Habang pinagmamasdan ni Donya Loida ang eksena, lumapit siya kay Kean, hinawakan ang isa pang kamay nito. "Apo," wika niya nang mahina ngunit puno ng pagmamahal. "Hindi ito ang wakas para sa'yo. Magsisimula pa lang ulit ang buhay mo. Lumaban ka, Kean."Tahimik na nagbigay-puwang sina Maria at Mirasol, nakatayo sa tabi habang binibigyan ng pagkakataon ang pamilya ni Kean na magparamdam ng kanilang presensya. Pero hindi rin nila maiwasang magdasal, sa kani-kanilang puso, na sana'y magising na si Kean sa piling ng mga taong nagmamahal sa kanya."Dr. Velasco, ano po ibig sabihin nito?" tanong ni Maria, ang kanyang tinig puno ng pangarap at takot.Pinagmamasdan ni Dr. Velasco ang monitor, at pagkatapos ay dahan-dahang ngumiti. "May magandang senyales. Ang mga galaw ng mga daliri at ang mga pagbabago sa vital signs ni Kean ay indikasyon ng posibleng paggising. Maaaring mag-react na siya sa stimuli.""Pwede po bang magising si Kean?" tanong ni Mirasol, ang kanyang boses ay nanginginig sa pag
Isang buwan na ang nakalipas, habang tahimik na pinupunasan ni Mirasol ang noo ni Kean gamit ang malambot na tela, ramdam niya ang bigat ng emosyon sa kanyang puso. Ang mga pangyayari kahapon ay patuloy na gumugulo sa kanyang isipan—ang saya ng mag-asawang Ambrosio habang pinupuri si Harry, ang masiglang kwentuhan nila ni Maria, at ang kanyang selos na hindi niya kayang pigilan. Ang mga tanong na bumabalot sa kanyang puso ay tila paulit-ulit na bumubulong "Ano ang lugar ko sa buhay ni Kean? Mahal niya pa kaya ako?"Habang abala siya sa pag-aalaga kay Kean, naramdaman niya ang bahagyang pagkilos ng kamay nito. Agad siyang natigil, bumilis ang tibok ng kanyang puso. Tumitig siya kay Kean, umaasang ang nakikita niya ay hindi lamang ilusyon. Muling gumalaw ang mga daliri ni Kean, mas malinaw at mas malakas kaysa dati. Ang kanyang paghinga ay tila naging mas regular, at ang kanyang mga mata ay unti-unting bumukas. "Kean..." halos bulong na sambit ni Mirasol, nanginginig ang boses niya sa
Habang nagaganap ito, tumulo rin ang luha ni Mrs. Ambrosio sa isang tabi, hawak ang kamay ng kanyang asawa. “Tignan mo sila,” sabi niya. “Ito ang matagal nating ipinagdarasal—ang pagbabalik ni Kean, hindi lamang sa alaala niya, kundi pati sa puso niya.”Samantala, tahimik na nakatayo si Mirasol sa gilid ng silid. Sa kabila ng saya ng lahat, ramdam niya ang kirot sa kanyang puso. Alam niyang sa muling pagbabalik ng pagmamahal ni Kean kay Maria, tuluyan na siyang mawawala sa larawan. Hindi man niya maitanggi ang sakit, alam niyang ito ang tamang nangyari.Lumapit si Dr. Velasco at tinapik ang balikat ni Kean. “Malaking bagay ang paggaling mo, hindi lang sa katawan kundi pati sa puso mo. Napakalaking hakbang nito, Kean. Mabuhay ka para sa pamilya mo.” “Salamat, Dok,” sagot ni Kean, tumingin kay Harry na nakangiti sa kanya. Kinuha niya ang bata mula kay Maria at mahigpit na niyakap ang kanyang anak. “Harry, patawarin si Daddy kung nawala ako sa buhay mo. Pero ngayon, nangangako ako na hin
Habang naglalakad si Mirasol palayo sa silid, naramdaman niyang unti-unting nagiging magaan ang kanyang mga hakbang. Ang bigat na matagal nang bumabalot sa kanyang puso ay parang nagsimulang matunaw, at sa bawat hakbang na iniiwasan ang nakaraan, napagtanto niyang hindi niya kailangang magpatawad kay Kean, kundi kailangang magpatawad siya sa sarili.“Hindi ko kayang manatili sa isang relasyon na hindi ko nararamdaman ang pagmamahal na nararapat sa akin,” bulong ni Mirasol, ang mga mata’y tinatabunan ng mga luha, ngunit ang ngiti sa kanyang labi ay tila nagsisilbing ilaw sa madilim niyang daan.Habang patuloy ang kanyang paglakad, naramdaman niyang ang mga luha na tumutulo mula sa kanyang mga mata ay hindi na luha ng sakit, kundi luha ng paglaya. Isa itong paglimos ng kalayaan mula sa mga tanikala ng nakaraan. Tinutulungan siya ng mga luha upang maghilom, upang matutong mag-move on at tanggapin na ang pagmamahal ay hindi palaging magiging ayon sa ating plano.Naglakad siya ng mas mabil
Pagkauwi sa bahay, bumagsak si Mirasol sa sofa, at agad bumalong ang mga luha sa kanyang mga mata. Ang sakit na matagal niyang kinikimkim ay sumabog na parang alon na hindi niya kayang pigilan. Ang bawat hikbi niya ay parang sugat na paulit-ulit na binubuksan. Ramdam niya ang pagdurugo ng kanyang puso—isang pusong nagmahal ng lubos ngunit hindi kailanman nabigyan ng katumbas na pagmamahal."Anuman ang gawin ko," bulong niya sa sarili, "may amnesia man siya o wala, si Maria pa rin ang tinitibok ng puso niya. Ako... kailanman ay hindi magiging sapat."Pumikit si Mirasol at binalikan ang sandali nang nagmulat ng mga mata si Kean matapos ang matagal na pagkaputol ng kanyang alaala. Ang unang salitang binitiwan nito ay hindi ang pangalan niya kundi ang kay Maria. Nakita niya ang kislap sa mga mata ni Kean nang masilayan si Maria. Iba ang sigla nito, ang saya, ang damdaming hindi kailanman ipinakita sa kanya kahit kailan. Masakit iyon. Sobra.Naaalala niya rin ang mga sandaling magkasama si
Habang isinasara ang maleta, naramdaman niya ang kaunting gaan sa kanyang dibdib. Bagama’t alam niyang mahaba at masakit ang proseso ng paghilom, alam niyang ito na ang tamang desisyon. Sa bawat paglalakad palayo mula sa tahanang iyon, bitbit niya ang sakit ng nakaraan, ngunit dala rin niya ang pangako ng mas maliwanag na bukas.Sa bawat hakbang ni Mirasol palayo mula sa tahanang minsang naging saksi sa kanyang mga pangarap, ramdam niya ang bigat ng bawat alaala. Ngunit sa kabila ng lahat, bitbit niya ang pangakong magsisimula muli. Gayunpaman, bago niya tuluyang talikuran ang lahat, alam niyang kailangan niyang magpaalam kay Kean—isang huling sandali upang tapusin ang kabanata ng kanilang kwento.Habang hawak ang maleta, dumiretso siya sa ospital kung saan nagpapagaling si Kean. Huminto siya sa harap ng security desk at nag-iwan ng pakiusap. "Manong, pwede ko po bang iwan saglit itong maleta? Babalik din po ako pagkatapos kong makapagpaalam." Tumingin ang security guard sa kanya at t
Pinilit niyang ngumiti, ngunit hindi nito naitatago ang kirot sa kanyang mga mata. Lumapit siya sa kanila at huminga nang malalim bago magsalita."Maria," simula ni Mirasol, ang boses niya'y nanginginig, "Humihingi ako ng paumanhin. Lalo na sa iyo... Alam kong nasaktan kita, at hindi ko kayang mabuhay na hindi humingi ng tawad."Tumango si Maria, ang mga mata ay puno ng pagkakaintindi at kaunting kalungkutan. Hindi ito nagsalita, ngunit ang mga mata ni Mirasol ay nagsasabi ng lahat ng kailangan niyang maramdaman.Lumapit si Donya Loida kay Mirasol at inilagay ang kamay sa balikat ng dalaga. "Walang dahilan upang mag-sorry, Mirasol. Ang buhay ay may mga pag-pili, at minsan, kailangan nating magpasya para sa ating sarili. Pinili mo ang tamang hakbang." "Salamat, La," sagot ni Mirasol habang pinipigilan ang mga luha. "Salamat sa lahat ng tulong at pagmamahal na ibinigay ninyo sa akin."Ang mga salita ni Mirasol ay puno ng taos-pusong pasasalamat, ngunit sa kabila ng kanyang pagpapakita
Sa isang silid ng ospital, ang mga mata ni Kean ay puno ng kaligayahan at pasasalamat. Matapos ang matagal na panahon ng paghihirap, ang kanyang mga magulang, si Donya Loida, at ang pinakamahalaga sa lahat—si Maria at Harry—ay nakatayo sa kanyang paligid. Tuwang-tuwa siya nang marinig ang balita mula kay Dr. Velasco.“Kean, magandang balita. Puwede ka nang umuwi. Ang mga resulta ng mga tests ay maayos na. Patuloy na ang iyong paggaling,” ani ni Dr. Velasco, ang doktor na nag-alaga sa kanya mula nang magkamali ang lahat.Isang ngiti ang sumilay sa mga labi ni Kean. “Salamat, Doc. Salamat sa lahat ng inyong tulong,” sambit ni Kean habang tinatangkang magtaas ng katawan. Nangingilid ang luha sa kanyang mga mata, hindi dahil sa sakit, kundi dahil sa pasasalamat sa Diyos at sa lahat ng mga tao sa kanyang buhay na naging saksi sa kanyang laban.Si Donya Loida, na hindi nakapagpigil sa saya, ay agad niyakap si Kean. “Salamat sa Diyos, Kean, apo! Hindi ko na kayang maghintay na makauwi ka na.
Inilagay niya ang isang binti pataas nang bahagya at pinanood habang sinasalsal niya ang sarili bago muling pumasok na may kasamang halik. Gusto niya ang bigat ng katawan niya sa kanyang puwit at balakang."Ah putang ina, ang sarap ng titi mo." Napamura siya nang malakas. "Huwag." "Huwag tumigil."Sumisid siya nang mas malalim. "Oh, baby." Wala akong balak na gawin iyon. Ang puki na ito ay bagay na bagay sa akin.Ngumiti siya, at ipinatong niya ang kanyang noo sa kanya. Bumangon siyang muli, hinawakan ang kanyang malambot na hita habang lalo pa siyang umuusad. Ang kanyang dibdib ay namula. Ang kanyang noo ay basang-basa."Ramdam mo ba 'yan?" Ramdam mo ba kung gaano kalakas ang pagnanasa ng puki na ito sa titi ko?"Ramdam mo ba kung gaano kalakas ang pagnanasa ng putaing ito sa titi ko?"Mabilis ang takbo ng isip niya. Maging regular na ba ito ngayon? Inilapat niya ang isang kamay sa kanyang matikas na dibdib, sabik na magmakaawa para dito. Bumilis ang kanyang paghinga kasabay ng bilis
Hindi pa naglaan ng kahit isang sandali upang suriin siya, lumapit siya at agad na nagsimula nang magpakasawa. Ang kanyang mainit na dila ay humihila sa kanyang mga kulungan, ang kawalan ng saplot ng kanyang puki ay lalong naging sensitibo. Umarko siya laban sa kama. Ang kumot ay kumislot sa kanyang mga daliri habang siya'y humahawak para sa suporta. Ang kanyang katawan ay parang may kuryente, parang anumang sandali ay lilipad siya sa hangin. Ang pagkakahawak niya sa kanyang mga hita ay halos masakit, at gustung-gusto niya ito. Ang tanawin ng malambot na mga pasa na naiwan doon ay nagbigay ng kilig sa kanya.Hindi kailanman binitiwan ang kontak, muling inilipat niya ang kanyang sarili. Mabilis niyang inalis ang kanyang brief. Bawat pulgada ng kanyang katawan ay sumisigaw na hindi siya makapagpigil sa kanya. Ang kanyang ari ay walang duda na namumula at labis na matigas. Ang larawang iyon ay nagpasmile sa kanya.Ang kanyang mga balakang ay umusad pasulong, halos parang naglalabas-masok
Pagkatapos ng kasal, dinala ni Kean si Maria sa isang malapit na resort na puno ng tahimik na kagandahan. Ang villa na kanilang tinuluyan ay may malalaking bintana na tanaw ang dagat, at ang paligid ay napapaligiran ng mga rosas at kandila, na tila nagbigay ng mahiwagang liwanag sa buong lugar.Pagkapasok nila sa loob, mahigpit na niyakap ni Kean si Maria mula sa likuran. “Sa wakas, mahal. Ikaw na ang asawa ko,” bulong niya habang nararamdaman ni Maria ang init ng kanyang mga bisig.Napangiti si Maria, ngunit bago pa siya makapagsalita, biglang inikot siya ni Kean paharap at mabilis siyang hinalikan. Mapusok at puno ng pagmamahal ang halik na iyon, na para bang lahat ng sakit at pagsubok na pinagdaanan nila ay natunaw sa init ng kanilang pag-iisa.“Kean,” mahina niyang sambit nang maghiwalay ang kanilang mga labi. Ang kanyang mga mata ay naglalaman ng halo-halong emosyon—pagmamahal, pagkasabik, at kaunting kaba.“Mahal, simula ngayon, wala nang hahadlang sa atin. Walang ibang mahalaga
“Mga minamahal kong kaibigan at pamilya,” simula ng pari. “Narito tayo ngayon upang saksihan ang pagtali ng dalawang pusong nagmamahalan. Ang araw na ito ay hindi lamang tungkol sa kanila, kundi tungkol sa pagmamahal na nagbubuklod sa ating lahat.”Nang dumating na ang bahagi ng kasal kung saan tinanong ng pari kung may sinuman bang tututol, tila huminto ang oras. Si Maria ay tumingin kay Kean, ang kanyang mga mata puno ng pag-asa. Si Kean naman ay tumitig kay Maria na tila sinasabi, Ako ang lalaking magmamahal sa'yo habang buhay.Tahimik ang lahat."Kung wala," muling sabi ng pari, "ating ipagpatuloy ang seremonya."May narinig na mababang buntong-hininga mula sa mga bisita, lalo na kay Donya Loida na tumayo sa likuran, hawak ang kamay ni Harry. Nagpahid siya ng luha, masayang nakangiti sa eksenang nasa harap niya.“Kean, maaari mo nang sabihin ang iyong panata,” ani ng pari.Huminga ng malalim si Kean, hawak ang kamay ni Maria na bahagyang nanginginig. Tumingin siya sa kanyang magig
Pagkatapos ng ilang saglit, biglang lumuhod si Kean sa harapan niya, may hawak na maliit na kahon. Sa loob nito, isang kumikislap na singsing na tila simbolo ng lahat ng pagmamahal at pangako niya para kay Maria."My heart always belongs to you from the first day I saw you until today, mahal kong Maria," sabi ni Kean, puno ng emosyon ang boses. "Will you spend the rest of my life with me, until our hair turns white? Will you marry me, my love Maria?"Natulala si Maria, hawak-hawak pa rin ang mga rosas habang tumulo ang kanyang luha. Hindi niya inakala ang ganitong surpresa. Ang buong paligid, ang musika, at ang mga bulaklak—lahat ay perpektong naglalarawan ng pagmamahal ni Kean para sa kanya."Kean..." sagot ni Maria habang pinupunasan ang luha. "Hindi ko alam kung anong sasabihin ko. Napakaganda ng lahat ng ito. Hindi ko inaasahan, pero... oo! Oo, Kean, papakasalan kita muli!"Nagpalakpakan ang lahat nang lumabas ang kanilang mga pamilya mula sa taguan. Si Harry, ang kanilang anak, a
Kinabukasan, nagising si Kean nang may isang malinaw na layunin sa isip—ang ituloy ang kanyang plano para kay Maria. Hindi na siya makapagpigil. Ang kasal na matagal na nilang pinangarap, ngunit hindi natuloy, ay magaganap na rin. Puno ng determinasyon, nagpunta siya sa isang wedding couture shop upang magpagawa ng bagong gown para kay Maria.Habang tinitingnan ang dating wedding gown ni Maria, nagulat si Kean na pareho pa rin ang sukat nito sa katawan ni Maria. Napansin niya ang bawat detalye—ang disenyo, ang tela, at ang mga alaalang nakatago sa bawat tahi. Ang mga sandaling iyon ay nagpabalik sa kanya sa araw ng kanilang unang kasal—isang kasal na puno ng pagmamahal, ngunit naputol dahil sa mga pagsubok."Si Maria, hindi mo na kayang ipagpaliban pa," bulong ni Kean sa sarili. Agad siyang pumunta sa wedding planner at ipinakita ang mga detalye ng plano. Lahat ay handa na. Tanging ang singsing na lang ang hinihintay. Kaya't nakipagkuntabahan siya kay Eric, kapatid ni Maria, upang ala
Pagkauwi nina Maria sa bahay ng Esperanza sa Cebu, hindi niya inaasahan ang biglaang pagdating ng kanyang ina, si Rosemarie Esperanza, mula Manila. Halata ang pagod sa mukha ni Rosemarie, ngunit ang kagalakan sa kanyang mga mata nang makita ang anak ay hindi maikakaila. Tumakbong sumalubong si Harry, ang apo niya, at mahigpit na yumakap sa kanya.“Lola Rosemarie!” malakas na sigaw ni Harry habang yakap-yakap ang matanda. “Alam mo ba, gumaling na si Daddy Kean! Wala na siyang coma!”Napaluha si Rosemarie sa narinig. “Talaga ba, Harry? Ang saya-saya ko naman. Ibig sabihin, masaya na ulit ang pamilya ninyo,” ani Rosemarie habang pinupunasan ang kanyang mga luha at hinahalikan ang noo ng apo.Tahimik na nakatayo si Maria sa tabi, pinagmamasdan ang yakapan ng mag-lola. Nagpaumanhin siya sa ina. “Ma, pasensya na. Akala ko po magtatagal pa kayo sa Manila kaya hindi ko na kayo inantay. Napagdesisyunan ko rin po na pauwiin muna si Harry dito habang nasa ospital pa si Kean.”Ngumiti si Rosemari
Habang naglalakad sila patungo sa pintuan ng kwarto dahil wala masyadong signal sa loob, ngumiti si Maria at tinawagan ang kapatid sa telepono. "Eric, nandiyan ka ba? Pumunta ka na rito sa hospital at ipakilala kita kay Kean. Kailangan niyang malaman na wala siyang karibal sa puso ko," sabi ni Maria, ang tinig ay puno ng pagmamahal at kasiyahan.Ang sagot mula sa kabilang linya ay mabilis at masigla. “Oo, Ate! Nandiyan na ako. Andito na ako sa hospital at aakyat na. Magkita tayo diyan.”Habang hinihintay ang pagdating ni Eric, si Kean ay patuloy na nag-iisip. Minsan, ang pagmamahal ay hindi agad-agad nakikita, pero si Maria… siya ang lahat para sa akin. Ang hirap man tanggapin, kailangan kong magtiwala.Ilang sandali pa, dumating na si Eric. May dalang ngiti sa labi at kasabay nito ang kagalakan na halata sa kanyang mga mata. Hindi alintana ang lahat ng mga hirap na naranasan ni Maria at Kean. Ang bawat hakbang ng buhay nila ay nagiging mas magaan nang magsama-sama ang mga piraso ng
Sa isang silid ng ospital, ang mga mata ni Kean ay puno ng kaligayahan at pasasalamat. Matapos ang matagal na panahon ng paghihirap, ang kanyang mga magulang, si Donya Loida, at ang pinakamahalaga sa lahat—si Maria at Harry—ay nakatayo sa kanyang paligid. Tuwang-tuwa siya nang marinig ang balita mula kay Dr. Velasco.“Kean, magandang balita. Puwede ka nang umuwi. Ang mga resulta ng mga tests ay maayos na. Patuloy na ang iyong paggaling,” ani ni Dr. Velasco, ang doktor na nag-alaga sa kanya mula nang magkamali ang lahat.Isang ngiti ang sumilay sa mga labi ni Kean. “Salamat, Doc. Salamat sa lahat ng inyong tulong,” sambit ni Kean habang tinatangkang magtaas ng katawan. Nangingilid ang luha sa kanyang mga mata, hindi dahil sa sakit, kundi dahil sa pasasalamat sa Diyos at sa lahat ng mga tao sa kanyang buhay na naging saksi sa kanyang laban.Si Donya Loida, na hindi nakapagpigil sa saya, ay agad niyakap si Kean. “Salamat sa Diyos, Kean, apo! Hindi ko na kayang maghintay na makauwi ka na.