Chapter 5- Harvesting

Mabilis na lumipas ang panahon parang kailan lang noong pinag usapan nila ang patungkol sa nakatakda nitong pagpapakasal. Laking pasalamat niya na rin na hindi pa nagpakita sa kaniya ang mapapangasawa. Kung mangyari man iyon ay siguradong hindi niya pa rin alam kung paano ito pakikitunguhan.

Abala siya sa kanilang plantation. Tumutulong sa kanilang manggagawang mag harvest ng mga tanim. Kasalukuyan silang nasa ilalim ng matinding sikat ng araw ngunit hindi niya ininda ito. Masaya silang nagtutulong- tulong upang mapabilis ang kanilang gawain. 

Kasalukuyan siyang tumatapas ng mais nang tinawag siya ni Rita ang anak ni Aling Rosa at Mang Berting.

“Senyorita inom po muna kayo ng tubig,” mahinahong saad nito sa kaniya at mayuming ngumiti.

“Salamat Rita sana ay hindi kana nag abala pa.” Masayang tanggap niya sa tubig at inumpisahing ubusin ito. Ramdam niya rin ang kaginhawaan noong dumaloy ang tubig sa kaniyang lalamunan.

“Walang anuman po iyon Senyorita. Tungkulin po naming pagsilbihan kayo at sa katotohanan ay nahihiya po kami sapagkat tinulungan niyo kami. Sayang po ang kutis niyo Senyorita.” Nahihiyang hayag ni Rita habang kinikilatis ang balat nitong namumula.

“Bilang tagapamahala nang Haciendang ito tungkulin kong alamin ang ginagawa ng bawat isa. Kailangan ko ring pagdaanan ito para nama’y may kaalam ako sa mga gawain ng ating mga trabahador.” Ngiting tugon niya habang inililibot ang tingin sa mga kasamahang maligayang ginagampanan ang tungkulin.

“Kay bait niyo po Senyorita Kristen sana lahat ng mayayaman at nasa pedestal ay katulad niyo. Iniisip at isinasaalang- alang ang kapakanan ng kanilang sinasakupan bago ang pansariling kapakanan.” Malugod at taos pusong sambit ng dalaga.

“Maraming mabubuting tao Rita at kailangan mo lamang buksan ang iyong mga mata upang makilala sila. Ang iba sa kanila ay itinatago lamang ang kabaitan sa masungit at prangkang pagkatao. Mayroon ring tahimik lamang at hindi palaging inaanunsiyo ang kabutihan. Ang iba ay tinatabunan lamang ng panghuhusga ng mga taong nakapalibot sa kanila sapagkat hindi nila makuha ang ninanais nilang benepisyo.” May ngiti kong pahayag at inayos ang sombrero nito.

“Kaya ikaw kahit na masama ang mundo o ang mga taong nakapaligid sa iyo lagi mong piliin ang maging mabuti. Laging magpatawad at maging maunawain. Isipin mo na ang bawat isa ay may kabutihang nakapaloob sa kanila hindi lamang nila alam kung paano ito gamitin at ipakita sa iba.” Masuyo at sinserong turan niya sa dalaga na hindi maalis ang tingin sa kaniya.

Bilang tugon sa kaniyang sinabi, mabilis na tumango- tango ang dalaga at maramdaming ningitian siya.

Umabot sila ng ilang oras bago matapos ang pagtabas sa maisan. Mabilisan itong binuhat ng mga lalaki at isinakay sa truck na nakaabang. Habang ang mga dalaga at ang mga kakabaihan ay tumungo sa  papag  kung saan naroon si Aling Rosa na naghahanda para sa kanilang tanghalian.

Ang kinaroroonan ng papag ay hindi masayadong mainit lalo pa at nasa ilalim ito ng malaking puno ng akasya.

Marami ang nakahaing pagkain rito. Lahat ay paniguradong masarap.

Nag umpisang magtulungan ang mga dalaga at kababaihan upang ihanda ang mga kubyertos na gagamitin. Ang mga bubwit at kabataan naman sa hindi kalayuan ay nagtutulungan sa pag pulot ng mga malalapad at matitigas na dahon. Gagamitin na naman yata nila ito para gawing pamaypay.

“Ate ganda!” Matinis na sigaw ng mga kabaatan noong nakita siya.

“Ate ito po pamaypay mo po. Maganda po iyan at bagong hulog, gamitin niyo po.” May aliw na pahayag ni Nene, isa ito sa mga kabataang narito.

“Salamat Nene sana ibinigay mo na lamang ito sa iyong mga magulang.” Masuyong sabi niya habang inaayos ang nakakalat na buhok ng bata.

“Mayroon na po sila ate! Tatlo po ang kinuha ko para mayroon rin ikaw!” Matinis nitong pahayag at masayang natatalon-talon.

Kinuha niya ang tsokolateng mayroon siya sa kanyang bulsa at ibinigay ito sa bata. Masaya niya itong tinggap at ipinakita sa kaniyang mga magulang. Tumalilis ito ng takbo matapos magpasalamat sa kaniya.

Simpleng pamumuhay. ‘Yan ang gusto niyang maranasan. Kahit walang kayamanan at mamahaling gamit basta sama-sama at buo okay lang iyon sa kaniya.

Hindi pa nagtagal ay dumating na ang mga kalalakihan. Nag umpisa na silang kumain at masayang nagbibiruan. Nakisali siya sa mga ito at masayang nakibahagi.

“Hoy Magda ang laway mo oh nagbabaha!” kantiyaw ni Eric sa dalagang si Magda sa hindi kalayuan.

“Hoy EricXona na para sa kilili tumahimik ka!” napipikang ganti ng dalaga.

Ang mga kasamahan nila sa papag ay patawa-tawa lamang sa bangayan ng dalawa.

“Hoy Magdalenang sawing palad, mahiya ka nga kay Macky! Kanina ka pa nakangangang nakatingin jan ah!” Si Eric iyon pilit na kinukumpas ang mga kamay at tinuro si Macky na nasa gilid.

“Oh ano ngayon inggit ka? Selos ka na niyan? Utot mo EricXona bulok!” akmang babatuhin si Eric nang saging na hawak nito.

“Bakit naman ako magseselos aber? At bakit naman ako maiinggit ha?” tumayo si Eric at itinuro si Magda.

Palaging gano’n ang dalawa sa tuwing magkikita. Palaging maingay at nagsasagutan

“Bakit ako maiinggit kung mas macho ako sa kaniya,” pini-flex nito ang kaniyang muscles sa balikat. Ang mga kalalakihan naman ay naghiyawan.

“At Gwapo ako! Lamang  ng sampung paligo.” at pilit na pina amoy sa katabi ang kili-kili.

“Oo Magda mabango! Amoy…….. pawis! Hahahahaah!” tumawa ng pagkalakas-lakas ang tao sa papag at si Eric naman ay tila kamatis na namumula.

“Kuya Nestor naman eh! Dapat sinabi mong mabango talaga!” Nagdadabog pa ito at muling bumaling kay Magda na malakas na tumatawa.

“Sige lang tawa ka lang Magda, pag ikaw hinalikan ko tikom ‘yang bibig mo,” nakangisi at puno ng kumpiyansang sabi ni Eric at umupo sa kaniyang upuan habang kagat ang labi.

Si Magda naman ay naiwang nakatayo at hindi makapaniwala. Natahimik ang hapag ngunit ilang sandali palang ay umugong na ang masasayang halakhak at tuksuhan.

Hapon na nang matapos nila ang dalawang ektaryang taniman. Kumain muna sila ng hapunan bago nagsiuwian sa kani-kanilang pamamahay.

Sinundo siya ng kanilang pick up truck at hinatid sa kanilang mansion.

Buong ngiti siyang sinalubong ng kanilang mga kasambahay at lola. Kinuha ng mga ito ang kaniyang sombrero at gamit bago tuluyang pumasok sa trangkahan ng kanilang tanggapan.

“Kamusta ka apo? Ang pula pula mo para kang isang kamatis!” Natatawang ani ng kaniyan g Lola habang hinahaplos ang kaniyang pisngi at braso.

Masiya siyang nakipag kwentuhan sa matandang Senyora. Nadatnan niya sa tanggapan ng mansion ang kaniyang lolo at buong suyo siyang niyakap nito.

“Lolo madumi po ako,” natatawang aniya habang sinusuklian ito ng yakap.

“Aba hindi niyo ako isasama jan?” Nagtatampong  pahayag ng matandang babae habang naka busangot.

Tumawa na lamang siya sa ikinilos ng matanda at buong pusong ikinulong ang mga ito sa kaniyang bisig.

Mabilis siyang nagpaalam sa dalawa at nag pahinga sa kaniyang silid bago pa man maligo.

Masaya siya sa buong araw na iyon. Masaya sapagkat nakatulong siya at nabawasan ang trabaho ng kanilang mga manggagawa.

Ito ang buhay niya at dito siya nababagay sa probinsiya.

Hindi niya alam kung kakayanin niya bang lisanin ito at iwan ang kaniyang nasasakupan. Buong buhay siyang naroon sa Hacienda at minsan lamang magawi sa lungsod dahil na rin sa pag iingat ng kaniyang lolo.

Minsan nang may nangyaring masama sa kaniya noong binisita niya ang lungsod dahilan upang mawala sa kaniya ang ina. Ito rin ang rason upang higpitan ng kaniyang Lolo ang kanilang seguridad at gamitin ang koneksyon nito upang pangalagaan siya.

This is place is her safe haven. She can’t see herself leaving in the city with a complicated lifestyle.

Maaari ring mangyari sa kaniya ang nagyari sa ina kung sa lungsod siya maninirahan. Kaya’t kung maari ay mas gusto niya rito.

Ito ang buhay niya at handa siyang ubusin ang buhay niya sa lugar na ito.

Hacienda Guerera is truly her place.