag-stay pa dito sa apartm
Aika’s POVNang makarating kami ni Isaid sa evacuation center, agad na naming naramdaman ang bigat ng sitwasyon. Doon sa lumang gusali ng elementary school, makikita mo ang mga taong nagtipon sa loob, basang-basa at nanlalamig. Kanya-kanya silang hanap ng puwesto para makapagpahinga kahit saglit mula sa matinding ulan at baha sa labas. Ngunit sa gitna ng lahat ng ito, hindi ko maiwasang makaramdam ng kaunting ginhawa dahil kasama ko si Isaid.Hinila ako ni Isaid papunta sa isang sulok para maghanap ng puwesto, nang bigla kong mapansin ang isang pamilyar na boses na nagpapalibot sa paligid—isang boses na ayaw na ayaw kong marinig. Napalingon ako at nanlaki ang mga mata ko nang makita ang aking tita at pinsan. Kasalukuyan silang nakaupo sa may gilid, abala sa paghahanap ng mas komportableng lugar. Nang makita nila ako, ang mga mata ng tita ko ay nagningning sa pagkabigla at tila may bakas pa ng hindi pagkatuwa.“Aika! Dito lang pala kita mahahanap!” Agad na sabi ni tita na galit agad. S
Isaid’s POVNagising ako sa biglang lamig na naramdaman ko sa tabi ko. Nang binuksan ko ang mga mata ko, agad kong napansin si Aika, nakayakap sa sarili habang bahagyang nanginginig. Himbing na himbing siya, pero ramdam ko ang init ng kaniyang balat kahit hindi ko pa siya hinahawakan.Ay shit, nilagnat pala siya.Dali-dali akong tumayo. Hindi ko na kailangan pang tanungin o pagdudahan. Siguradong epekto ito ng pagpapaulan kanina, noong lumikas kami sa baha kanina. Pareho kaming naulanan, pero siya ang tila nakasagap ng sakit.Napakagat ako sa labi ko habang pinagmamasdan siya. Parang gusto kong sakupin lahat ng lamig na nararamdaman niya, kunin ang sakit na nararanasan niya. Nakapikit pa rin si Aika, tila walang kamalay-malay sa mundo, at lalo akong naantig habang pinagmamasdan ko ang mahinang kilos ng kanyang paghinga. Sa totoo lang, bihira lang kaming magkaroon ng ganitong pagkakataon, ‘yung makasama siya sa ganitong oras, tahimik at walang ingay ng mundo. Ngunit masakit din sa akin
Isaid’s POVTahimik kong pinagmamasdan si Aika habang nakayakap ako sa kanya. Parang hindi ko kayang bumitaw kahit pa inaantok na rin ako. Hindi ko na lang iniisip ang oras; gusto ko lang siguraduhing maayos ang pakiramdam niya at nandito ako kapag kailangan niya ako.Maya maya, naramdaman kong humihina ang panginginig niya. Ang lagnat niya, unti-unti nang bumababa. Napangiti ako, tahimik na nagpapasalamat na kahit papaano, mas maginhawa na ang nararamdaman niya. Pero hindi pa rin ako nakampante. Alam kong kailangan niya ng sapat na pahinga at pag-aalaga.Pumunta ako sa kusina at naghanap ng mga sangkap para makapagluto ng sopas na makakagaan sa kanya. Mabuti na lang at may natirang mga gulay at konting manok sa ref–sakto na rin para gawing sabaw. Habang hinihiwa ko ang mga gulay at niluluto ang manok, hindi ko mapigilan ang sarili kong ngumiti. Para sa akin, bawat simpleng galaw ay may espesyal na kahulugan dahil ginagawa ko ito para sa kanya.Makalipas ang ilang minuto, tumutulo na
Aika’s POVNagising ako sa malambot at mainit na yakap ni Isaid. Parang naguguluhan ang isip ko, pero sa sandaling naramdaman kong nakayakap siya sa akin nang mahigpit, hindi ko mapigilang mapangiti. Hindi ako sanay na may kasama sa pagtulog, lalo pa’t may isang taong nakayakap sa akin ng ganito kahigpit at mainit. Pero, sa halip na matakot o mahiya, ang unang pumasok sa isip ko ay kung gaano siya ka-cute matulog. Halos hindi gumagalaw ang mukha niya, pero may bahagyang ngiti sa labi niya, na parang panatag siya.Dahan-dahan kong inilapit ang mukha ko para masilayan siya nang mabuti. Nakakatuwa lang talaga. Sino bang mag-aakala na ang matikas at maalagang si Isaid ay mukhang bata pala kapag natutulog? Parang gusto ko na lang manatiling ganito habang nakatitig sa kanya, hindi pa ako handang bumangon o kahit kumilos. Gusto ko lang sulitin ang sandaling ito, ‘yung pakiramdam na may yumayakap sa ’yo at parang hindi ka papakawalan.Sa totoo lang, natutunaw ang puso ko. Natatandaan ko pa an
Aika’s POVKahit ayaw ko pa talagang bumalik sa trabaho, napilitan akong umalis ng flower farm nila Isaid ngayong umaga. Maganda na kasi ang panahon, at matapos ang ilang araw ng pagbuhos ng ulan, wala na akong dahilan para hindi pumasok. Kailangan ring pumasok sa trabaho at baka mawalan ako ng pambayad sa kuryente, tubig at pambili ng mga need sa apartment ko.Ngunit habang naglalakad papunta sa opisina, hindi ko maiwasang maghinayang—ang bango ng mga bulaklak sa farm ni Isaid ay tila nananatili pa rin sa ilong ko, at ang mga ngiti niya habang nagtutulungan kami ay parang pino ang pagkakalukot sa mga damdamin kong gusto sanang manatiling masaya. Pero, gaya nga ng sabi ko, no choice ako. Kailangan ko nang harapin ang araw na ito, gaano man ito kahirap.Pagdating ko sa opisina, agad kong napansin ang mabigat na aura ni Ma’am Dolores. Nakakunot ang kanyang noo, at hindi man lang siya ngumiti o tumango nang pumasok ako. Alam ko na agad ang ibig sabihin nito: may nangyaring hindi maganda.
Aika’s POVHindi ko kayang bumigay. Kailangan kong magpakatatag. Alam kong hindi ako papayag na maapektuhan ng pangmamaliit nila, pero hindi ko rin maiwasang mapaisip—ano nga ba ang nagawa ko para kamuhian nila nang ganito?Lalong-lalo na si Ma’am Dolores, na parang itinuring na akong personal na punching bag niya sa bawat araw na masama ang gising niya.Pinilit kong ibalik ang atensyon ko sa trabaho, sinusubukan ang lahat ng paraan para bilisan ang ginagawa ko. Pero sa tuwing nagmamadali ako, tila lalo namang dumadami ang mga pagkakamali ko. Pagka-klick ko sa send button para i-email kay Ma’am Dolores ang unang batch ng mga dokumentong hinihingi niya, may biglang lumabas na error sa screen. Failed to Send. Napatitig ako, namutla sa kaba.“My god, Aika, why are you taking so long?” Muling dumagundong ang boses ni Ma’am Dolores, kaya napapikit na lang ako sa pagkataranta. “Wala ka bang ibang alam kundi magkamali?” Ang tono niya ay kasinlamig ng bakal, at hindi ko maiwasang makaramdam n
Aika’s POVAkala ko hindi pa rin siya lalabas ng bahay. Mabuti na lang at mukhang okay na ang pakiramdam niya. Sa wakas, pumayag din siyang dumalaw sa apartment ko, kahit na ilang beses ko na siyang niyaya nitong mga nagdaang araw. Ngayon lang ulit siya nagkaroon ng siglang maglalabas. Isa pa, siguro dahil ay holiday bukas, kaya wala siyang rason para tumanggi. Pero sa totoo lang, hindi na ako sigurado kung kaya ko pang pigilan ang sarili ko ngayong gabi. Masaya ako na maaliwalas na ulit ang mukha niya. Ang pogi na niya ulit at hindi na mukhang stress.“Wow, Aika, mukhang pinaghandaan mo talaga ‘to ah,” sabi ni Isaid habang pinagmamasdan ang mesa na puno ng masasarap na pagkain—roast chicken, pasta, salad, at tiramisu para sa dessert. Medyo naiilang siya, halatang hindi sanay sa ganitong setup. Paano kasi, dati puro kung ano-ano lang pagkain ang nahahanda ko sa kaniya.Ngumiti ako, tinitigan ang mukha niyang tila ba laging clueless pero nakakaakit pa rin naman. “Siyempre naman, specia
Aika’s POV“Late na naman ako,” bulong ko sa sarili habang mabilis na naglalakad sa gilid ng daan. Ang bigat ng pakiramdam ko ngayong araw, napuyat ako kagabi dahil sa paggawa ko ng graham, mamaya kasi ay daldahan ko ng ganoon si Isaid.Ngayon na lang ako papasok ulit kasi dalawang araw akong absent dahil sumakit ang tiyan ko, at ngayon pa lang ako muling makakapasok. Mahirap na, baka masabihan pa akong tamad sa opisina.Papunta na ako sa sakayan ng jeep nang biglang may tumigil na kotseng kulay itim sa harapan ko. Agad bumaba ang bintana, at sumungaw ang mukha ni Ma’am Dolores. Pagkakita ko pa lang sa mukha niya, alam kong delubyo na agad ang mangyayari. “Aika! Get in!” utos niya agad.Natigilan ako. “Po?” tanong ko kahit naintindihan ko naman ang sinabi niya.“I said, get in the car! Now!” Malamig ang tono ng boses niya at parang may halong utos na hindi puwedeng tanggihan. Feeling amo na naman itong si Ma’am Dolores.Wala akong nagawa kundi sundin na lang siya. Binuksan ko ang pint
Isaid’s POVAng malamig na hangin ng gabi ay parang tumutusok sa balat ko, pero hindi nito kayang pigilan ang pag-alab ng lagnat sa katawan ko. Ilang araw na akong ganito—nakahiga lang sa kama, nakapulupot sa makapal na kumot, pero walang kahit anong ginhawa. Sa tuwing ipipikit ko ang mga mata ko, bumabalik ang eksena sa isip ko.Ang lalaking holdaper.Ang baril.At ang bangungot na palaging sumusunod: ang huling beses kong nakita ang mukha ni Mama.Kahit anong gawin ko, hindi mawala ang imahe ng baril na nakatutok sa akin. Napapanaginipan ko ito gabi-gabi. Parang paulit-ulit akong ikinukulong ng mga alaala ng takot, habang ang tunog ng baril ay parang sirang plakang paulit-ulit sa utak ko.Ngunit mas masakit ang alaala ni Mama.Bata pa ako noon pero hindi mawala-wala sa isipan ko ang nangyari sa kaniya. Kung bakit naging takot na ako sa baril kahit sa pagtanda ko ay dahil doon o iyon ang pumatay sa mama ko.Hindi ako makapasok sa flower shopko. Hindi ko rin kayang lumabas ng bahay. A
Aika’s POVPagpasok ko sa opisina, agad kong naramdaman ang tensyon sa paligid. Halos hindi pa ako nakakapuwesto sa cubicle ko nang biglang lumitaw si Ma’am Dolores mula sa kung saan. Mahigpit ang hawak niya sa braso ko, tila hindi na ako bibigyan ng pagkakataong tumanggi.“Aika, come with me. I need you,” utos niya, hindi man lang ako binigyan ng paliwanag kung bakit. Napansin ko ang nangingintab niyang bag na parang bagong bili, kasabay ng mga mamahalin niyang sapatos na tila sumisigaw ng awtoridad. Wala akong nagawa kundi sumunod habang nagtataka kung ano na naman ang pakay niya sa akin.Habang naglalakad kami palabas ng opisina, tinanong ko siya, “Ma’am, saan po tayo pupunta? May meeting po ba?”“No. I need your help at my house. I’m preparing dinner for some guests tonight, and I can’t do it alone,” sagot niya nang walang pag-aalinlangan.Halos mapataas ang kilay ko sa narinig ko. Sa isip-isip ko, Bakit ako? Hindi ba’t staff lang ako sa office? Hindi ko naman trabaho ang maging p
Isaid POVNasa flower shop ako ngayon, nag-aayos ng mga bagong dating na bulaklak. Nakangiti akong sumasayaw-sayaw pa habang inaayos ang mga ito sa kanilang mga paso. Hindi ko maalis ang saya sa dibdib ko, lalo na kapag naaalala ko si Aika. Nagiging maayos na kami; mas bukas na siya sa akin, at mas lumalalim ang samahan namin. Masaya ako sa pag-usad ng panliligaw ko—unti-unti kong nararamdaman na may pag-asa talaga.“Ang aga palang pero marami na tayong kita, mukhang ang daming event na nagaganap ngayon,” masayang sabi ng tauhan kong si Yoyo.“Oo nga, kung tutuusin, puwede na tayong magsara mamayang hapon,” biro ko pa sa kaniya.Habang nilalagay ko ang mga rosas sa harapan ng shop, narinig ko ang tunog ng pinto. Inisip kong isa lang sa mga regular kong customer ito kaya nakangiti akong bumaling sa direksyon ng pinto, pero napako ako sa kinatatayuan ko. Pumasok ang isang lalaki, armado at may hawak na baril.Parang huminto ang mundo ko sa mga sandaling iyon. Pakiramdam ko, bigla akong
Aika’s POVPagdating ko sa bahay, inaasahan kong gising na siya pero hindi pa pala. Nakahiga pa rin siya sa kabilang gilid ng kama, tahimik na humihinga nang malalim, at kitang-kita ko ang maaliwalas na itsura niya kahit bahagyang natatakpan ang mukha niya ng kumot. Napangiti ako. Alam kong pagod siya sa trabaho nitong mga nakaraang araw, kaya gusto ko siyang sorpresahin ngayong umaga. Hindi man kami madalas magkasabay sa mga oras ng pagkain pero, sa araw na ito, nais kong siguraduhin na masaya siyang magising.Tahimik akong tumungo sa kusina at binuksan ang kabinet. Nilagay ko na muna doon ang mga pinamili ko. Pagkatapos ko, tiningnan ko ang mga puwedeng iluto, at napangiti nang makita ang mga sangkap para sa omelette—may itlog, ham, at keso. Alam kong masarap iyon tuwing umaga, kaya wala nang pagdadalawang-isip na agad akong magluto. Sinarado ko ang kabinet at sinimulan ang paghahanda.Hinugasan ko muna ang mga kamatis at sibuyas, at habang hinihiwa ko ito nang pino, napaisip ako ku
Aika’s POVUmaga pa lang, gising na ako. Nakakatuwang tignan si Isaid dahil dinantayan pa ako sa paa, ang bigat kaya isa rin ‘yun sa dahilan kung bakit napaaga ang gising ko.Hindi ako sanay nang ganito kaagang magising, pero alam kong kailangan kong pumunta sa grocery pala.Naiwan si Isaid sa apartment, tulog na tulog pa, at wala na rin kasi akong halos pagkain doon. Ayoko namang makita niya na wala akong maihahandang almusal. Kaya kahit medyo mabigat ang mata ko, pinilit kong bumangon at mag-ayos nang tahimik.Ang lamig ng hangin kapag umagang-umaga, hindi na ako nag-tricycle, sinubukan kong mag-jogging papunta ng palengke para na rin may exercise ako.Pagdating ko sa grocery, nagmamadali akong kumuha ng mga kailangan: gulay, itlog, tinapay, kape—mga simpleng bagay lang, pero sapat na para may pagkain akong mahanda ngayon umaga. Habang pinupuno ko ang supot, hindi ko maiwasang mag-isip na sana, isang araw, sa supermarket na ako namimili, ‘yung tipong pang-isang buwan na ‘yung stock.
Aika’s POVPanay ang tingin ko sa bintana, sinisilip kung nasa labas o nasa paligid lang ba ang dalawang bruha.“Okay ka lang ba talaga?” tanong ni Isaid, na may kasamang tingin na may halong pag-aalala at pagsusuri sa mukha ko. Ramdam kong handa siyang kumilos kahit ano pa ang mangyari, kaya lalo akong napalagay.“Oo naman, pero ewan, hindi ko pa rin lubos maisip bakit nandito sila kanina, aawayin o aapihin pa rin ba nila ako kahit lumayo na ako, siguro, oo, kasi malaki akong kawalan sa kanila,” sabi ko, pilit pinipilit ngumiti. “ayaw nila akong tantanan, mga buwisit talaga ang mga ‘yon.”Tumango si Isaid, ngunit nanatili ang malalim niyang tingin sa akin, para bang may nais pa siyang itanong o sabihing hindi niya masabi. Naupo ako sa sofa at kinuha ang unan para mayakap, sinusubukang mag-focus sa kahit ano pang bagay. Tahimik na naupo si Isaid sa tabi ko. May katahimikan sa pagitan namin na hindi nakakailang; sa halip, nagbibigay iyon ng kapayapaan. Ramdam ko ang pag-aalaga niya—par
Aika’s POVPagkababa ko ng kotse ni Isaid, agad akong nilamon ng malamig na simoy ng hangin sa aming kalye. Malapit na talaga ang pasko. Parang hindi ko ramdam ang pagod ko kanina sa trabaho dahil sa dinner date na hinanda ni Isaid, tapos may pabulaklak pa siya, ngunit kakaibang kaba ang dumapo sa dibdib ko nang mapansin ko ang dalawang pamilyar na tao sa ‘di kalayuan. Nakasilip mula sa liwanag ng poste, nakatayo sila roon sa harap ng apartment ko—sina Tita Teofila at si Liya, ang pinsan kong matagal ko nang iniiwasan.Napaatras ako nang bahagya, nagtatago sa likod ng malaking puno, pinilit na pigilan ang kabog ng puso ko. Ano na naman kaya ang kailangan nila? Isang malalim na buntong-hininga ang binitiwan ko, pero naroon pa rin ang takot sa isipan ko. Alam kong may dahilan ang pagbisita nila, at hindi iyon mabuting balita para sa akin.Hindi kaya mga gutom na? Hindi kaya wala na silang pera at manghihingi na sa akin. O, baka pipilitin na nila akong umuwi para alipinin ulit. No way, h